နိုင်ငံတကာတွင် တားမြစ်ပိတ်ပင်ထားသော အသက်အန္တရာယ် ထိခိုက်စေနိုင်သည့် ဓာတုပိုးသတ်ဆေး အမျိုးပေါင်း ၃၀ ကျော်ခန့် နိုင်ငံတွင်း၌ တရားမဝင် ပျံ့နှံ့နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ မြေသြဇာ၊ မျိုးစေ့နှင့် စိုက်ပျိုးရေး ဆေးလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသတိုးဟိန်း ထံမှသိရသည်။
တရားမဝင် ပိုးသတ်ဆေးများနှင့် ပတ်သတ်၍ တောင်သူလယ်သမား အသင်းမှ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီနှင့် ဖေဖော်ဝါရီလ အတွင်းတွင် ဈေးကွက်အတွင်းရှိ ဓာတ်မြေသြဇာများနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများကို ရှောင်တခင် စစ်ဆေးခဲ့ကြောင်း မတ် ၃၀ ရက်က မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်း၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သော ဓာတ်မြေသြဇာနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများ၏ စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက်များနှင့် ပတ်သတ်သည့် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ၌ သိရသည်။
“တချို့တောင်သူတွေက တရားမဝင် ပိုးသတ်ဆေးတွေရဲ့ အန္တရာယ်ကို သိပေမယ့် ဈေးသက်သာလို့ သုံးတာတွေရှိပါတယ်။ တောင်သူတွေဘက်မှာ အသိ ဗဟုသုတတိုးဖို့လည်း လုပ်ဆောင်ပေးဖို့လိုတယ်” ဟု ဦးသတိုးဟိန်းက ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ တရားမဝင် ပိုးသတ်ဆေး အမျိုးပေါင်း တရာကျော် တင်သွင်းရောင်းချလျှက် ရှိကြောင်းသိရပြီး ထိုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ စစ်ဆေးအရေးယူရာ၌ အားနည်းနေမှုများရှိကြောင်း တောင်သူလယ်သမား အသင်းမှ ဒေါက်တာစိုးထွန်းက ပြောသည်။
“စိုက်ပျိုးရေးကပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ကုမ္ပဏီတွေပဲ ဖြစ်ဖြစ် စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး ပညာပေးကြတယ် ဆိုပေမယ့် မြို့ပေါ်ပိုင်းနဲ့နီးတဲ့ ကျေးရွာတွေ လောက်ကိုပဲ ပညာပေးနိုင်တယ်။ ထဲထဲဝင်ဝင် မပေးနိုင်သေးဘူး။ ဒီတော့ အသိပညာ ဗဟုသုတပိုင်း အားနည်းတယ်။ ဒီမှာ ထဲထဲဝင်ဝင် လုပ်ပေးနိုင်ဖို့လိုပါတယ်” ဟု ဓနုဖြူမြို့နယ်မှ တောင်သူ ဦးသိန်းမောင်က ပြောသည်။
လက်ရှိတွင် တရားဝင် မှတ်ပုံတင်ထားသော ပိုးသတ်ဆေးအရေအတွက်မှာ အမျိုးပေါင်း ၂၀၀ ခန့်သာရှိကြောင်း၊ တရားမဝင် ပိုးသတ်ဆေးများကို ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ပိုးသတ်ဆေးဝါးဥပဒေနှင့် ၂၀၀၂ ခုနှစ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အပင်ပိုးမွှား ကာကွယ်ရေးဥပဒေများအရ အရေးယူနိုင်ကြောင်း မြန်မာ့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန၊ မျိုးစေ့နှင့် မြေသြဇာ ဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးတင်အောင်ဝင်းက ပြောသည်။
“မြေသြဇာပိုင်းမှာ အရည်အသွေးနိမ့်တာကို ရောင်းလိုက်ရင် သီးနှံအထွက်နှုန်း လျော့တာပဲရှိမယ်။ ကျန်းမာရေး အတွက်လည်း မထိခိုက်ဘူး၊ စားသုံးသူ မထိခိုက်ဘူး။ ဒါကြောင့်မြေသြဇာဥပဒေမှာ ရဲ အရေးပိုင်တဲ့ ဥပဒေမဟုတ်ဘဲ တရားမကြောင်းအရ ဥပဒေအနေနဲ့ ထားတာပါ။ ပိုးသတ်ဆေးကျတော့ မတူဘူး။ တရားမဝင် တားမြစ်ထားတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးတွေ ရောင်းမယ်ဆိုရင် လူ့အသက်ကိုပါ ထိခိုက်စေတယ်။ သုံးစွဲသူကိုကော၊ သုံးစွဲထားတဲ့ သီးနှံကို စားမိသူကိုကော အသက်အန္တရာယ် ထိခိုက် စေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရဲအရေးပိုင် အနေနဲ့ သတ်မှတ်ပြီး ထောင်ဒဏ်ကော၊ ငွေဒဏ်ကော သတ်မှတ်ပြီး အရေးယူပါတယ်” ဟု မြန်မာ့လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန စိုက်ပျိုးရေးဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာ ရဲတင့်ထွန်းက ပြောသည်။
လက်ရှိ ဆောင်ရွက်နေသည့် တည်ဆဲဥပဒေများမှာ နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ ဥပဒေများဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် တောင်သူ လယ်သမားကို ယခုထက် ပိုမိုသော ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုများ ပေးနိုင်မည့် ဥပဒေများ လိုအပ်နေသေးကြောင်း တောင်သူ လယ်သမားအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာစိုးထွန်းက ရှင်းပြသည်။
နိုင်ငံတကာမှ ပိုးသတ်ဆေးများ တရားဝင်မှတ်ပုံတင်ပြီး တင်သွင်းပါက ပိုးသတ်ဆေးများတွင် ပါဝင်သောပစ္စည်း၊ သုံးစွဲရမည့် ပမာဏ၊ သုံးစွဲရမည့် အသေးစိတ် ညွှန်ကြားချက်၊ အရေးပေါ် သတိပေးကြေညာချက်၊ အဆိပ်သင့်ပါက အရေးပေါ်ကုထုံး စသည့် အချက်များကို မြန်မာဘာသာဖြင့်ပြန်ဆိုပြီးမှသာ ထုတ်ခွင့်ရှိကြောင်း၊ ထိုအချက်များဖေါ်ပြမထားပါက ၎င်းမှာ တရားမဝင်သည့် အမှတ်တံဆိပ်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာ့လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၊ မျိုးစေ့နှင့် မြေသြဇာဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးတင်အောင်ဝင်းက ပြောသည်။
“ဝင်လာတဲ့ဆေးတွေက နယ်စပ်ကနေဝင်တာ၊ တရုတ်ဘက်ကကော၊ ထိုင်းဘက်ကကော ဝင်လာတယ်။ အဓိကကတော့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေက ဝင်နေတာတွေပါ” ဟု မြန်မာနိုင်ငံ မြေသြဇာ၊ မျိုးစေ့နှင့် စိုက်ပျိုးရေးဆေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသတိုးဟိန်းက ပြောသည်။
အဆိုပါ တရားမဝင် ပိုးသတ်ဆေးအန္တရာယ်နှင့် ပတ်သတ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ တောင်သူလယ်သမား အသင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ မြေသြဇာ၊ မျိုးစေ့နှင့်စိုက်ပျိုးရေးဆေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဈေးကွက်အတွင်းရှိ စိုက်ပျိုးရေးသုံး ပိုးသတ်ဆေး ၈ မျိုးနှင့် မြေသြဇာ ၁၅ မျိုးကို အရည်အသွေးစစ်ဆေးမှုများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း ဦးသတိုးဟိန်းထံမှသိရသည်။
“ဓာတ်ခွဲခန်းက လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံမှာ ဓာတ်မြေသြဇာနဲ့ ပိုးသတ်ဆေး စစ်လို့ရတာဆိုရင် ပုဂ္ဂလိကဆို မြန်မာ့သြဘာက ဓာတ်ခွဲခန်းရှိတယ်၊ မြန်မာ့စိုက် ပျိုးရေးမှာ ဓာတ်ခွဲခန်းတခုရှိတယ်။ သိပ္ပံနဲ့ နည်းပညာဌာနမှာ တခုရှိတယ်။ ဒီစစ်ဆေးတာတွေ ကိုတော့ မြန်မာ့သြဘာနဲ့ စိုက်ပျိုးဌာနမှာရှိတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းတွေမှာ စစ်ပါတယ်။ စစ်တဲ့နမူနာတွေကို ပုံစံပြောင်းပြီး မသမာမူတွေ မရှိအောင် ကုတ်နံပါတ်တွေတပ် စစ်ခဲ့တယ်။ နောက်ပိုင်း ထိုင်းနိုင်ငံဘက်က ဓာတ်ခွဲခန်းကို ပို့နိုင်ဖို့စီစဉ်နေတယ်” ဟု တောင်သူလယ်သမား အသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာစိုးထွန်းက ပြောသည်။
ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ အော်ဂင်းနစ်အဖွဲ့ကလည်း ဟင်းသီးဟင်းရွက်များတွင် ဓာတုဗေဒ ဆေးဝါးသုံးစွဲမှု များပြား နေသည့်အတွက် အစိုးရ အနေဖြင့် စိုက်ပျိုးသူများကို ပညာပေးသင့်ကြောင်း၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက် များကို ဓာတု ပိုးသတ်ဆေး ဖျန်းပြီး အနည်းဆုံး ၁၅ ရက်ကြာပြီးမှသာ ခူးဆွတ်၍ ဈေးကွက်တွင် ရောင်းချသင့်ကြောင်း၊ စားသုံးသူ များကလည်း ဟင်းရွက်များကို ရေမဆေးဘဲ အစိမ်းစားခြင်း မလုပ်သင့်ဘဲ ရေဖြင့် သေချာစွာဆေးကြော၍ ကျက်သည်အထိ ချက်ပြုတ် စားသောက်သင့်ကြောင်း အကြံပြုပြောကြား ထားခဲ့သည်။
ပြည်တွင်းတွင်၂၀၁၂ – ၂၀၁၃ ဘဏ္ဍာနှစ်အထိ ဓာတ်မြေသြဇာ ၁၁၂၈ မျိုး နှင့် ပိုးသတ်ဆေး ၂၀၀ ကျော် တရားဝင် မှတ်ပုံတင် ဖြန့်ဖြူးခွင့်ပေးထားကြောင်း မြန်မာ့လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ စာရင်းများအရ သိရသည်။
