မြန်မာနိုင်ငံတွင် မျှော်လင့်ချက် ခွန်အားများ ရှိနေသည်ကို ယမန်နှစ်က မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးစဉ်အတွင်း မြင်တွေ့ခဲ့ရကြောင်း အမေရိကန် သမ္မတ ဘားရက် အိုဘားမားက ပြောကြားလိုက်သည်။
သမ္မတ အိုဘားမားက ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်မှုတို့အတွက် သူ့အနေဖြင့် အလေးထား လုပ်ဆောင်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုအနေဖြင့်လည်း အမေရိကတိုက်မှ အာဖရိက၊ ဥရောပမှ အာရှအထိ ခိုင်မာသည့် မဟာမိတ် ဆက်ဆံရေး ဆက်လက် ရှိနေမည်ဖြစ်ကြောင်း ယမန်နေ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက် နေ့က နိုင်ငံတော် အခြေပြမိန့်ခွန်းတွင် ထည့်သွင်းပြောကြားခြင်း ဖြစ်သည်။
“အမေရိကန်ဟာ ဒီ သမိုင်းဝင် အပြောင်းအလဲ ကာလအတွင်း လွတ်လပ်မှုကို ရှာဖွေနေသူ အားလုံးအတွက် မားမားမတ်မတ် ဆက်လက် ရပ်တည်သွားမယ်” ဟု အိုဘားမားက ဒုတိယမြောက် သမ္မတသက်တမ်းတွင် ပထမဆုံးပြောသည့် နိုင်ငံတော် အခြေပြမိန့်ခွန်းတွင် ဆိုသည်။
အမေရိကန် သမ္မတတဦး၏ သမိုင်းဝင် မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးစဉ်အဖြစ် ယမန်နှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့က တရက်တာအတွင်း နိုဗဲလ်ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တက္ကသိုလ်ရိပ်သာလမ်း နေအိမ်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည့် မစ္စတာ အိုဘားမားက သိမြင်ခဲ့ရသည့် မျှော်လင့်ချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ အလေးထား ပြောဆိုသွားသည်။
“ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က သူ နှစ်ပေါင်းများစွာ အကျဉ်းစံဘဝနဲ့ နေလာခဲ့ရတဲ့အိမ်မှာ အမေရိကန် သမ္မတတဦးကို ကြိုဆိုခဲ့တဲ့အချိန်မှာပေါ့၊ မနှစ်က ရန်ကုန်မှာ မျှော်လင့်ချက် ခွန်အားတွေ ကျနော်မြင်ခဲ့ရတယ်။ လမ်းတလျှောက် ထောင်နဲ့ချီတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကလည်း အမေရိကန်အလံကို ဝှေ့ယမ်းပြီးကြိုဆိုခဲ့ကြတယ်” ဟု မစ္စတာ အိုဘားမားက ပြောသည်။
အမေရိကန် သမ္မတကို ကြိုဆိုခဲ့သည့် မြန်မာနိုင်ငံသားတဦးက အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ တရားမျှတမှုနဲ့ ဥပဒေရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံကိုလည်း အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကဲ့သို့ ဖြစ်ချင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့မှုကိုလည်း သမ္မတ အိုဘားမားက ပြန်ပြောင်းပြောဆိုသည်။
တနေ့ လုပ်အားခ အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာခန့်သာ ရကြသည့် ဒေသများစွာ ရှိသည်ကို သတိထားမိကြောင်း၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အနေဖြင့်လည်း နောက်ထပ် ဆယ်စုနှစ် ၂ ခုတွင် ထိုကဲ့သို့ အလွန်အမင်း ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် မဟာမိတ်များနှင့် လက်တွဲ လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သမ္မတ အိုဘားမားက ဆိုသည်။
အမျိုးသမီးများ၏ စွမ်းပကားကို အားဖြည့်လျက် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွင် အချင်းချင်း ပိုမိုဆက်သွယ်ရေး၊ လူငယ်များကို တောက်ပသည့် အခွင့်အလမ်းသစ်များ ပေးခြင်းတို့သည် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ကူညီအားဖြည့်ပေးစေမည့် လုပ်ရပ်များအဖြစ် ဖော်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ခုခံအား ကျဆင်းသည့် AIDS ကင်းလွတ်သော မျိုးဆက် ပေါ်ပေါက်ရေး ရည်မှန်းချက်ထား လုပ်ဆောင်ကြရန်နှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်၍ ရသော ကမ္ဘာ့ ကလေးသူငယ် သေဆုံးခြင်းများကို ကယ်တင်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ပညာသင်ယူခြင်း၊ ခွန်အားဖြင့်ခြင်း၊ စွမ်းဆောင်ရည် ဖြည့်တင်းခြင်းများ ဖော်ဆောင်ရန် သတိထားကြောင်း သမ္မတ အိုဘားမားက ပြောသည်။
မြောက်ကိုရီယား အစိုးရ၏ နျူကလီးယား စမ်းသပ် ဖောက်ခွဲမှုနှင့် ပတ်သက်၍ သမ္မတ အိုဘားမားက “ကျနော်တို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် ဒုံးလက်နက် ကာကွယ်ရေးအတွက် အားဖြည့်ရင်း မဟာမိတ်တွေနဲ့ အတူရပ်တည်နေစဉ်မှာ မနေ့ညက ကျနော်တို့ မြင်လိုက်ရတဲ့ ရန်စမှုမျိုးဟာ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ပိုပြီး အထီးကျန် ဆန်လာရုံပဲရှိမယ်။ ဒီလို ခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးကို တုံ့ပြန်အရေးယူတဲ့ နေရောမှာ ဦးဆောင်လှုပ်ရှားသွားမယ်” ဟု ဆိုသည်။
ထို့အပြင် အီရန် ခေါင်းဆောင်များကို သံတမန်ရေးအရ ဖြေရှင်းရန် အချိန်ကျပြီဖြစ်ကြောင်း၊ နျူကလီးယားလက်နက် ပိုင်ဆိုင်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို ကာကွယ်ရေးအတွက် လိုအပ်သမျှကို လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရုရှားနှင့်လည်း နျူကလီးယားအရေး ဆက်လက် ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း သမ္မတ အိုဘားမားက ထည့်သွင်း ပြောဆိုသွားသည်။
“တချိန်တည်းမှာ ကျနော်တို့ဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ နျူကလီးယား လက်နက်ကြီးများ လျှော့ချရေး ကိစ္စတွေအတွက် နောက်ထပ် အဖြေရှာရေး ရုရှားနဲ့ ဆက်လက် ဆွေးနွေးသွားမယ်။ မလိုလားအပ်တဲ့ သူတွေလက်ထဲ နျူကလီးယားဆိုင်ရာ ပစ္စည်းတွေ မရောက်သွားစေဖို့ လုံခြုံစိတ်ချရစေရေးအတွက် ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ အားထုတ်မှုတွေကိုလည်း ဆက်လက် ဦးဆောင် သွားမယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။
