စစ်ကောင်စီသည် “ဖြတ် လေးဖြတ်” စနစ်ကျင့်သုံးပြီး မြေလှန်စနစ်နှင့် မတရားဖမ်းဆီးမှုများကိုပါ လုပ်ဆောင်သောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ စစ်ကိုင်းတိုင်းမှ ကျေးရွာသားများသည် အမြဲလိုလို ကြောက်လန့်နေရသည်မှာ နှစ်နှစ်ကျော်ကြာပြီ ဖြစ်သည်။
တကမ္ဘာလုံးက လက်ပိုက်ကြည့်နေသောကြောင့် ထိုအကာအကွယ်မဲ့နေသော လူမှုအသိုက်အဝန်းများသည် ဒေသခံ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ၊ အမျိုးသားအာဏာပိုင်များ သို့မဟုတ် ဒေသဆိုင်ရာနှင့် နိုင်ငံတကာလူမှု အသိုက်အဝန်းများထံမှ အကာအကွယ်မရသောကြောင့် ၎င်းတို့ကိုယ်၎င်းတို့ ကာကွယ်ကြရသည်။
စာရေးသူတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ဗုဒ္ဓဘာသာ အမာခံဒေသ စစ်ကိုင်းတိုင်း၌ နေထိုင်သည့် နှစ်ဖက်အဘိုးအဘွားများမှ ဆင်းသက်လာသော မောင်နှမ ဝမ်းကွဲ ၇၀ ခန့်ရှိသည်။ ၎င်းတို့အများစုသည် အသက် ၄၀ မှ ၆၀ ကြားအရွယ်များ ဖြစ်ပြီး သားမြေးမိသားစုများနှင့်အတူ မုံရွာမြို့နယ်မှ ကျေးရွာ ၁၀ ရွာခန့်တွင် နေထိုင်ကြသည်။
ယခုနှစ်မတ်လတွင် ညီအစ်ကိုမောင်နှမ ဝမ်းကွဲ နှစ်ဦး၏ အိမ်များမှာ အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ကို သစ္စာခံသည့် စစ်ကောင်စီ၏ အနောက်မြောက်တိုင်း စစ်ဌာနချုပ်မှ စစ်သားများက ကျေးရွာ ငါးရွာကို မီးရှို့တိုက်ခိုက်သောအခါ နေအိမ်များ မီးရှို့ခံရသည်။
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၏ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သော ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် (PDF) က မိုင်းထောင်သောကြောင့် စစ်ကောင်စီစစ်သား လေးဦး သေဆုံးပြီး တဒါဇင်ကျော် ဒဏ်ရာရပြီးနောက် စစ်ကောင်စီစစ်သားများသည် မြေလှန်စနစ်ကို ကျင့်သုံးနေသည်။
စစ်ကောင်စီ မီးရှို့တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စာရေးသူ၏ မောင်နှမဝမ်းကွဲများသည် ဆိုင်ကယ် လေးစီးအပါအဝင် ဒေါ်လာ ၆ သောင်းမှ ၇ သောင်း (ကျပ်သိန်း ၁,၃၀၀ မှ ၁,၅၀၀) အထိ တန်သော အိမ်ခြံမြေများ ဆုံးရှုံးရသည်။ ထိုစီးနင်းတိုက်ခိုက်မှုများအပြီး ဖမ်းဆီးခံရသည့် ကျေးရွာသား ၃၀ ခန့်တွင် စာရေးသူ၏ မောင်နှမဝမ်းကွဲ အများအပြား ပါဝင်သည်။ ၎င်းတို့လွတ်မြောက်လာပြီးနောက် ထိုမီးရှို့တိုက်ခိုက်များ နောက်ပိုင်းအခြေအနေကို သိရှိရန် စာရေးသူက ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်သည်။
“PDF တွေက စစ်ကောင်စီ စစ်သားတွေကို သေအောင်၊ ဒဏ်ရရအောင် လုပ်နိုင်လို့ ငါတို့ဆုံးရှုံးသွာတာ တန်တယ်” ဟု ၎င်းတို့က ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီတပ်များနှင့် ၎င်းတို့နှင့်ပတ်သက်သော အုပ်စုများသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၈ ရက်နေ့အထိ တနိုင်ငံလုံးတွင် နေအိမ်ပေါင်း ၆၀,၄၅၉ လုံးကို မီးရှို့ခဲ့ကြောင်း Data for Myanmar ၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းတခုတည်းတွင်ပင် နေအိမ်ပေါင်း ၄၇,၇၇၈ လုံး ဖျက်ဆီးခံရသည်။
စစ်ကောင်စီ၏ ဖြတ် လေးဖြတ်စနစ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကြောင့် မည်သည့် လူသားချင်းစာနာမှု အဖွဲ့အစည်း သို့မဟုတ် လူပုဂ္ဂိုလ်ကမှ စာရေးသူ၏ မောင်နှမဝမ်းကွဲများ၏ ကျေးရွာများနှင့် အခြားလူမှုအဖွဲ့အစည်းများကို အကူအညီ မပေးရဲကြပေ။ သို့သော် ဘဝတူကျေးရွာသားများ၏ ကျေးဇူးကြောင့် ၎င်းတို့သည် ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အတွင်း ဝါးများ၊ သွပ်ပြားများဖြင့် နေအိမ်များ ပြန်လည် တည်ဆောက်နိုင်ကြသည်။
စစ်ကောင်စီ၏ ဖြတ် လေးဖြတ်စနစ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကြောင့် မည်သည့် လူသားချင်းစာနာမှု အဖွဲ့အစည်း သို့မဟုတ် လူပုဂ္ဂိုလ်ကမှ စာရေးသူ၏ မောင်နှမဝမ်းကွဲများ၏ ကျေးရွာများနှင့် အခြားလူမှုအဖွဲ့အစည်းများကို အကူအညီ မပေးရဲကြပေ။
နေအိမ်များကို ဆုံးရှုံးရခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ကျေးရွာများတွင် စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ဆန့်ကျင်ခြင်းကို ပိုမို၍ပင် ပြတ်သားစေသည်။ ဒေသခံလူမှု အသိုက်အဝန်းများသည် စစ်ဆင်ရေးများကြောင့် ပျက်စီးမှုများကို ခံစားလာရသောအခါ နေ့စဉ်ကိစ္စများတွင် စစ်တပ်ဆန့်ကျင်ခြင်းသည် ပိုမိုခိုင်မာလာသည်။
သို့သော် စစ်ကိုင်းတိုင်းတွင် အခြေအနေ ဆက်လက် ဆိုးရွားနေသောကြောင့် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းသည် ထိုအကာအကွယ်မဲ့နေသော ကျေးရွာသားများ၏ ကံကြမ္မာဆိုးကို လျစ်လျူရှုမနေနိုင်တော့ပေ။
စာရေးသူ၏ ညီအစ်ကို မောင်နှမ ဝမ်းကွဲများပြောပြသည့် ဖြစ်ရပ်များအရ အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) သည် ၎င်းတို့၏ ကတိကဝတ်များကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ခြင်း မရှိသလို စစ်ကောင်စီ၏ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန် ဖိအားပေးသည့် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝသည့် ခြေလှမ်းများ လှမ်းနိုင်ခြင်း မရှိပေ။ အကာအကွယ်မဲ့နေသော ပြည်သူများကို စစ်တပ်က ကျူးလွန်နေသည့် ပြင်းထန်သော အကြမ်းဖက်မှုများကို ရပ်ဆိုင်းရမည်ဖြစ်သည်။
ထိခိုက်နစ်နာသည့် လူမှုအသိုက်အဝန်းများသည် တဦးကိုတဦး ကူညီခြင်းဖြင့် စာရေးသူ၏ ညီအစ်ကိုမောင်နှမ ဝမ်းကွဲများသည် အသက်ဆက်နေနိုင်ပြီး ၎င်းတို့သည် နွေဦးတော်လှန်ရေး အရှိန်အဟုန်ကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည့် ပြည်သူသန်းပေါင်းများစွာအနက် အနည်းငယ်မျှသာ ဖြစ်သည်။
သို့သော် စစ်အုပ်စုသည် ကျေးရွာပြည်သူများကို မညှာမတာ ပစ်မှတ်ထားလာသောကြောင့် ပြည်သူများမှာ အားအင်ကုန်ခန်းလာပြီး ရင်းမြစ်များ ခန်းခြောက်လာသဖြင့် ထိုသို့ထိခိုက်သည့် လူမှုအသိုက်အဝန်းများသည် တော်လှန်ပုန်ကန်မှု တတိယနှစ်တွင် ဆက်လက်ရုန်းကန်နိုင်မည်ဟု စဉ်းစားရန် ခက်ခဲသည်။
စာရေးသူ၏ ညီအစ်ကိုမောင်နှမ ဝမ်းကွဲများ၏ အတွေ့အကြုံအရ ၎င်းတို့သည် ပိုမိုပြင်းထန်လာသည့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနှင့် အရပ်သားများ နေရပ်စွန့်ခွာရခြင်းအတွက် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများနှင့် လူမှုဝန်ဆောင်မှုများ အရေးပေါ် လိုအပ်နေကြောင်း ဖော်ပြနေသည်။
စာရေးသူ၏ ညီအစ်ကိုမောင်နှမ ဝမ်းကွဲများ၏ အတွေ့အကြုံအရ ၎င်းတို့သည် ပိုမိုပြင်းထန်လာသည့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနှင့် အရပ်သားများ နေရပ်စွန့်ခွာရခြင်းအတွက် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများနှင့် လူမှုဝန်ဆောင်မှုများ အရေးပေါ် လိုအပ်နေကြောင်း ဖော်ပြနေသည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ထုတ်ပြန်ပြီး ရေးသားပြုစုသူများ အမည်မပါသည့် “ခုခံတော်လှန်ရေး အရေးပေါ် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီနှင့် လူမှုဝန်ဆောင်မှုများ – စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးနှင့်မကွေးတိုင်းမှ ခုခံတော်လှန်ရေးအုပ်စုများ ထိန်းချုပ်ဒေသများအကြောင်း” (“Resistance Emergency Humanitarian Assistance and Social Services: Insights from Resistance Group Controlled Areas in Sagaing, Mandalay and Magway”) တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း အလှူရှင်များနှင့် ပြည်တွင်းမှ ပါဝင်ပတ်သက်သူများသည် ခုခံတော်လှန်ရေး ဒေသများမှ လူမှုအခြေပြု အဖွဲ့အစည်းများနှင့် လူမှုအသိုက်အဝန်းများအတွက် အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို ထောက်ပံ့ရန် ပိုမိုရင်းနှီးမြှုပ်နှံသင့်သည်။ ထိုလူမှုအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းများနှင် လူမှုအသိုက်အဝန်းများအနက် အချို့သည် NUG အစိုးရ ဝန်ကြီးဌာနများနှင့် တရားဝင် ဆက်စပ်နေသည်။
ပဋိပက္ခဒေသများမှ ဇာတ်ဆောင်များ၊ ဒေသခံ လူမှုအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းများ၊ လူသားချင်းစာနာမှု အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အလှူရှင်များ အားလုံးသည် ၎င်းတို့၏ လက်ရှိပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု နယ်နိမိတ်များကို ကျော်လွန်သည့် အဆက်အသွယ်များကို တည်ဆောက်ရန် အားထုတ်ရာတွင် အဓိကအခန်းမှ ပါဝင်သည်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် မျှော်လင့်ချက်ကင်းမဲ့နေသည် လူမှုအသိုက်အဝန်းများသို့ လက်လှမ်းမီစေရုံသာမက လက်ရှိလုပ်နိုင်စွမ်းကို ကျော်လွန်သည့် ရင်းမြစ်များကို ခွဲဝေပေးရာလည်းရောက်သည်။
မြန်မာလူမှုအသိုက်အဝန်းများသည် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနှင့် စစ်ကောင်စီ၏ “ဖြတ် လေးဖြတ်” စနစ်ကြောင့် လူသားချင်းစာနာမှု အကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်နေရသဖြင့် စာရေးသူတို့သည် ကြီးထွားလာနေသည့် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီကို ကန့်သတ်မှုများအား ကျော်လွှားရန် အောက်ခြေမှ ပါဝင်ပတ်သက်သူများနှင့် အလားအလာရှိသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သူများ၏ များစွာကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားသော ကွန်ရက်ဖွဲ့မှုများကို လိုအပ်နေသည်။
(ဧရာဝတီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်းပါ Zaw Tuseng ၏ How Much Longer Can Myanmar’s Villages Withstand Junta’s Onslaught? ကို ဘာသာပြန်သည်။ ဇော်တူးဆိုင်းသည် ဒီမိုကရေစီရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူနှင့် Myanmar Policy Institute-MPI ကို တည်ထောင်သူ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သည်။ သူသည် ကိုလံဘီယာတက္ကသိုလ်၊ နိုင်ငံတကာနှင့် ပြည်သူ့ရေးရာကျောင်းမှ အမှုဆောင်အဆင့် ပြည်သူ့ရေးရာစီမံခန့်ခွဲမှု မဟာဘွဲ့ ရရှိထားသူဖြစ်သည်။)
You may also like these stories:
ချင်းတွင်းတံတားမှ စားနပ်ရိက္ခာဖြတ်သယ်ခွင့် စစ်ကောင်စီ ပိတ်ပင်
ရွှေကူအရှေ့ခြမ်း စစ်ရှောင် တသောင်းကျော် အကူအညီများ လိုအပ်နေ
အပူချိန်လွန်ကဲမှုကြောင့် အညာစစ်ဘေးရှောင်များ ကျန်းမာရေး စိုးရိမ်ရ
ပြာပုံကြားက အညာသားများကို ထန်းတဲများလှူဒါန်းနိုင်သည်
ကလေးမြို့ ရေရှင်ရွာမှ စစ်ရှောင်များ သောက်ရေ အခက်အခဲဖြစ်နေ
စစ်ကောင်စီ အကြမ်းဖက်မှုအောက် အညာက အလှူပွဲတွေ တိတ်ဆိတ်
မြန်မာအတွက် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီ ထိထိရောက်ရောက် ဘယ်လိုပေးမလဲ
