အိမ်အကူ မိန်းကလေးကို နှိပ်စက်သည့် ဗီဒီယိုသရုပ်ဆောင်နှင့် မော်ဒယ်လ် သီရိကိုကိုနိုင်နှင့် ခင်ပွန်းဖြစ်သူကို ကလေးငယ်၏ မိဘများက ယခုနှစ် မတ်လပိုင်းတွင် အမှုဖွင့်တရားစွဲဆိုထားသော်လည်း ၅ လကြာသည့်တိုင် သက်ဆိုင်ရာမှ တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ခြင်းမရှိသေးကြောင်း သိရသည်။
အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် မထက်ထက်သည် မြောင်းမြ မြို့နယ်၊ မဲကျော် ကျေးရွာအုပ်စု၊ ဝဲဒေါင့် ကျေးရွာမှ ရန်ကုန်မြို့ရှိ သရုပ်ဆောင် သီရိကိုကိုနိုင်၏ နေအိမ်သို့ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလက စတင် ရောက်ရှိကာ အိမ်အကူ အဖြစ် တလလျှင် လခငွေကြေး ကျပ် ၂၅၀၀၀ နှုန်းဖြင့် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။
အိမ်ရှင်၏ နှိပ်စက်ခံရသဖြင့် ဒဏ်ရာများရရှိခဲ့ကာ ဘယ်လက်ချောင်းများ အကြောသေသွားကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ကလေးငယ်သည် စိတ်ဒဏ်ရာရရှိနေကြောင်း မထက်ထက်၏မိခင် ဒေါ်နော်မိချိုက ဧရာဝတီသို့ပြောသည်။
“ကျမတို့က မတ်လ လောက်ကစပြီး ပုသိမ်မြို့ အမှတ် ၂ ရဲစခန်းမှာ အမှုဖွင့် တရားစွဲဆိုထားပေမယ့် ပုသိမ်ရဲစခန်းက သူတို့နဲ့မဆိုင်ဘူး၊ ရန်ကုန် ဗဟန်းမှာဖြစ်တာ အဲဒီမှာ ဖွင့်ရမှာဆိုပြီး ဗဟန်းရဲစခန်းကို လွှဲပေးလိုက်တယ်။ ဒါပေမယ့် အခုထိ အမှုဖွင့်တာပဲ ရှိသေးတယ်၊ တရားရုံးကနေ ခေါ်တာတွေ ဘာတွေမရှိသေးဘူး” ဟု ဒေါ်နော်မိချိုက ဆိုသည်။
မထက်ထက်၏ မိခင်ဖြစ်သူ နော်မိချို၏ တိုင်တန်းချက် အရ ရန်ကုန်တိုင်း ဗဟန်းမြို့နယ်၊ ကမ္ဘာအေး ဘုရားလမ်း၊ ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်း ရပ်ကွက်၊ အိမ်အမှတ် ၃၀ တွင် နေထိုင်သည့် ဗီဒီယို သရုပ်ဆောင် သီရိကိုကိုနိုင်နှင့် ခင်ပွန်း ဖြစ်သူ ဦးကြည်လှမြင့်တို့အား ပုသိမ်မြို့ အမှတ် ၂ ရဲစခန်းက ပြစ်မှုနံပါတ် ၅၁/ ၂၀၁၄၊ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၂၆/ ၃၂၅ (အပြင်းအထန် နာကျင်စေမှု) တို့ဖြင့် အမှုဖွင့် အရေးယူထားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ထိုအမှုကို ပုသိမ်မြို့ အမှတ် ၂ ရဲစခန်းမှ ဗဟန်းရဲစခန်းသို့ လွှဲပြောင်းခဲ့ကြောင်း၊ လက်ရှိအမှုကို စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နေကြောင်း ဗဟန်းရဲစခန်းမှ ထိုအမှုကို လက်ခံခဲ့သည့် ရဲမှူး ဦးထွန်းမွှေးက ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
အိမ်အကူ မထက်ထက်သည် အသက်မပြည့်သေးသည့် ကလေး တဦးဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးတဦးလည်း ဖြစ်သည့်အတွက် မွေးရာပါ လူ့အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးနေကြောင်း၊ ထိုကလေးအမှုကို တရားစီရင်ရာတွင် တရားမျှတမှု ရှိ မရှိ စောင့်ကြည့် သွားမည် ဖြစ်ပြီး မိန်းကလေး အတွက် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများကိုလည်း လုပ်ဆောင်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသမီးရေးရာ ကိစ္စများကို ကူညီဆောင်ရွက်နေသည့် Cultural Impact Studies Club မှ မငြိမ်းချမ်းမေ က ဧရာဝတီကို ရှင်းပြသည်။
ဆက်လက်ပြီး မထက်ထက်ကို လိုက်လံကူညီပေးနေသည့် ဒေါ်နော်မေလန်ကလည်း “ရဲမှာ အမှုဖွင့်တာကြာပြီ။ ၅ လလောက် ရှိနေပြီ။ တရားခံက ဘယ်သူဆိုတာလည်း သိနေတာပဲ။ ဘာလို့ ဖမ်းဆီးမှုတွေ၊ ဝရမ်းထုတ်တာတွေ မလုပ်တာလဲ” ဟု မေးခွန်းထုတ်သည်။
“ကလေးမက လူတွေကို တော်တော်ကြောက်သွားပြီ။ ဘယ်မှကို မသွားရဲတော့တဲ့စိတ်၊ လူတွေနဲ့ မတွေ့ရဲတော့တဲ့ စိတ် ဒဏ်ရာ ဖြစ်နေတယ်။ ရန်ကုန်ကိုတောင် သူမလာရဲတော့ဘူး။ သူ့ရဲ့ ဘဝ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး အတွက် ကျမတို့က လုပ်ဆောင်သွားမှာပါ” ဟု မငြိမ်းချမ်းမေက ဆိုသည်။
မထက်ထက်ကလည်း “သမီး သူတို့အိမ်ကို စရောက်ရောက်ချင်း တလကတော့ ဘာမှမလုပ်ဘူး။ သူတို့အိမ်မှာ သုံးလ လောက်ပဲ လုပ်ပါတယ်။ နှစ်လမြောက်မှာ သမီးဘာလုပ်လုပ် ရိုက်တာတွေ၊ လက်သီးနဲ့ထိုးတာတွေ လုပ်တယ်။ ပြီးတော့ သမီးကို ခေါင်းကွဲအောင်လုပ်ပြီး အခန်းထဲ လေးရက်လောက် ပိတ်ထားတယ်၊ ခွေးကျွေးတဲ့ အစားအသောက်တွေကို သမီးကို ကျွေးတယ်။ နောက်ဆုံး ဝက်သားဟင်းအိုး တူးလို့ဆိုပြီး လက်ကို ဆီပူထဲထည့်တယ်” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောပြသည်။
နှိပ်စက်မှုများကြောင့် ပွန်းပဲ့ ပြတ်ရှ ဒဏ်ရာများနှင့် အပူလောင် ဒဏ်ရာများ ရရှိထားသူ မထက်ထက်အား သရုပ်ဆောင် သီရိကိုကိုနိုင်နှင့် ခင်ပွန်း ဖြစ်သူတို့က ရန်ကုန်မြို့၌ ဆေးကုသ မပေးဘဲ သီရိကိုကိုနိုင်၏ ဖခင်ဖြစ်သူ နေထိုင်ရာ ပုသိမ်မြို့သို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
သရုပ်ဆောင် သီရိကိုကိုနိုင်၏ ဖခင်ဖြစ်သူ ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီး ဆိပ်ကမ်း အာဏာပိုင် အရာရှိ ဦးကိုကိုနိုင်က ဒဏ်ရာများဖြင့် ရောက်ရှိလာသည့် မထက်ထက်အား ပုသိမ်မြို့ရှိ “လမင်း” အထူးကု ဆေးခန်းတွင် ဆေးကုသ ပေးရာတွင် ထိုဆေးခန်းက ရဲမှုခင်း ဖြစ်နေသည့် အတွက် လက်မခံသောကြောင့် ပုသိမ် အထွေထွေရောဂါကု ဆေးရုံကြီးသို့ တင်ပို့ ကုသပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
“ကလေးကို ပုသိမ်ဆေးရုံမှာ လာပစ်သွားတယ်။ ဘယ်သူ့ကိုမှလည်း အကြောင်းမကြားဘူး၊ ဆေးလည်း မကုပေးဘူး။ တရားရုံးကလည်း ဘာမှ အကြောင်းမထူးဘူး။ တရားဥပဒေအတိုင်း ကျမကတော့ ဆက်လုပ်သွားမှာပါ။ သမီးကို လုပ်သွားတဲ့ တရားခံတွေကလည်း ထွက်ပြေးနေတယ်လို့ ကြားတယ်။ သူတို့ အိမ်ကလည်း သော့ခတ်ထားတယ်” ဟု ဒေါ်နော်မိချိုက ဆိုသည်။
ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများ ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ သဘောတူစာချုပ်ကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အသီးသီးမှ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် စတင် လက်မှတ် ရေးထိုးချုပ်ဆို ခဲ့ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၉၉ ခုနှစ် ကျမှသာလျှင် လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း၊ စာချုပ်တွင် အချက်ပေါင်း ၅၄ ချက် ပါဝင်ပြီး အချက် ၄၀ အထိ ကလေး အခွင့်အရေးကို ဖော်ပြထားကာ၊ ကျန် ၁၄ ချက်သည် အစိုးရများ ဘက်မှ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရမည့် အပိုင်းကို ပြဋ္ဌာန်းထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ကလေးသူငယ်၏ အသက် အပိုင်းအခြားကို နိုင်ငံတကာတွင် ၁၈ နှစ်အရွယ်အထိ သက်မှတ်ထားပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင်မူ အသက် ၁၆ နှစ်အထိသာ ကလေးအဖြစ် သတ်မှတ်၍ အသက် ၁၆ နှစ်မှ ၁၈ နှစ်ကို လူငယ်ဟု သတ်မှတ်ထားသည်။
