မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ လုပ်ဆောင်နေချိန်တွင် တိုင်းပြည်အနာဂတ်အတွက် အရေးကြီးသော ပညာရေးကဏ္ဍနှင့် ပတ်သက်ပြီး မည်သို့ မူဝါဒချမှတ်ပြီး မည်သည့်ဗျူဟာအဆင့်ဆင့်ဖြင့် နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ အမျိုးသားပညာရေးစနစ်ကို ထူထောင်သွားမည်ဟူသော ဆွေးနွေးပြောဆိုမှုများ နည်းပါးနေသေးသည်။
သမ္မတဦးသိန်းစိန်၏ နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့အရေးယူများ ရုပ်သိမ်းပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများနှင့် နိုင်ငံတကာအကူအညီများ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာမည့်နည်းတူ ယင်းရေစီးကြောင်းတွင် လူငယ်များ ပါဝင်နိုင်ရေးနှင့် ရေရှည်ဘက်စုံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များ အရည်အသွေး မြှင့်တင်ရေးသည်လည်း အလွန်အရေးကြီးသည်။
ယခု ပြန်လည်ကျင်းပနေသော လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွင် ပညာရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာချမ်းငြိမ်းက ပညာရေးစနစ်မူဝါဒကို ဖတ်ကြားတင်သွင်းရန် ရှိနေသည့် တချိန်တည်းတွင် မြန်မာပြည်ပညာရေးကို အမြန်ပြန်လည် ပြုပြင်တည်ဆောက်ရေး ပညာရှင်များက လိုလားနေကြသည်။
မကြာသေးခင်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သော သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၏ စီးပွားရေးအကြံပေး ဒေါက်တာ ဦးမြင့်၏ အိတ်ဖွင့်ပေးစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားပညာရေး အဆင့်အတန်း မြင့်မားခဲ့ပြီး အာရှတွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်သည် အကောင်းဆုံးနှင့် အကြီးကျယ်ဆုံး တက္ကသိုလ်တခုဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို ဧရာဝတီမြစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ထားပြီး အမျိုးသားအမွေအနှစ်နှင့် အနာဂတ် မျိုးဆက်အတွက် အရေးပါကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
“ဧရာဝတီလိုပါပဲ။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဟာ သူ့ရဲ့ အရင်က ရှိခဲ့တဲ့ ဂုဏ်ရောင်နဲ့ အသွေးရောင်စုံ တော်တော်များများ ပြယ်လွင့်ခဲ့ရသည်” ဟု ဦးမြင့်က ရေးသားထားသည်။
မြန်မာနိုင်ငံမှ တက္ကသိုလ်များကို လုံခြုံရေးအမြင်နှင့် ထိန်းချုပ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် တက္ကသိုလ်၏ လွတ်လပ်မှုနှင့် အနှစ်သာရ ပျောက်ဆုံးနေရကြောင်း အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဗြိတိန်နိုင်ငံ လန်ဒန်မြို့ အောက်စ်ဖို့ဒ် တက္ကသိုလ်တွင် ဂုဏ်ထူးဆောင်ပါရဂူဘွဲ့ လက်ခံစဉ်က ပြောဆိုခဲ့သည်။
“ကျမတို့ မြန်မာနိုင်ငံက လူငယ်တွေမှာတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် အနည်းငယ်အတွင်း လွတ်လပ်ခွင့်တွေလည်း မရှိကြပါဘူး။ ကျောင်းသားတွေ စည်းကမ်းတကျ ဖြစ်ဖို့လိုတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်မျိုးနဲ့ ထိန်းထားချင်တဲ့ အတွက် တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားတွေရဲ့ ဘဝတွေဟာ မပီပြင် ပျက်စီးခဲ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ မဖြစ်သင့်ပါဘူး။ ကျောင်းသားဆိုတာမျိုးက ဒီလို ထိန်းချုပ်ထားလို့ မရပါဘူး” ဟု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောသည်။
တက္ကသိုလ်ဟူသည်၊ ကျောင်းဟူသည် လူငယ်များအတွက် သူတို့ကိုယ်ပိုင် ကမ္ဘာတွေအဖြစ် ဖန်တီးရမှာ ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိ ကမ္ဘာကြီးကို သူတို့ စိတ်ကူးတွေနှင့် ပိုင်ဆိုင်ခွင့်၊ ဖန်တီးခွင့် ရသင့်ကြောင်း၊ မြန်မာပြည် တက္ကသိုလ် ကျောင်းသား ဘဝများမှာမူ အနှစ်သာရ ကင်းမဲ့နေကြောင်းလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ထောက်ပြသည်။
အမေရိကန်နိုင်ငံ မြောက်အီလီနွိုက် တက္ကသိုလ်မှ Intellectual Property Protection (IPR-2001) ကို တက်ရောက်သင်ကြားခဲ့ပြီး ယခုအခါ ရန်ကုန်မြို့တွင် ပညာရေးကဏ္ဍများ၌ ပါဝင်ကူညီဆောင်ရွက်နေသည့် ဒေါက်တာ ကျော်ဇောနိုင်ကလည်း မြန်မာ့ပညာရေး နိမ့်ကျမှုမှာ ကျောင်းသားများ၏ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးကို ကန့်သတ်ထားသလို ဖြစ်နေသည့် အလွတ်ကျက်ခိုင်းပြီး ပြန်ရေးခိုင်းသောစနစ်အား ယနေ့အထိ လက်ခံကျင့်သုံးနေသောကြောင့်ဟု ဆိုသည်။
“ဒါကို ကျောင်းသားရော ဆရာရောက သဘောကျနေတယ်။ အလားတူ မိဘကလည်း အမှတ်များ ပြီးရောပဲ။ ဒီခေါက်ရိုးကျိုးနေတဲ့ ဆရာ၊ မိဘ၊ ကျောင်းသားတွေရဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကို ပြောင်းပစ်ရမယ်။ မပြောင်းရင် ပညာရေး တိုးတက်ဖို့မလွယ်ဘူး” ဟု ဒေါက်တာကျော်ဇောနိုင်က ပြောသည်။
အစိုးရအဆက်ဆက် ထိုသို့ ခေတ်မီသည့်ပညာရေး အယူအဆအပေါ် အခြေခံပြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် မလုပ်ဘဲ အပေါ်ယံကျသည့် အပြောင်းအလဲကို စနစ်မမှန်ဘဲ လုပ်ကိုင်ခဲ့ခြင်းများကြောင့် ကျောင်းပညာရေး ကမောက်ကမ ဖြစ်နေရကြောင်းလည်း ၎င်းဆိုသည်။
ဒေါက်တာ ကျော်ဇောနိုင်က ဆက်လက်ပြီး “ဆရာတွေကလည်း ကျောင်းသားတွေကို Critical Thinking ရော၊ Creative Thinking ရော မပေးနိုင်ဘူး၊ သူတို့မှာလည်း မရှိဘူး။ နောက် သင်ရိုးညွန်းတမ်းဆိုတာ အမြဲတမ်း ရှင်သန်နေတယ်။ အခုတော့ တနှစ်လည်းဒါပဲ၊ နောက်တနှစ်လည်း ဒါပဲဖြစ်နေတယ်။ ဒါ ပညာရေးမူဝါဒ အပြောင်းအလဲမြန်မှုရဲ့ အားနည်းချက်နဲ့ ခေါက်ရိုးကျိုးနေတဲ့ ဆရာဗဟိုပြု သင်ကြားမှုစနစ်ကနေ ကျောင်းသားဗဟိုပြု မပြောင်းလဲနိုင်တာတွေကြောင့် ကျောင်းသားတွေမှာ ဝေဖန်ပိုင်းခြား တီထွင်နိုင်တဲ့စွမ်းရည် မရှိတော့ဘူး၊ နောက် တက္ကသိုလ်တွေဟာ လွတ်လပ်မှုမရှိဘဲ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုအောက်မှာ ရှိနေမှု၊ သင်ရိုးညွန်းတမ်းကို အမြဲတမ်း ခေတ်နဲ့အညီ ဆီလျော်အောင် မပြုပြင်နိုင်မှုတော့ကြောင့် ဖြစ်တယ်” ဟု ဆိုသည်။
“နောက်တခုက ပြည်သူနီတိ မသင်တဲ့ အချိန်ကစပြီး ပညာရေးအတွေးအခေါ် ပျက်သွားတော့ ဒါကို သင်ကိုသင်ရမယ်။ ကျောင်းသားတွေလည်း စာကြည့်တိုက် သုံးတတ်ဖို့ သင်ရမယ်။ အခုပညာရေး အခြေအနေက ပတ်ဝန်းကျင် နိုင်ငံတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင် နိမ့်ကျရုံတင်မကဘူး ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ ပညာရေး ရှိပါသေးရဲ့လားလို့တောင် မေးခွန်းထုတ်ရမယ့် အခြေအနေပဲ” ဟုလည်း ဒေါက်တာ ကျော်ဇောနိုင်က ပြောသည်။
ပညာရေးမြှင့်တင်ရေးနှင့် ပတ်သက်သည့် အခန်းကဏ္ဍတွင် သင်တန်းများပေးခြင်း၊ စာအုပ်စာတမ်းများ ရေးသားပြုစုခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မကြာသေးမီက အားလုံးအတွက် ပညာရေးနှင့် တိုင်းပြုပြည်ပြုဆောင်းပါးများ ဆိုသည့် ပညာရေးကဏ္ဍ တိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်၍ စာအုပ်ရေးသားခဲ့သူ အငြိမ်းစား ဆေးတက္ကသိုလ် ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ မြင့်မြင့်ခင်ကလည်း “ပညာရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ မှတ်ချက်ပေးရရင် (၁) ညံ့တယ်၊ (၂) ညံ့တယ်၊ (၃) ညံ့တယ်။ ဘာကြောင့်ညံ့လည်းဆိုတော့ ပိတ်ထားလို့။ ပညာရေးစနစ်ကို မညံ့ချင်ရင် မူလတန်းကစပြီး ပြင်ရမယ်။ ပြင်ဖို့ကောင်းတာ ၂ ပိုင်းရှိတယ်။ အမြစ်ကလှန်ပြီး ပြင်ရလိမ့်မယ်။ တို့ကနန်း၊ ဆိတ်ကနန်း လုပ်လို့မရဘူး” ဟု ဆိုသည်။
ယခု ဧရာဝတီက အင်တာဗျူး ပြုလုပ်နေချိန်တွင် ရန်ကုန်မြို့ ဗဟန်း ရွှေဂုံတိုင်ရှိ SSC အထူးကုဆေးရုံကြီး၌ ဆီးချိုရောဂါကို တက်ရောက်ကုသနေရသော ဒေါက်တာ ဒေါ်မြင်မြင့်ခင်က “ကျမအလိုအရ ဖြေရရင် အမြစ်ကလှန်ပြီး အကုန်ပြင်ရမယ်။ အခုဟာကတော့ ဒီလိုမေးမယ်၊ ဒီလိုကျက်၊ ဒီလိုဖြေ၊ ဒီလိုအောင် ဖြစ်နေတယ်၊ နှုတ်တိုက်အာဂုံဆောင်တာကို ပယ်ဖျက်ရမယ်၊ သင်ကြားပုံနဲ့ သင်ယူပုံနည်းနာကို ပြင်ရမယ်။ သင်တန်းအခန်းထဲမှာ ဆရာကရွတ် သူကပြန်ဆို စနစ်ကိုပြင်ရမယ်။ နောက် စာမေးပွဲစစ်တဲ့ပုံစံကို ပြင်ရမယ်။ အဲဒီလိုသာပြင်ရင် တော်ရုံအဆင့်တခုကို မြှင့်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ထင်တယ်” ဟု ပြောဆိုသည့် အပြင် ပညာရေးအသုံးစရိတ် ပိုသုံးရန်လည်း တိုက်တွန်းသွားသည်။
သမိုင်းသုတေသနဌာနတွင် သုတေသနမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ အသက် ၉၀ အရွယ် ဒေါ်ကြန် မြန်မာစာအဖွဲ့ဝင်) ကလည်း “ပညာရေးကျဆင်းတယ်ဆိုတာ တိုင်းပြည်အခြေအနေ၊ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး စတဲ့အခြေအနေတွေနဲ့ ဆိုင်တယ်” ဟု ဝေဖန်ထောက်ပြကာ “ကျမတို့ ဟိုတုန်းက ကျွန်ပညာသင်ရပေမယ့် အခုကလေးတွေကိုတော့ နိမ့်တယ်လို့မြင်တယ်။ ဟိုတုန်းကတော့ အခုခေတ်လို ကျူရှင်တွေဘာတွေ မရှိဘူး၊ ဒီလိုပဲသင်ရတာ။ တတ်စရာရှိရင် အခုခေတ်ကလေးတွေက ပိုတတ်ရမယ်၊ တခုခုမှားလို့ပဲ။ ပြုပြင်ရမယ်” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောကြားသွားခဲ့သည်။
