အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ရောက်ရှိနေသော ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ရိုဟင်ဂျာဆိုသူ ဒုက္ခသည် အသိုင်းအဝန်း အပေါ် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ သဘောထားကို နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများက ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန်နေကြသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဒုက္ခသည်များကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးရန် ကြိုးစားသောကြောင့် အခြေခံလူသား မေတ္တာတရား ကင်းမဲ့သည်ဟု ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များ ဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး ဇိဒ်ရာအက် အယ်ဟူစိန်က ဝေဖန်သည်။
ယင်း ဝေဖန်ချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ဂျနီဗာရှိ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ်က “မည်သည့် လူ့ အဖွဲ့အစည်းအတွင်းက လူ့အခွင့်အရေးကို မဆို နားလည် အားပေးမှု မရှိသော၊ မတိကျ မပြည်စုံသော သတင်းများအပေါ် အခြေခံသည့် အငြင်းပွားမှုကို အားပေးလှုံ့ဆော်သော ဝေဖန်ဆုံးဖြတ်ချက် ဖြစ်သည်” ဟု တုံ့ပြန်သည်။
ထိုသို့ အပုပ်ချ အငြင်းပွား ကြသည့် ဖြစ်ရပ်တွင် မည်သူ အောင်ပွဲခံမည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများကို နေရာချထား ပေးရာတွင် မည်သည့်အတွက် ထိုမျှ တင်းကျပ်နေရသနည်း ဟူသော မေးသင့်မေးထိုက်သည့် မေးခွန်းထွက် ပေါ်လာသည်။ ထိုအသိုင်းအဝန်းသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် နေထိုင်နေသည်မှာ ကာလကြာမြင့်ပြီ ဖြစ်သော် လည်း ယခုမှ မည်သည့် အတွက် ရုတ်တရက် စိုးရိမ်လာသနည်း ဟူသော မေးခွန်း ထွက်ပေါ်လာသည်။
ဝန်ကြီးချုပ် နာရင်ဒရာ မိုဒီလက်အောက်ရှိ BJP ဦးဆောင်သော အစိုးရက မွတ်စလင်များကို ခိုလှုံခွင့်ပေးရမည်ကို စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း ရှိ/မရှိ အငြင်းပွားကြသည်။ လက်ယာပါတီဖြစ်သော BJP ပါတီနှင့် ၎င်း၏ သဘောတရားရေး ဦးဆောင်အဖွဲ့ ဖြစ်သော RSS အဖွဲ့ဝင် အများအပြားကို မွတ်စလင် ဆန့်ကျင်သူများ ဟု ခေါ်သောကြောင့် ထိုသို့ အငြင်းပွားကြခြင်း ဖြစ်သည်။
မွတ်စလင်ဆန့်ကျင်ရေး အစီအစဉ်ရှိလျှင် BJP သည် ၁၉၇၁ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စစ်ပွဲလွန်ဖိုင်များ ဖွင့်ထားခြင်းနှင့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိလာသော ဘာသာမျိုးစုံ ဒုက္ခသည် ၁၀ သန်း အနက်မှ မွတ်စလင်များကိုသာ ပြည်နှင်ဒဏ် ပေးရရန် ကြိုးစားခြင်း တို့ကို တွေ့ခဲ့ရမည် ဖြစ်သည်။ သို့သော် အိန္ဒိယ အစိုးရ၏ သဘောထားကို ဖွင့်ဆိုရန် ပါဝင်ပတ်သက်နေသော အကြောင်းရင်းခံများကို ပိုမို ဆင်ခြင်တုံတရား ရှိစွာ လေ့လာဆန်းစစ်ရန် လိုအပ်သည်။
လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ပူပန်မှု
အိန္ဒိယအစိုးရ၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုသည် ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများနှင့် ARSA အကြမ်းဖက် ဂျီဟတ်ဝါဒီ အဖွဲ့နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် အချက်သည် ထိပ်ဆုံးမှ ပါဝင်သည်။
ယခု ARSA ခေါ် ယခင် ဟာရာခါ အယ်လ် ယာကင် အဖွဲ့ ပေါ်ပေါက်လာသောကြောင့် အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် ဒေသတွင်း အခြား အစိတ်အပိုင်းများမှ ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီများတွင် ပူပန်မှုများ ဖြစ်စေခဲ့ရသည်။
မွတ်စလင် လွမ်းမိုးသည့် မလေးရှားနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနှင် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်မှုများကို ဖုံးကွယ်ရန် ပွဲကြည့် ပရိသတ် သဖွယ် တိတ်တိတ်ဆိတ်စွာ နေသော ထိုင်းနိုင်ငံတို့နှင့် မတူဘဲ အိန္ဒိယနိုင်ငံက ၎င်းတို့၏ ပူပန်မှုများကို ထုတ်ဖော် ပြောဆိုသည်။
ရိုဟင်ဂျာဆိုသူ စစ်သွေးကြွ လေ့ကျင့်သင်တန်းပေး ထားသူများ ပိုမို များပြားရေးနှင့် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုများ ပြုလုပ်ရေး အတွက် စနစ်တကျ အားထုတ်မှုများ ပြုလုပ်နေသည် ဟု အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ထောက်လှမ်းရေး အစီရင်ခံစာများက ဖော်ပြသည်။
ရိုဟင်ဂျာဆိုသူ စစ်သွေးကြွများသည် ပါကစ္စတန်မှ ဂျီဟတ်ဝါဒီများနှင့် ပူးပေါင်းပြီး ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားမှ အစ္စလမ်မစ် အုပ်စုများထံမှ ငွေကြေး အထောက်အပံ့များ ရရှိနေသည် ဟူသော သတင်းများသည် အထောက်အထားမဲ့ နေသည် ဟု အချို့က ငြင်းကောင်းငြင်းကြမည်။ ထိုသို့ အထောက်အထား မရှိလျှင်ပင် ARSA ကို လက်ရှ်ကာအီတိုင်ဘာ (LeT), အယ်ကိုင်ဒါနှင့် အခြားသော အစ္စလမ်မစ် အုပ်စုများက ဗြောင်ကျကျ ထောက်ခံနေသည်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက လျစ်လျူရှုထားရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။
နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်း အများအပြားနှင့် သတင်းဌာန အတော်များများတို့ ကလည်း ထိုအကြမ်းဖက် အဖွဲ့များ၏ ထောက်ခံမှု သတင်းစကားများကို လျစ်လျူရန် ရွေးချယ်ပြီး ထိုအစား ARSA အကြမ်းဖက် အဖွဲ့၏ အခြေခံအဆင့်သာ ရှိသော လက်နက်များ အကြောင်းကိုသာ ဖော်ပြကြသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဒေသတွင်းတွင် ဆီးရီးယား ပုံစံအခြေအနေ မျိုးကို အတင့်ရဲရဲနှင့် ခွင့်ပြုမည် မဟုတ်ပေ။
ဝါရင့် မြန်မာ့အရေး ကျွမ်းကျင်သူများ ကလည်း ARSA ၏ အဖွဲ့အစည်းပုံစံ စနစ်မကျသည့် သဘောသဘာဝကို သံသယ ရှိပြီး ထိုအဖွဲ့သည် လုံးဝနီးပါး ပြီးပြည့်စုံသော တွက်ချက်ထားသည့် သေနင်္ဂဗျူဟာ လမ်းညွှန်မှုဖြင့် လုပ်ဆောင်နေသည် ဟု ယူဆကြသည်။
“ARSA သည် လူသတ်အဖွဲ့ ဖြစ်ပြီး သံသယ ဖြစ်ဖွယ် နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်ဖြင့် ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူ အားလုံးကို စတေးရန် ဝန်မလေးကြောင်း တသီးပုဂ္ဂလ နိုင်ငံရေး သုတေသီနှင့် နိုင်ငံတကာ ပဋိပက္ခ စောင့်ကြည့် လေ့လာရေး အုပ်စုမှ ရစ်ချတ်ဟော်ဆေး (Richard Horsey) က တွစ်တာလူမှုကွန်ရက်တွင် စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့က ရေးသားခဲ့သည်။
ARSA ၏ အဝတ်အစားနှင့် လက်နက်များမှာ ဖရိုမရဲ ဖြစ်နေသော်လည်း ၎င်းတို့၏ ရှုပ်ထွေးအဆင့်မြင့်ပြီး ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်သော ရည်ရွယ်ချက်နှင့် ကိုက်ညီခြင်း မရှိ (ပြောင်းပြန် ဖြစ်နိုင်) ကြောင်းလည်း Richard Horsey က ရေးသားခဲ့သည်။
အကြမ်းဖက်ဝါဒ ကွန်ရက်
ARSA အကြမ်းဖက်ကွန်ရက် တခုကို ဖော်ထုတ်ရန်နှင့် ကျွမ်းကျင်သူ အများအပြားက ပြောသည့်အတိုင်း ထိုအဖွဲ့သည် နိုင်ငံတကာ ဂျီဟတ်ဝါဒီများ၏ အကြီးအကျယ် ရနေသည် ဟူသည့် သတင်းမှန်များကို လေ့လာရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီများသည်၂၄ နာရီအချိန်ပြည့် လုပ်ဆောင်နေသည်။ ARSA အကြမ်းဖက် အဖွဲ့နှင့် ပါကစ္စတန်၊ အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် အီရတ် ရှိ အခြား အကြမ်းဖက် အဖွဲ့များကြား ဆက်စပ်မှုများ အကြောင်းသတင်းများလည်း ရရှိနေသည်။ သို့သော် ARSA ၏ အကြမ်းဖက် ကွန်ရက်နှင့် ပတ်သက်သော လုပ်နည်းလုပ်ဟန်မှာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိသေးပေ။
ထောက်လှမ်းရေး အစီရင်ခံစာများနှင့် အိန္ဒိယ မီဒီယာများတွင် ထပ်ခါထပ်ခါ ပါနေသော အမည်တခုမှာ LeT နှင့် အဆက်အသွယ် ရှိသော ရိုဟင်ဂျာဆိုသူ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံသား အက်ဘ်ဒပ်စပ် ကာဒို့စ် ဘာမီ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် သူသည် ၂၀၀၈ ခုနှစ်မွန်ဘိုင်း တိုက်ခိုက်မှုတွင် နောက်ကွယ်မှ ကြိုးကိုင်သူ ဟာဖစ် ဆေအက် ထံမှလည်း အထောက်အပံ့ ရနေခြင်း ဖြစ်သည်။
ဘာမီ (Burmi) သည် အစ္စလမ် အခြေခံဝါဒီ အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သော ဟာကက် အူလ် ဂျီဟတ်အယ်လ် အစ္စလမ်မီ အာရကန် (HUJI-K) ၏ အကြီးအကဲဖြစ်ပြီး ARSA နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် LeT အဖွဲ့ခွဲဖြစ်သော ဂျမတ် အပ် ဒါဝါ (JuD), ကဲ့သို့သော အဖွဲ့များ အတွက် နိုင်ငံတကာ ထောက်ခံမှုရအောင် လုပ်ဆောင်ရာတွင် လွန်စွာ အရေးပါသူ ဖြစ်သည်။
JuD သည် ARSA အဖွဲ့ကို လက်လုပ်ဗုံး လုပ်နည်း သင်ကြားပေးပြီး လေ့ကျင့်မှုများကို ဦးဆောင်ကာ အုပ်စုခေါင်းဆောင် များနှင့် သေနင်္ဂဗျူဟာများ ချမှတ်လျှက်ရှိကြောင်း သတင်းအတိအကျ ရသည်ဟု အမည် မဖော်လိုသော အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ထောက်လှမ်းရေး သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောသည်။ JuD သည် ပါကစ္စတန်ထောက်လှမ်းရေး ဖြစ်သည့် Inter-Services Intelligence of Pakistan ၏ ကျောက်ထောက်နောက်ခံကို ရရှိထားပြီး မြန်မာနိုင်ငံသို့ အခြေခံဝင်ပေါက် ဖြစ်သော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် ရင်းမြစ်များစွာ ရှိသည်ဟုသိရသည်။
JuD သည် နတ်မြစ်တလျှောက်ရှိ ကော့ဗဇားဒုက္ခသည် စခန်းများတွင် အခြေချသည် ဟု အိန္ဒိယထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီများက ယူဆသော်လည်း ၎င်းတို့သည် ထိုစခန်းများတွင် လူသစ်စုဆောင်း လေ့ကျင့်ပေးရာတွင် ပါဝင် ပတ်သက်ခြင်း ရှိ/မရှိ မသိပေ။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ရောက်ရှိလာသော တရားမဝင် ဝင်ရောက်လာသည့် ရိုဟင်ဂျာဆိုသူများကို စစ်သွေးကြွများက လူသစ် စုစောင်းနိုင်သည် ဟု အိန္ဒိယပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာထားသည်။
လေ့ကျင့်သင်တန်းပေးရန် ဆက်သွယ်မှုများကို ၂၀၀၈ ခုနှစ်ခန့်ကပင် စတင်ခဲ့ပြီး ထိုလှုပ်ရှားမှုများကို ဘာမီက အကာမူလ် မူဂျာဟေဒင် (AMM) ဟူသော အလံအောက်မှ လုပ်ကိုင်သည်။ ဘာမီသည် ကက်ရှ်မီးယားတွင် ဖြစ်ပွားသော အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများ တွင်လည်း ပါဝင်ပတ်သက်သည် ဟု ထောက်လှမ်းရေး အစီရင်ခံစာများက ဆိုသည်။ ကက်ရှ်မီးယားတွင် ဖြစ်ပွားသည့် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ရိုဟင်ဂျာများလည်း ပါဝင်သည် ဟု အိန္ဒိယ ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီများက ယူဆကြသည်။
ဥပမာဆိုရပါက ၂၀၁၅ ခုနှစ်က တိုက်ခိုက်မှုတွင် သေဆုံးခဲ့သော ပါကစ္စတန် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ ဂျိုက်ရှ် အီ မိုဟာမက် (JeM) အဖွဲ့ဝင် ချိုတားဘာမီသည် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူ ဖြစ်သည်ဟု ထောက်လှမ်းရေး ဌာနများက ဆိုသည်။
ARSA ခေါင်းဆောင် အာတာအူလာ သည် ပါကစ္စတန်တွင် မွေးပြီး ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားတွင် လူလားမြောက်သည်၊ သူသည် ရခိုင်နှင့် ရိုဟင်ဂျာဆိုသူများ ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားသည့် ၂၀၁၂ နောက်ပိုင်းတွင် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ကို စတင်ဖွဲ့စည်းသည် စသည့် ARSA သည် AMM နှင့် အနီးကပ် ညှိနှိုင်း လုပ်ကိုင်နေသည်ဟု အိန္ဒိယထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီများက ယူဆကြသည်။ AMM ၏ လက်ရှိခေါင်းဆောင်မှာ ဟာဗစ်စ်တူလာ ဆိုသူ ဖြစ်ပြီး ပါကစ္စတန်တာလီဘန်များ ထံတွင် သင်တန်း ၆ လ တက်ခဲ့သည် ဟု ဆိုသည်။
ARSA အနေဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ လက်နက်မှောင်ခို တင်သွင်းခြင်း မပြုနိုင်ရန် အိန္ဒိယ နယ်ခြားစောင့် တပ်များသည် အခြား အဖွဲ့များ၏ အကူအညီဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် မြန်မာ လုံခြုံရေးတပ်များနှင့် ပုံမှန် သတင်းဖလှယ်နေသည် ဟု ၎င်းတို့က စာရေးသူကို ပြောသော်လည်း မည်သည့်အဖွဲ့များက ကူညီနေသည်ကို ထုတ်ဖော်ပြောခြင်း မရှိပေ။
“လက်နက်တွေဟာ ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့ အစ္စလမ်မစ်ကွန်ရက်တွေက တဆင့်ရောက်လာနိုင်တယ်။ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူတွေကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က စစ်သွေးကြွတွေက လက်နက်ထောက်ပံ့နိုင်တယ်” ဟု သြစတေးလျ အမျိုးသားတက္ကသိုလ်မှ တွဲဖက် ပါမောက္ခ ဂရက်ဖီလီ (Greg Fealy) က ပြောသည်ဟု ABC ရေဒီယိုက ကိုးကားပြောဆိုသည်။ ARSA အကြမ်းဖက် အဖွဲ့သည် လက်နက်မှောင်ခိုကူးရာတွင် ပါဝင်ခြင်း ရှိ/မရှိ သို့မဟုတ် ကော့ဗဇားခရိုင်ရှိ တက်နက်နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတို့သို့ အစ္စလမ်မစ်ကွန်ရက်များက လက်နက်ခဲယမ်း ပေးပိုးခြင်း ရှိ/မရှိကို ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်သည်။
အယ်ကိုင်ဒါနှင့် ARSA
မကြာသေးမီက ထုတ်လွှင့်သော “ရိုဟင်ဂျာဆိုသူ စစ်သွေးကြွများနှင့် ဂျီဟတ်ဝါဒီများ အကြား ဆက်စပ်မှု အထောက်အထား” အစီအစဉ်တွင် ABC ရေဒီယိုက အယ်ကိုင်ဒါသည် ARSA နှင့် ချိတ်ဆက်နိုင်ရန် ကြိုးစားနေသည် ဟု ဆိုသည်။ လက်တွေ့တွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှ ရိုဟင်ဂျာဆိုသူများကို လက်နက်များပေးပို့ကြရန် တကမ္ဘာလုံးမှ မွတ်စလင်များကို အယ်ကိုင်ဒါက တောင်းဆိုထားသည်။
ကက်ရှမီးယားမှ အယ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့ခွဲ အန်ဆာဂက်ဝက် အူလ် ဟိုင်း သည်လည်း အိန္ဒိယမှ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများ အတွက် တက်ကြွစွာ ဆောင်ရွက်နေသည်။ အိန္ဒိယမှ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများကို ပြည်နှင်ဒဏ် မပေးရန် ထိုအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင် ဇကာမူဆာက ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီကို သတိပေးထားသည်။
ကက်ရှ်မီးယားအရေး ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်း
ကက်ရှ်မီးယားမှ ခွဲထွက်ရေးဝါဒီများက ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများကို မကြုံစဖူး ကြီးမားစွာ ထောက်ခံနေခြင်း သည်လည်း နယူးဒေလီ အတွက် အဆင်မပြေလှသည်မှာ သေချာသည်။
ကက်ရှ်မီးယားခွဲထွက်ရေး ခေါင်းဆောင်များသည် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှ မွတ်စလင်များ အပေါ် ဖိနှိပ်မှုကို မကြာသေးမီက ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြ ချီတက်ခဲ့သည်။ သို့သော်ခွဲထွက်ရေး ဝါဒီများသည် ARSA က ဟိန္ဒူနှင့် မြိုကဲ့သို့သော အခြားသော လူမျိုးစုများကို သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ရှုတ်ချခြင်း မရှိပေ။
၎င်း၏ ပြည်တွင်းလုံခြုံရေး အခြေအနေ အတွက် ဒုက္ခသည်များကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးမည့် အိန္ဒိယအစိုးရ၏ အစီအစဉ်သည် ကျိုးကြောင်း ဆီလျော်မှု ရှိသည်ဟု အများက ဆိုကြမည် ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်တို့သည် ကက်ရှ်မီးယားဒေသ လူ့အခွင့်အရေး စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ အတွက် သူ၏ ရုံးကို ဆက်သွယ်ခဲ့ခြင်း မရှိဟူသော ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး အကြီးအကဲ၏ ပြောဆိုချက်ကို တုံ့ပြန်ရာတွင် ကုလသမဂ္ဂ ကိုယ်စားလှယ် ရာဂျစ် ချန်ဒါက “အကြမ်းဖက်ဝါဒ၏ အခန်းကဏ္ဍကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှု မရှိခြင်းသည် စိတ်မကောင်းဖွယ်ရာ ဖြစ်သည်။ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေ အကဲဖြတ်ခြင်းသည်လည်း နိုင်ငံရေးအရ အမြတ်ထုတ်ခြင်း မဖြစ်သင့်ပေ” ဟုဖော်ပြထားသည်။
နိုင်ငံတကာက သတ်မှတ်ထားသော အကြမ်းဖက်သမား ဖြစ်သည့် ဟာဖစ်ဆေအက်သည် အင်ဒိုနီးရှားဒုက္ခသည် စခန်းမှ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူ လူငယ်များကို ကယ်ဆယ်သည် ဟု အကြောင်းပြကာ LeT အတွက် လူသစ် စုဆောင်းကာ ကက်ရှ်မီးယားသို့ ပို့ရန် အားထုတ်ခဲ့သည်ဟု သံသယရှိရသည်။
စစ်အင်အားဖြင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ခြင်းကို တရားဝင် ဖြစ်စေရန် စစ်သွေးကြွ အစ္စလမ်မစ် ခြိမ်းခြောက်မှုကို အသုံးမချသင့် သော်လည်း စစ်သွေးကြွ အစ္စလမ်မစ် ခြိမ်းခြောက်မှု ဒေသကို ဒုက္ခပေးနေသည် ဆိုသော အချက်ကို မျက်ခြေမပြတ်သင့် ပေ။ ထိုအချက်ကိုပင် နယူးဒေလီက တကမ္ဘာလုံးကို ရှင်းပြနေခြင်း ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယပညာတတ် အသိုင်းအဝန်းကလည်း အလားတူပင် ခံစားနေကြရသည်။
ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများ၏ လတ်တလော ကံကြမ္မာ အတွက် မကြာသေးမီက တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သော ပြင်ပ အင်အားစုများတွင် တာဝန်ကြီးမားစွာ ရှိသည် ဟု နယူးဒေလီရှိ မူဝါဒလေ့လာရေး ဌာနမှ မဟာဗျူဟာ လေ့လာရေး ပါမောက္ခ ဗရာမာ ချယ်လန်နီ (Brahma Chellaney) ၏ “မြန်မာ့ဂျီဟတ် ကျိန်စာ” အမည်ရှိ ဆောင်းပါးတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ထိုဆောင်းပါးကို Project Syndicate အမည်ရှိ အင်တာနက် စာမျက်နှာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။
ရိုဟင်ဂျာဆိုသူ စစ်သွေးကြွများနှင့် အထူးသဖြင့် ISIS ကဲ့သို့သော အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ အပါအဝင် ပြင်ပအင်အားစုများ အကြား အချိတ်အဆက်ကြောင့် အိန္ဒိယအစိုးရက ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများ ရှိနေခြင်းသည် လုံခြုံရေး ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်သည်ဟု ကြေညာရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း အာရှအင်အားကြီး (Asian Juggernaut) အမည်ရှိ စာအုပ်အပါအဝင် စာအုပေါင်း ၉ အုပ်ကို ရေးသားခဲ့သော ချယ်လန်နီက ဆိုသည်။ အိန္ဒိယတွင် တရားမဝင် လာရောက်နေထိုင်သော ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူ ၄၀၀၀၀ ခန့် ရှိနေသည်။
ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူ စစ်သွေးကြွများနှင့် ပြင်ပမှ ဂျီဟတ်ဝါဒီများ အကြား ဆက်စပ်မှုကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံကပင် ဝန်ခံထား ရသည် ဟုလည်း သူက ရေးသားပြီး ထိုပြဿနာနှင့် ပတ်သက်သော အိန္ဒိယအစိုးရ၏ ရပ်တည်မှု မှန်ကန်ကြောင်း သက်သေပြရန် ကြိုးစားသည်။
ပြဿနာမှာ ရှုတ်ထွေးလှသောကြောင့် လုံခြုံရေးရာများတွင် မြန်မာနှင့် အိန္ဒိယ အခြေအနေခြင်း ဆင်တူကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကို အပြစ်တင်ခြင်းသည် မှားသည် ဟု သူက ပြောသည်။ ကက်ရှ်မီးယားတွင် ကဲ့သို့ပင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အကြမ်းဖက်သမားများနှင့် အပြစ်မဲ့ပြည်သူများကို ခွဲခြားရခက်ခဲကြောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် က ပြောခဲ့သည်။ ဘာသာရေး အစွန်းရောက်ဝါဒ ကြီးထွားလာခြင်းသည် လူမှုနိုင်ငံရေးရှုခင်းကို မည်မျှထိခိုက်စေသည်ကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ ရှီအိုက် ဟက်စီနာနှင့် အိန္ဒိယမှ မိုဒီတို့ကဲ့သော ခေါင်းဆောင်များက ကောင်းစွာ နားလည်ကြသည်။
အစွန်းရောက်ဝါဒ ခေါင်းထောင်ထလာခြင်း
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ အဓိက အစ္စလမ်နိုင်ငံရေးပါတီ ဖြစ်သော ဂျမက် အီ အစ္စလမ်မီကို တရားဝင် ပိတ်ပင်ထားသော်လည်း ထို ပါတီသည် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ မွတ်စလင်များကို ဖိနှိပ်မှုကြောင့် ဒေါသပေါက်ကွဲနေသော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင် ကြီးမားသော ထောက်ခံမှုရရှိနေသည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲတွင် ဂျမက် အီ အစ္စလမ်မီ ပါတီသည် ပြန်လည် ခေါင်းထောင်ထလာပြီး ဒေသတွင်းတွင်လည်း အစွန်းရောက်မှု ပိုမို များပြားလာမည် ဖြစ်သည်။
ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ထွက်ပြေးခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော နယူးဒေလီ၏ မကြာသေးမီက အလေးအနက်ထားကြောင်း ပြသမှုတွင် ခိုင်မာသော အကြောင်းရင်းများ ရှိသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်းသို့ ဒုက္ခသည်များ ထပ်မံရောက်ရှိ မလာစေရန် အရေးပါသော အစီအစဉ်များစွာကို လွန်ခဲ့သော သီတင်းပတ် အတွင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထိုဒေသမှ ပြည်နယ် ၈ ခုလုံးတွင် ၁၉၈၀ ခုနှစ်များက ကဲ့သို့သော အသိုင်းအဝန်းများ အကြား ပဋိပက္ခများနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ပုန်ကန်မှုများ ဖြစ်စေသည့် ပြင်ပလူများကို ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ အဖြစ်မခံနိုင် တော့ပေ။
အောက်တိုဘာလ ၃ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး အရှော့ကူးမား မြန်မာ- အိန္ဒိယနယ်စပ် မိုးရေးမြို့သို့ သွားရောက်ခဲ့ခြင်းသည် ရိုဟင်ဂျာ အကျပ်အတည်း အပြီးတွင် ဒေသတွင်း တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးကို အကဲဖြတ်ခြင်း ဖြစ်သည် ဟု ဒေသမီဒီယာများက ရေးသားကြသည်။
မဏိပူရပြည်နယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်ခြင်း ၃၉၈ ကီလိုမီတာ (၂၄၅ မိုင်ကျော်ခန့်) ထိစပ်နေသည်။ ထို ဒေသများ သည် တောင်ကုန်းတောင်တန်း ထူထပ်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှ ဝေးကွာလှသော်လည်း မဏိပူရ ဗဟိုနှင့် ပြည်နယ် အစိုးရများသည် ယင်း အခြေအနေများအား အခွင့်အလမ်းတရပ် သဖွယ် ဖြစ်မည့် အရေးကို လွှတ်ထားပေးလိုခြင်း မရှိကြပေ။
မီဇိုရမ် ပြည်နယ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ် လောင့်လိုင်ခရိုင်ရှိ ဇိုရီပိုင် စခန်းတွင် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး စခန်းတခု၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ နယ်စပ် လန်ဂဲခရိုင်ရှိ ကွာပွိုင်ချူအာစခန်းတွင် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးစခန်း တခုဖွင့်လှစ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီးနောက် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး နယ်စပ်သို့သွားရောက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အိန္ဒိယ အစိုးရသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် ထိစပ်နေသော အနောက်ဘင်္ဂလားနှင့် အာသံပြည်နယ်များရှိ ကုန်းတွင်းနယ်စပ်နှင့် မြစ်ကြောင်း နယ်စပ်များတွင်လည်း လုံခြုံရေး တိုးမြှင့်ထားသည်။
လက်တွေ့တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် ဒေသတွင်း အခြားနေရာများသို့ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုသူများ အလုံးအရင်းနှင့် ထွက်ပြေးခြင်းသည် လူသားချင်း စာနာမှု အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ARSA အပေါ် ထောက်ခံမှု တိုးလာခြင်းနှင့် အတူ ဒေသတခုလုံးကိုလည်း မတည်မငြိမ် ဖြစ်စေနိုင်သော အလားအလာလည်း ရှိနေသည်။ ။
(ဧရာဝတီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်းတွင် ဖော်ပြာထားသည့် ဘီဒါရက် ဒက်စ် (Bidhayak Das) ၏ India Chooses Security Over Compassion in Rakhine Crisis ကို ဘာသာပြန်သည်။ ၎င်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီထွန်းကားရေး အတွက် ဆယ်စုနှစ်တခုကြာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ သော သတင်းသမားတဦး ဖြစ်ပြီး လတ်တလောတွင် ရွေးကောက်ပွဲ၊ မီဒီယာနှင့် ဆက်သွယ်ရေး ဆိုင်ရာ အတိုင်ပင်ခံအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေသည်။)
