ရန်ကုန်မြို့တွင် East- West Center မှ ဦးစီးပြီး မတ်လ ၁၀ နေ့မှ ၁၂ ရက်နေ့ထိ ကျင်းပနေသော ၂၀၁၄ ခုနှစ် နိုင်ငံတကာ သတင်းမီဒီယာ ညီလာခံသို့ တက်ရောက်ရန် တိုင်းမ် မဂ္ဂဇင်း သတင်းထောက် မစ္စ ဟန်နာဘိချ် နှင့် အယ်လ်ဂျာဇီးရာ သတင်း ထောက် မစ္စ ဗရွန်နီကာ ပက်ဒရိုဆာ တို့ကို မြန်မာ အစိုးရက ပြည်ဝင်ခွင့် ဗီဇာ ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။
သတင်း လွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများ ဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်နှင့် နိုင်ငံတကာ သတင်းထောက်များ တက်ရောက်သည့် ရန်ကုန်မြို့က ညီလာခံသို့ မစ္စ ဟန်နာဘိချ်နှင့် မစ္စ ဗရွန်နီကာ တို့ကို ဖိတ်ကြားခဲ့၍ ၎င်းတို့က မြန်မာအစိုးရထံ ပြည်ဝင်ခွင့် ဗီဇာ လျှောက်ထားခဲ့ကြရာတွင် ပြည်ဝင်ခွင့် ဗီဇာ ငြင်းပယ်ခံရခြင်း ဖြစ်သည်။
တိုင်းမ် မဂ္ဂဇင်း သတင်းထောက် ဟန်နာဘိချ်က ၎င်းအား ဗီဇာ ငြင်းပယ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာတာဝန်ရှိများက လုံခြုံရေးအတွက် ဖြစ်သည်ဟု အကြောင်းပြချက်ပေးကြောင်း ဧရာဝတီ ကို ပြောသည်။
ဗီဇာ ငြင်းပယ်ခဲ့ရခြင်းမှာ ဟန်နာဘိချ် နှင့် နိုင်ငံတကာ မီဒီယာ ညီလာခံအတွက် မလိုလားအပ်သည့် အကျိုးဆက်များ ဖြစ်လာနိုင်၍ ဖြစ်ကြောင်း သမ္မတ ပြောခွင့်ရ ပြန်ကြားရေး ဒုဝန်ကြီး ဦးရဲထွဋ်က သူ၏ ဖေ့စ်ဘုတ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
“ပြန်ကြားရေး ဝန်ကြီးဌာန အမှုဆောင်အစည်းအဝေးမှာ အခုလို နိုင်ငံတကာ ကွန်ဖရင့်ကို ဟန်နာဘိချ် လာရောက်မယ် ဆိုရင် သူ့အတွက်ရော၊ ကွန်ဖရင့်အတွက်ပါ မလိုလားအပ်တဲ့ အကျိုးဆက်တွေ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဆွေးနွေး ဆုံးဖြတ်ခဲ့ ပါတယ်”ဟု သူ က ဆိုသည်။
ဆက်လက်၍ ဦးရဲထွဋ်က “ဒါ့ကြောင့် သူ့ကို အခု မလာဖို့၊နောက် သင့်တော်တဲ့အချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက် သတင်း ယူဖို့၊ အဲဒီအခါကျရင် ကျနော့်ကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းချင်တယ် ဆိုရင်လည်း လက်ခံဖြေကြားပေးပါ့မယ်လို့ အကြောင်းကြားခဲ့ပါတယ်”ဟု ပြောဆိုသည်။
ယခု ဗီဇာ ကိစ္စသည် ရခိုင်ပြည်နယ် ဒုချီးရားတန်း အကြမ်းဖက်မှုနှင့် မသက်ဆိုင်ကြောင်း၊ ယနေ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်လ် ခေတ်တွင် မီဒီယာများကို ထိန်းချုပ်၍ မရနိုင်သည်ကို သိရှိကြောင်းလည်း ဦးရဲထွဋ်က Reuters သတင်းဌာနသို့ ပြောဆိုထားသည်။
မစ္စ ဟန်နာဘိချ်သည် ယမန်နှစ်က မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းနှင့်ဒေသတချို့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး အခြေခံသည့် အကြမ်းဖက်မှုများဖြစ်ပွားချိန်က မန္တလေး မစိုးရိမ်တိုက်မှ ဆရာတော် ဦးဝီရသူနှင့် အင်တာဗျူးပြီး The Face of Buddhist Terror ဆိုသည့် တိုင်းမ်မဂ္ဂဇင်း မျက်နှာဖုံး သတင်းဆောင်းပါး ရေးသားခဲ့သူ ဖြစ်သည်။
အလားတူ အယ်လ်ဂျာဇီးရာ သတင်းထောက် မစ္စ ဗရွန်နီကာ ကိုလည်း ပြည်ဝင်ခွင့် ဗီဇာ ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး မည်သည့် အကြောင်းပြ ချက်ဖြင့် ငြင်းပယ်သည်ကိုမူ မသိရှိရသေးပေ။
မစ္စ ဗရွန်နီကာသည် ၂၀၀၈ ခုနှစ် နာဂစ်ဆိုင်ကလုံး မုန်တိုင်းဒဏ်ခံခဲ့ရသည့် ဒေသများသို့ သွားရောက်၍ သတင်းများပေးပို့ခဲ့သူဖြစ်ပြီး ၂၀၀၇ ခုနှစ် ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေး သတင်းများကိုလည်း ပေးပို့ခဲ့သည်။
ထို့ကြောင့် မြန်မာစစ်အစိုးရက ၂၀၀၉ ခုနှစ်ကတည်းက ၎င်းအား ပြည်ဝင်ခွင့် ဗီဇာ ငြင်းပယ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ယခုကဲ့သို့ နာမည်ကြီး တိုင်းမ်မဂ္ဂဇင်းနှင့် အယ်လ်ဂျာဇီးရား သတင်းဌာနတို့၏ သတင်းထောက် ၂ ဦးအပြင် ယခင် ပြည်ပအခြေ စိုက်ရာက ပြည်တွင်း၌ ရုံးခန်းဖွင့်ကာ တရားဝင် မှတ်ပုံတင်ထားသည့် ဧရာဝတီအပါအဝင် နိုင်ငံခြား သတင်းဋ္ဌာနများ၏သတင်း ထောက်များအပေါ် ဗီဇာ ထိန်းချုပ် ကန့်သတ်မှုများ ရှိလာနေသကဲ့သို့ ပြည်တွင်း သတင်းမီဒီယာအပေါ်လည်း နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ကန့်သတ် ထိန်းချုပ်မှုများလည်း ရှိလာနေသည်။
မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်ဝင်ခွင့် ဗီဇာ ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်၊ ငြင်းပယ်ခြင်းနှင့် သတင်းမီဒီယာအပေါ် ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးစားလာမှုများသည် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများနှင့် ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံသို့ အသွင်ကူးပြောင်းနေသော လုပ်ငန်းစဉ်များအတွက် အဓိကအရေးပါသည့် သတင်းမီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်အပေါ် ကန့်သတ်မှုတခုဖြစ်ကြောင်းလည်း လေ့လာ သုံးသပ်သူများက ဝေဖန်ထောက်ပြနေကြသည်။
နယူးယောက်မြို့ အခြေစိုက် လူ့အခွင့်အရေးလေ့လာစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ (HRW) မှ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အကြီးတန်း သုတေသီ David Mathieson က “ မြန်မာနဲ့ နိုင်ငံတကာ သတင်းထောက်တွေရဲ့ စာနယ်ဇင်း ဗီဇာကို ထိန်းချုပ် ကန့်သတ် လိုက်ခြင်းကြောင့် အားလုံးက အကောင်း မြင်မျှော်လင့်ထားတဲ့ မီဒီယာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးမှာ ကောင်းလာ မလို လိုကနေ ပိုဆိုးပြီး မူလအနေအထား ပြန်ရောက်သွားသလို ထိခိုက်စေပါတယ်” ဟု ဧရာဝတီသို့ပြောသည်။
စာနယ်ဇင်းသမားများ ကာကွယ်ရေးကော်မတီ(CPJ) ၏ အရှေ့တောင်အာရှ ကိုယ်စားလှယ် Shawn Crispin က လည်း ဗီဇာ ကန့်သတ်ချက် အသစ်များထုတ်ပြန်ခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ နိုင်ငံခြားသတင်းဌာနများ ဝင်ရောက်လာ ခြင်းကို မနှစ်ခြိုက်ကြောင်းနှင့် သတင်းများ၏ ဝေဖန်ထောက်ပြမှုကို တဖက်သတ်ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် အရေးယူမည်ဖြစ် ကြောင်း ပြသလိုက်ခြင်း ဖြစ် သည်ဟု ပြောသည်။
“အာဏာပိုင်တွေက ခေတ်နောက်ပြန်ဆွဲပြီး အရင် စစ်အစိုးရ လုပ်ခဲ့သလို အစိုးရကို အကောင်းရေးတဲ့ သတင်းဌာနတွေကို အခွင့်အရေးပေးပြီး သူတို့ကို ဝေဖန်တဲ့သူတွေကို အရေးယူတဲ့ သွေးခွဲအုပ်ချုပ်တဲ့ နည်းဗျူဟာတွေကို အသုံးပြုနေပုံရ ပါတယ်” ဟု Shawn Crispin က ပြောသည်။
ဆက်လက်ပြီး သူက “အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ မကြာသေးခင်ကမှ ရုံးဖွင့်ပြီး နိုင်ငံခြားက လုပ်ငန်းတွေကို လျှော့ချခဲ့ ကြတဲ့ အရင်က နိုင်ငံ ပြင်ပရောက် သတင်းဌာနတွေဟာ ပစ်မှတ်ဖြစ်လာတဲ့အတွက် ကျနော်တို့ တကယ်ကို စိတ်ပူမိ ပါတယ်”ဟု လည်း ပြောဆိုသည်။
အမေရိကန် နိုင်ငံ ဟာဝိုင်ယီ ပြည်နယ် ဟိုနိုလူလူမြို့ အခြေစိုက် East West Center သည် အမေရိကန်နှင့် အာရှပစိဖိတ် ဒေသအကြား စုပေါင်းသင်ယူခြင်း၊ လေ့လာ သုတေသန ပြုခြင်း၊ အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးဖလှယ်ခြင်း စသည့် အစီအစဉ်များ လုပ်ဆောင်နေသော အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြု Jefferson Fellowships သတင်းစာပညာ ဖလှယ်ရေး အစီအစဉ်ကိုလည်း ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး East West Center ၏ မီဒီယာ အစီအစဉ်တွင် ဂျာနယ်လစ် ၂၂၀၀ ကျော် ပူးပေါင်း ပါဝင်ပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ယင်း အဖွဲ့ကို အမေရိကန် ကွန်ဂရက် က ၁၉၆၀ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဇွန်လကုန်ပိုင်းက မြန်မာနိုင်ငံကို ပထမဆုံး အကြိမ် လာရောက်ဖူးသည်။
