အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် ထိပ်တန်းသံတမန်များ၏ အကြံပြုချက်များကို လျစ်လျူရှုပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရက်တေလာဆန်သည် မြန်မာနှင့်အီရတ်ကို ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှု ကမ္ဘာ့အဆိုးရွား ဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ပေးရန် စီစဉ်နေသဖြင့် ထူးခြားသော ကြားဝင်ဆွက်ဖက်မှုတခုဖြစ်နေသည်ဟု အမေရိကန် အရာရှိများက ပြောသည်။
အမေရိကန် အရာရှိ ၃ ဦးတို့က အတည်ပြုပြောကြားခဲ့သော ထိုဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဥပဒေ ချိုးဖောက်သောနိုင်ငံများကို မည်သို့သတ်မှတ်သည်နှင့် ပတ်သက်သည့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနအစဉ်အလာကို ချိုးဖောက်ရာ ရောက်ပြီး ထရမ့်အစိုး ရသည် လူ့အခွင့်အရေးထက် လုံခြုံရေးနှင့် သံတမန်ရေး အကျိုးစီးပွားများကို ရှေ့တန်းတင်သည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်များ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
အထက်ပါ နှစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ကလေးစစ်သား အသုံးပြုခြင်းအပေါ် သူ၏နိုင်ငံခြားရေးဝန်ထမ်းများ အကဲဖြတ်ချက်များနှင့် မြန် မာနိုင်ငံနှင့် အီရတ်ကို ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှု အဆိုးရွားဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းတွင် ဆက်လက်ထားလိုသော အာရှနှင့် အ ရှေ့အလယ်ပိုင်းမှ ဝါရင့်သံတမန်များ၏အကြံပြုချက်များကို တေလာဆန်က လျစ်လျုရှုလိုက်သည်ဟု ဌာနတွင်းဆွေးနွေး ပွဲများအကြောင်း သိရှိသူ အရာရှိများက ပြောသည်။
တေလာဆန်သည် အာဖဂန်နစ္စတန်ကို ထိုစာရင်းတွင် ထည့်သွင်းရန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနတွင်း အဆိုပြုချက်ကိုလည်း ပယ်ချခဲ့သည်ဟု အထက်ပါ အရာရှိ ၃ ဦးက ပြောသည်။
အစ္စလာမ်မစ် စစ်သွေးကြွများကို တိုက်ခိုက်ရာတွင် အမေရိကန်၏အနီးကပ် မဟာမိတ်များဖြစ်သော အီရတ်နှင့် အာဖဂန် နိုင်ငံများသို့ အကူအညီများကို ရှုပ်ထွေးအောင်ပြုလုပ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရန် ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်က ဖိအားပေးခဲ့ပြီးနောက် အထက်ပါ ဆုံးဖြတ်ချက်ပေါ်ပေါက်လာသည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့်အမေရိကန်အရာရှိ ၃ ဦးက ပြောသည်။
ထိုစာရင်းတွင် ပါဝင်သော ပြည်ပစစ်တပ်များသည် အိမ်ဖြူတော်၏ ရုပ်သိမ်းမှုအမိန့်မရလျှင် အမေရိကန်စစ်ဘက် အကူ အညီ၊ လေ့ကျင့်မှုနှင့် အမေရိကန်လုပ်လက်နက်များ ရယူရာတွင် ပိတ်ဆို့အရေးယူခံရနိုင်သည်။
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ နှစ်ပတ်လည် လူကုန်ကူးမှုအစီရင်ခံစာ၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် အင်္ဂၤါနေ့တွင် ကြေညာမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။ ထိုသို့စာရင်းပယ်ဖျက်ခြင်းသည် လူ့အခွင့်အရေးအရာရှိများကို အံ့သြသွားစေခဲ့သည်။
လူကုန်ကူးမှုအစီရင်ခံစာပါအကြောင်းအရာများကို ထုတ်ပြန်ချိန်အထိ မပေါက်ကြားအောင်ထိမ်းသိမ်းထားမည်ဖြစ်ပြီး ဌာနတွင်းဆွေးနွေးပွဲများတွင် အသေးစိတ်ဆွေးနွေးမဆွေးနွေးခဲ့ဟု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အရာရှိများကပြောသည်။
ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်ကလည်း ဝေဖန်ပြောကြားပေးရန်တောင်းဆိုမှုကို တုံ့ပြန်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။
၂၀၀၈ ခုနှစ် ကလေးစစ်သား တားဆီးပိတ်ပင်ရေး ဥပဒေအရ ထိုစာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ပြီး အမေရိကန် အကူအညီများ ပြန် လည်စတင်ရန်အတွက် မည်သည့်ကလေးကိုမျှ ကလေးစစ်သားအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရန် လူသစ်စုဆောင်းခြင်း၊ စစ် မှုမထမ်းမနေရ ပြုလုပ်ခြင်းနှင့် အတင်းအကျပ် စစ်မှုထမ်းစေခြင်းမပြုရ ဟူသောအချက်ကို လိုက်နာစေရမည်ဖြစ်သည်။
အင်္ဂါနေ့တွင် ထုတ်ပြန်မည့် အစီရင်ခံစာအတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် အ လုပ်သမားဌာနသည် သုတေသနပြုလုပ်ပြီး အမေရိကန်မူဝါဒကို ပုံဖော်ပေးရသည်။ နှစ်နိုင်ငံလုံးသည် ကလေးစစ်သား အသုံးပြုမှု အဆိုးရွားဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းတွင် ပါဝင်သင့်သေးကြောင်း အထောက်အထားများက ပြသနေသည်ဟု ထိုဌာနက အာရှနှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း၎င်း၏ ဥပဒေရုံးနှင့် သံတမန်ရေးရာရုံးများနှင့်အတူ ကောက်ချက်ချခဲ့သည်ဟု အထက်ပါအရာ ရှိများက ပြောသည်။
အစီရင်ခံစာကို အပြီးသတ် ပြုစုပြီးဖြစ်သော်လည်း နောက်ဆုံးအချိန်တွင် အပြောင်းအလဲများပြုလုပ်လေ့ရှိသည်ဟု အမေရိ ကန် အရာရှိများက ပြောသည်။
ကလေးများကိုသစ္စာဖောက်ခြင်း
မြန်မာနိုင်ငံကို ထိုစာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ခြင်းသည် ပိုမိုများပြားသော ကလေးများ အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရခြင်းနှင့် ကျွန်ပြု ခံရခြင်း များဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်စေမည့် အချိန်မတိုင်သေးသော ဆိုးရွားသောလုပ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု လူ့အခွင့်အရေးစောင့် ကြည့်ရေးအဖွဲ့က ပြောသည်။
အထက်ပါ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် ထရမ့်အစိုးရနှင့် မြန်မာစစ်တပ်ကို လူမျိုးစုလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၇ ဖွဲ့နှင့်အတူ ကလေးစစ် သားစုဆောင်းသည့် အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားဆဲဖြစ်သော ကုလသမဂ္ဂဆက်ဆံရေးလည်း အဆင်မပြေဖြစ်နိုင် သည်။
“မြန်မာစစ်တပ်က ကလေးစစ်သားတွေကို ဆက်လက် စုဆောင်းနေဆဲဖြစ်ပါတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံထဲက ကုလသမဂ္ဂရုံးက ပြောတာကို ဒီလုပ်ရပ်က လျစ်လျူရှုလိုက်တော့ အရမ်းကို အံ့သြစရာကောင်းနေတယ်” ဟု လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့မှ အာရှဒေသ ဒုတိယ ဒါရိုက်တာ ဖေးလ်ရောဘတ်ဆန်က ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ကလေးစစ်သားအသုံးပြုသည်ဟု လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များက စွပ်စွဲနေသည်မှာ ကြာမြင့်လှပြီဖြစ်သည်။ တရုတ်၊ အိန္ဒိယတို့နှင့် နယ်နိမိတ်ထိစပ်နေသောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အမေရိကန်အတွက် သေနင်္ဂဗျူဟာ အရ ပိုမို အရေးပါလာနေသည်။ တရုတ်နိုင်ငံကလည်း ဒေသတွင်းတွင် သြဇာချဲ့ထွင်နေပြီး အိမ်နီးချင်း မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပိုမိုရင်းနှီးစွာ ဆက်ဆံရန် ကြိုးစားနေသည်။
လွန်ခဲ့သော ၃ နှစ်အတွင်း အမေရိကန်လက်နက်နှင့် စစ်သင်တန်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဘီလီယံဖိုးရရှိခဲ့သော အီရတ် နိုင်ငံကို အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ကလေးစစ်သား တားဆီးပိတ်ပင်ရေး စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သော် လည်း အမေရိကန်အကူအညီများ ဆက်လက်ပေးပို့နေခဲ့သည်။
အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဘားရက်အိုဘားမားက စာရင်းဝင် ၁၀ နိုင်ငံအနက်မှ အီရတ်၊ မြန်မာ၊ နိုက်ဂျီးရီးယား၊ တောင် ဆူဒန်နှင့် အခြားနိုင်ငံများကို အပြည့်အ၀ သို့မဟုတ် တစိတ်တပိုင်းအားဖြင့် ပိတ်ဆို့မှုကို ပုံမှန် ဆိုင်းငံ့ပေးခဲ့သည်။
အီရတ်အစိုးရနှင့် အချိတ်အဆက်ရှိပြီး အီရန်က ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော ရှီအိုက်မွတ်ဆလင်အုပ်စုဖြစ်သည့် Popular Mobilization Forces (PMF)သည် ကေလေးစစ်သားစုဆောင်းသည်ဟု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောခဲ့ သည်။
PMFကို အစိုးရက ထောက်ပံ့နေသည်ဟု အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသော်လည်း အီရတ်အစိုးရသည် ထိုအုပ်စုများ အားလုံးကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ရုန်းကန်နေရဆဲဖြစ်သည်။
“အစိုးရက PMF ရော၊ PMF ရဲကအဖွဲ့ခွဲတွေရော ဘယ်သူ့ကိုမှ ကလေးစစ်သားသုံးလို့ဆိုပြီး အရေးမယူဘူး”
လွန်ခဲ့သော နွေဦးရာသီမှစပြီး ပြည်သူ့စစ်များသည် ဒုက္ခသည်စခန်းများမှ ကလေးများကို လူသစ်စုဆောင်းနေသည်ဟု လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့က ဇန်နဝါရီလက ပြောခဲ့သည်။
ထရမ့်၏ရာထူးသက်တမ်းအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ထုတ်ပြန်မည့် လူကုန်ကူးမှုအစီရင်ခံစာသည် သူ၏အမေရိကန် ပထမ မူဝါဒအရ မိတ်ဆွေအစိုးရများ အထူးသဖြင့် သေနင်္ဂဗျူဟာအရ အရေးပါသောအစိုးရများကို ပြည်တွင်းလူ့အခွင့်အရေး ချိုး ဖောက်မှုများအတွက် ဖိအား အနည်းငယ်သာ ဖြစ်စေရန် အထူးစိစစ်မည့်အခြေအနေများလည်း ရှိနေသည်။
အိုဘားမား အစိုးရသည် ကမ္ဘာတဝန်း နိုင်ငံရေးအရ ဖိနှိပ်မှုကို ပိုမိုကျယ်လောင်စွာ ရှုတ်ချသော်လည်း နှစ်စဉ် လူကုန်ကူးမှု အစီရင်ခံစာကို နိုင်ငံရေးအတွက် ပိုမို အသုံးချခြင်းကြောင့် လူ့အခွင့်အရေးအုပ်စုများနှင့် လွှတ်တော်အမတ်အချို့၏ဝေဖန် မှုများ ခံခဲ့ရသည်။
