ကြားဖြတ် ရွေးကောက်ပွဲကို လေ့လာ စောင့်ကြည့်ရန် အမေရိကန်၊ ဥရောပ သမဂ္ဂ (အီးယူ) နှင့် အရှေ့တောင် အာရှ နိုင်ငံများ အသင်း (ASEAN) ကိုယ်စားလှယ်များအား မြန်မာအစိုးရက ဖိတ်ကြား ထားကြောင်း သိရသည်။
ရန်ကုန် အခြေစိုက် အမေရိကန်သံရုံး၏ ပြောခွင့်ရသူ အန်ဒရီယန် နုဇ်မင်း(Adrienne Nutzman) က ထိုသို့ ပြောဆိုကြောင်း AP သတင်းက ရေးသားထားသည်။ အမေရိကန်နှင့်ဥရောပ အဖွဲ့အား ဖိတ်ခေါ်ထားသော်လည်း မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် အဖွဲ့ဝင် မည်မျှပါဝင်မည် ဆိုသည်ကိုမူ သံရုံးပြောခွင့်ရသူမှ တိတိကျကျ ပြောဆိုမှု မရှိသေးကြောင်းလည်း AP သတင်းက ဆိုသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဧပြီ ၁ ရက် ကျင်းပမည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲအား ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ တချို့ကို ခွင့်ပြုမည်ဟု သိရသော်လည်း မည်သည့်ပုံစံဖြင့် လာရောက်ခွင့်ပေးမည်ကို အစိုးရက ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးပေ။
တပြိုင်တည်းမှာပင် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ အကြို သွားရောက်ခဲ့သည့် ဘန်ကောက်အခြေစိုက် The Asian Network For Free Election (ANFREL) အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် Ms.Somsri Hananuntasuk အား မြန်မာအစိုးရ က ယမန်နေ့က ပြည်နှင်ဒဏ် ပေး လိုက်ကြောင်း သိရသည်။
ANFREL အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် အမျိုးသမီးကို ရန်ကုန်မြို့မှ ထွက်ခွာပေးရန် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာန(လဝက)အရာရှိတဦး က ယမန်နေ့ ညနေပိုင်းတွင် တည်းခိုရာနေရာသို့ လာရောက်၍ ပြောဆိုခဲ့ကြောင်း ဘန်ကောက်မြို့ရှိ ANFREL ရုံး၏ တာဝန်ရှိသူ တဦးက ဧရာဝတီ ကို ပြောသည်။
“ဒီနေ့ပဲ ရန်ကုန်က ထွက်ခွာပေးပါ၊ ဗီဇာ အသစ် ထပ်လျှောက်ထားပြီးတော့ ပြန်လာပါ ဆိုပြီးတော့ လဝက အရာရှိ တဦးက လာပြောတယ်၊ ယဉ်ယဉ်ကျေးကျေးပါပဲ၊ ဘယ်လိုဗီဇာမျိုး လျှောက်ပါလို့တော့ မပြောဘူး”ဟု ၎င်း က ဆက်ပြောသည်။
ANFREL အဖွဲ့ဝင် တချို့သည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ခရီးသွား ဗီဇာဖြင့် ယခုရက်ပိုင်း အတွင်း ရောက်ရှိနေကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းအဖွဲ့သည် ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကိုလည်း သွားရောက်လေ့လာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ရန်ကုန်မြို့ရှိ စားသောက်ဆိုင်တဆိုင်၌ ANFREL အဖွဲ့က နိုင်ငံတကာ ရွေးကောက်ပွဲများ၏ လွတ်လပ်မှု ရှိခြင်း၊ မရှိခြင်း၊ အခြေ အနေများ၊ သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်များ၏ ခွင့်ပြုပေးမှု အတိုင်းအတာများ၊ အတွေ့ အကြုံ စသည့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ကိစ္စ ရပ်များအား ဆွေးနွေးပွဲတခု ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းကို မြန်မာ အာဏာပိုင်များ သိရှိသွားပြီးနောက် နှင်ထုတ်ခံခဲ့ရကြောင်း အဖွဲ့ဝင် တဦး က ဆိုသည်။
ANFREL ကို ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး အာရှဒေသ လူထုအခြေပြု လူမှုအဖွဲ့များ၏ ပထမဦးဆုံး ဒေသဆိုင်ရာ ကွန်ရက် တခုလည်း ဖြစ်သည်။ ANFREL သည် အာရှဒေသအတွင်း နိုင်ငံ တနိုင်ငံချင်းစီနှင့် ဒေသအဆင့် ဒီမိုကရေစီ ဖြစ်ထွန်းမှုကို မြှင့် တင်၊ ထောက်ခံပံ့ပိုးပေးရန် အားထုတ်လုပ်ဆောင်သည့် အဖွဲ့ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကို လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့များ လာရောက်ခွင့်ပေးရန် နိုင်ငံတကာမှ တောင်းဆိုနေကြရာ ASEANအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်များကိုလည်း မြန်မာအစိုးရက ဖိတ်ခေါ်လိုက်ကြောင်း ASEAN အဖွဲ့က ယမန်နေ့က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။
ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ တနိုင်ငံလျှင် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်၂ ဦးနှင့် ASEAN အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးမှ အဖွဲ့ဝင် ၅ ဦးကို လာရောက်ရန် အစိုးရ က ဖိတ်ခေါ်ထားကြောင်း ASEAN အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံး၏ ထုတ်ပြန်ချက်၌ ဖော်ပြထားသည်။
မြန်မာအစိုးရသည် ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကာလတွင်လည်း ရန်ကုန်မြို့ရှိ နိုင်ငံတကာ သံရုံးများမှ သံတမန်များကို ဖိတ်ခေါ်ကာ ၎င်းတို့ စီစဉ်ထားသည့် မဲရုံများအား လေ့လာခွင့်ပေးခဲ့သော်လည်း သတင်းမီဒီယာများကိုမူ လွတ်လပ်စွာ ဓာတ်ပုံ ဗီဒီယိုရိုက် ကူးခွင့် မပေးခဲ့ပေ။
ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် နှင့် အစိုးရ ကျောထောက်နောက်ခံ ပြုထားသည့် ပြည်ထောင်စု ကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (ကြံ့ခိုင် ရေး ပါတီ)တို့ ပူးပေါင်း၍ ကြိုတင်မဲ၊ မဲလိမ်၊ မဲခိုးမှုများ တနိုင်ငံလုံး၌ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုကာ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ၏ ဝေဖန် မှုများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထွက်ပေါ်ခဲ့သေးသည်။
ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲအား ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကဲ့သို့ မဟုတ်ဘဲ လွတ်လပ်၍ တရားမျှရေး ဆောင်ရွက်နေသည်ဟု အစိုး၏ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်ရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အေး က နိုင်ငံတကာ သံတမန်များနှင့်နိုင်ငံရေးပါတီများကို ပြောဆိုထားသည်။
ကျင်းပရန် ၁၀ ရက်သာ လိုတော့သည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ မဲဆွယ်နေကြသည့် အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးပါတီများသည် ဒေသဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်များ၏ ကန့်သတ်မှု၊ ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး မဲစာရင်း မှားယွင်းမှုများ၊ သက်မှတ် ရက် မတိုင်မီ ကြိုတင်မဲ ပေးခိုင်းမှု စသည့် ကိစ္စရပ်များလည်း ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း သိရသည်။
ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ၌ လစ်လပ်မဲ ဆန္ဒနယ် ၄၈ နေရာ၌ ကျင်းပမည်ဖြစ်ပြီး အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်(NLD) ၊ ကြံ့ခိုင် ရေး ပါတီ၊ တိုင်းရင်းသား စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးပါတီ(တစည)၊ ရှမ်း တိုင်းရင်သားများ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ(SNDP)၊ လားဟူ တိုင်းရင်းသားများ ပါတီ၊ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အင်အားစု(NDF) စသည်ဖြင့် ပါတီ ၁၇ ပါတီက ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ကြမည် ဖြစ် ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။
