ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီး ဘိုကလေးမြို့မှ မော်လမြိုင်ကျွန်းမြို့သို့ သွားရာ လမ်းဘေး ဝဲယာတလျှောက် စပါးခင်းများကို မျက်စိတဆုံး တွေ့မြင်နေရသည်။
ဘိုကလေး ဂျပ်ချောင်း ကျေးရွာသား ဦးဝင်းဌေးက ရိတ်သိမ်းချိန် နီးကပ်နေပြီဖြစ်သည့် သူ၏ စပါးခင်းကို ကြည့်ရင်း ပြုံးရွှင် နေသည်။
အပြောင်းအလဲတခု ပြုလုပ်ထားသော သူ၏လယ်ကွင်းက စပါးအထွက်နှုန်း တိုးလာသဖြင့် ထိုသို့ ပျော်ရွှင်နေခြင်း ဖြစ် သည်။
“စပါးအရည်အသွေးက အပြတ်အသတ်သာတယ်။ ရောင်းတဲ့အခါမှာလည်း မျက်နှာပန်းလှပြီး ဈေးလည်းပိုရတယ်” ဟု ဦးဝင်းဌေးက ပြောသည်။
၂ဝ၁၂ နောက်ပိုင်းမှစ၍ ဘိုကလေးမြို့နယ် စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာနနှင့် တောင်သူအကျိုးပြု အဖွဲ့အစည်းများက မျိုးကောင်း မျိုးသန့် ပိုမိုတွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုလာကြရေး အတွက် ကြိုးပမ်းခဲ့ရာ လိုက်ပါပြောင်းလဲကြသည့် ဦးဝင်းဌေး နှင့် လယ်သမား အများအပြား လက်တွေ့ အကျိုးခံစားနေကြရပြီ ဖြစ်သည်။
ဒေသ မျိုးစပါးများထက် သာလွန်ကောင်းမွန်သည့် အရည်အသွေးများကြောင့် ရေရှည်စိုက်ပျိုးသွားရန် ဆုံးဖြတ်ထား ကြောင်း ဦးဝင်းဌေးက ဆိုသည်။
မျိုးကောင်းမျိုးသန့်
တောင်သူအကျိုးပြု လုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်သည့် ပြည်တွင်းပြည်ပ အဖွဲ့တချို့က ၂ဝ၁၂ မှ စတင်ကာ အရည်အသွေး မြင့် မျိုးစပါးများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ ထိုအဖွဲ့များထဲတွင် ဘိုကလေးအခြေစိုက် ရတနာဧရာ အဖွဲ့ လည်း ပါဝင်သည်။
ရတနာဧရာသည် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုနှင့် စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံရေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့(LIFT) ၏ ထောက်ပံ့မှုဖြင့် မျိုးကောင်း မျိုးသန့် မျိုးစပါး ထုတ်လုပ်သည့် အစီအစဉ်တခုကို ၂ဝ၁၆ နှစ်လယ်ပိုင်းက ဘိုကလေး၊ မော်လမြိုင်ကျွန်း မြို့နယ်များတွင် စတင် အကောင်အထည် ဖော်သည်။
စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန အပါအဝင် မိတ်ဖက်အဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်သည့် အဆိုပါ စီမံကိန်းအတွက် ကျေးရွာ ပေါင်း ၆ဝ မှ တောင်သူ ၂ဝဝ ကို ရွေးချယ်ကာ မျိုးစပါးထုတ်လုပ်ရန် စီစဉ်ပေးထားသည်။
ထုတ်လုပ်ပေးသည့် မျိုးစပါးတွင် ပေါ်ဆန်းယဉ်၊ ဆင်းသွယ်လတ်၊ ရတနာတိုး၊ သီးထပ်ယဉ်၊ ရက်၉ဝ(၁)၊ ရက်၉ဝ(၂) စသည်တို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။
ယခင်စီမံကိန်းများနှင့် ကွဲပြားသည့် အချက်မှာ မျိုးထုတ်လုပ်ရန် စိတ်ဝင်စားသည့် တောင်သူတို့ကို ရွေးချယ်ပြီး မျိုးသန့် ဈေးကွက် ဖြစ်ပေါ်လာရေး၊ တောင်သူများကြား ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိရေး စသဖြင့် ဦးတည်ထားခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ရတနာဧရာ မှ အကြီးတန်း အရာရှိ ကိုသက်နောင်စိုးက ပြောသည်။
“အဓိကက တောင်သူတွေကြား မျိုးကောင်းမျိုးသန့်တွေကို ပိုမိုသုံးစွဲလာဖို့နဲ့ ရေရှည် ဆက်လက် စိုက်ပျိုးသွားနိုင်ဖို့ပဲ။ အခုဆို တောင်သူတွေလည်း မျိုးသန့်ကို အသုံးချရကောင်းမှန်း သိလာကြပြီ”ဟု စိုက်ပျိုးရေးအရာရှိ ကိုသက်နောင်စိုး က ပြောသည်။
ဤအတောအတွင်း စီမံကိန်းအစီအစဉ်တို့ကို စိတ်ဝင်စားလာကြပြီး မျိုးစေ့ ဝယ်ယူသူ များပြားလာသည်။
မျိုးစပါး အရောင်းပွဲတော်ကို ယမန်နှစ်က ဘိုကလေးတွင် ပြုလုပ်ရာ ပုသိမ်၊ ကျောင်းကုန်း၊ မြောင်းမြ၊ ဖျာပုံ၊ ဒေးဒရဲ စသည့် ဒေသတွင်း မြို့နယ်တချို့၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး မြို့နယ်တချို့မှ လယ်သမားများ လာရောက်ဝယ်ယူခဲ့သည်ဟု ရတနာဧရာ နှင့် ဘိုကလေး စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ သိရသည်။
အဆိုပါ ဈေးပွဲတော်မျိုးကို အနာဂတ်တွင် ဆက်လက် ပြုလုပ်သွားမည်ဟု ဆိုသည်။
ဤအတောအတွင်း အဖွဲ့အစည်း၊ ဌာနဆိုင်ရာများနှင့် ချိတ်ဆက်ဝယ်ယူသူ၊ နီးစပ်ရာ တောင်သူများထံတွင် ဝယ်ယူသူ များလည်း ရှိနေသည်။
ပိုမိုစိတ်ဝင်စားလာ
ဘိုကလေးတွင် လယ်သမား စုစုပေါင်း၏ ၂ဝ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ မျိုးသန့်စပါးကို စိုက်ပျိုးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ၆ဝ ရာခိုင်နှုန်းခန့် အထိ တိုးတက်လာသည်ဟု မြို့နယ် စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာနက ခန့်မှန်းထားသည်။
မျိုးသန့် အားထားလာသူများထဲတွင် အောက်မကျည်းကျောင်းမှ ကိုမင်းနောင်လည်း ပါဝင်သည်။ ကျေးရွာ တောင်သူ အစုအဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူး ကိုမင်းနောင်က အခြားသူများကိုလည်း မျိုးသန့်သုံးရန် စည်းရုံးနေသည်။
ရတနာဧရာ၏ အစီအစဉ်တွင် ပါဝင်နေသည့် ကိုမင်းနောင်သည် ၎င်းပိုင် လယ်ဧက ၂ဝ ထဲမှ ၆ ဧကကို မျိုးစပါး ထုတ်ရေးအတွက် သုံးသည်၊ ထွက်သည့် မျိုးစပါးကိုလည်း ဖြန့်ဝေရောင်းချ ပေးနေသည်။
သူ၏ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် တရွာတည်းသား ကိုဇေယျာမင်းလည်း ယခုနှစ်မှ စတင်ကာ မျိုးသန့်စပါးသုံးသူ ဖြစ်လာသည်။
၄ ဧကခန့်သာ စမ်းသပ် စိုက်ပျိုးသော်လည်း များမကြာမီ သူ့လယ် ၁၈ ဧကလုံးတွင် မျိုးသန့်စပါးသာ အသုံးပြုရန် ကိုဇေယျာမင်း က ပြင်ဆင်ထားသည်။
“အစကတော့ စိုက်ဖို့မရဲဘူး။ အခုပြောင်းစိုက်တော့မယ်။ အထွက်နှုန်းလည်း ကွာတယ်။ လုပ်ရကိုင်ရတာလည်း ကောင်းတယ်။ ပျိုးပင် ညီညာပြီးတော့ ကြည့်ရတာကိုက စိတ်ချမ်းသာတယ်”ဟု ကိုဇေယျာမင်းက ဆိုသည်။
ယခင်က တင်း ၁ဝဝ အောက်သာ ထွက်သော်လည်း မျိုးသန့် အသုံးပြုပြီးနောက် တင်း ၁၃ဝ ဝန်းကျင် ထွက်ရှိသည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
တောင်သူတို့ မျိုးသန့် ပိုမို အသုံးပြုလာရန် ဝိုင်းဝန်းကူညီနေသူများထဲတွင် ဘိုကလေး မနောမယိဒ္ဓီ ဆန်စက်ပိုင်ရှင် ဦးမောင်မောင်တာ လည်း ပါဝင်သည်။
“မျိုးသန့်တွေက ကြိတ်ခွဲရတာကအစ အဆင်ပြေတယ်။ ဆန်ကွဲထွက်နှုန်းလည်း နည်းလာတယ်။ အရည်အသွေး ကောင်းတော့ ဈေးကွက်လည်း ပိုရတယ်”ဟု ဆန်စက်ပိုင်ရှင်က ပြောသည်။
၎င်းပိုင်ဆန်စက်တွင် ယခုနှစ် မျိုးသန့်စပါး တင်း ငါးသောင်းခန့် ကြိတ်ရသည်ဟု ဆိုသည်။
အဟန့်အတားများ
မျိုးကောင်းမျိုးသန့် ပိုမိုစိုက်ပျိုးလာရေး ကြိုးပမ်းချက်တွင် အခက်အခဲတချို့လည်း ရှိနေသည်။
ရတနာဧရာက နှစ်စဉ် မျိုးသန့်စပါး တင်း ၇,ဝဝဝ မှ ၈,ဝဝဝ ကြား ထုတ်လုပ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနနှင့် အခြား မိတ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းများ စုပေါင်းထုတ်လုပ်မှုသည် တင်း ၁၇,၅ဝဝ ခန့်သာ ရှိနေသည်။
ဒေသမျိုးများထက် တတင်းလျှင် ကျပ် ၁,ဝဝဝ မှ ၃,ဝဝဝ ခန့်အထိ ဈေးပိုများနေသေးသည်။
အထွက်နှုန်းနှင့် ရောင်းချသည့်အခါ ရရှိသည့် ဈေးပိုရသည် ဟူသော အချက်ကို တောင်သူတချို့က မယုံကြည်ကြ သေး ကြောင်း ရတနာဧရာမှ ကိုသက်နောင်စိုးက ပြောသည်။
“ဈေးနှုန်းကလည်း နှောင့်နှေးမှု ဖြစ်စေတဲ့ အချက်တစ်ချက်ထဲမှာ ပါနေတုန်းပဲ”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
မျိုးသစ်သုံး စိုက်ပျိုးသည့်အခါတွင်လည်း စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်ရန်လိုသည်။ သို့သော်လည်း တောင်သူတချို့က ပင်ခြားတန်းခြား စိုက်ပျိုးရမည်ဟူသော အချက်ကို မလိုက်နာနိုင်သေးပေ။ နည်းလမ်းဟောင်း အတိုင်း ပက်ကြဲပြီး စိုက်နေကြသူတို့၏ အကြောင်းပြချက်မှာ လယ်ယာလုပ်သား ရှားပါးသည် ဟူသော အချက် ဖြစ်သည်။
မော်လမြိုင်ကျွန်းမြို့နယ်မှ ကိုတင်မောင်ရွှေက မျိုးကောင်းမျိုးသန့် အသုံးပြုရန် အဆင်သင့် မဖြစ်ရသေးသည့် အကြောင်းရင်းမှာ ဈေးနှုန်း မလိုက်နိုင်ခြင်း၊ ပြောင်းလဲရန် မစွန့်စားလိုခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း ပြောသည်။
“ကိုယ်စိုက်နေကျမျိုးက အထွက်သေချာတယ်လေ။ အဓိကက နောက်တမျိုး ပြောင်းစိုက်လိုက်လို့ အဆင်ပြေပါ့မလား၊ အထွက်နှုန်း နည်းသွားရင်ရော ဆိုတဲ့ စိတ်က ရှိနေတာ”ဟု ကိုတင်မောင်ရွှေက ပြောသည်။
မျိုးစပါး ထုတ်လုပ်ရာတွင် ဖြတ်သန်းရမည့် အဆင့်ဆင့်သော အရည်အသွေး စစ်ဆေးမှု လုပ်ငန်းစဉ်များကို ရတနာဧရာ အဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ပေးနေကြောင်း ဘိုကလေးမြို့နယ်စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာနမှ ဦးစီးမှူး ဦးစိန်သန်းက ဆိုသည်။
၂ဝ၁၉ နောက်ပိုင်းတွင် အဆိုပါ လုပ်ငန်းစဉ်များကို မျိုးထုတ်တောင်သူတို့ ဆက်လက် လုပ်ကိုင်နိုင်ရေး အတွက် ရေရှည် အစီအစဉ် ရေးဆွဲရန် ပြင်ဆင်နေသည်ဟုလည်း ပြောသည်။
မျိုးသန့် ရရှိရေး ပြဿနာကို နေရာ အများအပြားတွင် တွေ့နိုင်သည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသ၏ အိမ်နီးချင်း ရခိုင် ပြည်နယ် တွင် မျိုးကောင်းမျိုးသန့်စပါး လွန်စွာ နည်းပါးနေကြောင်း ယမန်နှစ်က Myanmar Now နှင့် တွေ့ဆုံစဉ် ရခိုင်ပြည်နယ် စိုက်ပျိုးရေး ဝန်ကြီး ဦးကျော်လွင်က ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။
ရခိုင်ဒေသနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဧရာဝတီက အခြေအနေကောင်းသည်။ နိုင်ငံ၏ စပါးကျီဟု တင်စားကြသည့် ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသတွင် မျိုးစေ့ အခက်အခဲကို အထိုက်အလျောက် ကျော်လွှားနိုင်နေပြီဟု ဆိုရမည်။
အခက်အခဲတချို့ ရှိနေသော်လည်း ရေရှည် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမည့် မျိုးကောင်းမျိုးသန့် ထုတ်လုပ်ရေးသည် လွန်စွာ အရေးကြီး သည်ဟု သဘောပေါက်ထားကြောင်း လယ်ယာလုပ်သက် ၂၅ နှစ်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်သည့် ဦးဝင်းဌေးက ပြော သည်။
“ဆုံးဖြတ်ပြီးပြီ၊ ရှေ့လျှောက်လည်း မျိုးသန့်ပဲ စိုက်တော့မယ်၊ တခြား တောင်သူတွေလည်း မျိုးသန့်စိုက်ဖို့ တိုက်တွန်း မယ်”ဟု ဦးဝင်းဌေးက အားနှင့်မာန်နှင့် ပြောလိုက်သည်။ ။
