ပြီးခဲ့သည့် ၄၅ နှစ်လုံး Manuel S. Abad နှင့် သူ၏ မိသားစုက လူဦးရေ ၂၈ သန်းရှိသော မနီလာမြို့တော်နှင့် တဆက် တစပ်တည်း ဖြစ်နေသည့် ကွီဇွန် Quezon မြို့မှ လူနေထူထပ်သည့် La Loma ရပ်ကွက်ရှိ အိမ်တလုံးကို ငှားရမ်းနေထိုင်ခဲ့ သည်။
အိမ်က ၆၀ စတုရန်း မီတာကျယ်ဝန်းသည်။ မိသားစု ၆ ယောက်က အိပ်ခန်း ၂ ခန်းကို ဝေမျှ နေထိုင်ရသည်။ ၂ ထပ် ကုတင် ၄ ခုနှင့် ကြမ်းပြင်ပေါ်တွင် မွေ့ယာများနှင့် အဆင်ပြေသလို နေခဲ့ရသည်။ ယခင် သူကလေး ဘဝကတည်းက သူ၏ မွေးချင်း ၄ ယောက် နှင့် မိဘများနှင့် အတူ အိပ်စက်ရင်း၊ နေရာ မျှသုံးရင်း အရွယ်ရောက်ခဲ့ရသည်။
၁၉၈၆ ခုနှစ် ပြည်သူ့အာဏာ တော်လှန်ရေး (People Power revolution) ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်မှာ ဆယ်စုနှစ်များစွာ ရှိခဲ့ပြီ ဖြစ်သော်လည်း ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသား အများအပြားအတွက် တိုးတက်မှုကို ဆောင်ကျဉ်း မပေးနိုင်သေးပါ။
“၁၉၈၀ နှစ်တွေ တုန်းက ဆိုရင် အိမ်ငှားခက တလကို ဖိလစ်ပိုင်ငွေ ပီဆို ၅၀၀ ပေးရတယ်။ အခု ကျနော် ပီဆို ၅၅၀၀ ပေးနေရတယ်။ အခုနေ ဒီအိမ်ကို ဝယ်မယ်ဆိုရင် အနည်းဆုံး ပီဆို ၁၂ သန်းလောက် ပေးရလိမ့်မယ်”
အသက် ၄၉ နှစ် အရွယ် Manuel S. Abad က Phillips ကဲ့သို့သော နိုင်ငံတကာ ကုမ္ပဏီများ၏ ပစ္စည်းများကို ရောင်းချပေးနေသော လျှပ်စစ်ပစ္စည်း (မီးလုံး၊ မီးချောင်းများ) ကုမ္ပဏီတခု၏ အရောင်းနှင့် ဈေးကွက်မြှင့်တင်ရေး မန်နေဂျာအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေသည်။ ရှေ့နေတဦး နှင့် စက်မှုအင်ဂျင်နီယာ တဦးတို့မှ မွေးဖွားခဲ့ပြီး သား ၃ ယောက် နှင့် သမီး တယောက်၏ ဖခင် Manuel S. Abad က အင်္ဂလိပ်စကားကို ကျွမ်းကျင်စွာ ပြောနိုင်သူ ဖြစ်သည်။
“ပုဂ္ဂလိက ကျောင်းမှာ ပညာသင်ဖို့ ကျနော် အခွင့်အရေးရခဲ့တယ်။ ကျနော်က ကျောင်းသားကောင်း တယောက် ပါ။ စာသင်ရတာလည်း တကယ်ပျော်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော် အလယ်တန်းကျောင်းတက်နေတုန်းမှာပဲ ကျနော့် အဖေက အငြိမ်းစားယူလိုက်တယ်။ ကျနော့်ကိုယ် ကျနော် ထောက်ပံ့နိုင်ဖို့ အလုပ်ရှာခဲ့ရတယ်။ ကျနော် တက္ကသိုလ် တက်ချင်ခဲ့ပေမယ့် အဲဒီ အစား Dragon Ball Z နဲ့ Sailormoon တို့လို ရုပ်သံ အစီအစဉ်တွေမှာ အထူးပြုလုပ်ချက်တွေ လုပ်ပေးရတဲ့ animator တယောက်အနေနဲ့ ကန်ထရိုက် အလုပ်ရခဲ့တယ်။”
ထိုအချိန်မှစ၍ Manuel S. Abad အလုပ်အမျိုးမျိုး ပြောင်းလုပ်ခဲ့ရသည်။ ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရ ရုံးတွင် လုပ်ခဲ့ခြင်းလည်း အပါအဝင် ဖြစ်သည်။ အစိုးရအလုပ်ထက် လစာများစွာ နည်းသည့် ယခုအလုပ်ကို ပြောင်းလုပ်ခဲ့ရခြင်းမှာ သမ္မတ ရိုဒရီဂို ဒူတာတေး Rodrigo Duterte ကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။
“ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ် သြဂုတ်လမှာ ဒူတာတေးက အမိန့်ကျေညာစာ အမှတ် ၄ ကို ထုတ်ခဲ့တယ်။ အဲဒီမှာ သမ္မတ အမိန့်နဲ့ ခန့်အပ်ခြင်းခံရသူ အားလုံး အလုပ်ထွက်ဖို့ ညွှန်ကြားထားတယ်။ သူက ဗျူရိုကရေစီထဲက အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို ဖယ် ထုတ်ချင်တယ်။ အဲဒါတွေ အားလုံးကို စေ့စေ့စပ်စပ် စစ်ဆေးချင်တယ်။ အဲဒီအချိန်တုန်းက ကျနော့်ရဲ့ အထက်လူကြီး က အဲဒီလို ခန့်အပ်ခံထားရတဲ့ သူပါ။ ကျနော် အဲဒီမှာ ဆက်ပြီး မနေချင်တော့ဘူး။ အဲဒါကြောင့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍဖက် ကို ပြောင်းလိုက်တယ်။”
“အခု ကျနော် တလကို ပီဆို ၄၅၀၀၀ ရတယ်။ အရင်ကဆို အဲဒီ ၂ ဆရပါတယ်။”
ထို့ကြောင့် Manuel S. Abad က အငြင်းပွားဖွယ်ရာများ လုပ်တတ်သည့် သမ္မတ ဒူတာတေးကို သဘောကျမည့် သူ တယောက် မဟုတ်ဟု ယူဆနိုင်ပါသည်။ သို့သော်လည်း သူက တိုက်ပွဲဝင်ရန် အသင့်ရှိနေတတ်သည့် ထိုနိုင်ငံရေး သ မားကြီးကို အခိုင်အမာ ထောက်ခံသူ တယောက် ဖြစ်နေသည်။
“အရင်က အစိုးရ အလုပ်လုပ်ဖူးသူတယောက် အနေနဲ့ ကျနော် အပြောင်းအလဲကို ခံစားလို့ရတယ်။ ဒူတာတေးမတိုင်ခင်က ဆိုရင် စိုက်ပျိုးရေး ကဏ္ဍမှာ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေ အများကြီး ရှိခဲ့တယ်။ ကျနော်သိတဲ့ ကိစ္စတခုမှာ ဆိုရင် ပစ္စည်းတခုက ပီဆို ၅၀၀၀ ပဲ ကျပေမယ့် ပီဆို ၇၅၀၀၀၀ ဘေလ်ပြန်တင်တယ်။ အခုဆိုရင် အဲဒါကို အနီးကပ်စောင့် ကြည့်နေပြီး အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေကို အပြစ်ပေးတယ်။”
ဒူတာတေး အာဏာရလာသည့် အချိန်မှစ၍ အခြားသောမည်သည့် အပြောင်းအလဲများကို ခံစားရသနည်းဟု ကျနော်က Manuel S. Abad ကို မေးကြည့်ပါသည်။
“လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်လောက်က ကျနော် ဒီကနေ Makati ကို သွားမယ်ဆိုရင် ၃ နာရီလောက်ကြာတယ်။ အခု ၁ နာရီနဲ့ မိနစ် ၄၀ လောက်ပဲကြာတော့မယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ယာဉ်ကြီးကြပ်မှု ဥပဒေစည်းကမ်းတွေ ပိုများလာပြီ။ လမ်းတွေကို တလမ်းမောင်းလုပ်လိုက်တဲ့ အတွက် ယာဉ်ကျောတွေမှာ စီးဆင်းမှု ပိုကောင်းလာပြီ။”
“အခု ကျနော့်မှာ ဆေးကုသခွင့် ကတ်ပြားတခုလည်း ရှိတယ်။ အဲဒါကို ယူသွားပြီး ဆေးရုံမှာ ဆရာဝန်နဲ့ အခမဲ့ ပြသ တိုင်ပင်လို့ရတယ်။ တကယ်လို့ ကျနော်က ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရရုံးကို သွားမယ်ဆိုရင် အခမဲ့ ကျန်းမာရေး ဝန်ဆောင်မှု ရနိုင်တယ်။ ကတ်တကတ်ရဖို့က ခက်ခဲလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုဆိုရင် မည်သူမဆို ၃ ရက်လောက် အတွင်းမှာ ရနိုင်နေပါပြီ။”
“အရင်ကဆိုရင် ညဖက် အပြင်ထွက်ရတာ အရမ်း အန္တရာယ်များပါတယ်။ အခု ကျနော် ညဖက် အပြင်မှာ လမ်းလျှောက်သွားလည်း လုံခြုံတယ်လို့ ခံစားရတယ်။ ရဲအဖွဲ့က ပိုတက်ကြွလာတယ်။ မူးယစ် ရာဇာတွေက ကြောက်နေကြတယ်။ မြို့ကို (အာဏာပိုင်များက) စောင့်ကြည့်မှုလည်း ပိုများလာတယ်။”
မူးယစ်ဆေး အကြောင်းပြောသည့် အခါ ဆယ်ကျော်သက်များ နှင့် ကလေးငယ်များကို သေနတ်နှင့် ပစ်ခြင်း အပါအဝင် ဒူတာတေး၏ ရက်စက်သော မူးယစ်ဆေးနှိမ်နင်းမှု စစ်ဆင်ရေးက အချို့သော နေရာများတွင် ပြင်းထန်လွန်း ခဲ့ကြောင်း ကျနော်က ထောက်ပြသည်။ Manuel S. Abad က ချင့်ချင့်ချိန်ချိန် စဉ်းစားသူတယောက် ဖြစ်သော်လည်း ပြတ်သား ရဲဝံ့သူ တဦးလည်း ဖြစ်ပါသည်။
“ဖိလစ်ပိုင်လူမျိုးတွေက ဘာသာတရား အလွန်ကိုင်းရှိုင်းပါတယ်။ ကျနော်တို့က ပြည်သူတွေကို မထိခိုက်စေချင်ပါဘူး။ ဒီလို အဆုံးသတ်တာက မျှတတယ်လို့လဲ ကျနော် မပြောချင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် တချို့သော ကိစ္စတွေမှာ ပြည်သူအများစုကို စဉ်းစားရပါမယ်။”
“လူတွေမှာ အသက်ရှင်နေထိုင်ဖို့ အခွင့်အရေး ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မူးယစ်ဆေးတွေက ကျနော်တို့ရဲ့ အသက်ရှင်ဖို့ အခွင့်အရေးကို ထိခိုက်လာရင်၊ အဲဒါတွေက ကျနော်တို့ ကလေးတွေကို အဆိပ်ခတ်လာရင် ဘာဖြစ်လာမလဲ။ တကယ်လို့ လူတွေကို ပြောင်းလဲဖို့ အမြဲပြောနေပေမယ့် သူတို့က နားမထောင်ခဲ့ရင် ခင်ဗျား ဘာဆက်လုပ်မလဲ။”
“သူ့ရဲ့ နည်းလမ်းတွေက ပြင်းထန်ပြီး ထုံးတမ်း အစဉ်အလာနဲ့ မညီဘူးလို့ တချို့က ပြောကြတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါက အရာရာ ပိုကောင်းလာအောင် လုပ်ဖို့ တခုတည်းသော နည်းလမ်း ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ အားလုံးကို ကြိုးစားခဲ့ပြီးပြီ။ အရင်သမ္မတတွေ၊ သူတို့လည်း ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့က ပြည်သူ မကျေနပ်မှာကို ကြောက်ခဲ့ကြတယ်။”
“သူတို့က လူကြိုက်များတာတွေ နောက်ကိုပဲ လိုက်ခဲ့ကြတယ်။ သူတို့ကို အကောင်းပဲ မြင်စေချင်ခဲ့ကြတယ်။ သူတို့က တခြား ကုမ္ပဏီတွေ ဒါမှမဟုတ် လွှတ်တော် အမတ်တွေနဲ့ ဆက်ဆံရေး ပျက်မှာကို မလိုလားခဲ့ကြဘူး။”
“တိုင်းပြည်ကို ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အထက်တန်းလွှာလူစုတွေ ကတော့ အမြဲရှိနေမှာပဲ။ အမြဲတမ်း လွှမ်းမိုးချင်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒူတာတေးကတော့ သူ့ ရပ်တည်ချက်ကို ထိန်းထားလိမ့်မယ်လို့ ကျနော် ခံစားရတယ်။ တကယ်လို့ အဲဒီလူတွေက သူ့ကို သြဇာ လွှမ်းမိုးဖို့ ကြိုးစားလာမယ်ဆိုရင်တောင် သူက ဖိလစ်ပိုင်ပြည်သူတွေအတွက် ဘယ်ဟာက အကောင်းဆုံးလဲ ဆိုတာကို ဆက်ပြီး စဉ်းစားလိမ့်မယ်။”
ဆယ်စုနှစ်များစွာ အတွင်းတွင် ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံရေး နှင့် စီးပွားရေးကို Osmenas၊ Cojuangcos နှင့် Aquinos ကဲ့သို့သော မိသားစုများကသာ လွှမ်းမိုးထားခဲ့သည်။ အခြား မိသားစုများလည်း ရှိပါသေးသည်။ သို့သော်လည်း Manuel S. Abad ကဲ့သို့သော လမ်းပေါ်မှ (အောက်ခြေမှ) အမျိုးသားတယောက် အတွက်မူ Marcos ၏ အာဏာရှင် အုပ်ချုပ်မှုကို ဖယ်ချခဲ့သော ပြည်သူ့ အာဏာ တော်လှန်ရေး၏ မြင့်မားသော ကတိကဝတ်များက ပြည့်စုံခြင်း မရှိသေးပါ။
ဝက်သားကင်ကြောင့် လူသိများသော Manuel S. Abad နေထိုင်ရာ La Loma က စိတ်ပျက်စရာ အခြေအနေများကို ရောင်ပြန်ဟပ်ပြနေသည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်းတွင် ထိုဧရိယာက လူနေထူထပ်လာခဲ့သည်။ လူသူ ပြည့်ကျပ်နေပြီး အထပ်မြင့် အဆောက်အဦးများကြောင့် လူဦးရေ ပိုများလာခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ထိုနေရာတွင် ဆယ်စုနှစ် ၄ ခုကျော်ကြာ နေထိုင်ခဲ့သည့် Manuel S. Abad မှာ ကိုယ်ပိုင် အိမ်တလုံးမရှိသေးပါ။
“ကျနော့် မိတ်ဆွေ တယောက်က ဘဏ်ကနေ ပီဆို ၁ သန်း ချေးချင်တယ်။ ချေးငွေရဖို့ ပီဆို ၁သန်း စပေါ် တင်ဖို့ လိုတယ်လို့ ဘဏ်က သူ့ကို ပြောတယ်။ ကျနော်တို့လို လူတွေက အဲဒီလိုပိုက်ဆံ ဘယ်က ရနိုင်မှာလဲ။ ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံမှာ အားလုံးအတွက် အဆင်ပြေလွယ်ကူမယ့် ဘဏ္ဍာရေး ကဏ္ဍက သေဆုံးသွားခဲ့ပြီ။”
ထိုကဲ့သို့သော တုန့်ဆိုင်းရပ်တန့်နေသည့် အခြေအနေမျိုးတွင် အာဏာပြင်းသည့် နိုင်ငံရေး မျိုးနွယ်တခုမှ လာသူဖြစ်သော်လည်း ဒူတာတေးက အပြောင်းအလဲကို ကိုယ်စားပြုနေသည်။ အနည်းဆုံးတော့ Manuel S. Abad နှင့် သူ၏ မိသားစု အတွက် ဖြစ်သည်။
Social Weather Stations (SWS) က ကောက်ယူခဲ့သော လတ်တလော စစ်တမ်းတခုတွင် သူ့အပေါ် ထောက်ခံမှု ၁၈ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းသွားပြီး သွေးချောင်းစီးသည့် မူးယစ်ဆေး တိုက်ဖျက်ရေး စစ်ပွဲအပေါ် သံသယများ တိုးပွားလာနေသည့်တိုင် အများစုက ဒူတာတေးသည် သူတို့၏ အနာဂါတ် ပိုမို ကောင်းမွန်ရေး အကောင်းဆုံး ရွေးချယ်စရာအဖြစ် မြင်နေကြဆဲ အသွင်ရှိပြီး သူ့ကို ထောက်ခံသူများက သူ့လုပ်ရပ်များသည် လိုအပ်၍ ဖြစ်ကြောင်း သရုပ်ဖော်ခဲ့ကြသည်။
“ကျနော့်မှာ ကလေး ၄ ယောက်ရှိတယ်။ အကြီးဆုံး သမီးက call centre တခုမှာ အလုပ်လုပ်တယ်။ အသက် ၁၇ နှစ် ရှိတဲ့ ကျနော့်သားက ၁၂ တန်းရောက်နေပြီ။ မကြာခင်မှာ သူက တက္ကသိုလ် တက်ချင်လာတော့မယ်။ သူက သချာၤ တော်တယ်။ ဒါကြောင့် သူက စာရင်းကိုင် တယောက် ဖြစ်ချင်တယ်။ ကျနော်ဆိုရင် ဘွဲ့မရခဲ့ဘူး။”
“ဒူတာတေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျနော်က ကျင့်ဝတ်ပိုင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ အကဲမဖြတ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ရလဒ်တွေကို ကျနော်မြင်နိုင်တယ်။ ကျနော့်ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ တိုးတက်နေတာတွေကို မြင်နေသရွေ့ ကာလပတ်လုံး ကျနော်က သူ့ကို အမြဲတမ်း ထောက်ခံသွားမယ်။”
Manuel S. Abad က လတ်တလောတွင် ဒူတာတေးအပေါ် ထောက်ခံမှုနှုန်းများ ကျဆင်းနေခြင်းကို အလေးမထား ခဲ့ပါ။ “ခုချိန် အထိ မလွတ်မြောက်သေးတဲ့ ဖိလစ်ပိုင်ပြည်သူတွေကို အကျိုးအမြတ် ဖြစ်စေမယ့် အရာတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ဆိုရိုးစကားတခု ရှိပါတယ်။ ‘တကယ်လို့ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ မဟုတ်ဘူးဆိုရင် အဲဒါက သတင်းကောင်း မဟုတ်ဘူး’ တဲ့” ဟု ကျနော့်ကို ပြောသည်။
“ကျနော့် ကလေးတွေ အတွက် ကျနော် တစုံတရာကို ယုံကြည်မှ ဖြစ်မယ်။ ကျနော် မျှော်လင့်ချက် ထားကို ထားရ မယ်။”
(ကာရင်ရတ်စလန်သည် အာဆီယံရေးရာများကို အထူးပြုလေ့လာရေးသားနေသူ မလေးရှား စာရေးဆရာတဦး ဖြစ်သည်။ ကွာလာလမ်ပူ အခြေစိုက် အကြံပေးအဖွဲ့ Ceritalah ASEAN ကို တည်ထောင်သူ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ်လည်း ဖြစ်သည်။)