ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ဦးမြို့နယ်အတွင်းရှိ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ် စာရင်းဝင်နိုင်ရေး အတွက် အဆိုပြုလွှာမူကြမ်းကို ၂၀၂၁ စက်တင်ဘာ လဆန်းပိုင်းက ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ပါရီမြို့ရှိ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး သိပ္ပံနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့ (UNESCO) သို့ ထပ်မံ တင်သွင်းလိုက်ပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
မြောက်ဦးဒေသနှင့် ပတ်သက်သည့် ယင်းအဆိုပြုလွှာမူကြမ်း (Nomination Dossier – Draft) ကို ၂၀၁၉ စက်တင်ဘာ တွင် လည်းကောင်း၊ ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီတွင် အဆိုပြုလွှာမူချော (Nomination Dossier – Complete) ကိုလည်းကောင်း ပထမတကြိမ် တင်သွင်းခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။
သို့သော် နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှုနှင့် ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါများကြောင့် နောက်ဆက်တွဲ လုပ်ငန်းစဉ်များကို သတ်မှတ် အချိန်ကာလအတွင်း မလုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည့်အတွက် ယခုအခါ အဆိုပြုလွှာမူကြမ်းကို ထပ်မံ တင်သွင်းရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်ဒေသများဌာနခွဲ၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးသန်းဇော်ဦး က ဧရာဝတီကို ပြောသည်။
၎င်းက “တင်ခဲ့တဲ့ဟာကို ကျနော်တို့က Pending (ဆိုင်းငံ့) လုပ်လိုက်ရတယ်။ နိုင်ငံတကာ ပညာရှင်တွေဘက်မှာလည်း ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါကိုဗစ် ပြဿနာ ရှိတယ်။ ဒေသတွင်းမှာလည်း၂၀၁၉ ကတည်းကဖြစ်တဲ့ ဖြစ်စဉ်ပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ကျနော်တို့ ဘက်ကလည်း တိုးတက် ဆောင်ရွက်ထားရှိမှု မရှိပြန်ဘူး။ အဲဒီ အခြေအနေတွေ အားလုံးက တင်ပြချက်တွေနဲ့အညီ ကျနော်တို့ မလုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့သဘော ဖြစ်တာရယ်၊ လာတဲ့သူကို တာဝန်ခံ တာဝန်ယူပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်တဲ့ အနေအထား မရှိတာရယ်ကြောင့် Pending လုပ်ခဲ့ရတယ်။ အခုမှ ပြန်စလုပ်ရတာပေါ့” ဟု ရှင်းပြသည်။
ယခု စက်တင်ဘာ လဆန်းပိုင်းက အဆိုပြုလွှာမူကြမ်းကို တင်လိုက်ပြီး ဖြစ်သည့်အတွက် ၂၀၂၂ တွင် ပြီးပြည့်စုံသည့် မူချော (Nomination Dossier – Complete) ကို တင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ၂၀၂၃ ဇွန်၊ ဇူလိုင်လအတွင်း ပုံမှန် ကျင်းပမည့် UNESCO ၏ အစည်းအဝေးတွင် မြောက်ဦးဒေသအား ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်အဖြစ် သတ်မှတ်သင့်၊ မသင့် အဆုံး အဖြတ် ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
မြောက်ဦးမြို့နယ်အတွင်းရှိ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်း တင်သွင်းနိုင်ရေးအတွက် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ မြောက်ဦးဒေသ အမျိုးသားအဆင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ကော်မတီတရပ်ကို ဖွဲ့စည်းပြီး ဆောင်ရွက် ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ဦးသန်းဇော်ဦးက “၂၀၂၂ ဖေဖော်ဝါရီလ နောက်ဆုံးထားပြီး တင်ရတာကတော့ Complete ခေါ်တဲ့ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ မူချောကို တင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါ ပြီးသွားရင် စက်တင်ဘာ၊ အောက်တိုဘာ၊ နိုဝင်ဘာမှာ ပညာရှင်တွေ လာပါမယ်။ မြောက်ဦးဒေ သကို လာလေ့လာစုံစမ်းမယ်။ အဲဒါပြီးသွားရင် ၂၀၂၃ မတ်၊ ဧပြီမှာ အကြံပေးအဖွဲ့ အစီရင်ခံစာ တင်ပေးတယ်။ ကမ္ဘာ့အမွေ အနှစ် ကော်မတီထံကို တင်ပြရတယ်။ ၂၀၂၃ ဇွန်၊ ဇူလိုင်မှာ ပုံမှန်ကျင်းပတဲ့ အစည်းအဝေးကနေ မြောက်ဦးကို ကမ္ဘာ့အမွေ အနှစ် ပေးသင့်တယ်၊ သတ်မှတ်သင့်တယ် ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ပေးမယ်” ဟု ပြောသည်။
မြောက်ဦးမြို့နယ်အတွင်းရှိ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်း တင်သွင်းနိုင်ရေးအတွက် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ မြောက်ဦးဒေသ အမျိုးသားအဆင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ကော်မတီတရပ်ကို ဖွဲ့စည်းပြီး ဆောင်ရွက် ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
၂၀၁၈ နှစ်ဆန်းပိုင်းက ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမြို့နယ်များတွင် စစ်တပ်နှင့် ရက္ခိုင့်စစ်တပ် (AA) တို့ကြား ဖြစ်ပွားခဲ့ သည့် တိုက်ပွဲများတွင် လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်မှုများကြောင့် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တချို့ ထိခိုက်ပျက်စီမှုများ ရှိခဲ့သည်။
ထို့ပြင် စစ်တပ်က စေတီပုထိုးများ တည်ထားကိုးကွယ်သည့် နေရာများတွင် ပစ်ကျင်းများ၊ ဗန်ကာများ တူးပြီး တပ်စွဲနေထိုင် ခဲ့သည့်အတွက် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တချို့ ပျက်စီးမှု ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း မြောက်ဦးမြို့ခံများက ပြောသည်။
လက်ရှိ အချိန်တွင် နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲများ ရပ်တန့်ထားပြီး စစ်အေးကာလ ရောက်ချိန်၌လည်း မြောက်ဦးမြို့နယ် ရှေးဟောင်း ဇုန် နယ်နိမိတ်အတွင်း ကျူးကျော်အိမ်များ ဝင်ရောက် ဆောက်လုပ်ခြင်း၊ ဇုန်နယ်မြေအတွင်းရှိ တောင်များကို ဖြိုချပြီး ကျုံး များအား မြေဖို့ခြင်းများ လုပ်ဆောင်နေခြင်းတို့ကြောင့် မြောက်ဦး ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များမှာ အန္တရာယ် ကျရောက်နေ ကြောင်း မြောက်ဦးယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်ခင်သန်းက ပြောသည်။
၎င်းက “တောင်တွေကို တူးတယ်၊ ကျုံးတွေကို မြေဖို့တယ်။ ကျူးကျော်အိမ်တွေ ဆောက်တယ်။ ကျူးကျော်အိမ် ဆိုတာတွေကို ဘူ ဒိုဇာနဲ့ ထိုးလိုက်ရင် ရသေးတယ်။ တောင်တွေ တူးလိုက်တာတွေက ကော်နဲ့ ပြန်ကပ်လို့လည်း မရတော့ဘူး။ ဖားကန့်မှာ တူးသလိုမျိုး မြောက်ဦးမှာ အခုအဲဒီလို မျိုးဖြစ်နေတယ်။ အရင်တုန်းက တောင်တတောင်ကို ဖြိုရင် ပေါက်တူးနဲ့ တူးရတာ ဆိုတော့ ၁/၂ လလောက်တော့ ကြာတယ်။ အခု မြေတူးစက်နဲ့ တူးလိုက်ရင် တမနက်နဲ့ ပြီးသွားတယ်။ မြောက်ဦး ရှေး ဟောင်းအမွေအနှစ်တွေက အခု တော်တော် အန္တရာယ် များနေတယ်” ဟု သတိပေးပြောဆိုသည်။
ဆက်လက်၍ ၎င်းက မြောက်ဦးဒေသ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်း ဝင်ရောက်နိုင်ရေး အပါအဝင် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များ ကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ် စောင့်ရှောက်နိုင်ရေးအတွက် မြောက်ဦးရှေးဟောင်းသုတေသန ဦးစီးဌာနတွင် ဝန်ထမ်း အင်အား အလုံအလောက် ခန့်အပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ခန့်အပ်မည့် ဝန်ထမ်းများကိုလည်း ဒေသခံလူငယ်များအား ခန့်အပ် တာ ဝန်ပေးပြီး ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်နှင့် ပတ်သက်သည့် ပညာရပ်များကိုလည်း လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြု ထောက်ပြသည်။
UNESCO သို့ တင်သွင်းသည့် အဆိုပြုလွှာတွင် မြောက်ဦးမြို့နယ်အတွင်းရှိ ရှေးဟောင်း ကျုံး၊ မြောင်း၊ ခံတပ်၊ နန်းတော်ရာ ကုန်း၊ နန်းဓလေ့၊ ညီလာခံ ကျင်းပခဲ့သော နေရာ၊ ရခိုင်ဘုရင်များ ကိုးကွယ်ခဲ့သော ဘုရား ပုထိုးစေတီများ၊ မြောက်ဦးခေတ် က ပေါ်တူဂီ၊ ဒတ်ချ် နိုင်ငံများနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ကုန်တိုက်များ၊ ဒင်္ဂါးများ၊ သင်္ဘောကျင်းများ၊ စပါးကျီ စသည့် ရှေးဟောင်းသမိုင်းဆိုင်ရာ အထောက်အထားများ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပျူရှေးဟောင်းမြို့များ ဖြစ်သည့် ဟန်လင်း၊ ဗိဿနိုး၊ သရေခေတ္တရာ မြို့ဟောင်းများကို ၂၀၁၄ ဇွန် ၂၂ ရက် တွင် လည်းကောင်း၊ ပုဂံရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဒေသကို၂၀၁၉ ဇူလိုင် ၆ ရက်တွင် လည်းကောင်း ကမ္ဘာ့ အမွေ အနှစ်စာရင်းဝင်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရပြီး ဖြစ်သလို မြောက်ဦးဒေသကိုလည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ တတိယမြောက် ကမ္ဘာ့ အမွေအနှစ်စာရင်းဝင် ဖြစ်ရေးအတွက် မျှော်မှန်းထားကြသည်။
You may also like these stories:
မြောက်ဦးဒေသ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်း တင်သွင်းနိုင်ရေး အဟန့်အတားများရှိနေ
မြောက်ဦးဒေသ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ် စာရင်းဝင်ရေး နောက်ဆုံး အဆိုပြုလွှာတင်
