ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရက စာရင်းချုပ်အစီရင်ခံစာကို လွှတ်တော်တွင် ဆွေးနွေးရန် ကိုယ်စားလှယ်များထံသို့ ဖြန့်ချိခြင်းမရှိခြင်းသည် အဂတိ လိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ ချိုးဖောက်ရာရောက်စေနိုင်ကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်း အစိုးရ၏ လုပ်ဆောင်မှုကို စောင့်ကြည့်နေသော လွတ်လပ်သည့် အဖွဲ့အစည်းတခုက သတိပေးလိုက်သည်။
လွန်ခဲ့သောနှစ် ဇွန်လက ရန်ကုန်တိုင်း အစိုးရသည် ၂၀၁၇-၁၈ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွင်း ၎င်း၏အသုံးစရိတ်များနှင့် ပတ်သက်သည့် တိုင်းစာရင်းစစ်ချုပ် အစီရင်ခံစာ ဖြန့်ချိခြင်းကို ကန့်သတ်ရန် ကြားဝင်စွက်ဖက်ခဲ့သည်။ ရန်ကုန်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ရန်ကုန်တိုင်း လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌတို့သည် ထိုအစီရင်ခံစာကို ယခင်နှစ်များကကဲ့သို့ လွှတ်တော်က်ိုယ်စားလှယ်များ ကြိုတင်သုံးသပ်ရန် မဖြန့်ဝေဘဲ တိုင်းလွှတ်တော်၏ ပြည်သူ့ငွေစာရင်း ကော်မတီက သုံးသပ်ရန် တာဝန်ပေးခဲ့သည်။
ထိုကော်မတီက ၎င်းတို့၏ တွေ့ရှိချက်များကို လွှတ်တော်တွင် ပြန်လည် တင်ပြရမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ထိုကော်မတီသည် တိုင်းအစိုးရ အသုံးစရိတ်စည်းမျဉ်း ဖောက်ဖျက်မှုများကို ခြုံငုံမိအောင် အသေးစိတ် လုပ်မည် မလုပ်မည်ကို လွှတ်တော်က်ိုယ်စားလှယ်အများစုက သိလိုနေကြသည်။
လက်ရှိ ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရသည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် စတင်တာဝန်ယူသောကြောင့် ၂၀၁၇-၁၈ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် အစီရင်ခံစာသည် သက်တမ်း ၂ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သော ဦးဖြိုးမင်းသိန်း အစိုးရ၏ ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာ စီမံခန့်ခွဲမှုအပေါ် အကဲဖြတ်ချက်ပင်ဖြစ်သည်။
နှစ်စဉ် တိုင်းစာရင်းစစ်ချုပ်ရုံးသည် အစီရင်ခံစာတစောင်ပြုစုပြီး တွေ့ရှိချက်များကို ပြည်ထောင်စု စာရင်းစစ်ချုပ်ဥပဒေအရ ရန်ကုန်တိုင်း လွှတ်တော်သို့ တင်သွင်းရသည်။ တိုင်းအစိုးရ၏ အသုံးစားရိတ်များနှင့် ပတ်သက်သည့် လွှတ်တော်ဆွေးနွေးပွဲ မတိုင်မီ လေ့လာနိုင်ရန် တိုင်းလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များထံ ထိုအစီရင်ခံစာကို ကြိုတင်ပေးပို့ရသည်။
ပုံမှန်အားဖြင့် ရန်ကုန်တိုင်းလွှတ်တော်သည် အစိုးရ အသုံးစားရိတ်များဆိုင်ရာ နှစ်စဉ် အစီအရင်ခံစာကို အောက်တိုဘာလတွင် ဆွေးနွေးလေ့ရှိသည်။ သို့သော် ထိုအစီရင်ခံစာ ဖြန့်ချိခြင်းကို တိုင်းအစိုးရက ဇွန်လတွင် ပိတ်ပင်ခဲ့သောကြောင့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များသည် ထိုအစီရင်ခံစာကို ဆွေးနွေးနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။
၂၀၁၇-၁၈ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် အစီရင်ခံစာကို ဒေသဆိုင်ရာ လွှတ်တော်သို့ပေးပို့မှု မရှိခြင်းသည် ပြည်သူ့လွှတ်တော် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတိုင်း ဖြစ်သည်ဟု ပြည်သူ့ငွေစာရင်း ကော်မတီက ပြောသည်။ ပြည်သူ့လွှတ်တော်တွင် ကိုယ်စားလှယ်များသည် စာရင်းစစ်ချုပ် အစီရင်ခံစာကို ကြိုတင်သုံးသပ်ခွင့် မရကြပေ။ သို့သော် ထိုသို့ကန့်သတ်ခြင်းသည် ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရ၏ ၂၀၁၆-၁၇ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် အစီရင်ခံစာမှ စည်းကမ်းချိုးဖောက်မှုများကို လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ အပြင်းအထန် ဝေဖန်သကဲ့သို့ ထပ်မံမဖြစ်ပေါ်စေလိုသော ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရ၏ ဆန္ဒကို ထင်ဟပ်နေသည်ဟူသည့် ခန့်မှန်းပြောဆိုမှုများ ရှိနေသည်။
အစီရင်ခံစာပါ အကြောင်းအရာများအရ ရန်ကုန်တိုင်း လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များသည် မြို့တော်ဘတ်စ်ကား ဝန်ဆောင်မှုအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၃ သန်း (ကျပ် ၃.၅ ဘီလျံ) ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် တိုင်းလွှတ်တော်ကို အသိမပေးဘဲ ကျောင်းကားများဝယ်ရန် ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်နှစ်ခုမှ ကျပ် ၁၃.၅ ဘီလျံ ချေးယူခြင်းကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်က မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ကြသည်။ ရန်ကုန်တိုင်းလွှတ်တော် ထောက်ခံချက်မရဘဲ ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရသည် အငြင်းပွားဖွယ် ရန်ကုန်မြို့သစ် စီမံကိန်းတွင် ကျပ် ၁၀ ဘီလျံ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံခြင်းသည် အာဏာအလွဲသုံးစားပြုခြင်း ဖြစ်သည်ဟုပင် လွှတ်တော်က်ိုယ်စားလှယ် တဦးက ပြောသောကြောင့် တိုင်းအစိုးရသည် အရှက်ကွဲခဲ့ရသည်။
တစုံတဦး၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် မိမိ၏ အာဏာကို အလွဲသုုံးခြင်းဖြင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို လိုက်နာရန်ပျက်ကွက်ခြင်းသည် အဂတိလိုက်စားမှု ဖွင့်ဆိုချက်နှင့် ကိုက်ညီနေကြောင်း ရန်ကုန်စောင့်ကြည့်အဖွဲ့က အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၃ ကို တနင်္လာနေ့က ကိုးကားဖော်ပြခဲ့သည်။
“အစီရင်ခံစာကို လူတိုင်းမသိနိုင်တဲ့အချိန်အတွင်းမှာ တဦးတယောက် သို့မဟုတ် တစုတဖွဲ့ဟာ မသမာမှု ကျူးလွန်ဖို့ သို့မဟုတ် သူတို့လုပ်ထားတဲ့အမှားတွေကို ဖုံးကွယ်ဖို့အခွင့်အရေး ရသွားနိုင်တယ်” ဟု ရန်ကုန် စောင့်ကြည့်အဖွဲ့ကို တည်ထောင်သူ ဒေါ်ညိုညိုသင်းက မီဒီယာများသို့ တနင်္လာနေ့တွင်ပြောသည်။
အဂတိလိုက်စားမှုအတွက် အပြစ်ရှိကြောင်း တွေ့ရသည့် မည်သည့်နိုင်ငံရေးရာထူး ရယူထားသူမဆို ထောင်ဒဏ် ၁၅ နှစ်အထိ ကျနိုင်ကြောင်း ထိုဥပဒေတွင် ဖော်ပြထားသည်။
၂၀၁၇-၁၈ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် စာရင်းစစ် အစီရင်ခံစာတွင်လည်း အများပြည်သူဘတ်စ်ကား ဝန်ဆောင်မှု သို့မဟုတ် ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်း ကဲ့သို့သော အငြင်းပွားဖွယ်ရာ စီမံကိန်းမျာအတွက် အစိုးရ အသုံးစားရိတ်နှင့် ပတ်သက်သည့် စိတ်ဝင်စားဖွယ် တွေ့ရှိချက်များပါနိုင်ကြောင်း ဒေါ်ညိုညိုသင်းက ပြောသည်။
ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရ၏ ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာကို မှားယွင်းစွာ စီမံခန့်ခွဲခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး ယခင်အစိုးရ တာဝန်ယူစဉ်က တိုင်းလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်တာဝန်ယူခဲ့သော ဒေါ်ညိုညိုသင်းက အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်သို့ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် တိုင်ကြားခဲ့ဖူးသည်။ ၂၀၁၆-၁၇ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွင်း တိုင်းစာရင်းစစ်ချုပ်အစီရင်ခံစာပါ ဆုံးရှုံးမှုများကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် ဒေါ်ညိုညိုသင်းက အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်ကို တောင်းဆိုသည်။
ထိုတိုင်ကြားမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကော်မရှင်က ၂၀၁၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် တုန့်ပြန်ကြေညာရာတွင် အစိုးရနှင့် စာရင်းစစ်ချုပ်တို့သည် မည်သည့်စာရင်းစစ်အစီရင်ခံစာမဆို ထုတ်ပြန်ရာတွင် လိုက်နာရမည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအတိုင်း လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေဆဲ ဖြစ်သောကြောင့် ကော်မရှင်အနေဖြင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ရန်မလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
တိုင်စာပါဖြစ်ရပ်များသည် အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၃(က)(၂) ကို မပြဋ္ဌာန်းမီက ဖြစ်ရပ်များဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုပုဒ်မသည် ထိုနှစ် ဇူလိုင်လ၊ ဥပဒေပြင်ဆင်ချက် နောက်ပိုင်းမှသာ အသက်ဝင်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကော်မရှင်က ထောက်ပြသည်။
ယခုနှစ်တွင်လည်း အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်သို့ တိုင်ကြားမည်လားဟု မေးသောအခါ ထိုပြဿနာသည် ရန်ကုန်တိုင်းလွှတ်တော်တွင် မည်ကဲ့သို့ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်သည် ကို စောင့်ကြည့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဒေါ်ညိုညိုသင်းက ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ပြောသည်။
ရန်ကုန်တိုင်းလွှတ်တော်သည် ကာလကြာမြင့်စွာ နားနေပြီးနောက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြန်လည်စတင်ပြီဖြစ်သည်။
လွှတ်တော်တွင် တိုးတက်မှုမရှိလျှင် ရန်ကုန်စောင့်ကြည့်အဖွဲ့သည် အထောက်အထားများနှင့်တကွ သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်ထံ တိုင်ကြားမည်ဖြစ်ကြောင်း သူက ပြောသည်။ သမ္မတဦးဝင်းမြင့်သည် အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကို ဦးစားပေးအဖြစ် ကြေညာထားသူဖြစ်သည်။
“မတုန့်ပြန်ရင်တော့ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်နဲ့ပဲ ဆက်လုပ်ရမှာပဲ” ဟုလည်း ဒေါ်ညိုညိုသင်းက ပြောသည်။
စာရင်းစစ်ချုပ်အစီရင်ခံစာ ကြည့်ရှုခွင့်ကို ကန့်သတ်ခြင်းသည် အဓိပ္ပာယ်ကင်းမဲ့ကြောင်း၊ ယခင်က အာဏာရ ဦးသိန်းစိန်အရပ်သားတပိုင်း အစိုရသည်ပင် ထိုကဲ့သို့သော လုပ်ရပ်များကို လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိကြောင်း စန္ဒီ အုပ်ချုပ်ရေး အင်စတီကျုမှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးခိုင်ဝင်းက ပြောသည်။
“အခုအသုံးစားရိတ် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုကို အလေးထားတဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အစိုးရအောက်မှာ ပိုမိုပွင့်လင်းမြင်သာသင့်တယ်။ အစီရင်ခံစာကို လျှို့ဝှက်ထားရင် အစိုးရရဲ့ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အစီရင်ခံစာပါ အကြောင်းအရာကို လူတွေက ပိုသံသယဝင်မယ်” ဟု သူက ဆက်ပြောသည်။
လွှတ်တော်အစည်းအဝေးအတွင်း လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် အများပြည်သူသို့ အစီရင်ခံစာ အပြည့်အ၀ ထုတ်ပြန်ပေးပါက ကျေနပ်ကြောင်း ဒေါ်ညိုညိုသင်းက ပြောသည်။
“အဲဒီလို တကယ်ဖြစ်ခဲ့ရင်တော့ ကျမတို့အနေနဲ့ ဆက်လုပ်စရာမလိုဘဲ၊ ဒီတိုင်းထားလိုက်ရုံပဲ။ စိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်ရတာကတော့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ ပြည်သူတွေရဲ့ သိရှိပိုင်ခွင့်ကို ပိတ်ပင်လိုက်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ပဲဖြစ်ပါတယ်” ဟုလည်း သူက ပြောသည်။
(Kyaw Phyo Tha ၏ Blocking Access to Spending Report May Violate Myanmar Graft Law, Watchdog Warns Yangon Govt ကို ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)
You may also like these stories:
ဖုံးဖိဖို့ မကြိုးစားပါနဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရရယ်
ရန်ကုန်မြို့သစ် ရေလွှမ်းမိုးမှု ကာကွယ်ရေး အစီအစဉ်နှင့် ငွေကြေးစိုက်ထုတ်မှု အသေးစိတ်များ မသိရ
ICJ မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောတာ နိုင်ငံတကာမီဒီယာ မျှမျှတတ မရေးပါ