ရခိုင်တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးပါတီကြီးတခုဖြစ်သည့် ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ(ANP)သည် မတူညီသည့် အဖွဲ့ ၂ ခု၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် လက်ရှိ နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်း၌ ပါတီ ရှင်သန်နိုင်ရေး ရုန်းကန်နေရပြီး ပါတီထိပ်ပိုင်း ခေါင်းဆောင်များကြား သဘောထား ကွဲလွဲမှု၊ အ မြင်မတူညီမှုများကြောင့် ANP ပါတီ ပြိုကွဲတော့မည်လားဟု မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝိုင်းက မေးခွန်းထုတ်နေရပြီ ဖြစ်သည်။
ANP သည် ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည့် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားများ တိုးတက်ရေးပါတီ(RNDP)နှင့် ၁၉၉၀ ရွေး ကောက်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည့် ရခိုင်ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်(ALD)တို့ကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ပေါင်းစည်းနိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
RNDP ကို ဦးဆောင်သူ ဒေါက်တာအေးမောင်မှာ အငြိမ်းစား အစိုးရဝန်ထမ်း၊ ခေတ်ပညာတတ်တဦး ဖြစ်၍ ALD ကို ဦးဆောင်သူ ဦးအေးသာအောင်မှာ ဝါရင့် နိုင်ငံရေးသမားကြီးတဦး ဖြစ်သည်။
ပါတီ ၂ ရပ် ပူးပေါင်းရခြင်း၏ အဓိက အကြောင်းရင်းသည် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပရောက် ရခိုင်လူမျိုးများ၊ ဆရာတော်၊ သံဃာတော်များ၊ လူမှု အဖွဲ့အစည်းများ၏ တောင်းဆို ဖိအားပေးမှုများကြောင့်ဟု သိရပြီး ပါတီ ၂ ခု၏ လာရာနှင့် လားရာ မတူညီမှု၊ RNDP ၊ ALD ဟူသော အစွဲ များကို ယနေ့အထိ ကိုင်စွဲနေဆဲသူများ ရှိခြင်းကြောင့် ANP ၏ ညီညွှတ်မှုကို ထိခိုက်နိုင်သည်ဟု သုံးသပ်မှုများ ရှိသည်။
ထိုအခြေအနေတွင် ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ၌ ANP သည် ပြည်နယ်လွှတ်တော်တွင် ကိုယ်စားလှယ် နေရာပေါင်း ၄၇ နေရာအနက် ၂၂ နေ ရာ အနိုင်ရခဲ့ပြီး စစ်တွေမြို့နယ်က ပြည်နယ်လွှတ်တော် တနေရာတွင်လည်း ANP မှ လူဟောင်းတဦးက အနိုင်ရခဲ့သဖြင့် ၂၃ နေရာ ရရှိ ထား၍ ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကို လွှမ်းမိုးထားသော်လည်း ၂၀ဝ၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ သမ္မတကသာ ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်ကို ခန့်အပ်ပိုင်ခွင့် ရှိခြင်းကြောင်း ANP က NLD နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် ဆန္ဒရှိခဲ့ကြသည်။
သို့သော် ယနေ့အချိန်အထိ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရပြီး အစိုးရဖွဲ့နိုင်တော့မည် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်(NLD) ပါတီက တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးရန် ကမ်းလှမ်းခြင်း မရှိဘဲ ပြည်နယ်အစိုးရကိုလည်း NLD က ဦးဆောင်ဖွဲ့မည်ဟု ထုတ်ပြန်လာသည့်အခါ ရခိုင်ခေါင်း ဆောင်များကြား ယင်းကိစ္စကို အကြောင်းပြု၍ သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ရှိလာသည်။
ထို့ကြောင့် NLD ပါတီက ပြည်နယ်အစိုးရကို ဦးဆောင် ဖွဲ့စည်းမည် ဆိုပါက အစိုးရနှင့် မပူးပေါင်းဘဲ အတိုက်အခံအဖြစ် ရပ်တည်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ပါတီ ကိုယ်စားလှယ်များသည်လည်း ပါတီ စည်းကမ်း လိုက်နာရမည်ဖြစ်ပြီး စည်းကမ်း မလိုက်နာပါက ပါတီမှ ထုတ်ပယ် မည်ဟု ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ANP က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။
သို့သော် ထိုထုတ်ပြန် ကြေညာချက်ကို ဦးအေးသာအောင်က မသိရှိကြောင်း ပြောဆိုပြီးနောက် NLD ပါတီက ဦးအေးသာအောင်အား အ မျိုးသား လွှတ်တော် ဒုတိယ ဥက္ကဌ တာဝန် ကမ်းလှမ်းလာခြင်းတို့ နောက်ပိုင်းတွင် ANP ပါတီတွင်း စည်းလုံး ညီညွှတ်မှု ပြိုကွဲနေပြီဟု ခန့်မှန်းလာကြသည်။
ဦးအေးသာအောင် ကဲ့သို့ပင် ဗဟိုအဖွဲ့ဝင် အများစုသည်လည်း ထိုကြေညာချက် ထုတ်မည့် အစီအစဉ်ကို ၎င်းတို့ထံ ကြိုတင် အသိပေးမှု မရှိခဲ့ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောဆိုကြသည်။
NLD ပါတီမှ အနိုင်ရ ကိုယ်စားလှယ်များက ဇန်နဝါရီလ ၁၆ ရက်တွင် စစ်တွေမြို့ရှိ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများ၊ မြို့မိ ဖြို့ဖများနှင့် တွေ့ ဆုံစဉ် ပြည်နယ် အစိုးရအား NLD ပါတီမှ ဦးဆောင် ဖွဲ့စည်းသွားမည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည့်အတွက် ထုတ်ပြန်ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ANP ပါတီ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခိုင်ပြည်စိုးက ပြောသည်။
ဦးခိုင်ပြည်စိုးက“ရခိုင်ပြည်နယ် အစိုးရ ဖွဲ့စည်းရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဒီကြေညာချက်ကို ဥက္ကဌအဖွဲ့၊ အတွင်းရေးမှူး အဖွဲ့တွေနဲ့ တိုင်ပင် ဆွေးနွေးပြီး အရေးပေါ်ထုတ် ပြန်လိုက်တာပါ။ ဗဟိုအဖွဲ့ဝင်တွေကိုလည်း လက်လှမ်းမီသလောက်တော့ ဖုန်းနဲ့ အကြောင်းကြား ဖြစ် ပါတယ်”ဟု ဆိုသည်။
ANP ပါတီမှ ထုတ်ပြန်သည့် ကြေညာချက် သို့မဟုတ် ဆုံးဖြတ်ချက် အများစုသည် ဗဟိုအဖွဲ့ဝင် အားလုံးနှင့် တိုင်ပင် ဆွေးနွေးမှု မရှိဘဲ အဖွဲ့ဝင် တချို့က လုပ်ဆောင်လေ့ ရှိကြောင်း၊ လူတစုကသာ အရာရာကို ဆုံးဖြတ်လုပ်ဆောင်နေခြင်းသည် ပါတီဝင်များအကြား အပြန် အလှန် လေးစားမှု မရှိခြင်းကို ပြသရာ ရောက်ပြီး ရေရှည် စည်းလုံးမှုကို ပြိုကွဲစေနိုင်သည်ဟု ပါတီခေါင်းဆောင်တချို့က ဝေဖန်ကြသည်။
ANP ဥက္ကဋ္ဌ အဖွဲ့ကမူ ယင်းသို့ ကြိုတင် အသိမပေးခြင်းသည် အရေးပေါ်ကိစ္စ တခုခုပေါ်ပေါက်ပါက ဥက္ကဌအဖွဲ့နှင့် အတွင်းရေးမှူး အဖွဲ့တို့ အား လုပ်ပိုင်ခွင့် အာဏာပေးထား၍ ဖြစ်ကြောင်း ပြောသည်။
ထို့ပြင် ANP ပါတီ ခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်သူ ဦးအေးသာအောင်ကို NLD အနေဖြင့် တာဝန်တခုခု ကမ်းလှမ်းမည်ဆိုပါက ANP ပါတီ၏ သဘောထားကို ရယူသင့်ကြောင်း၊ ထိုသို့ မဟုတ်ဘဲ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ခင်မင်မှုအရ လုပ်ဆောင်ပါက ANP အပေါ် အလေးမထားရာ ရောက် ကြောင်း ဒေါက်တာအေးမောင်က ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
ဦးအေးသာအောင်ကမူ လွှတ်တော် ဒုတိယ ဥက္ကဌ တာဝန်သည် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ရာထူးတာဝန် မဟုတ်ကြောင်း၊ ၎င်းသည် ပြည်သူများက ရွေးကောက် တင်မြှောက်ထားသည့် ပြည်သူ့ ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်၍ လွှတ်တော်တာဝန်များ ထမ်းဆောင်ခွင့်သည် ၎င်းကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ရှိကြောင်း မီဒီယာများကို ဖြေဆိုထားသည်။
အကယ်၍ ဦးအေးသာအောင် အနေဖြင့် လွှတ်တော် ဒုတိယ ဥက္ကဌ တာဝန်ကို ပါတီနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ခြင်း မရှိဘဲ မိမိဆန္ဒဖြင့် ဆုံး ဖြတ်ပါက ပါတီတွင်း စိတ်ဝမ်းကွဲမှုများ ရှိလာနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုမှုများ ရှိနေပြီး ဦးအေးသာအောင် လွှတ်တော် ဒုတိယ ဥက္ထဋ္ဌ တာဝန် ယူရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းပိုင်းတွင် ပြုလုပ်မည့် အစည်းအဝေး၌ ဆုံးဖြတ်ပေးမည်ဟု ANP ဥက္ကဋ္ဌအဖွဲ့က ပြောသည်။
ထို့ကြောင့် ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းပိုင်းတွင် ကျင်းပမည့် ပါတီ ဗဟိုအစည်းအဝေး၌ ဦအေးသာအောင်၏ အမျိုးသား လွှတ်တော် ဒု ဥက္ကဌ တာဝန်ယူရေး၊ မယူရေးကို မည်သို့ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်မည်ကိုလည်း ရခိုင်နိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝိုင်းက စိတ်ဝင်တစား စောင့်ကြည့် နေ ကြသည်။
အကယ်၍ ဦးအေးသာအောင် အနေဖြင့် လွှတ်တော် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်အား မယူရန် ANP ဗဟို အစည်းအဝေး၌ ဆုံးဖြတ်ခဲ့မည် ဆိုပါက ပါတီတွင်း သဘောထားကွဲလွဲမှုများ၊ တင်းမာမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပြီး ဦးအေးသာအောင်အား မဲပေးခဲ့သည့် ပြည်သူများကြား တွင်လည်း ANP အပေါ် ဝေဖန် ကန့်ကွက်မှုများ ပေါ်ထွက်လာနိုင်ကြောင်း ရခိုင်နိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝိုင်းက ပြောဆိုသည်။
ထို့အတူ ANP ပါတီတွင်း၌ ဥက္ကဌ ဒေါက်တာအေးမောင် ထောက်ခံသောအဖွဲ့၊ ဦးအေးသာအောင် ထောက်ခံသော အဖွဲ့၊ ဦးခိုင်ပြည်စိုးနှင့် ဦးဦးလှစောတို့ကို ထောက်ခံသောအဖွဲ့ စသည်ဖြင့် အုပ်စုဖွဲ့မှုများ ရှိကြောင်း ပါတီနှင့်နီးစပ်သူတချို့က ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။ ထိုခေါင်းဆောင်များကမူ ထိုသို့ အုပ်စုဖွဲ့ ဂိုဏ်းဂဏ ကွဲပြားမှုများ မရှိဟု ငြင်းဆိုကြသည်။
ANP ပြိုကွဲတော့မည်ဟု ပြောဆိုမှုများသည် မကြာခဏ ထွက်ပေါ်နေသည့် အရာသာဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် ပါတီခေါင်းဆောင်များ အ နေဖြင့် မိမိတို့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးထက် အမျိုးသားရေးကို ဦးစားပေးသည့်အတွက် ပြိုကွဲခံမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ ရခိုင် ပြည်သူများ၏ ဆုံးဖြတ် မှုသည်သာ အဓိက ဖြစ်ကြောင်း ANP ခေါင်းဆောင်များက ပြောသည်။
ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာ အေးမောင်က“တခါတလေ ကြေညာချက်တွေ ထုတ်ရင် ALD ဘက်အခြမ်း၊ RNDP အခြမ်းဆိုတာ မျိုးတွေ ရှိလာတယ်။ ဒါကိုကိုင်စွဲပြီးတော့ တချို့တလေက ဝါဒဖြန့်တတ်ကြတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးအစွဲတွေရှိတော့ ဘက်လိုက်မှုမျိုးတွေ ဖြစ်တတ် တယ်။ ဒါကြောင့် အစွဲတွေဖျောက်ပြီးတော့ ANP စိတ်ရှိဖို့ လိုနေကြပြီ”ဟု ဆိုသည်။
ပါတီ မပြိုကွဲရေးအတွက်လည်း ဗဟိုအလုပ်မှုဆောင် အစည်းအဝေးတခုကို ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းတွင် ပြုလုပ်၍ ပါတီ ကျစ်လစ် ခိုင်မာ ရေးကို ယင်းအစည်းအဝေး၌ ဆွေးနွေးကြမည် ဖြစ်ကြောင်း နှစ်ဘက် ခေါင်းဆောင်တချို့က ပြောသော်လည်း ပါတီ၏ ဗဟို အဖွဲ့ဝင် အများစုကမူ ၎င်းတို့ထံ အကြောင်းကြားမှု မရှိသေးဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
သံတွဲမြို့၌ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ANP ပါတီ၏ ပထမအကြိမ် ညီလာခံအပြီးတွင်လည်း ဥက္ကဌ အဖွဲ့၊ အတွင်းရေးမှူးအဖွဲ့ ရွှေးချယ် မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ ALD အဖွဲ့ဝင်များနှင့် RNDP အဖွဲ့ဝင်များအကြား သဘောထားတင်းမာမှု တချို့ရှိခဲ့ပြီး ပါတီပြိုကွဲလုနီးပါး ဖြစ်ခဲ့သေးသည်ဟု သိရသည်။
ANP ၏ ထိပ်ပိုင်းနေရာ အများစုကို RNDP ပါတီဝင်များက ရယူသွားသည်ဟုဆိုကာ ALD အဖွဲ့ဝင်များက ကြေနပ်မှု မရှိခဲ့ပေ။ သို့သော် ANP ၏ သဘောထား ပျော့ပျောင်းသည့် ဗဟိုအဖွဲ့ဝင်တချို့က ပါတီ မပြိုကွဲရေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ သံတွဲ ညီလာခံအပြီး ပါတီ တွင်း သဘောထား ကွဲလွဲမှုများကြောင့် ANP အပေါ် ရခိုင်ပြည်သူများ၏ ယုံကြည် အားကိုးမှု အနည်းငယ် လျော့ကျစေခဲ့သည်။
ထို့ကြောင့် ANP ပါတီ ခေါင်းဆောင်များ အနေဖြင့် မိမိတို့ပါတီအား ရခိုင်ပြည်သူ တရပ်လုံး၏ ယုံကြည် ထောက်ခံမှု အပြည့်အ၀ ရရှိလို ပါက ခေါင်းဆောင်များ အနေဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ကိုးကွယ်မှု၊ အပြန်အလှန် မလေးစားမှု၊ ခေါင်းဆောင် အချင်းအချင်း မညီညွှတ်မှုတို့ကို အမှန်တကယ် ဖျောက်ဖျက်နိုင်မှသာ ရရှိနိုင်မည် ဖြစ်သည်။