ထိုင်း စတော့အိတ်ချိန်း (SET) က ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းသည့် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများ ဖြစ်သော ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ မြန်မာ နှင့် ဗီယက်နမ်တို့မှ ရှယ်ယာများကို စာရင်းသွင်း ရောင်းချနိုင်ရန် သင်ပုန်း (Board) တခု စီစဉ်နေကြောင်း ဂျပန်စီးပွားရေး သတင်းဌာန Nikkei Asian review က ဆိုသည်။
CLMV(ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ မြန်မာ နှင့် ဗီယက်နမ်) နိုင်ငံများတွင် လုပ်ကိုင်နေသော ထိုင်း စတော့အိတ်ချိန်း တွင် မှတ်ပုံတင်ထားသည့် ကုမ္ပဏီများ အခြေအနေကို ဖော်ပြသည့် ညွှန်းကိန်း(Index) တခုကိုလည်း ၂၀၁၈ ခုနှစ် အလယ်ပိုင်းတွင် စတင်ဖော်ပြရန် ရှိနေပြီး ဖွ့ွံဖြိုးတိုးတက်လာနေသော အဆိုပါ နိုင်ငံများ၏ စီးပွားရေးများအတွင်းသို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ ဝင် ရောက်လာနိုင်မည် ဖြစ်သည်ဟု ထိုင်း စတော့အိတ်ချိန်း (SET) ၏ ဥက္ကဌ Kesara Manchusree က Nikkei Asian Review အင်တာဗျူးတခုတွင် ပြောသည်။
အဆိုပါ နိုင်ငံ ၄ ခုတွင် ကိုယ်ပိုင် စတော့အိတ်ချိန်းများ ရှိပြီး ဖြစ်သော်လည်း အရွယ်အစားနှင့် အလုပ်ဖြစ်မှုက ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလအထိ ရှယ်ယာဈေးကွက် ပမာဏတွင် အရှေ့တောင် အာရှ၏ ဒုတိယ အကြီးမားဆုံး ဖြစ်ခဲ့သော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နောက်တွင် များစွာ ကျန်နေသည်။ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုနှင့် မြန်မာ တို့၏ စုစုပေါင်း ရှယ်ယာဈေးကွက်တန်ဖိုးက ထိုင်း စတော့ အိတ်ချိန်း၏ ဝ.၃ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိသည်။
ကမ္ဘောဒီးယား စတော့အိတ်ချိန်းက ကမ္ဘာပေါ်တွင် အသေးငယ်ဆုံးများထဲမှ တခုဖြစ်ပြီး စာရင်းသွင်းထားသည့် ကုမ္ပဏီ ၅ ခုနှင့် ဈေးကွက်တန်ဖိုးက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၉၆ သန်းနီးပါး ရှိသည်။ သို့သော်လည်း တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေးက ဒေသ တွင်းမှ အခြားနိုင်ငံများထက် လျှင်မြန်စွာ ဖွံ့ဖြိုးလာနေပြီး တနှစ်လျှင် ၇ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါး ရှိသည်။
အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို Securities and Exchange Commission နှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ရဦးမည်ဖြစ်သော်လည်း စာရင်းသွင်းရာတွင် လိုက်နာရမည့် စည်းကမ်းချက်များကို ဖြေလျှော့ပေး မည်ဟု ထိုင်း စတော့အိတ်ချိန်း ဥက္ကဌက ပြောသည်။
“ကျမတို့က သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအလိုက် ကွဲပြားတဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ လက်ခံသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပင်မ သင်ပုန်းမှာ စာရင်း သွင်းတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို ကျမတို့ တောင်းခံသလိုမျိုး ၃ နှစ်စာ ဝင်ငွေ မှတ်တမ်းတွေ တင်ပြခိုင်းတာမျိုး ရှိချင်မှ ရှိပါမယ်” ဟု Kesara Manchusree က ပြောသည်။ လက်ရှိတွင် ထိုင်း စတော့အိတ်ချိန်း၏ ပင်မ သင်ပုန်းတွင် စာရင်းသွင်း လိုသည့် ကုမ္ပဏီများသည် စာရင်းကိုင် ကုမ္ပဏီကြီး ၄ ခုထဲမှ တခု၏ စာရင်းစစ်ခြင်းကို ခံယူရန် လိုအပ်သည်။
“CLMV အိတ်ချိန်းတွေက ကျမတို့ရဲ့ မောင်နှမတွေပါ။ သူတို့ တိုင်းပြည် ဖွံ့ဖြိုးဖို့ ဘဏ္ဍာငွေတွေ အများကြီး လိုအပ်ပါတယ်။ သူတို့ ဒီမှာ ဘဏ္ဍာငွေရှာလို့ ရပါတယ်။ ရောင်းဝယ်လို့ ရပါတယ်။ သူတို့ တိုင်းပြည်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ငွေတွေ ပြန်ယူသွားလို့ ရပါတယ်” ဟု Kesara Manchusree က ပြောသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံမှ စတော့ အရောင်းအဝယ်နှင့် စီမံခန့်ခွဲရေး တာဝန်ရှိသော အဖွဲ့အစည်းများက CLMV နိုင်ငံများမှ အလားတူ တာဝန်ရှိသူများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အပြန်အလှန် သဘောတူညီချက်များ ရှိထားမည်ဟုလည်း သူက ထပ် ပြောသည်။
လာမည့် မေလအတွင်းတွင် SET ဥက္ကဌ ၄ နှစ်သက်တမ်း ပြီးဆုံးမည်ဖြစ်သော Kesara Manchusree က သင်ပုန်းအသစ် ကို ၂၀၁၉ သို့ မဟုတ် နောက်ပိုင်းတွင် စတင်နိုင်လိမ့်မည်ဟု ပြောသည်။
ထိုအချိန် အတောအတွင်းတွင် SET က CLMV နှင့် သက်ဆိုင်သည့် ညွှန်းကိန်းတခုကို ဖော်ပြခြင်းအားဖြင့် မဲခေါင်ဒေသ စီးပွားရေး တိုးတက်ရေးတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ စိတ်ဝင်စားမှု မြင့်မားလာအောင် ပြုလုပ်ပေးနိုင်ရန် မျှော်လင့်ထားသည်။
ထိုင်း စတော့အိတ်ချိန်းတွင် မှတ်ပုံတင်ထားပြီး ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ မြန်မာ သို့မဟုတ် ဗီယက်နမ် တို့တွင် အရောင်း တန်ဖိုး၏ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အထက် ရရှိအောင် လုပ်နိုင်သည့် ကုမ္ပဏီများကို ရွေးချယ်သွားမည် ဖြစ်သည်။ Siam Cement Group ကဲ့သို့ နာမည်ကြီး ကုမ္ပဏီများ အပြင် ကုမ္ပဏီငယ် အချို့လည်း ပါဝင်လာမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။
CLMV နိုင်ငံ တနိုင်ငံချင်းစီနှင့် အပြန်အလှန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ရန်လည်း SET က ကြိုးစားနေသည်။
လာအို အစိုးရနှင့် ပူးပေါင်း၍ ရေအားလျှပ်စစ်လုပ်ငန်းများ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ဈေးကွက်ဝင် ရှယ်ယာများ အဖြစ် ပြောင်းလဲပေးမည့် နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးသော အခြေခံအဆောက်အဦးဆိုင်ရာ ရံပုံငွေ ဖန်တီးနိုင်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်နေသည်။
ကမ္ဘောဒီးယား စတော့အိတ်ချိန်းနှင့် ပူးတွဲ စာရင်းသွင်းမှုများ ပြုလုပ်ရန်လည်း SET က ဆွေးနွေးနေသည်။
