ရခိုင်နှင့် ကချင်ပြည်နယ်တို့တွင် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည့် ပဋိပက္ခများ ဖြေရှင်းရေးတွင် ငြိမ်းချမ်းစွာ အဖြေရှာနိုင်ရေး အင်ဒိုနီးရှား၏ အတွေ့အကြုံများ ဝေငှဆွေးနွေးရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အင်ဒိုနီးရှား ဒု သမ္မတဟောင်း ယူစွပ်ဖ် ကယ်လာ နေပြည်တော်သို့ စက်တင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့က သွားရောက်ခဲ့သည်။
ခရီးစဉ်အတွင်း အင်ဒိုနီးရှား ကြက်ခြေနီအသင်း ဥက္ကဌ ဖြစ်သူ ယူစွပ်ဖ် ကယ်လာသည် မြန်မာကြက်ခြေနီအသင်း ဥက္ကဌ ဦးသာလှရွှေနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ရခိုင်ပြည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ရေတို၊ ရေရှည်စီမံကိန်းများ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရန် သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။
အင်ဒိုနီးရှား ကြက်ခြေနီအသင်း အနေဖြင့် ဘက်မလိုက်သော ချဉ်းကပ်မှုများ၊ ထောက်ပံ့ကူညီမှုများပြုလုပ်မည်ဖြစ်ပြီး အင်ဒိုနီးရှားတွင် တွေ့ကြုံခဲ့ဖူးသော ပဋိပက္ခများအား မည်သို့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရသည်ကို မျှဝေသွားရန်ရှိကြောင်းလည်း ဆိုသည်။
အင်ဒိုနီးရှား အာဏာရှင်ဆူဟာတိုအုပ်ချုပ်ရေး တစခန်းရပ်ပြီး အပြောင်းအလဲကာလတွင် ဆူလာဝေဆီခရိုင် ပိုဆိုဒေသတွင် ခရစ်ယာန်နှင့် မူဆလင်များ သတ်ဖြတ်ကြရာ လူ ၅၀၀၀ ခန့် သေကြေပျက်ဆီးပြီး အစိုးရက ဖြေရှင်းခဲ့ရခြင်းကို ထောက်ပြပြီး ယူစွပ်ကယ်လာက ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေးမခွဲခြားဘဲ လူသားဆန်မှု၊ ဘက်မလိုက်မှု၊ ဓမ္မဒိဌာန်ကျမှုတို့ကြောင့်သာ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု၊ တရားမျှတရေး၊ ရေရှည် လူမှုရေးသဟဇာတဖြစ်မှုကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်မည်ဟု ဆိုသည်။
ထို့ပြင် ကချင်ပြည်နယ်ကဲ့သို့ စစ်ရေးအရ တင်းမာနေသော တိုင်းရင်းသားဒေသများကို ရည်ရွယ်၍ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ အာချေးဒေသ ပဋိပက္ခတွင် ငြိမ်းချမ်းစွာ အဖြေရှာမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ရရှိခဲ့သည့် အတွေ့အကြုံများကို မြန်မာနိုင်ငံအား မျှဝေပေးရေးအတွက် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းကြောင်း ဂျာကာတာပို့စ် သတင်းစာက ဆိုသည်။
“လက်နက်ကိုင်သူပုန်တွေနဲ့ ဆွေးနွေးရာမှာ အရေးအကြီးဆုံးက အတိတ်က ဖြစ်ခဲ့တာတွေ ကို ထားခဲ့ပြီး အနာဂတ်အတွက် စကားစပြောဖို့ ကျနော်တို့ မြန်မာအစိုးရကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုဟာ အနာဂတ်ကို တည်ဆောက်ဖို့ပါ။ အတိတ်အတွက် မဟုတ်ဘူး” ဟု ယူစွပ်ဖ် ကယ်လာက ဂျာကာတာပို့စ် သတင်းစာကို ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံက လူနည်းစု အုပ်စုများ ကြားတွင် မတရားမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြဿနာများကို မြန်မာအစိုးရက ထုတ် ဖော်ပြသရန်လိုအပ်ကြောင်းနှင့် သို့မှာသာ ငြိမ်းချမ်းရေး စကားပြောဆိုမှုသည် အောင်မြင်မည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဆိုသည်။ ပဋိပက္ခလွန် ပြန်ထူထောင်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှုအတွက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး တည်ငြိမ်မှု၊ လူမှု စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုများ လိုအပ်သည်ဟု ယူစွပ်ဖ် ကယ်လာက ထောက်ပြပြောဆိုသည်။
ယူစွပ်ဖ် ကယ်လာသည် ဖင်လန်နိုင်ငံ ဟယ်ဆင်ကီးမြို့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွင် အာချေးလွတ်မြောက်ရေး လှုပ်ရှား မှု အဖွဲ့ GAM နှင့် ယခင် အင်ဒိုနီးရှား စစ်တပ် ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Endriartono Sutarto တို့အကြား စေ့စပ် ညှိနှိုင်း ရေး အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ခဲ့သူ ယခင် ဥပဒေ ရေးရာနှင့် လူ့ အခွင့်အရေး ဝန်ကြီး ဟာမစ် အဝါလူဒင်တို့နှင့် ပူးပေါင်းဆောင် ရွက်ခဲ့သူလည်းဖြစ်သည်။
နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်ကြာ အာချေးပြည်နယ်က အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်နေမှုများ ပြီးဆုံးစေခဲ့သည့် ၂၀၀၅ ခုနှစ် သြဂုတ် လ က ဟယ်ဆင်ကီ ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီမှုကို ဖော်ဆောင်နိုင်မှုကြောင့် ယူစွပ်ဖ် ကယ်လာ နာမည်ကောင်းရခဲ့သည်။ သမ္မတ မေဂါဝတီလက်အောက်တွင် လူမှုဖူလုံရေး ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရေး ဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ယူနေချိန်တွင် အာချေးဒေသ စေ့စပ်ရေးအတွက်လည်း တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ခဲ့သူဖြစ်သည်။
အာချေး ပြည်နယ် အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် လူပေါင်း ၁ သောင်း ၅ ထောင်ထဲ မနည်း သေဆုံးခဲ့ရသည်။
နေပြည်တော် ဆွေးနွေးဝိုင်းသို့ တက်ရောက်ရန် ဂျနီဗာ အခြေစိုက် လူသားဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးခြင်း စင်တာ Center for Humanitarian Dialogue မှ ယူစွပ်ဖ် ကယ်လာကို အင်ဒိုနီးရှား ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဖိတ်ကြားခဲ့သလို ဖိလစ်ပိုင် မင်ဒါနာအို တောင်ပိုင်းပြည်နယ်က သူပုန်များနှင့် စကားပြောဆိုရာတွင် ရရှိသော အတွေ့အကြုံကို တင်ပြဆွေးနွေးရန် ဖိလစ်ပိုင် အစိုးရကိုယ်စားလှယ်တဖွဲ့လည်း ပါဝင်တက်ရောက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲကို မြန်မာဘက်မှ သမ္မတရုံး ဝန်ကြီး ဦးအောင်မင်းက ဦးဆောင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကြာ ပြည်တွင်းစစ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အုပ်စုများနှင့် ငြိမ်း ချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများကို ဖော်ဆောင်လာခြင်းသည် သမ္မတဦးသိန်းစိန် အစိုးရလက်ထက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လုပ်ငန်းစဉ်၏ အဓိကရည်မှန်းချက် တခုလည်း ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိက တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၁၁ ဖွဲ့ရှိရာ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပိုင်းက အဖွဲ့ ၁၀ ဖွဲ့နှင့် အပစ် အခတ် ရပ်ဆဲရေး သဘောတူညီမှုများ ရရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ကချင်လွတ်မြောက်ရေး အဖွဲ့ဖြစ်သည့် KIO နှင့် မူ ယခုထိ သဘောတူညီမှု မရသေးပေ။
သမ္မတရုံး ဝန်ကြီး ဦးစိုးသိန်းကလည်း အခြားနိုင်ငံများ၏ အတွေ့အကြုံများကို လေ့လာသင်ခန်းစာယူနေကြောင်း၊ မြန်မာ အစိုးရသည် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအတွက် နိုင်ငံတကာ၏ အထောက်အပံ့ အကူအညီများ အရေးတကြီး လိုအပ်နေကြောင်းလည်း ပြောသည်ဟု ဂျကာတာပို့စ်က ဆိုသည်။
