စာရေးသူ- Bertil Lintner
ဘာသာပြန်- စည်သူကျော်
စာအုပ်အမည်- Burma in Revolt (တော်လှန်မှုများထဲက ဗမာပြည်)
အမျိုးအစား- နိုင်ငံရေး
ထုတ်ဝေသည့်တိုက်- ရန်ကုန်လမ်းများ စာပေ
ထုတ်ဝေသည့်ကာလ-၂၀၁၇၊မတ်
တန်ဖိုး- ၁၀၀၀၀ ကျပ်
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ အင်္ဂလိပ်ထံကနေ လွတ်လပ်ရေးရပါတယ်။ ထို့အတူပဲ လွတ်လပ်ရေးရဲ့ဖွားဖက်တော်လို့ ဆိုကြတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်မီးဟာလည်းပဲ လွတ်လပ်ရေးနဲ့ မရှေးမနှောင်းပါဘဲ။ ယခင် သမ္မတဦးသိန်းစိန်နဲ့ လက်ရှိကာလ ဦးထင်ကျော်တို့ အစိုးရတွေ လက်ထက်မှာကိုပဲ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေနဲ့ တပ်မတော်တို့တိုက်ပွဲတွေဖြစ် နေတုန်းပါပဲ။
ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်လို့ တရားဝင်ဆိုထားသော်ငြား ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ မွန်၊ မြန်မာ၊ ရခိုင်၊ ရှမ်းအစရှိ တဲ့တိုင်းရင်းသားတွေ၊ အခြားလက်နက်ကိုင်အင်အားစုတွေနဲ့ တပ်မတော်တို့ဟာ ယနေ့ထိ အပစ်မရပ်နိုင်ကြသေးပါဘူး။ တပ်မတော်ဘက်က ထုတ်ပြန်ချက်တွေကို ကြားနိုင်ပေမယ့် တိုင်းရင်းသားတွေဘက်က အသံကိုတော့ ပြည်မမှာနေသူတွေ အတွက် ပုဂ္ဂလိကသတင်းဌာနတွေက တဆင့်သာ သိနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
ယခုစာအုပ်ကတော့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေအကြောင်းကို ၁၉၈၀ ခုနှစ်လောက်က စပြီး နယ် စပ်ဒေသတွေမှာ ကိုယ်တိုင်သွားရောက်မှတ်တမ်းတင်ရေးသားခဲ့တဲ့ ဘာတေးလင့်နာရဲ့ Burma in Revolt ဆိုတဲ့ စာအုပ် ကို စည်သူကျော် ဘာသာပြန်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။
စာအုပ်မှာ အခန်း ၁၀ ခန်း ပါဝင်ပြီး အတွင်းဝန်များရုံးမှ လုပ်ကြံမှု၊ ရန်ကုန်အစိုးရ၊ ဖြည့်စွက်နုတ်ပယ် စဉ်းစားရန် မလွယ်သည့် ဗမာ့ပဟေဠိ၊ တနှစ်အတွင်း ငြိမ်းချမ်းရမည်၊ လျှိူ့ဝှက်စစ်ပွဲ၊ တောထဲသို့ဆုတ်ခွာရခြင်း၊ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီ၊ ကွန်မြူနစ်တို့၏ အဖျက်စွမ်းအားကြီးမားလှသော စစ်ယန္တရားကြီး၊ လက်နက်၊ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် တိုင်းရင်းသားတို့၏ ခုခံတော်လှန်မှု၊ ၈၈၈၈ အရေးတော်ပုံဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၊ စစ်တပ်က အာဏာထပ်သိမ်းပြန်ခြင်းနဲ့ ပြည့်လျှံပေါများလှသော မူးယစ်ဆေးဝါးများတို့ ပါဝင်ပါတယ်။
ယခုစာအုပ်(တော်လှန်မှုများထဲကဗမာပြည်)ကို ၁၉၉၄ မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ ကော်လိုရာဒို west view press စာအုပ်တိုက် က တကြိမ်၊ ထပ်မံဖြည့်စွက်ချက်တွေနဲ့ ၁၉၉၉၊ ၂၀၀၃၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွေမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချင်းမိုင်က Silkworm စာအုပ်တိုက် ကနေ ထပ်မံပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး မြန်မာဘာသာပြန်နဲ့ကတော့ ခု ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ရန်ကုန်လမ်းမများစာအုပ်တိုက်က ထုတ် ဝေခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာပြည် ပြည်တွင်းစစ်မီးဟာ ဘယ်လောက်ရှည်လျားကြာညောင်းခဲ့သလဲဆို ကွန်မြူနစ်ပါတီနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက် ကိုင်တွေထဲက စာရေးသူ ဘာတေးလင့်နာတွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ရတဲ့ တချို့တော်တော်များများ ကွယ်လွန်ကုန်ကြပြီလို့ သူကိုယ် တိုင်ရေးတဲ့အမှာစာမှာလည်း ထည့်သွင်းရေးသားထားပါတယ်။
ပထမဦးဆုံးပြောလိုတာက မူရင်းစာအုပ်ရေးသားသူ ဘာတေးလင့်နာဟာ မြန်မာ့လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးနှင့် ပတ် သက်လာရင် ပြည်တွင်းသမားတဦး သွားလာသတင်းယူဖို့ ခက်ခဲခဲ့တဲ့ကာလတွေကတည်းက သူဟာ နယ်စပ်ဒေသတွေဆီ ကိုယ်တိုင်သွားရောက်ပြီး လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေနဲ့ နေထိုင် မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ရေးသားခဲ့သူတယောက်ဖြစ် တယ်ဆိုတာ သူ့အမှာစာအရ သိရပါတယ်။
သူဟာ မြန်မာ့အရေး၊ တိုင်းရင်းသားရေးရာများနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်ရှိလည်း ရေးသားနေသူတဦးဖြစ်ပြီး ယခု စာအုပ်ရှေ့ မှာ၊ ကချင်မြောက်ပိုင်းကိစ္စရပ်များကို အခြေခံပြီး Land of Jade (ကျောက်စိမ်းမြေ)၊ ၈၈ လူထုအရေးတော်ပုံ ဖြစ်ရပ်မှန်များနဲ့ Outrage;Burma’s struggle for democracy (ဒေါမာန်ဟုန်ဗမာပြည်ဒီမိုကရေစီတိုက်ပွဲ) အစရှိတဲ့ စာအုပ်များ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
၁၉၄၇ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေ လုပ်ကြံခံရပြီး နောက်တနှစ်အကြာ ၁၉၄၈မှာ လွတ်လပ်ရေးရ။ ပင်လုံ စာချုပ်ပါအချက်အလက်များ၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီဗမာပြည်၊ ထိုမှ ပြည်တွင်းစစ်များ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များရဲ့ ရပ်တည်မှု၊ တရုတ်ပြည်ရဲ့မြန်မာပြည်လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွင်းထဲ ဝင်ရောက်ပါဝင်နေမှု။ နဝတ၊ နအဖတို့၏ငြိမ်းချမ်း ရေးဆောင်ရွက်ချက်၊ ဦးသိန်းစိန်လက်ထက် ပြည်တွင်းပြည်ပ ငြိမ်းချမ်းရေးဆောင်ရွက်ချက်၊ နှစ်ဖက်လုံးရဲ့အမြင်သဘောထား အထွေထွေကို ထောင့်စေ့ပြည့်စုံအောင် ရေးသားထားတာမြင်ရပါတယ်။
မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆယ်စုနှစ်များစွာ လေ့လာသုံးသပ်ရေးသားနေသူတယောက်ဖြစ်တဲ့ အားလျော်စွာ ယခင်ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်ငြိမ်းချမ်းရေးဆောင်ရွက်ချက်များ၊ ယခု NLD အစိုးရငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ချက်များအပေါ် ၎င်းရဲ့အမြင်များ ကိုလည်း ဖတ်ရှုရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဦးသိန်းစိန်လက်ထက် NCA နဲ့ ပတ်သက်ပြီး “ နိုင်ငံခြားက “ငြိမ်းချမ်းရေးတမန်”၊ “ ပြည်လည်ရင်ကြားစေ့ကျွမ်းကျင်သူ”၊ လူစုကြီးဟာ မြန်မာပြည်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ သူတို့ရဲ့အကျိုးအမြတ် ရှယ်ယာတွေ ရရှိနိုင်ဖို့ စုပြုံရောက်ရှိလာခဲ့ကြပါတယ်၊ အဲဒီ ကျွမ်းကျင်သူတွေထဲက လက်တဆုပ်စာ လူ အနည်းငယ်ကသာ မြန်မာပြည်က တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုဆိုင်ရာ ပြဿနာ တွေရဲ့ရှုပ်ထွေးပွေလီမှုတွေကို အလွန်နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း နားလည်သဘောမပေါက်နိုင်ကြတာပဲ”
“အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကို အကျိုးစီးပွားအရ ဆက်စပ် ချိတ်ဆက်ပြီး ချော့မော့ဆွဲဆောင်ခဲ့တဲ့ “သွေးခွဲအုပ်ချုပ်တဲ့မူဝါဒ” မျိုးနဲ့ကတော့ ရှေ့ခရီးဆက်နိုင်ဖို့ ခက်ခဲပါလိမ့်မယ်” လို့ရေးထားပါတယ်။
အနှစ်ချုပ်အနေနဲ့ပြောရရင် ယခုစာအုပ်ဟာ အင်္ဂလိပ်ထံမှ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း အခြေအနေအဖြစ်အပျက်များ၊ နယ်စပ်ဒေသတလျှောက် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအုပ်စုများ၊ ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၊ ဘိန်းဈေးကွက်အကြောင်းများ နဲ့ ပတ်သက်လာရင် ပြန်လည်ကိုးကားစရာကောင်းတဲ့စာအုပ်လို့ သေသေချာချာဆိုနိုင်ပါတယ်။
စာအုပ်ပြုစုရခြင်းရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး စာရေးသူ ဘာတေးလင့်နာက “မြန်မာနိုင်ငံက တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု၊ မျိုး နွယ်စုတွေရဲ့ပြဿနာတွေ ပြည်တွင်းစစ် ဘယ်လို ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်၊ ဘာကြောင့် ဒီလောက်ထိ အချိန်ကြာမြင့်ခဲ့ရတယ်၊ ပြီး ခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေအားလုံး ဘာကြောင့် မအောင်မြင်ခဲ့ရသလဲဆိုတာတွေကို ပိုမို ကောင်း မွန်စွာ နားလည်သဘောပေါက်လာစေဖို့ ဒီစာအုပ်က အထောက်အကူပြုနိုင်လိမ့်မယ်လို့လည်း ကျွန်တော်မျှော်လင့်မိပါတယ်”လို့ ဆိုထားပါတယ်။
စာမျက်နှာ ၅၀၀ ကျော်ပါဝင်တဲ့ ယခုစာအုပ်ဟာ ဓာတ်ပုံအထောက်အထားများလည်း ပါဝင်သလို ၁၉၄၈နောက်ပိုင်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအကြောင်း ပြောတော့မယ်ဆိုရင် ပြန်လည်ကိုးကားရမယ့်စာအုပ်တအုပ်ဆိုတာတော့ အသေအချာဆိုလိုက်ရပါတယ်။