အပူဒဏ် ခံနိုင်ကြစေဖို့ (၁)

This article has been converted from Zawgyi One to Unicode

ဧည့်သွားဧည့်လာ ချမ်းအေးမှုက စွန့်ပစ်သွားတဲ့အခါ ထုံးတမ်းစဉ်လာအပူရှိန်က ကုလားအုတ်လို တဖြည်းဖြည်းမလာဘဲ တမဟုတ်ချင်း ပြင်းထန်လာခဲ့ပါပြီ။ ထုံးတမ်းစဉ်လာတွေထဲမှာမှ မီးပျက်တာကလည်း ပါလေတော့ အပူကို အန်တုစရာ ပန်ကာတွေ၊ အဲကွန်းတွေကလည်း လှောင်ပြနေကြသလိုပါပဲ။

ရာသီဥတုပူလာတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်တက်လာတယ်။ အပူနဲ့ ထိတွေ့ရတဲ့အခါ အပူနဲ့ ဆက်စပ်ပတ်သက်တဲ့ နေထိုင် မကောင်းမှုတွေ ဖြစ်လာတော့တာပဲ။ အဲဒါတွေကတော့ အပူကြောင့်လေဖြတ်ခြင်းလို့ ပြောရမယ့် အပူရှပ်ခြင်း (heat stroke)၊ အပူကြောင့်နွမ်းလျခြင်း (heat exhaustion)၊ အပူကြောင့်ကြွက်တက်တာ (heat cramps)၊ အပူကြောင့် မူးမိုက်လဲကျတာ (heat syncope) နဲ့ အပူကြောင့် အပိန့်တွေ ထွက်တဲ့ (heatrash) တွေကတော့ အတွေ့ရများတယ်။

အပူကြောင့်လေဖြတ်တာကတော့ အပြင်းထန်ဆုံးနဲ့ အရေးပေါ်ကုသမှု လိုအပ်တဲ့ ရောဂါပေါ့။ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ၊ နို့စို့ကလေးတွေနဲ့ ကလေးငယ်ငယ်တွေ၊ အဝလွန်သူတွေနဲ့ နာတာရှည် ရောဂါတခုခု ရှိနေသူတွေအတွက်တော့ အပူကြောင့် ဖြစ်ပွားတဲ့ဝေဒနာတွေ ခံစားရဖို့ ပိုပြီး အခွင့်အလမ်း များပါတယ်။

အပူနဲ့ ဆက်စပ်ဖြစ်တဲ့ ဝေဒနာတွေမှာ ရောဂါအလိုက် လက္ခဏာကွာခြားမှုတွေ ရှိတတ်ပေမယ့် ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်မြင့် လာတာ၊ ခေါင်းကိုက်တာ၊ ပျို့အန်ချင်တာ၊ နုံးချိတာ၊ မူးဝေတာ၊ မိုက်ခနဲဖြစ်တာ၊ ကြွက်သားတွေ တက်တာ၊ လူလည်း တက်ချက်ပြီး သတိလစ် မေ့မျောတာတွေအထိ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ဒီဝေဒနာတွေအတွက် ယေဘုယျကုထုံးကတော့ လူနာကို ပူတဲ့နေရာကနေ ရွှေ့ပြောင်းတာ၊ အေးအောင် လုပ်လုပ်ပေးတာ ၊ အနားယူစေတာနဲ့အရည်ဓာတ်တွေ ဖြည့်ဆည်းပေးတာပါပဲ။ ကာကွယ်ဖို့ကလည်း အရည်များများသောက်တာ၊ ဆီလျော်တဲ့ အဝတ်တွေဝတ်တာ၊ နေလောင်ခံလူးဆေးတွေ သုံးတာ၊ အပူဒဏ်ရှိတဲ့နေရာကို အသားကျအောင် ကြိုးစားတာ ဒါမှမဟုတ် အေးတဲ့ အနေအထားကို ဖန်တီးတာမျိုး ရိုးရိုးစင်းစင်း နည်းလမ်းတွေ သုံးရုံပါပဲ။

အပူနဲ့ဆက်စပ်တဲ့ ရောဂါတွေ ဘာကြောင့် ဖြစ်သလဲ

လူရဲ့ခန္ဓာကိုယ်က အပူချိန်ကို ပုံမှန်အတိုင်း ရှိနေအောင် ထိန်းပေးနေတဲ့ လုပ်ငန်းက မစွမ်းဆောင်နိုင်တော့လို့ ဖြစ်ရတာပါပဲ။ ပုံမှန်အတိုင်းဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်က  ပူလာတဲ့အခါ ချွေးထွက်တာလိုမျိုးနဲ့ တုံ့ပြန်ပြီး ပုံမှန် အပူချိန်ရအောင် ထိန်းညှိ ပေးပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း လေထုအပူချိန် ၃၅  ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်လောက် မြင့်ပြီး ပူအိုက် စွတ်စိုလာတဲ့အခါမျိုးမှာတော့ စွမ်းဆောင်ရည် ကျလာပါတော့တယ်။

ပူလောင်စွတ်စိုမှု များလာရင် ချွေးက အလွယ်တကူ မထွက်နိုင်တော့ပါဘူး။ ကိုယ်ထဲက အပူတွေလည်း အလွယ်တကူ ပြန် မထွက်နိုင်တော့ဘူးပေါ့။ ဒါတင်မက လုံလောက်တဲ့ အရည်ပမာဏ မဝင်ဘဲ အရည်ထွက်တာက များတဲ့အခါ အရည်နဲ့ ဓာတ်ဆားတွေ လိုအပ်တဲ့ အချိုးအဆ မရှိတော့တာဖြစ်လာပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အရည်ခန်းခြောက်မှု ဖြစ်လာရာကနေ အပူချိန်တွေ တက်လာတော့တာပါပဲ။ အပူချိန်မြင့်တက် လွန်ကဲလာတာက ဦးနှောက်နဲ့တခြား အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေတာပါပဲ။

အပူချိန်မြင့်တက်လာသလိုမျိုး ခန္ဓာကိုယ်က အပူချိန်ကို မထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ တခြားအခြေအနေတွေ ရှိနေတာတော့ ဗဟုသုတ အဖြစ်ပြောရရင် အသက်အရွယ်အိုမင်းတာ၊ အဝလွန်တာ၊ အဖျားတက်တာ၊ အရည်ဓာတ် ခန်းခြောက်တာ၊ သွေးလှည့်ပတ်မှုစနစ် အားနည်းတာ၊ နှလုံးရောဂါ ၊ နေလောင်တာ၊ အရက်နဲ့ ဆေးဝါးတွေ သောက်သုံးတာတွေပါပဲ။

(နောက်တပိုင်းမှာတော့ အပူသက်သာအောင် ကာကွယ်နည်းတွေကို ဖော်ပြပါမယ်။)