နောက်လာမည့် ၃ နှစ်အတွင်းတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ၏ အလွန်လျှင်မြန်စွာ ကျယ်ပြန့်လာနေသည့် စီးပွားရေးက နောက်ထပ် အရှိန်အဟုန်ရရှိလာပြီး နှစ်စဉ်တိုးတက်မှုနှုန်းက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရောက်ရှိသွားလိမ့်မည်ဟု ဝန်ကြီးချုပ် ရှိတ်ဟာဆီနာ Sheikh Hasina က ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်မည့် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ ဂျပန် စီးပွားရေး သတင်းဌာန Nikkei Asian Review နှင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် သီးသန့် အင်တာဗျူးတခုတွင် အသက် ၇၁ နှစ်အရွယ် ရှိတ်ဟာဆီနာက သူ၏နိုင်ငံသည် ဖွံ့ဖြိုးမှု အနည်းဆုံးနိုင်ငံဆိုသည့် အဆင့်အတန်းကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ဖယ်ရှားနိုင်လိမ့်မည်ဟု ပြောသည်။
ဆယ်စုနှစ် တခုနီးပါးအတွင်းတွင် ၆ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၇ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း မှန်မှန်ကျယ်ပြန့်လာပြီး ဇွန်လအတွင်းတွင် ပြုဆုံးမည့် ဘဏ္ဍာရေး နှစ်တွင် ၇.၈၆ ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက် နေသည့် စီးပွားရေးကို ရှိတ်ဟာဆီနာက စီမံခန့်ခွဲခဲ့ရသည်။ ယခု ဘဏ္ဍာ ရေးနှစ်အတွင်းတွင် တိုးတက်မှုက ၈.၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ အရှိန်မြင့်တက်သွားမည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး ဆက်လက်၍လည်း တိုးတက်သွားလိမ့်မည်ဟု ဝန်ကြီးချုပ် ရှိတ်ဟာဆီနာက ပြောသည်။ “တကယ်လို့ ရွေးချယ်ခံရမယ်ဆိုရင် ကျမတို့ ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ အစီအစဉ်က ၂၀၂၁ ရောက်ရင် ကျမတို့ကို ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရောက်သွားစေလိမ့်မယ်လို့ ကျမ အခိုင်အမာ ပြောနိုင်ပါတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။
မူဝါဒ အစီအစဉ်များမှ တဆင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက အာရှ၏ အလျှင်မြန်ဆုံး တိုးတက်နေသည့် စီးပွားရေး ဖြစ်သွားနိုင်သည် ဟု ဝန်ကြီးချုပ်က ပြောသည်။ သူပြခဲ့သည့် ဥပမာတခုမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက အထူးစီးပွားရေးဇုန် ၁၀၀ ပါဝင်သည့် ကွန်ရက်တခုတည်ထောင်ရေး နိုင်ငံခြား ကုမ္ပဏီများကို ဆွဲဆောင်ရန် အားထုတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ယခုအခါတွင် ဇုန် ၁၁ ခုက လည်ပတ်နေပြီ ဖြစ်ပြီး ၇၉ ခုက တည်ဆောင်နေဆဲ ဖြစ်သည်။
ရွေးကောက်ပွဲက ရှိတ်ဟာဆီနာ၏ မူဝါဒများ အတွက် အရေးပါသော စမ်းသပ်ချက်တခု ဖြစ်လာပါ လိမ့်မည်။ သူ၏ Awami League ပါတီ အာဏာရရှိခဲ့သည့် ၂၀၁၄ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲကို အကြီးဆုံး အတိုက်အခံအုပ်စု ဖြစ်သည့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အမျိုးသားပါတီ(BNP) က သပိတ်မှောက်ခဲ့သည်။ ထောင်ကျနေသည့် အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် ခါလီဒါဇီယာ Khaleda Zia က ဦးဆောင်သည့် BNP က ယခုအကြိမ်တွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မည် ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း သဘောထားစစ်တမ်း ကောက်ယူမှုများအရ Awami League က အမတ်နေရာ ၃၀၀ ရှိသည့် လွှတ်တော်တွင် အများစု အနိုင်ရလိမ့်မည်ဟု မျှော် လင့်ရပါသည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံက ၎င်းတို့၏ ဒုတိယမြောက် နယူကလီးယား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံအတွက် အဆိုပြုမှုများကို နောက်နှစ် အတွင်းတွင် စတင် ရှာဖွေသွားမည်ဟု ရှိတ်ဟာဆီနာက ပြောသည်။ အဆိုပါ ဓာတ်အားပေးစက်ရုံသည် တိုင်းပြည်၏ ရေ ရှည် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွင်းတွင် ဓာတ်အားထောက်ပံ့မှုကို ကျယ်ပြန့်စုံလင်အောင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရ၏ အားထုတ်မှု များထဲမှ တခုဖြစ်သည်။
Bangladesh Power Development Board ၏ အဆိုအရ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ၏ လက်ရှိ ဓာတ်အားထုတ်လုပ်မှု ၁၇၃၄၀ မီဂါဝပ်၏ ၅၈ ရာခိုင်နှုန်းမှာ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ဖြင့် ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ပြည်တွင်းမှ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်မှုက ကျဆင်းနေခြင်းနှင့် အတူ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အနေဖြင့် နှစ်စဉ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာနေသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည့် ဓာတ်အား လိုအပ်ချက်ကို ပြည့်မီရေးအတွက် ဓာတ်ငွေရည်တင်သွင်းခြင်းကို သိသိသာသာ တိုးမြှင့်ရန် သာမက နယူကလီး ယား စွမ်းအင်နှင့် ပြည့်မြဲစွမ်းအင်တို့ကို အသုံးပြုရန် စီစဉ်နေသည်။
ရှိတ်ဟာဆီနာက သူအာဏာရရှိခဲ့သည့် ၂၀၀၉ ခုနှစ် အစောပိုင်းကထဲက ရည်မှန်းချက်ကြီးသည့် အခြေခံ အဆောက် အ ဦး အစီအစဉ်တခုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ သူက ၁၉၉၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၁ ခုနှစ် အထိလည်း ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ဖူး သည်။ ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ အရေအတွက်က ၂၇ ခုမှ ၁၂၁ ခုသို့ တိုးလာခဲ့သည်။ လူဦးရေ ၁၆၆ သန်းတွင် ၄၇ ရာခိုင်နှုန်း သာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံးစွဲနိုင်ခဲ့ရာမှ ၉၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်လာသည်။ နောက်လာမည့် နှစ်လယ်တွင် ၁၀၀ ရာခိုင် နှုန်းရရှိရန် သူက ကတိပြုထားသည်။
ရုရှားနှင့် အိန္ဒိယတို့က တိုင်းပြည်၏ ပထမဆုံးသော နယူကလီးယား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ အနောက် ပိုင်း Rooppur တွင် ဆောင်လုပ်နေသည်။ ဓာတ်အားပေးစက်ရုံတွင် ဓာတ်ပေါင်းဖို ၂ ခုပါဝင်ပြီး ထုတ်လုပ် နိုင်သည့် ဓာတ် အား ပမာဏစုစုပေါင်း က ၂၄၀၀ မီဂါဝပ် ရှိလိမ့်မည် ဟု ရှိတ်ဟာဆီနာက ပြောသည်။ “၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ ဓာတ်အား စတင် ထုတ်လုပ်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။”
အဆိုပြုထားသည့် ဒုတိယမြောက် စက်ရုံအတွက်မူ “ကျမတို့ မြေနေရာ ရှာနေတုန်းပါပဲ” ဟု ပြောသည်။ တိုင်းပြည်၏ အဆင်းရဲဆုံး ဒေသများထဲမှ တခုဖြစ်သည့် တောင်ပိုင်းတွင် ဆောက်လုပ်ရန် မျှော်လင့်ကြောင်း ထပ်ပြောသည်။
မြေနေရာသေချာသွားခဲ့လျှင် ရွေးကောက်ပွဲ နောက်ပိုင်း၌ ဖိတ်ခေါ်ထားသည့် အဆိုပြုလွှာများကို စဉ်းစားသုံးသပ်သွားမည် ဟု ရှိတ်ဟာဆီနာက ပြောသည်။ Belt and Road အစီအစဉ်အရ လတ်တလောနှစ်များအတွင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ၌ ပါ ဝင်ပတ်သက်မှုများ တိုးမြှင့်လာခဲ့သော တရုတ်နိုင်ငံက ဓာတ်အားပေးစက်ရုံတည်ဆောက်ရေးအတွက် စိတ်ဝင်စားကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားထားသည်ဟု ပြည်တွင်း မီဒီယာ သတင်းများ၏ အဆိုအရ သိရသည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင် စုစုပေါင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အဖြစ် တရုတ်အစိုးရက ခန့်မှန်းထားသည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၈ ဘီလီ ယံတွင် အခြေခံအဆောက်အဦး စီမံကိန်းများအတွက် ၂ ဦး ၂ ဘက်သဘောတူထားသည့် အကူအညီ ၂၄ ဘီလီယံ နှင့် ဖက်စပ်လုပ်ငန်းများတွင် ဒေါ်လာ ၁၃.၆ ဘီလီယံတို့ ပါဝင်သည်။ မကြာသေးမီက ဒါကာစတော့အိတ်ချိန်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံ က အိန္ဒိယ ပြိုင်ဘက်များထက် ဈေးပိုပေး၍ အစုရှယ်ယာ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသည် တရုတ် နိုင်ငံမှ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများ အများဆုံး ဝယ်ယူတင်သွင်းသည့် နိုင်ငံများထဲမှ တခုဖြစ်သည်။
အင်အားကြီး နိုင်ငံများ အားလုံးနှင့် သူ၏နိုင်ငံက ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားရင်း ရှိတ်ဟာဆီနာက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရက ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ နှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံအတွက် သင့်တော်အဆင်ပြေသည့် အဆိုပြုလွှာတခုကိုသာ ရွေးချယ်လိမ့်မည် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။
၂၀၁၆ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံအတွင်းသို့ ထွက်ပြေးလာခဲ့သော ရိုဟင်ဂျာ ၈၀၀၀၀၀ ခန့် နှင့် ပတ်သက်၍ ရှိတ်ဟာဆီနာက အခြေအနေသည် ရွေးကောက်ပွဲနှင့်ဆိုင်သည့် အကြောင်းတခုဖြစ်လာလိမ့်မည် ဆိုသည့် စိုး ရိမ်မှုများကို အရေးမပါသလို ပြောကြားခဲ့သည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံသားများအနေဖြင့် အိမ်နီးချင်း အိန္ဒိယ နိုင်ငံတွင်းသို့ လူ ၁၀ သန်းခန့် ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည့် ၁၉၇၁ ခုနှစ် က ပါကစ္စတန်နှင့် လွတ်လပ်ရေး စစ်ပွဲမှ ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံများ ရရှိခဲ့ပြီးနောက် ရိုဟင်ဂျာများ နည်းတူ ခံစားပေးနိုင်ကြ ကြောင်း သူက ပြောသည်။ ၁၉၇၁ စစ်ပွဲတွင် သေဆုံးမှုက လူ ၂၀၀၀၀၀ မှ ၂ သန်း အတွင်း ရှိလိမ့်မည်ဟု အနောက် နိုင်ငံ များက ခံမှန်းခဲ့သည်။
“သူတို့ရဲ့ ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေကို အသိအမှတ်ပြုကြဖို့ ကျမရဲ့ ပြည်သူတွေကို တောင်းဆိုတဲ့ အချိန်မှာ ပြည်သူတွေက ကျမကို ယုံကြည်ကြတဲ့အတွက် ကျမ အလွန် ကံကောင်းပါတယ်။ တကယ်လို့ လိုအပ်ရင် ကျမတို့ရဲ့ အစားအစာတွေကို ဝေမျှပေးပါမယ်။ ကျမတို့ ပြည်သူတွေက ဒါကို လက်ခံခဲ့ပါတယ်” ဟု သူက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် များကို လက်ခံခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ပြောသည်။
“ကျမတို့ အပိုင်းပြီးပါပြီ။ ကျမတို့က သူတို့ကို နေစရာပေးပါတယ်။ အစားအစာ၊ ကျန်းမာရေး ထောက်ပံ့မှု၊ သူတို့ရဲ့ ကလေး တွေကို စောင့်ရှောက်ဖို့၊ အမျိုးသမီးတွေကို စောင့်ရှောက်ဖို့ ပံ့ပိုးပေးပါတယ်” ဟု သူက ထပ်ပြောသည်။
ဒုက္ခသည်များ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေး စတင်ရန် နိုဝင်ဘာလအလယ်ပိုင်းတွင် ၂ နိုင်ငံ သဘောတူခဲ့ကြသော်လည်း ပြန်သွား မည့်သူများ၏ ပထမအသုတ်က ထွက်ခွာရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ကြပြီးနောက် အဆိုပါ အားထုတ်မှုများ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ရသည်။ ဒုက္ခ သည် အချို့ကို အနီးမှ ကျွန်းတကျွန်းပေါ်ရှိ နေရာသစ်များ တွင် ရွှေ့ပြောင်းချထားပေးရန် အစီအစဉ်များကို ရှိတ်ဟာဆီနာက အတည်ပြုခဲ့သော်လည်း ရေမြုပ်တတ်သည့် အဆိုပါကျွန်းက ထောင်ကဲ့သို့သော စခန်းတခုဖြစ်လိမ့်မည်ဆိုသည့် နိုင်ငံတကာ၏ စိုးရိမ်မှုများကို ပယ်ချခဲ့သည်။
“အဲဒါက လှပတဲ့ ကျွန်းတကျွန်းပါ။ လူတွေ ကျွဲနွားတွေ မွေးမြူဖို့ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ အဲဒီမှာ ကောင်းကောင်းနေနိုင် ကြမှာပါ။ ကလေးငယ်တွေ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေ ရပါလိမ့်မယ်။ ကျမတို့ သိုလှောင်ရုံတခု တည် ဆောက်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျမတို့ အကူအညီပေးနိုင်မှာပါ။ အခုအချိန်မှာတော့ ကျမတို့က လူ ၁၀၀၀၀၀ အတွက် ပြင်ဆင်နေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမတို့ အဲဒီကို ၁ သန်း အထိ ပို့လို့ရပါတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။
ဒုက္ခသည်များကို မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်ရန် ဖိအားပေးမည် မဟုတ်ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်က ထပ်မံပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် လည်း ထိုပြဿနာဖြေရှင်းရေးအတွက် အခြားသောနိုင်ငံများနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများက ကူညီပေးကြရန် တောင်းဆိုလိုက်သည်။ ယခုအချိန်သည် မြန်မာနိုင်ငံက ၎င်းတို့ပြည်သူများကို ၎င်းတို့ ကိုယ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ ပြန်ခေါ်ရေးအတွက် မည်သို့ လုပ်မည်ကို ဖော်ထုတ်ရမည့် နိုင်ငံတကာ၏ အလှည့် ဖြစ်သည်ဟု သူက ပြောသည်။
ကိုးကား ။ ။ Nikkei Asian Review
