တစ်ရှူးလိပ်တွေ အထိတ်တလန့် ဝယ်ယူနေကြတာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဘာဆိုင်သလဲ

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ကူးစက်ခြင်းကြောင့် ကုန်စည်ပြတ်တောက်မည်ကို စိုးရိမ်နေကြသော ပြည်သူများအတွက် ရေအိမ်သုံးစက္ကူသည် ထင်မထားရသော သိုလှောင်စရာပစ္စည်း ဖြစ်လာသည်။

သြစတြေးလျနိုင်ငံတွင် အဓိက ကုန်စုံဆိုင်ကြီးများသည် ရေအိမ်သုံး စက္ကူလိပ်ကို လူတဦးလျှင် တထုတ်သာရောင်းချရန် ကန့်သတ်ထားသည်။ ဂျပန်တွင် အများပြည်သူသုံး ရေအိမ်များတွင် စက္ကူလိပ်များကို ကြိုးဖြင့် ချည်ထားရသည်။ ဟောင်ကောင်တွင် လက်နက်ကိုင် ဓားပြများက စူပါမားကက်တခုသို့ ပို့ဆောင်ပေးသည့် စက္ကူလိပ်များကို လုယက်ကြသည်။

အခြားသော အိမ်သုံးပစ္စည်းများဖြစ်သည့် ပိုးသတ်ဆေးများ၊ တစ်ရှူးစက္ကူများနှင့် မရှိမဖြစ်လိုသော ဆန်နှင့် ပါစတာတို့သည်လည်း အဝယ်များသော ပစ္စည်းများဖြစ်နေသော်လည်း အဖိုးမတန်သည့် ရေအိမ်သုံး စက္ကူကြောင့် စူပါမားကက် လူသွားလမ်းတွင် အငြင်းပွားမှု အများအပြားကို ဖြစ်စေပြီး လူမှုကွန်ရက်တွင်လည်း မရေတွက်နိုင်သော လှောင်ပြောင်မှုများကို ဖြစ်စေသည်။

ထိုသို့ ဝယ်လိုအား မြင့်မားသောကြောင့် ဆိုင်ရှင်များနှင့် ရောင်းချသူများတွင် ပစ္စည်းပြတ်တောက်ကုန်ခြင်းနှင့် စိုးရိမ်ပူန်မှု မြင့်မား ချိန်တွင် ပစ္စည်းများကို သိမ်းကြုံးစုဆောင်ခြင်းသည် လူသား၏ သဘာ၀ တုန့်ပြန်မှု ဖြစ်ကြောင်း၊ ရေအိမ်သွားချိန်တွင် မလုံမလောက်ဖြစ်မည်ကို စိုးရိမ်ကြသည်မှာ ကြီးကြီးမားမား အံ့သြစရာမဟုတ်ကြောင်း စိတ်ပညာရှင်များက ပြောသည်။

“ကျနော်တို့ ပစ္စည်းတွေဝယ်တဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ နီးကပ်တဲ့အရာတွေက အရမ်းကို အဆင်ပြေတယ်။ အစားအစာဖြစ်စေ၊ ခန္ဓာကိုယ်ကိုလိမ်းတဲ့ဟာတွေဖြစ်စေ၊ အခုအချိန်မှာတော့ ရေအိမ်သုံး စက္ကူတွေပေါ့” ဟု စားသုံးသူ အပြုအမူကို အထူးပြုလေ့လာသော မဲလ်ဘုန်း အခြေစိုက် စိတ်ပညာရှင် အဒမ် ဖာရီယာက ပြောသည်။

“ရေအိမ်သုံးစက္ကူလိပ်ရဲ့ အရွယ်အစားက ကြီးတယ်လို့ ခံစားရစေတော့ အကြီးအကျယ် ဝယ်နေကြတာ။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် တခုခုလုပ်နေသလို ခံစားရစေတယ်။ ထိန်းချုပ်မှုလိုတယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကိုဖြစ်စေတယ်။ ရေအိမ်သုံးစက္ကူ အထုတ်ကြီးတထုတ် ဝယ်လိုက်တာနဲ့ စုဆောင်းမိပြီလို့ ထင်သွားတတ်တယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထိန်းချုပ်နေတယ်လို့ ထင်အောင် လုပ်လိုက်တာပဲ” ဟုလည်း သူက ပြောသည်။

လူမှု ကွန်ရက်တွင် တင်သောပုံဓာတ်ပုံများတွင် အာရှမှ ဈေးဝယ်သူအများအပြားသည် ယခုတပတ်အတွင်း စင်ပေါ်ရှိ ကုန်စည်များအားလုံးကို သိမ်းကျုံးထည့်ကာ ကုန်ပစ္စည်းများ အပြည့်အလျှံ တင်ထားသော လှည်းများကို ကို့ရို့ကားယားတွန်းနေပြီး ကောင်တာတွင် ငွေရှင်းရန် သွားနေကြသည်ကို ပြသနေကြသည်။

ရေအိမ်သုံးစက္ကူ အကျပ်အတည်းကို ပူပန်စေရန် တောမီးသဖွယ် လျှင်မြန်စွာ ဝါဒဖြန့်ရာတွင် လူမှုကွန်ရက်၏ အဓိကအခန်းကဏ္ဍလည်း ပါဝင်/Reuters

သြစတြေးလျတွင် ကုန်စုံဆိုင်လူသွားလမ်း အငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းရန် ရဲတပ်ဖွဲ့ကို ခေါ်ယူကြရသည်။ စက်ပိုင်းဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ကုန်စည်ပို့ဆောင်သောကားတစင်း မ်ီးလောင်ခြင်းသည် တနိုင်ငံလုံးအာရုံစိုက်သည့် သတင်းခေါင်းစဉ်ဖြစ်နေသည်။ ကုန်းတွင်းပိုင်းဒေသ သတင်းစာဖြစ်သော NT က စာမျက်နှာလွတ် ၈ မျက်နှာ ထုတ်ဝေပြီး တိုင်းပြည်တွင်လိုအပ်နေသော စက္ကူကို ပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်းပြောသည်။

“ဒီတပတ်ကတော့ ရူးနေတဲ့အပတ်ပဲ။ လူတိုင်းလူတိုင်းက အရမ်းကို စိတ်လှုပ်ရှားနေပြီး ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကိုပဲ အာရုံစိုက်နေကြတယ်” ဟု Who Gives A Crap အမည်ရှိ စက္ကူစုတ်များမှ ရေအိမ်သုံးစက္ကူထုတ်လုပ်ကာ အမြတ်တဝက်ကို သန့်ရှင်းရေး အဖွဲ့အစည်းများသို့ လှူသည့် လူမှုလုပ်ငန်းကို တည်ထောင်သူ ဆိုင်မွန် ဂရစ်ဖစ်က ပြောသည်။

ထိုလုပ်ငန်းသည် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် စတိုးဆိုင်များတွင် ရောင်းချခြင်းနှင့် အမှာစာသစ်လက်ခံခြင်းကို ဆိုင်းငံ့ထားရပြီး ရောင်းအားမှာ ယခင်ရက်ကထက် ၁၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း တက်သွားသည်။

လူမှုကွန်ရက်၏ အခန်းကဏ္ဍ

ဂျပန်နိုင်ငံတွင် စီးပွားရေးဝန်ကြီးဌာနသည် အများပြည်သူ စိတ်တည်ငြိမ်စေရန် တိုက်တွန်းသည့် လှုပ်ရှားမှုကို လုပ်ဆောင်နေသည်။ ထိုဝန်ကြီးဌာန၏ တွစ်တာအကောင့်တွင် ရေအိမ်သုံးစက္ကူများ အပြည့် တင်ဆောင်လာသည့် ကုန်ပို့ကားများ နေရာဒေသ အသီးသီးသို့ ရောက်ရှိလာပြီး စတိုးဆိုင်များတွင် ကုန်စည်များ ပြန်လည်ဖြည့်တင်းထားပုံကို ပြသနေသည်။

“ကုန်စည်တွေ ဖြည့်တင်းပေးနေတယ် ဆိုတာကို စားသုံးသူတွေ နားလည်ဖို့အတွက် သတင်းစကားကို ကျနော်တို့ပေးချင်တယ်” ဟု ဝန်ကြီးဌာနပြောခွင့်ရသူ ယာဆူရှီ နိုဇာဝါက ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောပြီး ရေအိမ်သုံးစက္ကူ ပြတ်လပ်ခြင်းမရှိကြောင်း၊ ဖြန်ချိရေး ကွန်ရက်များသည် ကြိုးစားပို့ဆောင်နေကြောင်း ဆက်ပြောသည်။

“ကုန်စည်တွေက ဂိုဒေါင်တွေမှာ ရှိနေတယ်။ ဖြန့်ချိမှုကို အရင်က သန်း ၂၀ ဖြန့်နေရာကနေ နှစ်ဆတိုးပြီး သန်း ၄၀ ပို့ပေးဖို့ ပြောထားတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံတွင် ရေအိမ်သုံးစက္ကူ အရူအမူးဖြစ်သည်မှာ ယခုအကြိမ်သည် ပထမဆုံးအကြိမ်မဟုတ်ပေ။ ၁၉၇၃ ခုနှစ်က ကမ္ဘာ့ရေနံ အကျပ်အတည်း အတွင်းကလည်း ထုတ်လုပ်မှုရပ်ဆိုင်းပြီး ရေအိမ်သုံးစက္ကူ ပြတ်တောက်မည်ကိုစိုးရိမ်ပြီး အချို့စတိုးဆိုင်များတွင် ရုန်းရင်းဆန်ခတ် ဖြစ်ကြသည်။

ယခုတကြိမ်တွင် ရေအိမ်သုံးစက္ကူ အကျပ်အတည်းကို ပူပန်စေရန် တောမီးသဖွယ် လျှင်မြန်စွာ ဝါဒဖြန့်ရာတွင် လူမှုကွန်ရက်၏ အဓိကအခန်းကဏ္ဍလည်း ပါဝင်ကြောင်း စင်ကာပူအခြေစိုက် ပညာရှင်များဖြစ်သည့် ရိုလန် ဘော့ဖန်နိုက်စ် နှင့် လင်ဆန်းဆန်းက ပြောသည်။

ကုန်ပစ္စည်း ပြတ်သည့်အထိ ဖြစ်လာသဖြင့် သြစတြေးလျနိုင်ငံတွင် အဓိက ကုန်စုံဆိုင်ကြီးများသည် ရေအိမ်သုံး စက္ကူလိပ်ကို လူတဦးလျှင် တထုတ်သာရောင်းချရန် ကန့်သတ်ထားသည်/Reuters

“လူသားတွေအကြားက လူစုလူဝေး အပြုအမူက တိရစာ္ဆန်လောကနဲ့တူတယ်။ ငါးအုပ်တွေ၊ ငှက်အုပ်တွေလိုပဲ” ဟု ရေအိမ်သုံးစက္ကူ အလွန်အကျွံ စွန့်စားဝယ်ယူခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး Straits Times သတင်းစာ ခေါင်းကြီးပိုင်းတခုတွင် ၎င်းတို့က ရေးသားသည်။

စုပုံထား

ထိုသို့သော အခြေအနေကြောင့် အာရှနိုင်ငံရေးသမားများ အကြားတွင် ထူးခြားပွင့်လင်းသော ဝေဖန်မှုများကို ဖြစ်စေသည်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်း ခေါင်းဆောင်များနှင့် ပြုလုပ်သည့် အစည်းအဝေးတခုတွင် စင်ကာပူ ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး ချန်ချန်စင်းက ထိုသို့တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားစွာ ဝယ်ယူခြင်းသည် ရူးသွပ်မှုဖြစ်ကြောင်းပြောသည်ဟု ဒေသမီဒီယာများက ဆိုသည်။

“ရေအိမ်သုံးစက္ကူအတွက် ဘာကြောင့်ပူပန်နေတာလဲ။ ထမင်းတွေ၊ ခေါက်ဆွဲခြောက်တွေ အားလုံးစားပြီး ဝမ်းလျှောမှာမို့လား” ဟု သူက ပြောသည်ဟု ဆိုသည်။

လွန်ခဲ့သောလက ထိုင်ဝမ်တွင် ခဏတာ ဖြစ်ပွားသည့် ရေအိမ်သုံးစက္ကူ ပူပန်မှုကာလအတွင်း ဝန်ကြီးချုပ် စုဆန်းချန်က သူ၏ ဖေ့ဘွတ် စာမျက်နှာတွင် “စအိုပေါက် တပေါက်သာရှိသည်” ဟု ရေးသားသောကြောင့် တနိုင်ငံလုံး ရယ်စရာဖြစ်ခဲ့သည်။

တပတ်ကြာမျှ စိုးရိမ်ပူပန် ဝယ်ယူနေပြီးနောက် ဂျပန်နိုင်ငံမှ အကြီးမားဆုံး စူပါမားကက်လုပ်ငန်း ကွင်းဆက် Aeon က သူ၏စတိုးဆိုင်တွင် ရေအိမ်သုံးစက္ကူ ၁၂ လိပ်ပါ အထုတ်ကြီးများ မြင်သာသောနေရာများတွင် ပုံထားပေးရသည်။

“ကျနော်တို့ ရည်မှန်းချက်က လူတွေစိတ်မပူလို့ပါ” ဟု ပြောခွင့်ရသူ ဒိုင်ဆူကီ ယိုကိုတာက ပြောသည်။ “ကျနော်တို့က ဒီလိုအပုံအမြင့်ကြီးထားပေးတော့ ပစ္စည်းအများကြီး ရှိတယ်ဆိုတာ သူတို့သိသွားတာပေါ့” ဟု သူက ပြောသည်။

(Reuters သတင်း Rationing and robbery: Coronavirus outbreak sparks toilet roll panic ကို ဘာသာပြန်သည်။)