ရွေးကောက်ပွဲနေ့က ဂျကာတာတောင်ပိုင်း မှ Tebet ခရိုင်တွင် ကျနော် ရှိနေခဲ့ပါသည်။
မွတ်ဆလင်တို့၏ စရိုက်လက္ခဏာ အပြည့်အဝ လွှမ်းမိုးထားသော ခရိုင်ဖြစ်သည့် အတွက် ရွေးကောက်ပွဲ ၂ ကျော့လုံးတွင် အနီးစ်ဘတ်စ်ဝီဒန် Anies Baswedan က ပြတ်ပြတ်သားသား အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ အနီးစ်ဘတ်စ်ဝီဒန်က လက်ရှိ အုပ်ချုပ်ရေး မှူးဖြစ်သော တရုတ်နွယ်ဖွား အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံသား ခရစ်ယန်ဘာသာဝင် နိုင်ငံရေးသမား အဟွတ် Ahok ခေါ် Basuki Tjahja Purnama ကို စိန်ခေါ်သူဖြစ်ပါသည်။
Tebet ခရိုင်က ဂျကာတာမြို့တော်၏ မူလနေထိုင်သူများ ဖြစ်သော Betawi မျိုးနွယ်တို့၏ နောက်ဆုံး ခံတပ်ဟုဆို နိုင်သော နေရာလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ဒီဒေသ၌ ပထမဆုံး အခြေချနေထိုင်သူများထဲတွင် ရှေးရိုးစွဲဆန်မှုများကို ဆက်လက်ကိုင်စွဲထား ဆဲ အသိုင်းအဝိုင်းတခု လည်းဖြစ်ပါသည်။
၁၉၆၀ အစောပိုင်း နှစ်များတွင် သမ္မတ ဆူကာနိုက အားကစား စန်တာတခု တည်ဆောက်ရန် အတွက် Senayan မှ ထောင်နှင့် ချီသော Betawi များကို ပြောင်းရွှေ့စေခဲ့သည်။
လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၅၀ ခန့်က Tebet သည် တောတောင်ထူထပ်သော နေရာတခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် အ ဆက်ပြတ်ခြင်းနှင့် ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုများကြောင်း တစ္ဆေ သရဲများပင် ထိုနေရာသို့ မသွားလိုကြဟု ပြောစမှတ်တွင်ခဲ့ရသည့် နေရာလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။
နောက်ပိုင်း နှစ်များအတွင်းတွင် ဟိုတစဒီတစ ပြန့်ကျဲနေသည့် မြက်ခင်းပြင်နေရာ အချို့မှလွဲ၍ Tebet တွင် လူနေအိမ်ခြေ များပြည့်လာသည်။ ယခုအခါတွင် စတုရန်း ၁၀ ကီလိုမီတာ အတွင်းတွင် လူဦးရေ ၂ သိန်း နေထိုင်သည့် နေရာ တ ခု ဖြစ်လာသည်။
အထပ်မြင့် အဆောက်အဦး အနည်းငယ်မျှသာရှိသည့် Tebet တွင် လမ်းများ၊ လမ်းသွယ်လေးများ၊ ကျဉ်းမြောင်းသော လျှောက်လမ်းများက ဝင်္ကပါလို ရှုပ်ထွေးစွာ ရှိနေသည်။ လူစည်ကားသည့် အချိန်များဆိုလျှင် လမ်းများပေါ်၌ ကိုယ်ပိုင်ကား များ၊ ပစ္စည်းပို့သည့် ထရပ်ကားများ၊ စက်တပ်ဆိုက်ကားများ၊ ဆိုင်ကယ်တက္ကဆီများ နှင့် ပြည့်နှက်နေသည်။
ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ ၅ ရက်အလို ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၄ ရက်နေ့က အဟွတ်နှင့် အတူတွဲ၍ ရွေးကောက်ပွဲဝင်သူ ဖြစ် သည့် ဂျာရုဆိုင်ဖူဟိဒါယက် Djarot Saiful Hidayat က သောကြာနေ့ ဝတ်ပြုရန်အတွက် Jami Al-Atiq ဗလီသို့ ရောက်လာခဲ့သည်။
Ciliwung မြစ်နှင့် အလွန်အသွားအလာများသည့် ရထားလမ်းတခု တို့၏ ကြားတွင် ရှိသော Jami Al-Atiq ဗလီ ၏ ပတ် ဝန်းကျင်က Tebet ခရိုင်တွင် လူနေအထူထပ်ဆုံး နေရာတခုလည်း ဖြစ်သည်။
နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ရပ်များကတော့ မီဒီယာများတွင် အညင်းပွားဖွယ်ရာ အကြောင်းအရာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။
ဂျာရုဆိုင်ဖူဟိဒါယက်က အခြားပရိသတ်များ နှင့် အတူ ဝတ်ပြုသည်။ ပြန်အထွက်တွင် လူထုနှင့် စကားပြောရန် နှင့် ဆယ်ဖီ ဓာတ်ပုံအတူ ရိုက်ရန် ရပ်တန့်သည့် အချိန်တွင် ဗလီမှ တာဝန်ရှိသူများက ရုတ်တရက်ကြီး ထ၍ ပရိသတ်များအား မွတ်ဆလင် မဟုတ်သော ခေါင်းဆောင်တဦးကို မဲပေးခြင်း မပြုရန် တောင်းဆိုမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုကြသည်။
ထိုအချက်က ရွေးကောက်ပွဲ လှုပ်ရှားမှု တလျှောက်တွင် အဟွတ်ကို အဓိက ထိုးနှက်ခဲ့သည့် အချက်လည်း ဖြစ်ပါသည်။
လက်ရှိ အချိန်တွင် အဟွတ်မှာ ဘာသာရေး ကို စော်ကားပြောဆိုမှုဖြင့် တရားရင်ဆိုင်နေရသူ ဖြစ်သည်။ (အများစု ကတော့ အဟွတ်အတွက် တရားမျှတမှု မရှိဟု ယူဆကြသည်။) ကိုရမ်ကျမ်းစာကို ဝေဖန် ပုတ်ခတ်ခဲ့သည်ဆိုသော စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ဖြစ်သည်။
ထိုသို့ရှိနေချိန်တွင် Tebet ပြည်သူများက အနီးစ်ဘတ်စ်ဝီဒန်ကို ထောက်ခံကြောင်း စတင်ပြသလာကြသည်။ ဂျာရုဆိုင်ဖူဟိဒါယက် ဗလီမှ ထွက်သွားသည့် အချိန်တွင် ဖြစ်သည်။
မိနစ်ပိုင်း အတွင်းမှာပင် ထိုအကြောင်းက လူမှုကွန်ရက်ပေါ်သို့ ရောက်ရှိ ပျံ့နှံ့သွားသည်။
ဂျာရုဆိုင်ဖူဟိဒါယက်ကို ဗလီအတွင်းမှ မောင်းထုတ်ခဲ့သည်ဟု ပြောဆိုမှုများလည်း ပေါ်ထွက်လာသည်။
အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ယှဉ်ပြိုင်ပွဲနှင့် တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေး စိတ်ထားများ၊ ခရစ်ယန် ဆန့်ကျင်ရေး သဘောထားများက ဂျကာတာ ကို မည်ကဲ့သို့ အဆိပ်သင့်စေခဲ့ကြောင်း ပြောချင်သူများအတွက် ပြောစရာတခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။
နောက်ပိုင်းတွင် ဂျကာတာ တောင်ပိုင်းရဲ အဖွဲ့က ကျေညာချက်တစောင် ထုတ်ပြန်ရာ၌ ဂျာရုဆိုင်ဖူဟိဒါယက်ကို နှင် ထုတ်ခဲ့ခြင်း မဟုတ်သော်လည်း လူအချို့က သူ့ကို သဘောမကျကြောင်း အော်ဟစ်ပြောဆိုမှုများ ရှိခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြ ထားသည်မှာလည်း စဉ်းစားစရာ ဖြစ်သည်။
ထိုကိစ္စ နှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းများက ကျနော့်ကို စိတ်ဝင်စားအောင် ဆွဲဆောင်ခဲ့ပါသည်။ အထူးသဖြင့် Tebet သည် ခေတ်မီ ဖက်ရှင်ဆိုင်များ၊ ကော်ဖီဆိုင်များနှင့် စားသောက်ဆိုင်များကြောင့် ဂျကာတာ တဝှမ်းမှ ဆူညံ ပျော်ပါးချင်သူများကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည့် ဂုဏ်သတင်း ရှိသော နေရာတခု ဖြစ်နေသောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။
ရွေးကောက်ပွဲ နှင့် ပတ်သက်သည့် စိတ်ခံစားမှုများ အားလုံး မြင့်တက်နေသော်လည်း Tebet မှ နာမည်ကျော် ဖက်ရှင်ဆိုင် များထဲက တခု ဖြစ်သည့် Bloop တွင် အထူးထုတ် ဒီဇိုင်းများပါဝင်သည့် တီရှပ်များ နှင့် ခေါင်းစွပ်ပါသော အကျၤ ီများ ကို လိုက်လံရှာဖွေနေသည့် ဆယ်ကျော်သက် အရွယ်ဈေး ဝယ်သူများ ဖြင့် စည်ကား ရှုပ်ထွေးနေသည်။
ထို့ကြောင့် လက်တွေ့ အခြေအနေမှ ခံစားမှုများ နှင့် ပတ်သက်၍ ပိုမိုနားလည်နိုင်ရန် ကျနော်သွားရောက်ခဲ့ပါသည်။
အစွန်းရောက်များက ဂျကာတာမြို့တော်ကို သိမ်းပိုက်၍ ခက်ခက်ခဲခဲ ရယူခဲ့ရသော အလယ်အလတ်ကျမှုနှင့် ကွဲပြားခြား နားမှုကို စိန်ခေါ်နေကြသည် ဆိုသော မီဒီယာများတွင် ပြောကြသည့် ဇာတ်လမ်းက မှန်ပါသလား။ ယခု ရွေးကောက်ပွဲက အကောင်း (အဟွတ်) နှင့် အဆိုး (အနီးစ်ဘတ်စ်ဝီဒန်) တို့ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်သည့် တိုက်ပွဲတခု ဖြစ်ခဲ့ပါသလား။ ကျနော် သိချင်ခဲ့ပါသည်။
မီဒီယာများပေါ်တွင် အင်အားကောင်းကောင်းနှင့် ဖော်ပြခြင်း ခံခဲ့ရလို့ ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ Jami Al-Atiq ဗလီနှင့် ၎င်းတွင် ဝတ်ပြုသူများက ကျနော်နှင့် စကားပြောဖို့ ဆန္ဒမရှိခဲ့ကြဘဲ အခြားနေရာများတွင်သာ သဲလွန်စ ရှာဖို့ တိုက်တွန်း ခဲ့ ကြသည်။
ထို့ကြောင့် Tebet ခရိုင်၏ အသည်းနှလုံးဟု ဆိုနိုင်သော Dalam သို့ ကျနော် ခြေဦးလှည့်ဖို့ ဖြစ်လာသည်။ Dalam တွင် အပျံစား ဈေးဆိုင်များ၊ ဘဲကင်ဆိုင်များနှင့်အတူ မက္ကာသို့ ဘုရားဖူး ခရီစဉ်များကို အဓိကဝန်ဆောင်ပေးနေသည့် ခရီး သွား လုပ်ငန်းတခု ရှိပါသည်။ အဆိုပါ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ဦးဆောင်နေသည့် အသက် ၇၀ အရွယ်ရှိ မာဖုဂျလာနီ Mahfudz Djaelani က Betawi အသိုင်းအဝိုင်းခေါင်းဆောင်တယောက် ဖြစ်သလို ပါလီမန် အမတ်ဟောင်း တဦးလည်း ဖြစ်သည်။
မာဖုဂျလာနီ၏ အသံက အံ့အားသင့်စရာ ကောင်းလောက်အောင် နားကလောဖွယ်ရာ ဖြစ်သည်။ မာဖီးယား ဂိုဏ်း ချုပ် Vito Corleone အဖြစ် ရုပ်ရှင် မင်းသားကြီး မာလွန်ဘရန်ဒို သရုပ်ဆောင်ခဲ့စဉ်က အသံမျိုးနှင့် ဆင်ဆင် တူသည်။
ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်သည့် သူ့၏ အမြင်ကို စူးစူးဝါးဝါး အသံဖြင့် မာဖုဂျလာနီက ပြောပြသည်။
“Betawi တွေ အတွက်ကတော့ ဘာသာရေး (အစ္စလမ်) က ပထမပဲ။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့တွေက တခြားဘာသာဝင် တွေကို လက်မခံဘူးလို့ ဆိုလိုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျနော့်မှာ ခရစ်ယန်၊ တရုတ်နဲ့ Batak (ဆူမာတြာ မြောက်ပိုင်းမှ တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုတခု) အိမ်နီးချင်းတွေ ရှိပါတယ်။ တခြားသူတွေကို ဂရုဏာနဲ့ ဆက်ဆံရမယ့် သဘောတရား ရှိပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်။ Tebet က အဟွတ်ကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါက သူက ခရစ်ယန် ဖြစ်နေလို့ ထင်မယ်ဆိုရင်တော့ မှားပါတယ်။ လူအများစုအတွက် သူတို့မြင်တဲ့ အခြားသော အကြောင်းအရာကတော့ သူ့ရဲ့ စော်ကားပုတ်ခတ်မှုနဲ့ ဝင့်ဝါတဲ့ အမူအကျင့် ဖြစ်ပါတယ်။ Betawi တွေအတွက် ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ အမူအကျင့်ကလည်း အလွန် အရေး ပါပါတယ်။”
မာဖုဂျလာနီ ပြောသလိုပင် Betawi တို့က ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းမွန်သူများ ဖြစ်သည်။ သူတို့ အပေါ်ကောင်း သည့် အရာတခုအတွက် ၁၀ ဆ ပို၍ပြန်ကောင်းမည်ဖြစ်သလို ဆိုးသော အရာတခု အတွက် အဆ၂၀ ပြန်ပေးကြပါလိမ့်မည်။
ထို့ကြောင့် ကျနော် အတွေး တခု ရသွားပါသည်။ အနီးစ်ဘတ်စ်ဝီဒန်က တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေး သဘောထားများမှ အကျိုး အမြတ်ရရှိသွားခြင်း မဟုတ်ပါ။ ဒီလို ဆန့်ကျင်မှုများက ဝမ်းနည်းစရာ ဖြစ်သလို အနီးစ်ဘတ်စ်ဝီဒန်ကလည်း ခေါင်း ဆောင်တယောက် အနေဖြင့် ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားအားထုတ်ရမည် ဖြစ်သည်။
သို့သော်လည်း တခြား အကြောင်းရင်းများလည်း ရှိခဲ့ပါသည်။ သူတို့က ကြိုက်သည် ဖြစ်စေ မကြိုက်သည် ဖြစ်စေ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှ မဲဆန္ဒရှင်များက သူတို့၏ နိုင်ငံရေးသမားများကို ယဉ်ကျေး သိမ်မွေ့စေချင်ကြသည်။
အုပ်ချုပ်သူ တယောက်အနေဖြင့် စကား မာမာထန်ထန် ပြောတတ်သော အဟွတ်က ပြည်သူများအတွက် သဘောကျ စရာ ရော မကျစရာပါ ဆတူ ရှိနေခဲ့သည်။
သူက အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှ လူနည်းစုများအတွက် ရှေ့ဆောင်လမ်းသစ်ဖောက်ခဲ့သူ တယောက် ဖြစ်သည် ဆိုတာကတော့ သံသယ ရှိစရာ မလိုပါ။ သူ၏ အမူအကျင့်ကို အလွန်အကျွံမဖြစ်အောင် ထိန်းချုပ်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ခြင်းက သူ့ကို ရန်သူ များက ထိုးနှက်ရန် လွယ်ကူစေခဲ့သည်။
ထို့ပြင် အိမ်ယာ စီမံကိန်းများပြုလုပ်ရန် ဆင်းရဲသား ရပ်ကွက်များကို ပြောင်းရွှေ့နေရာချထားခြင်းကဲ့သို့သော သူ၏ မူဝါဒ များကို လူလတ်တန်းစားများက သဘောကျခဲ့သော်လည်း ထိုအခွင့်အရေးများကို မခံစားရသူတို့၏ မဲများကို သူ၏ ပြိုင် ဘက်များဆီသို့ ရောက်ရှိသွားစေခဲ့သည်။
ဂျကာတာ၏ ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဘာသာရေးက အရေးကြီးပါသည်။ သို့သော် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးနှင့် မူဝါဒ ဆိုင်ရာ ကိစ္စများက လည်း ရှိနေခဲ့ပါသည်။
အနီးစ်ဘတ်စ်ဝီဒန်အနေဖြင့်လည်း သူ့ကို အနိုင်ရရှိအောင် တွန်းတင်ပေးခဲ့သည့် ပြည်သူ အများအတွက် မညီမျှမှု သံသရာ စက်ဝိုင်းကို ချိုးဖျက်ပေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းတခုကို ရှာရတော့မည် ဖြစ်သည်။
ထိုသို့ဆောင်ရွက်မပေးနိုင်ခဲ့လျှင် သူ မွတ်ဆလင်တယောက် ဖြစ်နေခြင်းကလည်း ကယ်တင်နိုင်မည် မဟုတ်ဘဲ Ahok ၏ ကံကြမ္မာမျိုးနှင့် ကြုံရလိမ့်မည် ဖြစ်ပါသည်။
(ကာရမ်ရတ်စလန် Karim Raslan သည် အာဆီယံ အထူးပြုလေ့လာရေးသားနေသော မလေးရှား စာရေးဆရာတဦးဖြစ်သည်)
