ပြည်တွင်းရှိ ဦးဆောင် ကုမ္ပဏီကြီးများသည် လာမည့် ၂၀၁၅ တွင် ဖွင့်လှစ်မည်ဖြစ်သော စတော့ အိတ်ချိန်း(Stock Exchange) သို့ ဝင်ရန်အတွက် စဉ်းစားနေဆဲသာ ဖြစ်ကြောင်း စတော့ ရှယ်ယာ အရောင်းအဝယ် ကြားခံ ကုမ္ပဏီ က ပြောသည်။
“သူတို့က အကုန်လုံးစဉ်းစားနေတယ်။ ကျနော်တို့ဘက်က တွေ့ပြီးပြီ။ လက်ရှိစကားပြောနေတာက အလားအလာရှိတဲ့ သူတွေ ပေါ့။ အခုဟာတော့ အဲ့ဒီလို အလားအလာရှိတဲ့ ဟာတွေ အများကြီးပဲ။ ဦးအိုက်ထွန်း ရွှေတောင်တို့၊ ကမ္ဘောဇတို့ City Mart Holding တို့ ဒါတွေက အကုန်ပါတာ။ နောက်တော့ ဦးဇော်ဇော်တို့၊ ဒေါက်တာ ကိုကိုကြီးတို့ပေါ့”ဟု စတော့ ရှယ်ယာ အရောင်းအဝယ် ကြားခံ ကုမ္ပဏီ Myanmar Securities Exchange Centre (MSEC) ၏ Executive Director ဦးတင်မြင့်က ပြောပြသည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် ယင်းကဲ့သို့ ပြည်တွင်း ဦးဆောင် ကုမ္ပဏီကြီးများ အပါအဝင် စတော့ ရှယ်ယာ ဈေးကွက်သို့ ဝင်ရန် ပြောဆိုထား သည့် ကုမ္ပဏီပေါင်းမှာ ၆၀ ခန့် ရှိကြောင်း၊ ထို ကုမ္ပဏီများတွင် အများပိုင်အဖြစ် မပြောင်းလဲသေးသည် ကုမ္ပဏီများပါရှိနေပြီး အများပိုင် ပြောင်းလဲရန် အချိန်ယူနေသည်များလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။
ဦးတင်မြင့်က“ကုမ္ပဏီကြီးတွေက ဘယ်အပိုင်းကို သွားမယ်၊ ဘယ်အပိုင်းကို မသွားသေးဘူး စဉ်းစားနေတုန်းပဲပေါ့။ ဥပမာ KBZ မှာဆို ကုမ္ပဏီခွဲတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အဲလိုင်း ကို သွားမလား၊ ဟိုတယ်ကို သွားမလား၊ ဘဏ်ကို သွားမလား စဉ်းစားနေတဲ့ အနေ
အထားမျိုးပေါ့”ဟု ပြောသည်။
သို့သော် စတော့အိတ်ချိန်းတွင် လိုအပ်သော ငွေချေး သက်သေခံ လက်မှတ်ဥပဒေ Security Exchange Law ကိုပြဌာန်းပြီး စတော့ အိတ်ချိန်း ကော်မရှင်(SEC) ကို ဖွဲ့စည်းပြီးဖြစ်သော်လည်း လုပ်ထုံးလုပ်နည်း ဥပဒေကို ပြဌာန်းရန် ကျန်နေသေးသည့်အတွက် ကုမ္ပဏီ များဘက်က အားမရမှု ရှိနေကြောင်းလည်း သိရသည်။
စတော့ အိတ်ချိန်း ကော်မရှင်(ငွေချေး သက်သေခံ လက်မှတ် ကြီးကြပ်ရေးကော်မရှင်) မှာ ပြီးခဲ့သည့် လအတွင်း ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ယင်းကော်မရှင်က စတော့ အိတ်ချိန်းကို လိုင်စင်ချပေးခြင်း၊ Security ကုမ္ပဏီများကို လိုင်စင်ချပေးခြင်း စသော လုပ်ငန်းများကို လုပ်ဆောင် ပေးရမည် ဖြစ်သည်။
လက်ရှိတွင် စတော့ အိတ်ချိန်းသို့ ဝင်နိုင်ရန် သေချာလုနီးပါးအထိ ရှိနေပြီး လက်တွေ့ အကောင်အထည်ဖော်မှုများ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင် နေသော အများပိုင်ကုမ္ပဏီ အရေအတွက်မှာ ၃ ခု ရှိနေပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
အဆိုပါ အများပိုင် ကုမ္ပဏီ ၃ခုမှာ မြန်မာ့ လယ်ယာစီးပွား အများပိုင် ကော်ပိုရေးရှင်း(MAPCO) ၊ First Myanmar Investment Company (FMI) နှင့် အာရှစိမ်းလန်းမှု ဖွံ့ဖြိုးရေး (AGD) ဘဏ်တို့ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။
စတော့အိတ်ချိန်းကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၁၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ လအတွင်း ဖွင့်လှစ်သွားရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး ထိုကာလထက် စော လျှင် စောနိုင်ကြောင်းလည်း MSEC ၏ Deputy Director ဦးသက်ထွန်းဦး က ပြောသည်။
အဆိုပါ စတော့ အိတ်ချိန်းဖွင့်မည့် ကာလသတ်မှတ်ချိန်တွင် ကုမ္ပဏီအရေအတွက် အနည်းအများကို ကြည့်နေတော့မည်မဟုတ်ဘဲ ရှိသလောက် နှင့် စတင်ဖွင့်လှစ်သွားမည်ဟု ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီးဌာန ဒုဝန်ကြီးက ပြောဆိုထားသည်။
ရန်ကုန် စတော့အိတ်ချိန်းကို မြန်မာအစိုးရ၊ ဂျပန် စတော့အိတ်ချိန်းနှင့် Daiwai ကုမ္ပဏီတို့က ဖက်စပ်စနစ်ဖြင့် တည်ထောင်မည် ဖြစ်ပြီး အများပိုင်ကုမ္ပဏီများက ရန်ကုန် စတော့အိတ်ချိန်းတွင် စာရင်းဝင်စေရန် ပြုလုပ်၍ ရှယ်ယာများ ရောင်းချကြရမည် ဖြစ်သည်။
စတော့ အိတ်ချိန်းပေါ်လာပါက စတော့အိတ်ချိန်းဝင်(Listed) ကုမ္ပဏီကြီးများနှင့် ၎င်းတို့ ရှယ်ယာများကို ဝယ်ယူလိုသူများကြား ကြားခံ အရောင်းအဝယ်လုပ်ပေးမည့် Security ကုမ္ပဏီများလည်း လိုအပ်လာမည်ဖြစ်သည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် ယင်းကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ပေးမည့် Security ကုမ္ပဏီမှာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် MSEC ကုမ္ပဏီ တခုတည်းသာ ရှိသည်။
စတော့ ဈေးကွက် ဆိုသည်မှာ အများပိုင်ကုမ္ပဏီများက စတော့ အိတ်ချိန်းသို့ စာရင်းဝင်အဖြစ် ဝင်ရောက်၍ ၎င်းတို့၏ ရှယ်ယာများကို တန်ဖိုးသတ်မှတ် ရောင်းချခြင်းဖြစ်သည်။
ထိုသို့ စတော့ အိတ်ချိန်း စာရင်းဝင်ဖြစ်ရန်မှာ စတော့ အိတ်ချိန်းက သတ်မှတ်ထားသော လိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှသာ ရမည်ဖြစ်သည်။
စတော့ အိတ်ချိန်း ထူထောင်ရန်အတွက် အစိုးရက Share Certificate ငွေချေး သက်သေခံ လက်မှတ် ဥပဒေကို ပြဌာန်းရပြီး ယင်း ဥပဒေအတိုင်း ငွေချေးသက်သေခံ လက်မှတ် ကြီးကြပ်ရေးကော်မရှင်ကို ဖွဲ့စည်းရသည်။
ထို ကော်မရှင်သည် စတော့ အိတ်ချိန်းတွင် အရေးအပါဆုံး အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည်။
