တနှစ်ဆိုသည့် ကာလက မည်သို့ ကွာခြားစေခဲ့ပါသနည်း။
၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ကျနော်တို့က Pax Sinica (ဟန် ဧကရာဇ်များလက်ထက် တရုတ်နိုင်ငံ ငြိမ်းချမ်းတိုးတက်ခဲ့သည့် ကာလ) တခုကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်နေခဲ့ကြသည်။ မသိတတ်သော၊ မိုက်မဲသော အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ကမ္ဘာ့ဦးဆောင်မှုကို တရုတ် နိုင်ငံ၏ ဧကရာဇ်တပိုင်းဖြစ်နေသော ရှီကျင်ဖျင့် ထံသို့ ပေးအပ်လိုက်ရဖွယ်ရာ အနေအထားမျိုး ဖြစ်ခဲ့သည်။
သို့သော်လည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ်က တရုတ်နိုင်ငံအတွက် ကောင်းသောနှစ်တခု မဟုတ်ခဲ့ပါ။ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။
ပထမဆုံး အနေဖြင့် ခေတ်သစ်ပိုးလမ်းမ အစီအစဉ် BRI ကျဆုံးခဲ့သည်။ လှောင်ပြောင်မှု မဟုတ်သည့်တိုင် BRI က ကမ္ဘာ အနှံ့မှ မညှာမတာဝေဖန်မှုများ၏ ပစ်မှတ်ဖြစ်လာခဲ့ရသည်။ စီမံကိန်းများသည် အလွန်အကျွံ တန်ဖိုး သတ်မှတ်ထားပြီး အိမ်ရှင်နိုင်ငံများ၏ ဖွံ့ဖြိုးရေး လိုအပ်ချက်များနှင့် ဆက်သွယ်ချက်မရှိဟု တိုက်ခိုက်ခြင်းများ ခံခဲ့ ရသည်။ အမှန်တကယ်တွင် ၎င်းတို့သည် အကျင့်ပျက်ခြစားခြင်း၊ ကျွမ်းကျင်မှုနည်းပါးခြင်းတို့ ငြိတွယ်နေကြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဗျူဟာမြောက် အကျိုးစီးပွားများ ဆီသို့ တိမ်းစောင်းနေကြသည်။
အတိုချုပ်ရလျှင် ကျနော်တို့က ပေးရသည်။ သူတို့ အကျိုးရှိသည်။
အာဖရိကတွင် နိုင်ရိုဘီ-မွမ်ဘာဆာ ရထားလမ်းစီမံကိန်းသည် လုပ်ငန်းစတင်ပြီး ၁ နှစ်အတွင်းတွင် အရှုံးများ တပုံ တပင် ဖြစ်လာသည်။ ကုန်စည်များက အရေးပါသည့် ထိုလမ်းကြောင်းပေါ်တွင် ထရပ်ကားများ၊ လော်ရီကားများ ဖြင့်သာ ခေါင်းမာမာဖြင့် ဆက်လက် စီးဆင်းနေဆဲ ဖြစ်သောကြောင့်ပင်။
သီရိလင်္ကာတွင် အသုံးပြုမှု အလွန်နည်းပါးသည့် ဟမ်ဘန်တိုတာ ဆိပ်ကမ်းကို တရုတ် ကုမ္ပဏီလက်သို့ ပေးအပ် လိုက်ရခြင်းက အကြွေးထောင်ချောက် သံခင်းတမန်ခင်း၏ စိတ်ပျက်စရာ ဥပမာတခု ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ပါကစ္စတန် နိုင်ငံတွင် အသစ်ရွေးချယ် တင်မြှောက်ခံခဲ့ရသည့် ဝန်ကြီးချုပ် အင်မ်ရန်ခန်က BRI ၏ နောက်ထပ် ထိပ်တန်း စီမံံကိန်း တခုဖြစ်သည့် တရုတ်-ပါကစ္စတန် စီးပွားရေး စြင်္ကန်(CPEC) နှင့် ပတ်သက်သည့် သူ၏ သုံးသပ်ချက်တွင် ပစ်ပစ်ခါခါ ဝေဖန် ပြောဆိုခဲ့သည်။
အခြေခံ အဆောက်အဦးတွင် စက်မှုလုပ်ငန်းပိုင်းဆိုင်ရာ သူလျှိုလုပ်မှု စွပ်စွဲချက်များ (Huawei ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီ အပေါ် စွပ်စွဲချက်များ အပါအဝင်) ကြောင့် အနောက်တိုင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံများက တရုတ်နိုင်ငံမှ ကော်ပိုရေးရှင်းများ အထူးသဖြင့် အစိုးရပိုင် လုပ်ငန်းများအပေါ်တွင် စိုးရိမ်သတိထားမှုက ပိုပြီး တိုးလာနေသည်။
ထိုအချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးတွင် အက်ကြောင်းများ ပေါ်ထွက်လာနေသည်။ စူပါ ပါဝါက ကြံ့ခိုင်မှု အားနည်းသည့် အသွင်ဖြစ်နေသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် ၎င်း၏ GDP ထက် ၃ ဆပိုကြီးသည်ဟု ခန့်မှန်းရသော များပြားလှသော အကြွေးများက ပိုင်ဆိုင်မှု ရောင်းလိုအား အလွန်အကျွံ ပိုလျှံနေခြင်းနှင့် အတူ ပြိုလဲမည်ကို စိုးရိမ်မှု များဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ တိုးတက်မှုက နှေးကွေးနေသည်။
ကြိုတင်ခန့်မှန်းထားသည့် အချက်အလက်များက ပြည်နယ်အများအပြားတွင် သူတို့၏ နှစ်စဉ် GDP ရည်မှန်းချက်ကို လွဲချော်လိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေသည်။ ထို့ပြင် တရုတ် စားသုံးသူများနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ ဝယ်လိုအားက မျှော်လင့်ထားသည်ထက် အားနည်းနေသောကြောင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု လျှော့ချရေး ဖိအားများလည်း တိုးလာနေသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ တိုးတက်မှုတွင် ယုံကြည်စိတ်ချမှုများက လျှင်လျှင်မြန်မြန် ပျောက်ကွယ်နေသည့် အရိပ်အယောင်တခု ဖြစ်ပါသည်။
တချိန်တည်းမှာပင် တရုတ်ပေါ်လစီချမှတ်သူများ ကြားမှ သဘောထားကွဲလွဲမှုများကလည်း တိုးလာနေသည်။ တိန့်ရှောင်ဖိန်၏ စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ နှစ် ၄၀ ပြည့်ရန် နီးကပ်လာသည့် အချိန်တွင် လေ့လာဆန်းစစ်သူ အများအပြားက (တိန့်ရှောင်ဖိန် နှင့် ရှီကျင်ဖျင့်) ၂ယောက်လုံးကို ချိန်ထိုး အကဲဖြတ်နေကြ သည်။ ၂ ယောက်လုံးတွင် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ မရှိသော နိုင်ငံရေး အာဏာရှိနေသည့်တိုင် ထိုယှဉ်ပြိုင်မှုတွင် အနိုင်ရမနေသည်မှာ သေချာပါသည်။
ထို့ပြင် ဇင်ကျန်းမှ ဝီဂါ မွတ်ဆလင်များအပေါ် ရှီကျင်ဖျင့်၏ ပြင်းထန်သော ဖြိုခွဲမှုနှင့် တိုက်ပွဲဝင်ရန် အသင့်ရှိသော ခေါင်းဆောင်တဦး အဖြစ် အတင်းအကျပ် ပုံဖော်ခြင်းကလည်း စတင် ပေါ်ထွက်လာနေသည်။ သို့သော် တရုတ်နိုင်ငံ၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု ကျန်ရှိနေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာတလွှားမှ မွတ်ဆလင်ခေါင်းဆောင်များ၏ နှုတ်ဆိတ်နေမှုကို သက်သေအဖြစ် မြင်တွေ့နိုင်ပါသည်။
မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ နိုင်ငံခြားမှ နောက်ကြောင်းပြန်လှည့်မှုများနှင့် ပြည်တွင်းတွင် စီးပွားရေး နှေးကွေး ကျဆင်းခြင်း တို့ကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရခြင်းနှင့် အတူ ရှီကျင်ဖျင့် အနေဖြင့် သူ၏ လက်ကျန် ကတ်များကို မှန်ကန်စွာ ကစားနိုင်အောင် ဂရုစိုက်ရတော့မည် ဖြစ်သည်။ အစပိုင်းတွင် ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို ကမ္ဘာက အထင်သေးခဲ့ကြသည့်တိုင် သူက စီးပွားရေးကို ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း (အနည်းဆုံးတော့ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်၍) အားလုံး ရှင်းသွားပြီ ဖြစ်သည်။ သူ၏ တရုတ် ဆန့်ကျင်ရေး ရပ်တည်ချက်က ပါတီ ၂ ခုလုံး ထံမှ ထောက်ခံမှု ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ရရှိခဲ့သည်။ အမေရိကန် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်မှ ဒီမိုကရက် အမတ်များက ထိုချဉ်းကပ်မှုကို ပျော့ပြောင်းစေလိမ့်မည်ဟု ယူဆရန် ခက်ခဲပါသည်။
BRI ကျဆုံးမှု၊ စီးပွားရေး အားနည်းမှုနှင့် နိုင်ငံတကာ၏ အနုတ်သဘောဆောင်သည့် သဘောထားတို့ ၃ မျိုး ပေါင်းလိုက်ခြင်းက တရုတ်နိုင်ငံ နောက် ဘာဆက်လုပ်လိမ့်မည်ဆိုသည်ကို မှန်းဆရန် ခက်ခဲသွားစေခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံက အကျပ်အတည်းတွင်းသို့ ရောက်သွားနိုင်ပါသလား။
သူတို့တွင် လိုသလို အသုံးချနိုင်သည့် ရွေးချယ်စရာ အများအပြား ရှိပါသည်။ ပထမဆုံး အနေဖြင့် သမိုင်းကြောင်းအရ တရုတ်နိုင်ငံ မည်သို့မျှ အကျိုးမရှိခဲ့သော်လည်း ၎င်းကိုယ်တိုင် သီးခြားအထီးကျန် ပြုလုပ်လိုက်နိုင်ပါသည်။
အနောက်နိုင်ငံများက အပြင်ဘက်ကို ပိုကြည့်လာပြီး ကုန်သွယ်ရေးကို ဦးစားပေးလာသည့်အချိန်တွင် Qing ချင်မင်းဆက်၏ အတွင်းကိုသာကြည့်ပြီး ရေရှည်ကို မမြင်သော ဦးဆောင်မှုက တရုတ်နိုင်ငံကို အင်အားချိနဲ့ စေခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်စဉ်က အာရှ၏ နေရာအများစု ကိုလိုနီ အဖြစ်သိမ်းသွင်းခံရခြင်းနှင့် အကြမ်းအားဖြင့် တိုက်ဆိုင်နေခဲ့သည်မှာ မတော်တဆ မဟုတ်ပါ။
ဒုတိယ အနေဖြင့် တရုတ်အစိုးရက ၎င်း၏ အိမ်နီးချင်းများ၏ ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေး စိုးရိမ်မှုများကို ဘေးချိတ်၍ ပိုမို ဒေါသကြီးသော လမ်းကြောင်းတခုကို ရွေးချယ်နိုင်ပါသည်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ တိုးချဲ့မှုများအရ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းတွင် ဂျပန်နိုင်ငံကို ရေနံတင်ပို့မှု အမေရိကန်က ပိတ်ပင်သည့်အတွက် ပုလဲဆိပ်ကမ်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်မှု ပေါ်ပေါက်လာသကဲ့သို့ တရုတ် အစိုးရက ကြိုတင်ကာကွယ်သည့် တိုက်ခိုက်မှုတခုကိုပင် လုပ်ကောင်းလုပ်နိုင်ပါသည်။
တတိယမြောက်နှင့် ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရာ အရှိဆုံး ရွေးချယ်စရာမှာ တရုတ်အစိုးရက အမေရိကန် ကုန်စည် အများအပြား ဝယ်ယူခြင်း နှင့် BRI စီမံကိန်းများအတွက် ပြန်လည် စေ့စပ်ဆွေးနွေးခြင်းတို့ဖြင့် အပေးအယူလုပ် ညှိနှိုင်းခြင်း ဖြစ်ပါလိမ့်မည်။
မလေးရှား ဝန်ကြီးချုပ် မဟာသီယာက အရှုပ်အရှင်းများလှသည့် အရှေ့ဖက်ကမ်းရိုးတန်း ရထားလမ်း နှင့် ပတ်သက်၍ ပြန်လည်စဉ်းစားရန် တရုတ်နိုင်ငံကို ဖိအားပေးခဲ့သည်။ သိသာထင်ရှားသည့် အမာခံ ဖောက်သည် နိုင်ငံ ဖြစ်သော မြန်မာကပင်လျှင် ကျောက်ဖြူရေနက် ဆိပ်ကမ်း၏ တန်ဘိုးကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇.၂ ဘီလီယံမှ နေ၍ ဒေါ်လာ ၁.၃ ဘီလီယံ သို့ လျှော့ချခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။
အာရှတွင် တရုတ်ကို ၎င်း၏ အိမ်နီးချင်းများက ထိုးနှက်နေသည်နှင့် အမျှ ကျန်ဒေသတွင်းမှ သူများမှာ နယ်ခံ လူမိုက်ကို အကောင်ပိုကြီးသည့် ကမ္ဘာ့အဆင့် လူမိုက်က ရိုက်နှက်သည်ကို မြင်ရခြင်းထက် ပို၍ ပျော်ကြပါလိမ့် မည်။
ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို ကျနော်တို့ မကြိုက်ပါ။ သို့သော်လည်း ပြောရမည်ဆိုလျှင် ရှီကျင်ဖျင့်ကို ပို၍ မကြိုက်ပါ။
(ကာရင်ရတ်စလန်သည် အာဆီယံရေးရာများကို အထူးပြုလေ့လာရေးသားနေသူ မလေးရှား စာရေးဆရာတဦး ဖြစ်သည်။ ကွာလာလမ်ပူ အခြေစိုက် အကြံပေးအဖွဲ့ Ceritalah ASEAN ကို တည်ထောင်သူ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ်လည်း ဖြစ်သည်။)
