မျိုးဆက်သစ်များအတွက် မြန်မာ့ရုပ်ရှင်ရွှေခေတ်ပြပွဲ

ရွှေခေတ် အနုပညာပြပွဲ၏ တစိတ်တပိုင်းအဖြစ်ကျင်းပသော “ အနုပညာနှင့် မြန်မာ့ရုပ်ရှင်သြဇာလွှမ်းမိုးမှု အမွေအနှစ် ပြပွဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်များကို မြန်မာ့ရုပ်ရှင် ရွှေခေတ်အကြောင်း ပညာပေးရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များ ဖန်တီးနိုင်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ၁၉၅၃ ခုနှစ်က ရိုက်ကူးခဲ့သော ရတနာပုံ ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားကို အထူးအစီအစဉ်အဖြစ် ပြသနေပြီ ဖြစ်သည်။

ရန်ကုန်မြို့လယ်ရှိ သမိုင်းဝင် အတွင်းဝန်ရုံးအဆောက်အအုံတွင် မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့က စတင်ပြီး ၃ ပတ်ကြာ ပြသနေပြီ ဖြစ်သည့် ထိုပြပွဲကို ပဉ္စရာဇ အနုပညာအဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့ရုပ်ရှင် ကယ်တင်ရေး အဖွဲ့တို့က ပူးပေါင်း ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပြပွဲကို အခန်း ၃ ခန်းတွင်ပြသထားပြီး ပထမအခန်းသည် သတင်းအချက်အလက်များ ပေးသော အခန်း ဖြစ်ပုံရသည်။ ခေတ်သစ်ပုံစံနှင့် ရောစပ်ထားသည့် ရှေးဟောင်းမြန်မာ ပရိဘောဂများ ကိုပြသထားပြီး “မြန်မာ့ရုပ်ရှင်ကို ကယ်တင်ပါ” ဆိုသည့် ပြကွက်တွင် ပျက်စီးနေသော မြန်မာ ဂန္ထဝင် ဇာတ်ကားများကို မှန်ဘီရိုငယ် တခုအတွင်း ထည့်သွင်း ပြသထားသည်။

ဒုတိယအခန်းတွင် ယာယီရုပ်ရှင်ရုံငယ်တခု ပါဝင်သည်။ ဝင်ပေါက်၏ တဖက်တချက်စီတွင် ယခုပြသမည့်ပွဲ ဟူသော စာတန်း ၂ ခု ချိတ်ဆွဲထားသည်။ နောက်ဆုံးအခန်းတွင် ရုပ်ရှင်နှင့် ပတ်သက်သော ကိရိယာ ဟောင်းများ၊ ဗီနိုင်း၊ ဓာတ်ပြားများနှင့် ရုပ်ရှင် ပန်းချီပိုစတာများကို ပြသထားသည်။ ထိုအခန်းတွင် ၁၉၅၀ ခုနှစ်များမှ ၁၉၈၀ ခုနှစ်များအထိ ကာလအတွင်းမှ သီချင်းများကိုပြသသည့် ဂီတပြကွက်လည်း ပါဝင်သည်။

ထိုပြပွဲတွင် ဦးတင်မောင်က ဒါရိုက်တာအဖြစ်ရိုက်ကူးထားပြီး သမိုင်းဝင် အေဝမ်း ရုပ်ရှင် ကုမ္ပဏီက ထုတ်လုပ်သည့် ရတနာပုံ ဇာတ်ကားမှ စတင်ကာ ကွဲပြားခြားနားသော ရုပ်ရှင် ရက်သတ္တပတ် ၃ ပတ် အဖြစ် တင်ဆက် သွားမည်ဖြစ်သည်။

“ရတနာပုံ ဇာတ်ကားဟာ ၁၉၅၃ ခုနှစ်က ဂန္ထဝင်မြောက် ခေတ်ဟောင်း အကယ်ဒမီရ ဇာတ်ကား ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်က ကျနော့်အဖိုးအတွက်ရော၊ ဒီပြပွဲမှာ ပါဝင်ရလို့ကော ဂုဏ်ယူတယ်” ဟု အေဝမ်း ရုပ်ရှင်ကုမ္ပဏီမှ လက်ရှိ ဒါရိုက်တာ ဦးသိန်းထွဋ်ကပြောသည်။

တချို့သော အခန်းများကို ယနေ့ခေတ်တွင် လွန်စွာရှားပါးသည့် စတူဒီယိုအတွင် ရိုက်ကူးခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သူက ရှင်းပြသည်။

“လူငယ်မျိုးဆက်သစ်တွေအနေနဲ့ အဲဒီခေတ် ပတ်ဝန်းကျင်က မြန်မာ့ရုပ်ရှင် အဆင့်အတန်းကို သိနိုင်တယ်” ဟုလည်း သူက ပြောသည်။

“ဒီပွဲကို စီစဉ်သူတဦးအဖြစ် ပါဝင်ခွင့်ရတာကို ဂုဏ်ယူတယ်။ သူတို့တတွေရဲ့ အရည်အချင်း၊ စေတနာနဲ့ ဖန်တီးမှုကို ကျနော်တို့ မြင်နိုင်တယ်။ သူတို့တတွေက လိုအပ်တဲ့ကိရိယာတွေကို ရောင်းချသူ တဦးချင်း စီကနေ လိုက်ဝယ်ထားတာဖြစ်ပြီး ခေတ်သစ်ပုံစံနဲ့ ပြန်လည်ပြသထားတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ မြန်မာ့ရုပ်ရှင် သမိုင်းကို ခေတ်သစ်အမြင်နဲ့ တပြိုင်နက်တည်း ကြည့်ခွင့်ရတယ်” ဟုလည်း သူက ဆိုသည်။

အေဝမ်းရုပ်ရှင် ကုမ္ပဏီက ကင်မရာဟောင်းများ၊ ရုပ်ရှင်ပိုစတာ ဟောင်းများနှင့် ကြော်ငြာဟောင်းများကို ပွဲတော်တွင် ပြသရန် ပေးအပ်ခဲ့ပြီး “Save Myanmar Film” က ရတနာပုံ ဇာတ်ကား ဖလင်တစုံ ပေးအပ်ခဲ့သည်။

ခေတ်သစ် မြန်မာ့ရုပ်ရှင်လောကသည် ကျော်ကြားသော နိုင်ငံခြားဇာတ်ကားများ၏ ဇာတ်လမ်းနှင့် အကြောင်းအရာကို ပုံတူကူးချသည်ဟု ပရိသတ်များ၏ ဝေဖန်မှုကို မကြာခဏခံနေရပြီး မိနစ်အနည်းငယ်မျှ ကြည့်ပြီးသည်နှင့် ဇာတ်ကားအဆုံးတွင် မည်သို့ဖြစ်မည်ကို ပရိသတ်များ ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်သည်။

“ပရိသတ်အနေနဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဝေဖန်နိုင်တယ်။ ဒါသူတို့ အခွင့်အရေးပဲ။ ခေတ်တိုင်းမှာ သမိုင်း ရှိတယ်။ သမိုင်းကို ဖျောက်ဖျက်လို့ မရဘူး။ အတွင်းဝန်ရုံးလို သမိုင်းဝင်အဆောက်အအုံကို ဖျက်ဆီးလို့ မရဘူး။ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်တွေ အနေနဲ့ ရုပ်ရှင်သမိုင်းကို အခြေခံပြီး သူတို့ရဲ့ဖန်တီးနိုင်စွမ်းကို အဆင့်မြှင်တင်နိုင်မယ်လို့ ကျနော် မျှော်လင့်တယ်” ဟု ဦးသိန်းထွဋ်က ပြောသည်။

ခေတ်သစ် ဒီဂျစ်တယ်ခေတ်တွင် ယခင်ခေတ်နှင့် ယှဉ်ပါက အရာရာကို လျှင်မြန်စွာ လုပ်ဆောင် နိုင်ပြီ ဖြစ်သော်လည်း ယခင်ခေတ်ကမူ ရုပ်ရှင်တကားရိုက်ကူးရန် လူနှင့်စက်ကိရိယာ များစွာ လိုအပ်ကြောင်းလည်း သူကရှင်းပြသည်။

“အရင်ခေတ်က ဖလင်တွေက ဈေးကြီးတော့ ရိုက်ကူးရေးအဖွဲ့ဝင်တဦးစီက အရမ်းကိုအာရုံစိုက်ရပြီး အသေးအဖွဲ တောင်မှ မှားလို့မရဘူး။ မှားသွားပြီးဆိုရင် အခန်းတခုလုံး အစအဆုံး ပြန်ရိုက်ရတာ။ အဆင့်တွေ ကလည်း များတယ်။ ဒီတော့ ရိုက်ကူးရေးအဖွဲ့ဝင်တိုင်းက အသေးစိတ်တိုင်းကို ဂရုစိုက် နေရတာ။ ဒီနေ့ ဒီဂျစ်တယ်ခေတ်နဲ့ အရမ်းကို ကွာခြားတယ်” ဟုလည်း ဦးသိန်းထွဋ်ကပြောသည်။

“ကျနော့်အနေနဲ့ လူငယ်တွေကို မေတ္တာရပ်ခံချင်တာက လူငယ်တွေအနေနဲ့ ပိုမိုတီထွင်ဖန်တီးကြပါ၊ ရိုက်ကူးတဲ့ ကားတွေမှာ ပိုမို အားထုတ်ကြပါ၊ ရုပ်ရှင်သမိုင်းကို အရင်လေ့လာကြပါ ဆိုတဲ့ အချက်တွေပါပဲ။ ဒီပြပွဲ ကနေ မြန်မာ့ရုပ်ရှင်သမိုင်းကို သူတို့ လေ့လာနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု သူက ဆက်ပြောသည်။

Save Myanmar Film အဖွဲ့၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် မြန်မာ့ရုပ်ရှင် ဇာတ်ကားကောင်းများ တည်တံ့စေရေး အတွက် ထိန်းသိမ်းရန်ဖြစ်သည်ဟု ယင်းအဖွဲ့ကို တည်ထောင်သူ ကိုဥက္ကာက ပြောသည်။

“ကျနော်တို့မှာ ရတနာပုံအပါအဝင် ဇာတ်ကားကောင်း ၂ ကားရှိတယ်။ ပဉ္စရာဇအဖွဲ့ တည်ထောင်သူတွေနဲ့ ကျနော်တို့တတွေက သူငယ်ချင်းတွေ။ ဒီလိုပြပွဲမျိုးလုပ်ဖို့ မကြာခင်က ပြောဖြစ်ရင်း အခုလို ပြဖြစ်သွားတာ” ဟု သူက ဆိုသည်။

မြန်မာ့ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကား ဟောင်းများ၏ တင်ပြပုံကို အများပြည်သူ လေ့လာနိုင်မည်၊ ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ များသည် ထိုခေတ်ဟောင်း ရုပ်ရှင်များကို ကြည့်ပြီး အားကျလာမည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်းလည်း သူက ဆက်ပြောသည်။

ပဉ္စရာဇနှင့် ဝဿန်ရုပ်ရှင်ပွဲတော်များကို ပူးတွဲတည်ထောင်သူ ကိုသိဒ္ဒိကလည်း ကိုဥက္ကာကဲ့သို့ပင် “ကျနော် တို့က မြန်မာ့ရုပ်ရှင် အမွေအနှစ်တွေကို လူငယ်တွေကိုပြချင်နေတာ။ ဒီပြပွဲကနေတဆင့် လူငယ်တွေ မြန်မာ့ ရုပ်ရှင် ရွှေခေတ်ကို နားလည်ပြီး မြန်မာ့ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးမှုရဲ့ အနှစ်သာရကို သိလာဖို့ မျှော်လင့်တယ်” ဟု ပြောသည်။

အထက်ပါပြပွဲတွင် မတူညီသောခေတ်များမှ ရုပ်ရှင်ကား ၃ ကားကိုပြသမည်ဖြစ်သည်။ ထိုဇာတ်ကား များတွင် ရတနာပုံ၊ Tender are the Feet (၁၉၇၃) နှင့် သင်္ကြန်မိုး (၁၉၈၅) တို့ပါဝင်သည်။ ရုပ်ရှင် တကားစီ မပြသမီတွင် မြန်မာ့ရိုးရာ သံစုံတီးဝိုင်းအပါအဝင် ၎င်းတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသော ဂီတဖျော်ဖြေပွဲ ၃ ခု ဖြင့်လည်း ဖျော်ဖြေသွားမည်ဖြစ်သည်။

ပြပွဲဖွင့်ပွဲတွင် ဂီတမိတ် တီးဝိုင်းက ရတနာပုံရုပ်ရှင်မှ နောက်ခံ တေးများကို ထိုဇာတ်ကားမပြသမီ ဖျော်ဖြေခဲ့သည်။ ထိုဇာတ်ကားကို နေ့စဉ် နေ့လယ် ၂ နာရီတွင် မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့မှ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ပြသမည်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယပတ်စတင်သော ဧပြီ ၁ ရက်နေ့တွင် Tender are the Feet ကို ပြသမည်ဖြစ်သည်။

ထိုပြပွဲသည် ယခင်အနုပညာရှင် မျိုးဆက်များ၏ ဖန်တီးမှု၊ ပျော်ရွှင်မှုများကို မျှဝေနိုင်မည်၊ လူငယ် မျိုးဆက်သစ်များသည် ၎င်းတို့၏ ယခင်မျိုးဆက်များကို ပြန်လည်ကြည့်ရှုပြီး စိတ်အားတက်ကြွလာကာ ၎င်းတို့ကိုယ်ပိုင် ယဉ်ကျေးမှု လက္ခဏာများကို ဖန်တီးနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ကိုသိဒ္ဒိက ပြောသည်။

အတွင်းဝန်ရုံးသည် ပြပွဲလာရောက်ကြည့်ရှုသူ ပြည်တွင်းဧည့်သည် တဦးလျှင် ဝင်ကြေး ကျပ် ၂၀၀၀ နှုန်းနှင့် နိုင်ငံခြားသား တဦးလျှင် ကျပ် ၁၀၀၀၀ နှုန်း ကောက်ခံမည် ဖြစ်သည်။

(လွင်မာထွန်းသည် ဧရာဝတီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်း ဝက်ဘ်ဆိုက်မှ အကြီးတန်းသတင်းထောက် တဦးဖြစ်သည်။သူ၏ Exhibition Hopes to Teach Young Generation About Myanmar’s Golden Age of Film ကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်သည်။)