ဘာသာရေးနှင့် လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်တို့နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကျောင်းသားများနှင့် မိဘများနှင့် ထ်ိပ်တိုက်မတွေ့စေရန် ၎င်းတို့ပြောဆိုမည့် အကြောင်းအရာများကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ဖြတ်တောက်တည်းဖြတ်နေရကြောင်း ပြင်သစ်မှ ကျောင်းဆရာ ဆရာမ အချို့က ပြောသည်။ ထိုပြဿနာသည် စာသင်ခန်းတွင် ပရောဖက် မိုဟာမက်၏ ကယ်ရီကေးချား ရုပ်ပြောင်ပုံကို ပြသလိုက်ပြီးနောက် ကျောင်းဆရာတဦး ခေါင်းဖြတ်သတ်ခံရသောအခါ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ လူသိရှင်ကြား ဖြစ်လာသော ပြဿနာဖြစ်သည်။
သမိုင်းသင်ဆရာ ဆင်မြူရယ်ပက်တီသည် ထိုပရောဖက်ကို လှောင်ပြောင်သည့် ပုံများအား ကျောင်းတွင် သင်ကြားသော လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုခွင့် သင်ခန်းစာတခုတွင် ပြသခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ထိုပုံများကို ပထမဆုံးထုတ်ဝေခဲ့သည်မှာ သရော်စာ မဂ္ဂဇင်း Charlie Hebdo ဖြစ်ပြီး ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းကြောင့် ၎င်းတို့၏ ရုံးခန်းတွင် အသေအပျောက်များသော အစ္စလမ်မစ် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သေးသည်။
ယခုအပတ်အစောပိုင်းက ပက်တီကို သတ်ဖြတ်ခြင်းသည် ဘုရားကျောင်းတော် (ဘာသာရေး)နှင့် နိုင်ငံတော် (နိုင်ငံရေး) လမ်းခွဲခြင်းကို လူအများက အပြင်းအထန်ကာကွယ်သည့် နိုင်ငံတနိုင်ငံတွင် ဒေါသများ ပေါက်ကွဲထွက်စေသည်။ ထိုဖြစ်ရပ်သည် ၎င်းတို့၏ ယုံကြည်မှုများကို လေးစားစွာ ဆက်ဆံခြင်းမခံရဟု မွတ်ဆလင် လူမှုအသိုင်းအဝန်းက ခံစားနေရသော လူ့အဖွဲ့အစည်းမှ အကွဲအပြဲကို ဖေါ်ထုတ်လိုက်ခြင်းလည်းဖြစ်သည်။
“ကျောင်းသားတွေက သူတို့ဘာသာ သူတို့ တွေးခေါ်ပြီး ထွက်လာတာ မဟုတ်ဘဲ သူတို့အပေါ် ဘာသာရေး သရုပ်ကို ချမှတ်လိုသူတွေဆီက ထွက်လာတဲ့ အတွေးအခေါ်တွေအတွက် ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုသူတွေဖြစ်နေသလိုပဲ။ အဲဒါက နည်းနည်း ပိုအားကောင်းလာနေတယ်”
ထိုအကွဲအပြဲများသည် လွန်ခဲ့သော ဆယ်နှစ်နှင့် နှစ်နှစ်ဆယ်အတွင်း ပိုမိုပြင်းထန်လာသည်ဟု ကျောင်းများတွင် ခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ခြင်းကို တားမြစ်သည့် ပြင်သစ်တွင် ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှ စ၍ ကျောင်းဆရာအဖြစ် စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့သူ ဒက်ဖနီ ဂျရတ်က ပြောသည်။
“ကျောင်းသားတွေက သူတို့ဘာသာ သူတို့ တွေးခေါ်ပြီး ထွက်လာတာ မဟုတ်ဘဲ သူတို့အပေါ် ဘာသာရေး သရုပ်ကို ချမှတ်လိုသူတွေဆီက ထွက်လာတဲ့ အတွေးအခေါ်တွေအတွက် ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုသူတွေဖြစ်နေသလိုပဲ။ အဲဒါက နည်းနည်း ပိုအားကောင်းလာနေတယ်”ဟု သူပြောသည်။
မိမိပြောမည့်အကြောင်းအရာကို မိမိဘာသာ ဖြတ်တောက်တည်းဖြတ်ရခြင်းသည် မွတ်ဆလင် မိဘများ၏ ဝေဖန်တိုက်ခိုက်မှု ခံရမည်စိုးသောကြောင့် အတန်းထဲတွင် ဝက်ကလေးသုံးကောင် ပုံပြင်မဖတ်ရန် ရွေးချယ်ရသော မူလတန်းဆရာများမှသည် ဘာသာရေး သရော်စာများကို ရှောင်ရှားရသော သမိုင်းဆရာများအထိ အသွင်အမျိုးမျိုးဖြင့် ရှိလာနေသည်။

န်ိုင်ငံတော် လောကီဝါဒ သို့မဟုတ် laicité သည် ပြင်သစ်အမျိုးသားရေး လက္ခဏာဖြစ်ပြီး ဘာသာရေးနှင့် အများပြည်သူဘဝကို ခွဲခြားထားရှိရန် တောင်းဆိုသည်။
ကျောင်းများသည် သမ္မတနိုင်ငံ၏ တန်ဖိုးများကို နိုင်ငံသားများ၏ စိတ်ဓါတ်တွင် ထည့်သွင်းပေးသည်။ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ရခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ ဘာသာရေးအမှတ်လက္ခဏာကို ထုတ်ဖေါ်ရန် ကြိုးစားနေသော ပြင်သစ်မွတ်ဆလင် လူနည်းစုနှင့် အခြားဘာသာ ကိုးကွယ်သူများအကြားတွင် လုပ်ဆောင်ရန် ပိုမိုခက်ခဲလာသောကိစ္စဖြစ်ကြောင်း ကျောင်းဆရာအချို့က ပြောသည်။
“နိုင်ငံတော်လောကီဝါဒနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပြဿနာတွေမှာကိုယ်ပြောမယ့်အကြောင်းအရာကို က်ိုယ့်ဖာသာ အရမ်းကို ဖြတ်တောက်တည်းဖြတ်နေရတယ်။ ပြင်သစ်တန်ဖိုးတွေအပေါ် စစ်မှန်တဲ့မုန်းတီးမှုကို ခံစားရတယ်” ဟု ဝေဖန်မှုများကို မခံလိုသောကြောင့် အမည်မဖေါ်လိုသည့် ပါရီအထက်တန်းကျောင်းတွင် ယခင်က လုပ်ကိုင်ခဲ့ ဆရာမတဦးက ပြောသည်။
သူမ၏ အတွေ့အကြုံအရဆိုပါက ပက်တီကို သတ်ဖြတ်ခြင်းသည် လွန်စွာ တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားစရာ ဖြစ်သည့်တိုင် လုံးဝအံ့သြဖွယ် မဟုတ်သကဲ့သို့ဖြစ်နေသည်။
၂၀၁၅ ခုနှစ်က Charlie Hebdo တိုက်ခ်ိုက်မှုအကြောင်း ပြောပြီး နောက်တနေ့တွင် ထိုအကြောင်းအရာကို ကျောင်းသားများနှင့် ဆွေးနွေးခြင်းအား ရှောင်ရှားခဲ့ကြောင်း သူပြောသည်။

“ကျမတို့ တမိနစ်ငြိမ်သက်စွာနေတဲ့ ဝမ်းနည်းခြင်း အခမ်းအနားပဲလုပ်ပြီး တခြားလုပ်စရာရှိတာ ဆက်လုပ်တယ်။ ကျမက သူရဲဘောကြောင်တယ်” ဟု လည်းပြောသည်။
မြင့်မြတ်သော တန်ဖိုးများ
ကက်သလစ်ဘုရားကျောင်းတော်နှင့် ဘုန်းတော်ကြီးများကို ဆန့်ကျင်သည့် လှုပ်ရှားမှုအပြီး ၁၉၀၅ ခုနှစ်တွင် လောကီဝါဒကို ပြင်သစ်ဥပဒေတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ မကြာသေးမီ ဆယ်စုနှစ်များတွင်မူ အချို့သော ပြင်သစ်မွတ်ဆလင်တို့၏ ဘာသာရေးအမှတ်လက္ခဏာကို ဖေါ်ပြလိုသော ဆန္ဒသည် ဘာသာရေးနှင့် လောကီရေး လိုအပ်ချက်များအကြား ချိန်ညှိရေး ဆွေးနွေးမှုများတွင် လွှမ်းမိုးလာခဲ့သည်။
ပြင်သစ်နိုင်ငံမြို့ကြီးများပတ်လည်ရှိ မြို့စွန် ဆင်းရဲသားရပ်ကွက်များတွင် ကျောင်းသင်ရိုးညွှန်းတမ်းမှ ထိခိုက်လွယ်သော အကြောင်းအရာများ စာရင်းသည် မှန်မှန် များလာနေကြောင်း အချို့ဆရာများက ပြောကြားခဲ့ပြီး ကလေးများအပေါ် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုအတွက် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများနှင့် ဒေသခံလူမှုအသိုင်းအဝန်းများကို အပြစ်တင်သည်။
ဆရာ၊ ဆရာမများအကြား မိမိပြောဆိုမည့် အကြောင်းအရာကို မိမိဘာသာဖြတ်တောက်တည်းဖြတ်နေရခြင်းပြဿနာကို အစိုးရက သိကြောင်း ပြောခွင့်ရသူ ဂဘရီရယ် အက်တယ်က သတင်းထောက်များကို ယခုအပတ်အတွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကယ်ရီကေးခြား ရုပ်ပြောင်တွေဆိုတာ Mein Kampf မဟုတ်ပါဘူး။ ဘာအမုန်းတရားမှ လှုံ့ဆော်ဖို့ မတောင်းဆိုပါဘူး”
ပြင်သစ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားသင်ရိုးညွှန်းတန်းသည် မူဘောင်ကိုသာ ချမှတ်ပေးပြီး သင်ကြားရေးအထောက်အကူနှင့် သင်ခန်းစာ အစီအစဉ်များကို အင်တာနက်မှ ယူရန် ဆရာများကို ညွှန်ကြားထားသည်။ ပက်တီ သင်ကြားသည့်အတန်းကဲ့သို့သော အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်ကလေးများအတွက် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုခွင့်နှင့် ပတ်သက်သည့် သင်ခန်းစာများအတွက် Charlie Hebdo ရုပ်ပြောင်များကိုလေ့လာရန် အများအပြားက အကြံပေးကြသည်။
“ကယ်ရီကေးခြား ရုပ်ပြောင်တွေဆိုတာ Mein Kampf မဟုတ်ပါဘူး။ ဘာအမုန်းတရားမှ လှုံ့ဆော်ဖို့ မတောင်းဆိုပါဘူး”ဟု သမိုင်းဆရာ မက်ဆီမိုင် ရက်ပါတ်က ဟစ်တလာ၏ နာဇီဝါဒကြေညာစာတမ်းကို ရည်ညွှန်းပြောကြားသည်။

ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကျင်းပသည့် ပက်တီကို စိတ်ခံစားမှုများနှင့် အလေးပြုပွဲတွင် သမ္မတ အီမန်ညူရယ် မက်ခရွန်က ပြင်သစ်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏ တန်ဖိုးများကို ကာကွယ်ပြီး ဆရာများကို အကာအကွယ်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်းပြောသည်။ ဖိအားပေးခြင်း၊ နှိပ်စက်ခြင်းနှင့် အဝိဇ္ဇာတို့ ပြင်သစ်နိုင်ငံတွင် နေရာမရှိကြောင်းလည်း သူပြောသည်။
ဆရာ၊ဆရာမ အများအပြားကမူ အောက်တိုဘာလ နှစ်ဝက်ကျောင်း ပိတ်ရက်ကုန်ဆုံးသောအခါ မက်ခရွန်နှင့် သူ၏ အစိုးရထံမှ ထိုထက်ပိုမိုသော အာမခံချက်ကို လိုလားကြသည်။
“သူတို့ပြန်လာတဲ့အခါ ပရောဖက်ရဲ့ ကယ်ရီကေးခြားပုံကို လက်မှာကိုင်ပြီး ဒီကိစ္စကို ကျောင်းသားတွေနဲ့ ဆွေးနွေးသင့်လား” အမည်မဖေါ်လိုသော ဂီတပညာသင်ကြားပေးသည့် ဆရာမကပြောသည်။
နှုတ်ဆိပ်နေခြင်းသည် ပိုမိုဆိုးရွားစေနိုင်ကြောင်းလည်း သူဆက်ပြောသည်။
“ဒီနေ့ ကျမ ကြောက်နေတယ်။ ကျမတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေမှာ ဒီအကြောက်တရားက ဝင်ရောက်နှောက်ယှက်တာကို ခွင့်ပြုထားရင် အဲဒီစက်ဆုပ်စရာက ဖြစ်လာမယ့်အရာက ပိုလို့တောင်ကြောက်နေရဦးမယ်” ဟုလည်း သူပြောသည်။
(Reuters သတင်းဌာနမှ Beheading of teacher exposes secular divide in French classrooms ကို ဘာသာပြန်သည်။)
You may also like these stories:
ဘုရင်နဲ့ ကျမ (သို့မဟုတ်) ထောင်နှုတ်ခမ်းနင်းပြီး ထိုင်းဘုရင်စနစ်ကို စိန်ခေါ်သောကျောင်းသူ
တိဘက်မှသည် မွန်ဂိုဆီသို့ (သို့မဟုတ်) တရုတ် ဖိနှိပ်မှုအောက်က လူနည်းစုများ
ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အခြေအနေ ပိုကောင်းရန် မြန်မာမွတ်ဆလင်များ မျှော်လင့်