နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့်အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ရန်ကုန်မြို့ရှိ တိုင်းရင်းသားကျေးရွာကို စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနထံမှ လွှဲပြောင်းရယူရန် တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနကို မြန်မာနိုင်ငံ တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း Myanmar Ethnic Entrepreneurs Association (MEEA)က တိုက်တွန်းထားကြောင်း သိရသည်။
ဟက်တာ ၂၂၀ (ဧက ၅၅၀ ခန့်) ကျယ်ဝန်းသည့် တိုင်းရင်းသား ကျေးရွာသည် ရန်ကုန်-သန်လျင် တံတားအနီး သာကေတ မြို့နယ်တွင် တည်ရှိသည်။ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစု ၈ စု ၏ ရိုးရာအိမ်ပုံစံငယ်များနှင့် တိုင်းရင်းသားပြည်နယ်များ၏ အထိန်းအမှတ်နေရာများဖြစ်သော မွန်ပြည်နယ်မှ ကျိုက်ထီးရိုး ဘုရား၊ ကရင်ပြည်နယ်မှ ဇွဲကပင်တောင် နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ဦးမြို့မှ ထုက္ကန်သိမ် ပုထိုးတော်ငယ်များ စသည်တို့ကို ပြသထားသည်။ ၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သော တိုင်းရင်းသားကျေးရွာသည် ထိုစဉ်က စစ်ထောက်လှမ်းရေး အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ခင်ညွှန့်၏ ဖန်တီးမှုလက်ရာတခု ဖြစ်သည်။ နောက် ၂ နှစ်ကြာသည့်အခါ ထိုစဉ်က စစ်အာဏာရှင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေက သူ့ကို ရာထူးမှဖယ်ရှားကာ ထောင်ချပစ်လိုက်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ မတူကွဲပြားသည့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများကြား သဟဇာတဖြစ်ခြင်းဖြင့် အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို မြှင့်တင်နိုင်ရေးရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် တိုင်းရင်းသား ကျေးရွာကို တည်ထောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
လက်ရှိအချိန်၌ MEEA တွင် ထင်ရှား ကျော်ကြားသော စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များ အပါအဝင် အဓိက အဖွဲ့ဝင် ၂၇ ဦး ရှိပါသည်။ ဦးဆောင် ကော်မတီတွင် ကန်တော်ကြီးတွင် တည်ရှိသော ရွှေလိပ်ပြာ ဟိုတယ်ပိုင်ရှင် ဦးရောဆက် (၎င်းသည် မိုးကုတ်မှ ကျောက်မျက်တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းလည်းပိုင်ဆိုင်သည်) လဖိုင်ခွန်ဆာ၊ သီလဝါ အထူး စီးပွားရေးဇုန်တွင် လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်နေသော ဦးရွှေဟိန်း၊ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တဦးနှင့် ဦးအေးဝင်း တို့ပါဝင်ကြသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လူသားချင်း စာနာမှုအကူအညီ အထောက်အပံ့ပေးရေး၊ ပြန်လည်နေရာချထားရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံကိန်း (Union Enterprise For Humanitarian Assistance, Resettlement and Development in Rakhine)၏ ညှိနှိုင်းရေးမှူးချုပ် ဒေါက်တာ အောင်ထွန်းသက် နှင့် ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ (ANP) ဝင် ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရအဖွဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား ရေးရာ ဝန်ကြီး ဦးဇော်အေးမောင်တို့က MEEA အဖွဲ့၏ နာယကများ ဖြစ်ကြသည်။
MEEA က ဖော်ပြခဲ့သည့် ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ပြည်တွင်းပြည်ပမှ တိုင်းရင်းသား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များကို အကူအညီပေးရန်နှင့် အဖွဲ့၏ အကျိုးအမြတ် ရှာဖွေခြင်းမဟုတ်ဘဲ စီးပွားရေး လုပ်ကိုင်မှု အဆင်ပြေချောမွေ့စေရေး အတွက်ဆောင်ရွက်ပေးရန်ဖြစ်သည်။ တိကျစွာဆိုရလျှင် တိုင်းရင်းသား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းငယ်များ ပြည်တွင်းပြည်ပတွင် ဈေးကွက်များရှာဖွေရာတွင် ကူညီရန်နှင့် ယင်းလုပ်ငန်းငယ်တို့ကို ဘဏ္ဍာရေးနှင် နည်းပညာ အထောက်အကူများပေးရန် အသင်းကိုတည်ထောင်ခြင်းဖြစ်သည်။
သို့သော်လည်း MEEA နှင့် နီးစပ်သည့် ယုံကြည်ရသော အမည်မဖော်လိုသူ သတင်းရင်းမြစ်တဦးက “ကျနော် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောမယ်ဗျာ၊ အခုဟာက တိုင်းရင်းသား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် အသင်းဆိုတဲ့ နာမည်ကို ခုတုံးလုပ်ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့အကျိုးစီးပွားအတွက် အမြတ်ထုတ်ဖို့ ကြည့်နေတာ။ အစည်းအဝေးတိုင်းမှာ တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်တွေကို အကူအညီပေးရေးထက် စီးပွားရေးလုပ်မယ့် အကြောင်းတွေချည်းပဲပြောနေကြတာ” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
ချမ်းသာကြွယ်ဝသူ အများစုဖြစ်သည့် ဦးဆောင်ကော်မတီဝင်များက အကယ်၍သာ တိုင်းရင်းသား လုပ်ငန်းရှင်များကို ကူညီပေးရေးအတွက် အလေးအနက်ထားခဲ့လျှင် အဖွဲ့အတွက် ငွေကြေး ထောက်ပံ့ကူညီရမည်ဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါသတင်းရင်းမြစ်က ထောက်ပြပါသည်။ သို့သော်လည်း လက်တွေ့တွင် ချမ်းသာကြွယ်ဝသည့် အဖွဲ့ဝင်များက ငွေကြေးထည့်ဝင်မည့်အစား ရခိုင်၊ ချင်း၊ ကချင်နှင့် ကရင်အပါအဝင် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့ တခုစီထံမှ အသင်းဝင်ကြေး ကျပ် သိန်း ၁၀၀ စီ ကောက်ခံရန် ကြိုးစားနေကြသည်။ အဆိုပါလုပ်ရပ်နှင့် ပတ်သက်၍ ဦးဆောင်ကော်မတီမှ အဖွဲ့ဝင် အချို့က မကျေနပ်ကြကြောင်း၊ MEEA သည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတခုကဲ့သို့ စတင်ပြုလုပ်နေသည်ယု ယုံကြည်နေကြကြောင်း သူကပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် အပတ်အတွင်းတွင် ဧရာဝတီသတင်းဌာနက တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၏ အလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့ဝင်တဦး ဖြစ်သူ ဦးမင်းဗညားစံကို ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့ရာ တိုင်းရင်သား ကျေးရွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အစီအစဉ်ကို အတည်ပြုပေးခဲ့ပါသည်။ သူသည် တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး နိုင်သက်လွင်၏ သားဖြစ်ပါသည်။ နိုင်သက်လွင်သည် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရွေးချယ်ခဲ့သည့် အစိုးရအဖွဲ့တွင် ခြေမပေါ်သည့် ကစားသမားတဦးအဖြစ် ဝေဝဖန်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသူဖြစ်သည်။
တိုင်းရင်းသားကျေးရွာအစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ ကော်မတီတွင်းမှ သတင်းရင်းမြစ်အချို့က ဝေဖန်နေကြသော်လည်း မင်းဗညားစံက တိုင်းရင်းသားကျေးရွာ၏ ကျယ်ပြန့်သောမြေများကို စီးပွားရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အသုံးပြုရန်အတွက် တိုက်ရိုက်လွှဲပြောင်းပေးရန် တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (MEEA) က ပြည်ထောင်စု အစိုးရထံ တောင်းဆိုနေခြင်း မဟုတ်ကြောင်း ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။ အကယ်၍ ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲမှုကို တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးဌာနသို့ လွှဲပြောင်းပေးပါက MEEA က အကျိုးတူပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် လုပ်ငန်းအနေဖြင့် ဆောင်ရွက်ရန် တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးဌာနကို အကြံပေးမည်ဟု သူကဆိုသည်။
ယခုလအစောပိုင်းက ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံကုန်သည်ကြီးများနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းချုပ် (UMFCCI) အဆောက်အဦးတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း MEEA ၏ အလုပ်အမှုဆောင် ကော်မတီအစည်းအဝေးဆုံးဖြတ်ချက်များပါဝင်သည့် စာရွက်စာတမ်းကို ဧရာဝတီက မြင်တွေ့ခဲ့ရပါသည်။
ယင်းစာတွင် ပြည်သူ့ ဥယျာဉ်အနီးရှိ အလုံလမ်းတွင် တည်ရှိသော ၆ ဧက ကျယ်ဝန်းသည့် မြေနေရာတခုကို တိုင်းရင်းသားစင်တာတခု တည်ထောင်ရန်အတွက် ရန်ကုန်တိုင်းအစိုးရထံမှ တောင်းခံရန်အဆိုပြုချက်နှင့် ရန်ကုန်တိုင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းကို အဖွဲ့၏ နောက်ထပ် နာယက တဦးအဖြစ် တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းရန် ဦးဆောင်ကော်မတီသို့ အဆိုပြုခြင်းတို့ ပါဝင်ပါသည်။
ဗဟိုဘဏ်၏ စည်းကမ်း ဥပဒေများနှင့် အညီ MEEA ကို ကိုယ်စားပြုသည့် ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်တခု တည်ထောင်ရေးအတွက် အခြေခံ အစီအစဉ်များလည်း ပါဝင်သည်။ ဗဟိုဘဏ်၏ သတ်မှတ်ချက်များအရ ဘဏ်တခုတည်ထောင်ရန် စိတ်ဝင်စားသည့် အဖွ့ဲအစည်းများသည် အာမခံအဖြစ် ကျပ် ငွေ ၂၀ ဘီလီယံ တင်နိုင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (MEEA) ၏ ရုံးသစ်အတွက် တည်နေရာကို အဖွ့ဲ၏ နာယက တဦးဖြစ်သည့် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီး ဦးဇော်အေး မောင်က အဆိုပြုခဲ့ကြောင်း မင်းဗညားစံ ကပြောသည်။
“ကျနော်တို့က (မြေ ၆ ဧက ပေါ်မှာ) တိုင်းရင်းသားစင်တာ တခု တည်ဆောက်ချင်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်တွေနဲ့ ရိုးရာ အဝတ်အစားတွေကို ပြသမယ့် ဇာတ်ခုံတခု ပါဝင်ပါမယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ပြည်သူတွေအတွက် ရန်ကုန်မှာ တိုင်းရင်းသား အစားအစာတွေနဲ့ အဝတ်အစားတွေ၊ ရိုးရာအကတွေကို ကြည့်နိုင်တဲ့ သွားလည်စရာနေရာတခု တိုးတာပေါ့” ဟု မင်းဗညားစံကပြောသည်။
စာရွက်တွင် မြင်တွေ့ရသည့် အစီအစဉ် အသေးစိတ်ကို သူက အတည်ပြုခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့မှာ ဆောင်ရွက်နေဆဲဖြစ်သည်ဟု ပြောသည်။ အကယ်၍ ရန်ကုန်တိုင်း အစိုးရက (Convention Center) ကွန်ဗန်းရှင်းစန်တာ တခုအတွက် အစီအစဉ်ကို အတည်ပြုခဲ့လျှင် တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (MEEA) က တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်း အမျိုးမျိုးအတွက် ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ရေး အစီအစဉ်များ ပြုလုပ်နိုင်မည့် ဇာတ်ခုံတခုတည်ဆောက်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။ MEEA က နိုင်ငံတကာတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တိုင်းရင်းသားယဉ်ကျေးမှုများကို မြှင့်တင်သွားမည်ဟု သူက ဆိုသည်။ မင်းဗညားစံ၏ အဆိုအရ MEEA ကို အစိုးရထံတွင် စနစ်တကျ မှတ်ပုံတင်ခြင်း မပြုလုပ်ရသေးပေ။
အသင်းကို ဇူလိုင်လအတွင်းတွင် တရားဝင်ဖွင့်လှစ်သည့် အခမ်းအနားပြုလုပ်ရန် မျှော်လင့်ထားသည်။ ထို့နောက် တိုင်းရင်းသားဒေသများမှ အဖွဲ့ဝင်သစ်များ စုဆောင်းရန် နှင့် ဦးဆောင် ဘုတ်အဖွဲ့သစ်နှင့် ဥက္ကဌသစ် တဦးကို ရွေးကောက်တင်မြှောက်ရန် စီစဉ်ထားသည်။
အသင်းတွင် ရန်ကုန်တိုင်းမှ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီး ဦးဇော်အေးမောင်ကဲ့သို့ တိုက်ရိုက်ပါဝင် ပတ်သက်မှု ရှိနေသော်လည်း မွန်ပြည်နယ်နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးများသည် တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (MEEA) ၏ ဖွဲ့စည်းပုံ၊ ရည်မှန်းချက်များ သို့မဟုတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်များကို မသိရှိကြောင်း ဧရာဝတီသို့ ပြောကြပါသည်။
မွန်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့၏ ကရင်တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီး ဦးအောင်မြင့်ခိုင်က သူ့အနေဖြင့် ပြီးခဲ့သည့်လအနည်းငယ်က မွန်ပြည်နယ်မှ စီးပွားရေးသမားများကို မင်းဗညားစံ က စည်းရုံးခဲ့သည့် အတွက် MEEA နှင့်ပတ်သက်၍ အနည်းငယ်မျှကြားသိခဲ့ရကြောင်း ဧရာဝတီသို့ ဇွန်လ ၂၇ ရက်နေ့ တွင် တယ်လီဖုန်းဖြင့် ပြောသည်။ ကိုယ်တိုင်စီးပွားရေးအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မည့် အစား MEEA က တိုင်းရင်းသားယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဌာနေတိုင်းရင်းသားတို့၏ အခွင့်အရေးမြှင့်တင်ရေးတို့ကို တိုင်းရင်းသားဒေသများအတွင်းမှ အသေးစားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ မြှင့်တင်ပေးခြင်းနှင့်အတူ ဦးစားပေးဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း သူက အကြံပြုသည်။
“ဒီအဖွဲ့က အစိုးရရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှု အောက်က မဟုတ်ပါဘူး။ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတခု ခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေရဲ့အခွင့်အရေးကို မြှင့်တင်ပေးရေး အသွင်ဆောင်ပြီး အခွင့်အရေးယူမယ်ဆိုရင်တော့ ဒါက မဟုတ်သေးဘူး” ဟု ဦးအောင်မြင့်ခိုင်က ပြောသည်။
(အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် Well-Connected ‘Ethnic Affairs Association’ Lobbying to Develop Popular Yangon Park တွင် ဖတ်ရှုပါ။)
