ထိုးတက်နေတဲ့ ရွှေဈေး ဘဏ်ချေးငွေ ဂယက်ကြောင့်လား

မြန်မာ့ရွှေဈေးသည် တရိပ်ရိပ်မြင့်တက်နေလျက်ရှိပြီး ယနေ့ သြဂုတ်လ ၅ ရက်ဈေးတွင် အကယ်ဒမီ အခေါက်ရွှေ ၁ ကျပ် သားလျှင် ငွေကျပ် ၁၃ သိန်းကျော်ဈေးအထိ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်၊ ဇူလိုင်လတို့တွင် ရွှေဈေးသည် ကျပ် ၁၀ သိန်းကျော် ၁၁ သိန်းဝန်းကျင်တွင် ရှိနေရာမှ သြဂုတ်လဆန်းပိုင်းမှ စတင်၍ တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်ခဲ့ရာ ယခု စက်တင်ဘာလ ၅ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းတွင် ငွေကျပ် ၁၃ သိန်း ၇ ထောင်ခန့်အထိ ရှိလာခဲ့သည်။

ထိုသို့ ရွှေဈေးနှုန်း တဟုန်ထိုး တက်နေရခြင်း အကြောင်းအရင်းများတွင် အမေရိကန်-တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ၊ ကမ္ဘာ့ရွှေ ဈေးမြင့်တက်နေမှု၊ ရွှေတွင်းလုပ်ကွက်များ ချထားပေးမှု မရှိခြင်း၊ ဒေါ်လာဈေးမြင့်တက်နေမှုနှင့် ဗဟိုဘဏ်၊ ပုဂ္ဂလိက ဘဏ် ဂယက်များကြောင့်လည်း ပါဝင်နေကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

မန္တလေးတိုင်း ဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်ထွန်း က “ပစ္စည်းရှားပါးမှုကလည်း ရှိတယ်။ နောက်တ ချက်က ပြည်သူတွေက အခု ဘဏ်တွေက ငွေထုတ်ပြီးတော့ အရမ်းဝယ်ကြတယ်။ အမှန်ကတော့ ဘဏ်ဂယက်ကြောင့်ပဲ။ တကယ်တမ်း ဘဏ်က ဘာမှ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကို ကြောက်လန့်ပြီး ငွေထုတ်ပြီးတော့မှ တွန်းဝယ်ကြတာ။ ဝယ်နိုင်လှ ၁ ပတ်ပေါ့။ ဒါပြီးရင် ပြီးသွားမှာပဲ” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။

ရွှေဝယ်သူများ အနေနှင့် အများအပြား ဝယ်ယူသည် မဟုတ်သော်လည်း တဦးလျှင် ၁ ပိုင်း၊ ၃ ပိုင်း၊ ၅ ပိုင်း အစရှိသဖြင့် ဝယ်ယူရင်းမှ ဝယ်လိုအားများပြီး ဈေးမြင့်တက်လာခြင်းလည်း ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက သုံးသပ်သည်။

ဆက်လက်၍ ဦးတင်ထွန်း က “အခုက ရေကြီးလို့ ရွှေထွက်တာ နည်းနေတယ်။ တချို့လိုင်စင်ချ မချထားပေးတာတွေ လည်း ရှိတယ်။ တချို့ခိုးတူးတာတွေလည်း ဖမ်းတာတွေ ဖမ်းတယ်။ ရွှေက ထွက်ရှိမှု တအားနည်းနေတယ်။ အမှန်တော့ ဝယ်လိုအားထက် ရောင်းလိုအားက မမျှဘူး ဖြစ်နေတယ်” ဟု မန္တလေး ဈေးကွက် အခြေအနေကို ရှင်းပြသည်။

ရွှေဆိုင်များအနေနှင့် ရှိသလောက် ရောင်းပေးသော်လည်း ဝယ်လိုအားကို မလိုက်နိုင်ဖြစ်နေသည့် အပြင် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးမှာ လည်း စက်တင်ဘာလ ၃ ရက်နှင့် စက်တင်ဘာ ၄ ရက် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၅ ဒေါ်လာအထိ မြင့်တက်သွားသောကြောင့်လည်း ရွှေဈေးမြင့်နေခြင်းလည်း ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းကဆိုသည်။

ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့် က “ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးရယ်၊ ပြည်တွင်း ဒေါ်လာဈေးရယ် မြှောက်ပြီးတော့ ၁ ဒသမ ၈၇၅ နဲ့ စားလိုက်တယ်။ ဒီကရတဲ့ဟာနဲ့ ဈေးကွက်ဖွင့်တဲ့ အခြေအနေပေါ့။ ဒီအပေါ်မှာမှ ဝယ်လို အားများရင် ဖွင့်တဲ့ဈေးထက် နည်းနည်းပိုတက်သွားမယ်။ ဝယ်လိုအားနည်းရင် ဖွင့်တဲ့ဈေးထက် နည်းနည်း ပိုကျသွားမယ်။ ဒါက ဈေးကွက် အခြေအနေပေါ့။ ဝယ်အားများရင် ချက်ချင်းပဲ ခုန်ခုန်တက်သွားတာပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ရွှေဈေးကွက်အတွင်း ဖြစ်နေသောဈေးသည် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေး အတက်၊ အကျ အပြင် ပြည်တွင်းဒေါ်လာဈေး အတက်၊ အကျ နှင့် ဈေးကွက်၏ ဝယ်လိုအား၊ ရောင်းလိုအားပေါ် မူတည်၍ ချိတ်ဆက်ထားကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ယနေ့ ရွှေဈေးသည် အကယ်ဒမီ အခေါက်ရွှေ ၁၆ ပဲရည်ပြည့် ၁ ကျပ်သားလျှင် ကျပ် ၁၃ သိန်း ၇ ထောင်ဝန်းကျင်၊ ၁၅ ပဲ ရည်ပြည့် ရွှေ ၁ ကျပ်သားလျှင် ကျပ် ၁၂ သိန်းဝန်းကျင်နှင့် အရောင်းအဝယ် ဖြစ်နေကြောင်း ရန်ကုန်မြို့ရွှေဆိုင်များမှ သိရ သည်။

ထိုဈေးနှုန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တခါမှ မဖြစ်ပေါ်ဖူးသော ဈေးနှုန်းများလည်း ဖြစ်သည်။

ရွှေဈေး မြင့်တက်နေခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဦးမျိုးမြင့် က “ကျနော်တို့ အသင်းအနေနဲ့ကတော့ လောလောဆယ် ဝိတ်တန်း လျှော့တဲ့အနေနဲ့ပဲ  ထိန်းသိမ်းလို့ ရပါတယ်။ အရင်တုန်းကဆိုရင် ၁၀ ပိုင်း (၁ ပိဿာ) ဝယ်ယူမယ်ဆိုရင် အခု ဒီနေ့ကနေ စပြီး ၁၀ ပိုင်းလုံး မရောင်းတော့ဘဲ ၃ ပိုင်းပဲ ဝယ်။ ဒါဆိုရင် ဆိုင်အားလုံးလည်း ကျနော်တို့ တညီတညာတည်း ရသွားမယ်။ အပြင်က ကုန်သည်အားလုံးလည်း တညီတညာတည်း ရသွားမယ်။ ဒီနည်းနဲ့ပဲ ကျနော်တို့ ထိန်းပေးမယ့် အစီအစဉ် ရှိပါ တယ်” ဟု ရှင်းပြသည်။

လက်ရှိ အချိန်တွင် ဗဟိုဘဏ် ဒေါ်လာပေါက်ဈေးမှာလည်း နေ့စဉ် အတက်ဘက်သို့သာ သွားနေသဖြင့် ရွှေဈေးအနေနှင့် လည်း ဈေးချ၍ မရဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ထို့ပြင် ရွှေဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရန် အတွက်လည်း ရွှေကို ကုန်စည်တခု အနေနှင့် တင်သွင်း၊ တင်ပို့ခွင့်ကို ပြုလုပ်သင့် ကြောင်း ရွှေကုန်သည်လည်း ဖြစ်သူ ဦးမျိုးမြင့်က ဆိုသည်။

ပြည်တွင်း၌ ရွှေများ ရှားပါးလာခြင်းမှာ အိန္ဒိယသို့ နယ်စပ်မှ ရွှေများထွက်နေခြင်း၊ လက်ရှိတွင် ရွှေလုပ်ကွက်များကို အစိုးရမှ ကမ္ဘာ့အဆင့်မီ သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းခြင်း အစရှိသည့် EITI အချက်အလက်များနှင့်အညီ လုပ်ကိုင်ခွင့်များ စိစစ်ချထားပေးခြင်းတို့ကြောင့်လည်း ရွှေတွင်းတူးသည့် လုပ်ငန်းတော်တော်များများ ရပ်ဆိုင်းထားရကြောင်းလည်း ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းက သိရသည်။

အခုအချိန်သည်လည်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များ၊ ငွေပိုငွေလျှံရှိသူများ အနေနှင့် ဘဏ်သို့ ပိုက်ဆံသွားအပ်ပါက ၁ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းသာ လစဉ် အတိုးရနိုင်သော်လည်း ရွှေဝယ်စုပြီး အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်မည်ဆိုလျှင် ၆ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း အထိ အမြတ်ရနိုင်သဖြင့် ရွှေ စုဆောင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားရန် လူအများ စိတ်ဝင်စား၍ အတုံးအခဲလေးများ အဝယ်များကာ ဈေးတက်လာခြင်းလည်း ဖြစ်ကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များက ဆိုသည်။

ယင်းပြင် နယ်စပ် လမ်းကြောင်းများမှ ရွှေများ တရားမဝင်ထွက်ရှိနေသဖြင့် ရွှေကုန်စည်ဒိုင်ဖြစ်သော ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေလုပ် ငန်းရှင်များ အသင်း အနေနှင့် အဝေးမှ လာဝယ်သည့် ဝယ်လက်များကို ရောင်းချမည် မဟုတ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ရွှေအသင်း ဦးမျိုးမြင့်က ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရွှေကို ဝယ်လှောင်ထားသူ မရှိသော်လည်း အပိုင်းလိုက် ဝယ်ယူခြင်း ပြန်ရောင်းခြင်းတို့ကို လုပ်ကိုင်သူများပြား ကြောင်း ဈေးကွက်အတွင်းက သိရသည်။

တိတ်စိန် ရွှေဆိုင်ပိုင်ရှင် ဦးဇော်အောင် က “ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးမြင့်တက်တာ ပါသလို ဘဏ်တွေ ရုတ်ရုတ်ဖြစ်နေတာလည်း ပါတယ်။ အခု ရွှေဈေး အတက်၊ အကျကတော့ ဒီကာလပေါ် မူတည်ပါတယ်။ အရောင်းအဝယ် အနေနဲ့ကတော့ လက်ဝတ် ရတနာအထည်က ခပ်ပါးပါး ဖြစ်တယ်” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။

ထို့ပြင် ဈေးကွက် အတွင်းသို့ ဘဏ်များမှလည်း အကယ်ဒမီ အခေါက်ရွှေများ လိုက်လံ ဝယ်ယူစုဆောင်းမှုများ ရှိနေ ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ကောင်းစံ ရွှေဆိုင်ပိုင်ရှင် ကိုမျိုးကျော်ကျော် က “အခု ရွှေဈေးက ကျပ် ၁၃ သိန်း ဝန်းကျင်နား ရှိနေပြီ။ ထပ်ပြီးတော့တက် မယ့် အလားအလာတော့ ရှိနေတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အမေရိကန်-တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ တင်းမာမှုလည်း ပါတယ်။ ကျနော့် အမြင်ရဆိုရင် ရွှေထက် ဒေါ်လာ ဝယ်စုတဲ့သူက အခု ပိုများမယ် ထင်တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ရွှေဈေး က အရမ်းမြင့်နေလို့ ရွှေကို ကျွမ်းကျင်တဲ့သူလောက်ပဲ ကစားတတ်တယ်။ ရွှေဈေးတက်တယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာက ကျပေးရ မှာ၊ အခုက ဒီမှာက အခြေခံအဆောက်အုံ လိုအပ်ချက်တွေများတော့ ဒေါ်လာက မကျဘဲ လိုက်တက်နေတာ” ဟု ပြော သည်။

ယနေ့ ဗဟိုဘဏ်၏ ဒေါ်လာပေါက်ဈေးမှာ ၁ ဒေါ်လာလဲလှယ်နှုန်း ကျပ် ၁၅၃၅ ကျပ်နှုန်းဖြင့် သတ်မှတ်ထားသည်။

ယခင်က တရုတ်ဈေး၊ ရွှေဈေး၊ ဗဟိုဘဏ်ဈေးကို မူတည်၍ ပြင်ပ ဒေါ်လာ ဈေးဖွင့်သော်လည်း ယခုအခါ ပြည်တွင်း ဂယက် ကြောင့် ဈေးကစားခြင်းလည်း ပါလာကြောင်း လက်ရှိ အခြေအနေကို ကိုမျိုးကျော်ကျော်က ရှင်းပြသည်။

ကိုမျိုးကျော်ကျော်က “ပြည်တွင်းဈေးမှာ စိတ်မချရတဲ့ အပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ကစားတာပေါ့။ ဝယ်တဲ့သူတွေကလည်း ဘဏ်တွေမှာ ငွေ မအပ်ချင်ဘူး။ အစိမ်း (ဒေါ်လာ) ဝယ်ထားတယ်။ ဒါမျိုးတွေ ရှိတယ်” ဟု ဈေးကွက် အခြေအနေကို ရှင်းပြသည်။

လက်ရှိတွင် ဗဟိုဘဏ် ညွှန်ကြားချက်ကြောင့် ဟုဆိုကာ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များမှ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များထံသို့ ချေးပေး ထားသော ကြွေးမြီများကို ပြန်ဆပ်ရန်အတွက် ထုတ်ပြန်ချက်များရှိနေပြီး နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအခြေအနေ ကောင်းမွန်မှု မရှိ သေးသည့် အချိန်၌ ထိုသို့ ဘဏ်ချေးငွေ ကိစ္စရပ်မှာ လုပ်ငန်းရှင်များ အတွက် ဝေဖန်မှုများ မြင့်တက်ခဲ့သည်။

ထိုသို့ အခြေအနေများကြောင့်လည်း ဘဏ်များမှ အပ်နှံငွေများ ပြန်လည်ထုတ်ယူသူများလည်း ရှိနေကြောင်းလည်း သိရ သည်။

ယနေ့ (စက်တင်ဘာ ၅ ရက်)ညနေပိုင်းတွင်မူ ရန်ကုန်မြို့၏ အကြီးဆုံး လက်ကား ဈေးကွက်ဖြစ်သည့် ရွှေဘုံသာလမ်း ရှိ ရွှေဆိုင်များ၊ ရွှေ လက်ကားဈေးကွက်မှ လေပတ်ကားလုပ်သူများ (နှုတ်ရောင်း နှုတ်ဝယ်လုပ်သူများ) ကို အထူးစုံစမ်းစစ် ဆေးရေး ဌာန(စ သုံးလုံး)က ဝင်ရောက် စစ်ဆေးမှုများရှိနေကြောင်း ရွှေနှင့်ဒေါ်လာ ရောင်းဝယ်သူများက ပြောဆိုသည်။

ရွှေအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က “ဒီနေ့ ညနေလောက် စ သုံးလုံးက ရွှေဈေးနဲ့ ဒေါ်လာဈေးကစားသူတွေ ဝင်စစ်တဲ့သဘော မျိုး လာရောက်သွားတာရှိတယ်။ လတ်တလောမှာ ရွှေအရောင်းအဝယ် ဈေးကွက် ပိတ်ထားပါတယ်” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြော သည်။

ရွှေဈေးနှုန်း ၁၃ သိန်းကျော်အထိ မြင့်တက်လာမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ပြန်လည် ကျဆင်းရန် အခြေအနေ ရှိမရှိကို ရွှေလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများ အနေဖြင့် မှန်းဆ၍ မရသေးကြောင်း သို့သော် ပြည်တွင်းဘဏ်များ တည်ငြိမ်ရေး၊ ပြည်တွင်း စီးပွားရေး အလားအလာများ ကောင်းမွန်စေရန် ဖန်တီးပေးခြင်း၊ ဒေါ်လာဈေးနှုန်းပါ တည်ငြိမ်လာပါက ရွှေဈေးမှာလည်း ပြန်လည် ကျဆင်းနိုင်သည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်ပြောဆိုထားကြသည်။

ဆက်စပ်ဖတ်ရှူှရန်

ဒေါ်လာဈေးကစားသူ လှလေးစိန်ကို စသုံးလုံး ဖမ်း

ရွှေဈေးကစားသူများကို ခေါ်ယူ စစ်ဆေးမှုများ ဆက်လက် ပြုလုပ်နေ

ဘဏ်ချေးငွေကိစ္စ ဗဟိုဘဏ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဖြေရှင်းချက်သည် ဗဟိုဘဏ် ရပ်တည်ချက် မဟုတ် ဟုဆို

လုပ်ငန်းရှင်များ၏ ဘဏ်ချေးငွေ စက်တင်ဘာလ နောက်ဆုံး ပြန်ဆပ်ရမည်ဟု ဆို