နေ့စဉ် နေထိုင်စားသောက်မှု ပုံစံတွေထဲမှာ ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို ပိုမို အားပေးနေတဲ့ ပုံစံတွေ ရှိနေပါတယ်။ သူတို့ကို ပုံစံလွဲ စားသောက် နေထိုင်မှု လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ ကင်ဆာသာမက တခြားသော ကုသဖို့ ခက်ခဲတဲ့ ရောဂါတွေလည်း စံလွဲ စားသောက်နေထိုင်မှုက ဖြစ်စေနိုင်တာကြောင့် ဘာတွေ ပြုပြင်သင့် ရှောင်ရှားသင့်တယ် ဆိုတာ တင်ပြပေးလိုက် ပါတယ်။
(၁) သကြားစားများရင် ။ ။ သင့် အနေနဲ့ သကြားများများရင် မကောင်းဘူး ဆိုတာ သိထားပြီး ဖြစ်မှာပါ။ အဝလွန်တာ တွေ၊ နှလုံးရောဂါတွေ၊ ဆီးချိုကနေ အခု ပြောမယ့် ကင်ဆာလို ရောဂါတွေပါ သကြားများများရင် ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ တက္ကဆက် တက္ကသိုလ်မှ MD Anderson ကင်ဆာဌာနက လေ့လာထားချက် အရ သကြားစားများရင် ရင်သားကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုစေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
သကြားဟာ အသားပို ဖြစ်စေဖို့ အားပေးပြီး ပုံမှန် မဟုတ်တဲ့ ဆဲလ်ကြီးထွားဖို့ ဖြစ်စေပါတယ်။ ကြွက်တွေနဲ့ စမ်းသပ်ချက် အရ သကြားများများစားတဲ့ ကြွက်တွေမှာ ရင်သား ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုတာ တွေ့လာရတယ်လို့ Active Eating Advice တည်ထောင်သူ Leslie Bonic က ပြောတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ အသီးတွေကနေပဲ သကြားဓာတ်ကို ရယူ စားသုံးတာ အကောင်းဆုံး ဖြစ်ပြီး သကြားဖြည့် အချိုရည်တွေ၊ ဓာတုသကြား၊ သကြားလုံးနဲ့ အချိုမုန့်တွေကို ရှောင်ကြဉ်တာ အကောင်းဆုံးလို့ ဆိုပါတယ်။
(၂) အပူသောက်တာများရင် ။ ။ မနက်စောစော ကော်ဖီလို၊ လဘက်ရည်လို သောက်သုံးမှုမှာ လိုအပ်တာထက် ပိုမို ပူအောင် ဖျော်စပ်သောက်သုံးမှုက အစာအိမ်ပြွန်ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုစေတယ်လို့ International Journal of Cancer ရဲ့ ဖော်ပြချက် အရ သိရပါတယ်။
အပူများများ သောက်သုံးခြင်းက အစာအိမ်ပြွန်အတွင်း အဆင်မသင့်မှု ဖြစ်စေတယ်၊ ဒီလိုနဲ့ အချိန်ကြာလာရင်တော့ ဆဲလ်ပျက်စီးမှု ဖြစ်စေပြီး ကင်ဆာဖြစ်ဖို့အားပေးရာ ရောက်စေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အပူပဲ သောက်ချင်တယ် ဆိုရင် သောက်သုံးမှု ပမာဏ လျှော့ရင်လျှော့၊ အပူနည်းအောင် ဖန်တီးပြီး သောက်ချင် သောက်လို့ ရမယ် လို့ ဆိုပါတယ်။
(၃) အထားခံအောင် ဖန်တီးထားတဲ့ အသားတွေစားရင် ။ ။ ကြက်အူချောင်း၊ ဝက်အူချောင်းတွေ ကနေ ဝက်ပေါင်ခြောက်လို အသားတွေထိ အထားခံအောင် ဖန်တီးထားတဲ့ အသားတွေကို စားသုံးမယ် ဆိုရင် အူမကြီးကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများစေတယ် လို့ International Agency for Research on Cancer ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက် အရ သိရပါတယ်။
လေ့လာထားချက် အရ တရက်ကို ဝက်အူချောင်းလို အထားခံ အသား တပေါင်ရဲ့ လေးပုံ တပုံလောက်ပဲ စားပေးရုံနဲ့ အူမကြီး ကင်ဆာ ဖြစ်ဖို့ ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း ပိုနိုင်စေတယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ စားသုံးမှု များလေလေ ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုလေလေ ဖြစ်ပြီး လျော့စားမယ်၊ ဒါမှမဟုတ် လက်ဆတ်ပြီး အသားဓာတ်၊ သံနဲ့ ဇင့်ဓာတ် ကောင်းကောင်းပါတဲ့ အမဲသားမျိုး ပိုစားသင့်တယ် လို့ ဆိုပါတယ်။
(၄) အရက်သောက်သုံးမှုများရင် ။ ။ အစကတည်းက အရက်သောက်များရင် မကောင်းမှန်း သိထားပြီး ဖြစ်မှာပါ။ ကျား၊ မ မရွေး တရက်ကို အရက် ၁ ပက် သောက်ပေးတာ ကောင်းပါတယ်။ ကျန်းမာရေး အတွက် ပေါ့။ ဒါပေမယ့် National Cancer Institute ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက် အရတော့ အသောက်များရင် အစာချေ လမ်းကြောင်း တလျှောက်လုံး အဆင် မသင့်မှု ဖြစ်စေနိုင်တယ်၊ Acetaldehyde လို ဓာတ်ကို ထွက်လာစေတယ်၊ သူက အဆိပ်အတောက် ဓာတ်တခု ဖြစ်ပြီး အစာအိမ်ကို ဒုက္ခပေးတော့မှာပါ။ အစာအိမ်ကနေ အဟာရဓာတ် စုပ်ယူမှုကိုပါ ဟန့်တားမှုလည်း ဖြစ်စေတယ်၊ အသည်းနဲ့ ကိုယ်တွင်း ကလီစာ ကင်ဆာတွေ အပြင် ရင်သားကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကိုတောင် ပိုလာစေတယ် လို့ ဆိုပပါတယ်။
(၅) ညဘက် အလုပ်လုပ်မယ် ဆိုရင် ။ ။ လေ့လာချက်များစွာရဲ့ အဆိုအရ ညဘက် အလုပ် လုပ်သူတွေက ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုစေတယ် လို့ သိရပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လှုံ့ဆော်စနစ်ကို အားနည်းစေတယ်၊ နိုးကြား တက်ကြွမှု နည်းစေတယ် လို့ ကွန်နက်တီကပ်မှာ ရှိတဲ့ New Milford က MD ဖြစ်သူ Sandra Lombardo က ပြောပါတယ်။ တကယ်လို့ သင့်အနေနဲ့ နေ့ခင်း အလုပ်မျိုး ရွေးလို့၊ လဲလို့ ရနိုင်ရင် လဲလုပ်ပါ။ ခန္ဓာကိုယ်ကို နိုးကြွမှု မှန်နေပါစေလို့ ဆိုပါတယ်။
(၆) အထိုင်များမယ် ဆိုရင် ။ ။ Journal of the National Cancer Institite ရဲ့ ဖော်ပြချက်မှာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နေထိုင်မှုတွေက ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေ၊ အဝလွန်ခြင်းနဲ့ ကင်ဆာတွေ အထိ ဖြစ်စေတယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ အလွယ်ဆုံး ပြောရရင်တော့ အထိုင်များရင် ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုစေပါတယ်။ နေ့စဉ် လှုပ်ရှားမှု ရှိပါစေ။ လေ့ကျင့်ခန်း လုုပ်ပါ။ သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင် လည်ပတ်မှုလည်း အားကောင်းစေပါတယ်။
သွေး လည်ပတ်မှု ကောင်းလာစေပြီး သွေးကြောတွင်း မလိုအပ်တဲ့ ဓာတ်တွေ သယ်ဆောင် ဖျက်ဆီးမှု ပိုကောင်းစေလို့ လှုပ်ရှားမှု ရှိနေ၊ မှန်နေစေဖို့ လိုအပ်ပါတယ် လို့ ဆိုထားပါတယ်။ အထိုင်များရင် ဦးခေါင်းနဲ့ လည်ပင်း ဆိုင်ရာ ကင်ဆာတွေ ဖြစ်စေမှု ပိုစေမယ်လို့ သိရပါတယ်။
(၇) အဝလွန်မယ် ဆိုရင် ။ ။ အထိုင်များခြင်းရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်တဲ့ အဝလွန်ခြင်း ဖြစ်စဉ်ကလည်း ကင်ဆာ ဖြစ်ဖို့ အားပေး စေပါတယ်။ National Cancer Institute ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက် အရ အဝလွန်ခြင်းက အစာအိမ်ပြွန်ကင်ဆာ၊ ပန်ကရီယ (သရက်ရွက်) ကင်ဆာ၊ အူမကြီးကင်ဆာနဲ့ စအိုကင်ဆာတွေ အပါအဝင် ရင်သားကင်ဆာ၊ ကျောက်ကပ် ကင်ဆာနဲ့ သိုင်းရွိုက်ကင်ဆာတွေ ဖြစ်စေဖို့ ပိုစေတယ် လို့ သိရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အဝလွန်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေကရဲ့ အဆီဆဲလ်ကနေ Estrogen ပမာဏ မြင့်တက်မှု များလာစေပြီး ကလီစာနဲ့ ရင်သားကင်ဆာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုစေတာ တွေ့လာရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
(၈) ပါးစပ်နဲ့ လိင်ဆက်ဆံရင် ။ ။ HPV လို့ လူသိများတဲ့ လူတွေမှာ ဖြစ်ပွား ကူးစက်တဲ့ Papillomavirus ရောဂါပိုးဟာ လိင်ဆက်ဆံခြင်းကနေ အများဆုံး ကူးစက်ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာတော့ ဒီရောဂါပိုးဟာ ပါးစပ်နဲ့ လိင်ဆက်ဆံမှု ပုံစံ တခုတည်းကနေ ကူးစက်မှုနှုန်း ၇ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီပိုးက ကူးစက်ခံရသူကို လည်ပင်းနဲ့ လည်မျိုကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ၁ ရာခိုင်နှုန်း ပိုလာစေပြန်တယ် လို့ သိရပါတယ်။ ဒီပိုးက ဆဲလ်တွေကို ပုံမှန် ဖြစ်တည်မှု မမှန်စေပဲ ကင်ဆာဖြစ်ဖို့ အားပေးစေတာပါ။ ပါးစပ်နဲ့ လိင်ဆက်ဆံတာတွေ မလုပ်ဖို့၊ ကွန်ဒုံးမသုံးဘဲ လိင်ဆက်ဆံတာတွေ မလုပ်ဖို့ အသိပေးထားပါတယ်။
(၉) ဖြည့်စွက်ဆေးတွေ သောက်သုံးမှုများရင် ။ ။ ဖြည့်စွက်ဆေးဆိုတာ သံဓာတ် လိုအပ်တယ်၊ အသားအစားနည်းလို့ သံဓာတ်အားဆေး ဝယ်သောက်တယ်၊ ဒီလို ဆေးတွေကို ပြောတာပါ။ ဒီနေ့ခေတ်မှာ သံဓာတ်လို အားဖြည့်ဆေးတွေကနေ ဗီတာမင်နဲ့ သတ္တုဓာတ် အစုံအတွက် ဆေးတွေ ရနိုင်နေတာပါ။
အရင်နှစ် အတွင်းက လေ့လာချက် အရ အခုလို ဖြည့်စွက်ဆေး သောက်သုံးမှုများရင် ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုစေတာ တွေ့လာရ ပါတယ်။ ဖြည့်စွက်ဆေးတွေမှာ အမှန်တကယ် လိုအပ်တဲ့ အာဟာရနှုန်းထားပဲ အတိအကျ ပါဝင်ဖို့ ခက်ပါတယ်၊ ပိုနေတာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒီတော့ လိုအပ်တာထက် ပိုသောက်မိရင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ရှိလာစေပြီး ကင်ဆာ ဖြစ်ဖို့ အားပေးတာတွေ ရှိလာစေပါတယ် လို့ ဆိုပါတယ်။
Ref: www.rd.com
