ကမ္ဘာ့ဘဏ်က နှစ်စဉ် ထုတ်ပြန်သည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ရ လွယ်ကူမှု အခြေအနေ (Ease of Doing Business Ranking) တွင် အဆင့် တက်လာစေရေး အတွက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ လုပ်ဆောင်နေကြောင်း စီးပွားရေး နှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး (စီးပွား/ကူးသန်း) ဒုဝန်ကြီး ဦးအောင်ထူးက ဧရာဝတီကို ပြောသည်။
Ease of Doing Business Ranking Report ဆိုသည်မှာ နိုင်ငံ တနိုင်ငံရှိ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ လုပ်သာကိုင်သာ ရှိမှု အခြေအနေကို ကမ္ဘာ့ဘဏ်က နှစ်စဉ် ထုတ်ပြန်လေ့ ရှိပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၀ ရှိ စီးပွားရေး လုပ်ဆောင်ရန် အခြေ အနေများအား အညွှန်းကိန်း ၁၀ ခုနှင့် တိုင်းတာ၍ အဆင့် သတ်မှတ် ထုတ်ပြန်ပေးခြင်း ဖြစ်သည်။
ယင်းသို့ အဆင့် တက်လျှင် တက်သည့် အလျောက် အဆိုပါ နိုင်ငံ အတွင်း စီးပွားရေး လုပ်ကိုင်သည့် အခါလွယ်ကူ အဆင်ပြေမှုကို ပြသသောကြောင့် နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများနှင့် အစိုးရများက အမြဲ စောင့်ကြည့်သော အစီရင် ခံစာ တစောင် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
အဆင့် သတ်မှတ်သည့် အညွန်းကိန်း ၁၀ ခုမှာ လုပ်ငန်း စတင်ခြင်း၊ ဆောက်လုပ်ရေး လိုင်စင် လျှောက်ထားခြင်း၊ လျှပ်စစ် မီး ရရှိခြင်း၊ ပိုင်ဆိုင်မှု မှတ်ပုံတင်ခြင်း၊ ချေးငွေ ရရှိခြင်း၊ အစုရှယ်ယာ အနည်းစု ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအား အကာ အကွယ်ပေးခြင်း၊ အခွန် ထမ်းဆောင်ခြင်း၊ နယ်စပ် ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်ခြင်း၊ စာချုပ်ပါ သဘော တူညီချက် အတိုင်း စီရင်ချက် ချမှတ်ခြင်း၊ ကြွေးမဆပ်နိုင်ခြင်းကို ဖြေရှင်းခြင်း (လူမွဲခံယူမှုကို ဖြေရှင်းခြင်း) တို့နှင့် အခြေခံ တိုင်းတာ ခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်သည်။
စီးပွား/ကူးသန်း ဒုဝန်ကြီး ဦးအောင်ထူးက“ဒီနှစ်မှာတော့ အမှတ်များများ ရနိုင်မယ့် လူမွဲခံတဲ့ ဥပဒေရယ်၊ ငွေချေးတဲ့ စာရင်းဇယား တွေကို သတင်း အချက်အလက် ပေးနိုင်တဲ့ ဥပဒေ နှစ်ခု ပြဌာန်းဖို့ အပါအဝင် Reform ၂၇ ခုလုပ်ဖို့ ရှိ ပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာတော့ တချို့ဟာတွေက ဒီနှစ်မှာ အမှတ်ရမယ်။ တချို့ကျလည်း ရချင်မှ ရဦးမယ်”ဟု ပြောသည်။
အဆိုပါ ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှု ၂၇ ခု အနက် စိုက်ပျိုး ထွက်ကုန်များ တင်ပို့ခြင်း၊ ကား အပိုပစ္စည်း မော်ဒယ်လ် တချို့ တင် သွင်းခြင်း၊ မြန်မာ့ ကုန်ပစ္စည်းများ အလိုအလျောက် ရှင်းလင်းရေးနှင့် ထိန်းချုပ်ရေး စနစ်(MACCS) များအား နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး စခန်းများတွင် တိုးချဲ့ခြင်း စသဖြင့် အညွှန်းကိန်း အလိုက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိ သည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
ယခုနှစ် အတွင်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် Ease of Doing Business တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဆင့်သည် နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၀ အနက် ၁၇၁ တွင် ရှိပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ် ကလည်း အဆင့် ၁၇၁ ဖြစ်ရာ အဆင့် တက်ခြင်း၊ ကျခြင်း မရှိဘဲ တန့်နေသည်ကို အစီရင်ခံစာ အရ တွေ့ရသည်။
ထို့ကြောင့် မြန်မာ နိုင်ငံ အနေဖြင့် ယခုနှစ် အစီရင်ခံစာတွင် အဆင့် တက်နိုင်ခြေ ရှိ၊မရှိ အား မေးမြန်းရာတွင် ဒုဝန်ကြီး ဦးအောင်ထူး က“ပြောရတာတော့ ခက်တယ်။ လူတိုင်းလူတိုင်း ကတော့ ကြိုးစားနေကြတယ်။ ဒါပေမယ့် သူများ ပြေး တာထက် မြန်အောင် ပြေးနိုင်ရင်တော့ ကိုယ်က ရှေ့ရောက်သွားမှာပေါ့။ တကယ်လို့ သူများ ပြေးသလောက် ကိုယ် က မပြေးရင်တော့ နောက်ကျ ကျန်သွားမှာပေါ့။ အဆင့်ကျတာ တက်တာ ထက်ကို တကယ် လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်မှုမှာ လွယ် ကူမှု ရှိဖို့ကို ဦးတည်ပြီး လုပ်သွားမှာပါ”ဟု ပြောဆိုသည်။
မြန်မာ့ စီးပွားရေး အခြေအနေနှင့် ပတ်သက်၍ အမေရိကန်သံ အမတ် မစ္စတာ စကော့မာစီရယ်က“ကမ္ဘာ့ဘဏ် ရဲ့ Ease of doing business index မြန်မာရဲ့အဆင့်က သိပ်ကောင်း မနေဘူး။ အဲဒီကိစ္စကိုလည်း မြန်မာအစိုးရက သိတဲ့ အတွက် အဲဒီအဆင့်လေး ပိုကောင်းအောင် ကြိုးစားနေပါတယ်။ ကျနော် နားလည် သလောက် အစိုးရသစ်က စီးပွား ရေး လုပ်ပုံကိုင်နည်းလေးတွေ တတ်နိုင်သမျှ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ အပြောင်းအလဲ လုပ်တာ ကောင်း ပေမယ့် တခါတလေတော့ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုကို ရေတိုမှာ နှေးသွားစေတာမျိုးတော့ သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်”ဟု ဧရာဝတီ သတင်းဌာနနှင့် အင်တာဗျူး တခုတွင် ဖြေကြားထားသည်။
လက်ရှိတွင် လာမည့်နှစ် အစီရင်ခံစာ အတွက် ကမ္ဘာ့ဘဏ်က မေးခွန်းများ ပေးပို့ထားပြီး ဖြစ်ရာ မြန်မာနိုင်ငံ ကုန်သည် များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းချုပ်က ဦးဆောင်၍ ကုန်သည်များ ဖြေဆိုရန် အတွက် ပေးပို့ထားပြီး ယခု လကုန်တွင် ပြန်လည် ပေးပို့ရမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
မန္တလေးတိုင်း ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းမှ ဗဟို အလုပ် အမှုဆောင် ဦးဝင်းဌေးက “သိသာ ထင်ရှားတဲ့ ပြောင်းလဲမှု ဆိုရင်တော့ ကုမ္ပဏီ ထောင်ရတာ အရင်ကထက် လွယ်လာတယ်၊ စာရွက်စာတမ်း တွေ သိပ်ပြစရာ မလိုတော့ဘူး။ ဒါပေမယ့် အလုံးစုံ ပြည့်စုံမှုတော့ မရှိသေးဘူး။ လုပ်သာကိုင်သာ ရှိတဲ့ ဥပဒေမျိုးတော့ ပြဋ္ဌာန်း ပေးဖို့ လိုသလို မြေယာ အသုံးချမှုနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ ပေါ်လစီ ကောင်းကောင်းတွေ ချဖို့ လိုသေးတယ်။ ဒါတွေကလည်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်း လုပ်ရတာ လွယ်ကူမြန်ဆန်တာနဲ့ ဆက်စပ်နေတာ မို့လေ”ဟု ဧရာဝတီကို ပြောသည်။
အဆိုပါ အစီရင်ခံစာကို ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှ စတင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ အနေဖြင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ်က စတင် ပါဝင်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဆင့်မှာ ၁၈၂၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ် အဆင့် ၁၇၇၊ ၂၀၁၆ ခုနှစ် အဆင့် ၁၆၇၊ ၂၀၁၇ ခုနှစ်က အဆင့် ၁၇၀ ဖြစ်ကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
ဆက်စပ် ဖတ်ရှုရန်
စီးပွားရေး လုပ်ကိုင် လွယ်ကူမှု ညွှန်းကိန်းတွင် မြန်မာအဆင့် မတက်