မြန်မာ့ပျားရည်များကို အီးယူဈေးကွက်သို့ တိုက်ရိုက်တင်ပို့နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်နေလျက်ရှိပြီး အီးယူသို့ တင်ပို့လာနိုင်မည် ဆိုပါက ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ဝင်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလာမည့် အခြေအနေရှိနေသည်ဟု ပျားမွေးမြူရေး ဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။
“အီးယူကို ပို့နိုင်မယ်ဆိုရင် မြန်မာ့ပျားရည်ဈေးကွက်ကို ကမ္ဘာသိဖြစ်လာပြီးတော့ ဈေးကွက်ကျယ်ပြန့်လာမှာဖြစ်သလို ဈေးကောင်းရလာမယ်၊ မြန်မာ့ပျားရည်ကို food safety ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် အီးယူက ဈေးကောင်းပေးတယ်၊ ဈေးကောင်းရလာမယ်ဆိုရင် မွေးမြူသူတွေလည်း များလာမှာဖြစ်သလို ပျားမွေးမြူရေးလုပ်သူတွေဘ၀ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာမယ်၊ လက်ရှိက မြန်မာ့ပျားရည်ကို တဆင့်အနေနဲ့ ရောင်းချနေရတာဆိုတော့ ဈေးအနေနဲ့ နည်းနေတယ်”ဟု ပျားမွေးမြူရေးဦးစီးဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးအောင်မင်းက ပြောသည်။
အီးယူဈေးကွက်သို့ မြန်မာ့ပျားရည် တိုက်ရိုက်တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် အီးယူအဖွဲ့နှင့်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးဖြစ်ရာ အီးယူဈေးကွက် ဝင်ရောက်နိုင်ရေးအတွက် ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းများ၊ နမူနာကောက်ခြင်းများ၊ သင်တန်းပို့ချခြင်း များကို လုပ်ဆောင်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အဆိုပါလုပ်ဆောင်ခြင်း ပထမတနှစ်ကုန်ကျစရိတ်များအား အီးယူဘက်မှ ကျခံပေးသွားမည်ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းကုန်ကျစရိတ်များကို တင်ပို့မည့်လုပ်ငန်းရှင်များက ကျခံရမည်ဟု သိရသည်။
“မြန်မာ့ပျားရည်ကို အီးယူစံချိန်စံညွှန်းမီ ပျားရည်အဖြစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲနိုင်တယ်ဆိုရင် ရရှိလာမယ့်အကျိုးကျေးဇူးက များတယ်၊ အီးယူကိုတင်ပို့နိုင်ဖို့ ဒီဘက်က်လည်း ပြုပြင်သင့်တာကိုပြုပြင်ရမယ်၊ ပြောင်းလဲသင့်တာကို ပြောင်းလဲရမယ်၊ လက်ရှိဘယ်လောက်ယူမယ်လို့ ပြောထားတာမရှိသေးဘူးဆိုပေမယ့် သူတို့ ရဲ့ certificate ထုတ်ပေးနိုင်တာနဲ့ ပထမအကြိမ်မှာ တန်ချိန် ၈၀ဝ ဝယ်မယ်လို့ပြောထားပါတယ်”ဟု ဦးအောင်မင်းက ဆက်လက်ပြောသည်။
အီးယူဈေးကွက်သည် quality ထက် food safety ကို အဓိကဦးစားပေးရာ အီးယူစံချိန်စံညွှန်းမီ ပျားရည်များ ရရှိလာနိုင်ရေး အတွက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းများကို စတင်လုပ်ကိုင်နေလျက်ရှိပြီး food safety ပျားရည်များ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ရေး အတွက် သန့်စင်သည့် စက်များအသုံးပြုနိုင်ရေး၊ မွေးမြူသူအနေဖြင့် ကောင်းမွန်သော မွေးမြူရေးကျင့်စဉ်၊ ကောင်းမွန်သည့် ထုတ်လုပ်မှုကျင့်စဉ်များနှင့်အညီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲပေးနေလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
“ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး အပိုင်းက ကောင်းမွန်တဲ့ ပျားမွေးမြူရေးကျင့်စဉ်နဲ့ အညီ မွေးမြူတဲ့ ပျားမွေးသူဆီကနေ သူတို့က ပျားရည်ကို လက်ခံမယ်၊ဒါကြောင့် ကောင်းမွန်တဲ့ ပျားမွေးရေးကျင့်စဉ်ကိုလည်း သတ်မှတ်ပြီးသားပါ၊ နောက် GSP စနစ်နဲ့အညီ စက်ရုံတွေ ထူထောင်ပြီး ပျားရည်ရဲ့ အရည်အသွေး ကျမသွားအောင် စစ်ဆေးနိုင်တဲ့ စက်ရုံမျိုးက ပျားရည်မှ လည်း အီးယူကယူမယ်၊ ဒီလိုစိန်ခေါ်မှုမျိုးတော့ ရှိတယ်”ဟု ဦးအောင်မင်းက ဆက်လက်ပြောသည်။
နိုင်ငံအတွင်းရှိ ပျားမွေးမြူသူများအနက် ပျားကို မွေးမြူရေးကျင့်စဉ်များအတိုင်း ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင်မွေးမြူနိုင်သူမှာ ၅၀ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာရှိပြီး ၂၀၁၇-၂၈ ဘဏ္ဍာနှစ် ပျားရည်ထွက်ရှိမှာ မက်ထရစ်တန်ချိန် ၃၉၀၇ ဒသမ ၈၁ ထွက်ရှိခဲ့ကြောင်း ပျားမွေးမြူရေး ဦးစီးဌာနမှတ်တမ်းများအရ သိရသည်။
ယခုအခါ မြန်မာ့ပျားရည်ကို ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့မှုများရှိပြီး အမေရိကန်၊ ထိုင်း၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ ကနေဒါ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံများသို့ ပုံမှန်လမ်းကြောင်းများမှ တဆင့် တင်ပို့နေသလို ထိုင်းနှင့်တရုတ်နိုင်ငံများသို့ နယ်စပ်များမှ တဆင့် တင်ပို့မှုများလည်းရှိကြောင်း သိရသည်။
၂၀၁၇-၂၈ ဘဏ္ဍာနှစ်က ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ မြန်မာ့ပျားရည် တန်ချိန် ၂၄၀၉ တန် တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး ပုံမှန်လမ်းကြောင်းမှ တန်ချိန် ၁၉၀၀ ကျော်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး နယ်စပ်မှတင်ပို့မှုမှာ တန်ချိန် ၅၀ဝ ခန့်သာရှိကြောင်း သိရသည်။
“လက်ရှိမှာ ဂျပန်၊ ကနေဒါ၊ အမေရိကန်နိုင်ငံတွေက ဈေးနှုန်း အများဆုံးပေးတယ်၊ ကျန်တဲ့နိုင်ငံတွေကို ဆက်ပြီးပို့နေပေမယ့် ဒီနှစ်မှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အမေရိကန်ကို မပို့ရဘူး၊ ဒါပေမယ့် အီးယူဈေးကွက်သာရမယ်ဆိုရင်တော့ အမေရိကန်လည်း ပြန်ရလာနိုင်တယ်၊ ပျားရည်ကို ပြည်ပပို့တာက အောက်တိုဘာလလောက်မှာ တင်ပို့ကြတာ များတယ်”ဟု ဦးအောင်မင်းက ဆက်လက်ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပျားရည်ထွက်ရှိမှုနှင့် ပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် အများဆုံးမွေးမြူကြပြီး စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ယင်းမာပင်ခရိုင်မှ ပျားရည်ထွက်ရှိမှု အများဆုံးဖြစ်ကာ နိုင်ငံတဝှမ်းလုံးမှ ထွက်ရှိသော ပျားရည်၏ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ယင်းမာပင်ခရိုင်မှထွက်ရှိသည့် ပျားရည်များဟု သိရသည်။
ပျားရည်ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ချက်အနေဖြင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ပျားရည်အတွင်း ရေပါဝင်နှုန်း ၂၄ နှင့်အထက်ကို တပိသာ ကျပ် ၂၇၀၀ ခန့်၊ ရေပါဝင်နှုန်း ၂၄ နှင့်အောက် ကျပ် ၃၅၀၀ ခန့်ရှိကြောင်း သိရသည်။
ပျားမွေးမြူရေး ဦးစီးဌာနအနေဖြင့် ယခုနှစ်အတွက် ပြည်ပတင်ပို့ခွင့်ကို တန်ချိန် ၁၂၀ဝ ကျော် ထောက်ခံချက် ထုတ်ပေးထားပြီး ယခုအခါ ကမ္ဘာ့ပျားရည်ဈေးကွက်ဈေးနှုန်းများအရ Export ပေါက်ဈေးအနေဖြင့် တတန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၈၀ဝ ခန့်ရှိကြောင်း သိရသည်။
ပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းသည် ပျားရည်နှင့် ပျားထွက်ပစ္စည်း ထွက်ရှိသည်သာမက စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းမှ သီးနှံများ ဝတ်မှုန်ကူးပေးနိုင်မှုကြောင့် အထွက်နှုန်းတိုးပြီး မျိုးကောင်းမျိုးသန့်များကို ရရှိစေနိုင်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းသည် ကျေးလက်နေပြည်သူများနှင့်တောင်သူများ အဓိကထား၍ မွေးမြုသင့်သည့်လုပ်ငန်းတခုဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ယခုအခါ ပျားမွေးမြူရေး ဦးစီးဌာနအနေဖြင့် ကျေးလက်နေပြည်သူများနှင့်တောင်သူများက ပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကို မိရိုးဖလာ ကြက်၊ ဝက်၊ ကျွဲ၊ နွား မွေးမြူကြသလို မိရိုးဖလာ ပျားမွေးမြူရေးတရပ် ဖြစ်လာစေရန် လုပ်ဆောင်ပေးလျက် ရှိကြောင်း သိရသည်။
