ထိုင်းနိုင်ငံတွင်း တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှုဖြင့် အာဏာပိုင်များ၏ ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းခံထားရသော ကလေးငယ်များသည် စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာနှင့် ရုပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာ ထိခိုက်နာကျင်မှုများ ရှိနေကြောင်း အမေရိကန် အခြေစိုက် လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တဖွဲ့က ထုတ်ပြန် ပြောဆို လိုက်သည်။
ထိုင်း အာဏာပိုင်များက တရားမဝင် ဝင်ရောက်သူများကို နှစ်စဉ် ဖမ်းဆီးမှုများ ပြုလုပ်ရာတွင် မိဘများနှင့် အတူ ဖမ်းဆီးထား သည့် ကလေးငယ် ထောင်ချီ ရှိကြောင်း၊ ထိုသို့ ဖမ်းဆီးခံရသူများ၌ မြန်မာ ကလေးငယ်များလည်း ပါဝင်ကြောင်း လူ့အခွင့် အရေး စောင့်ကြည့် လေ့လာရေး အဖွဲ့(HRW) က ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။
HRW ၏ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့ ရက်စွဲဖြင့် ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင် ရွှေ့ပြောင်း မိသားစုများနှင့် နိုင်ငံရေး ခိုလှုံရန် ကြိုးစားသူများအား ထိုင်း ရဲနှင့် လူဝင်မှု ကြီးကြပ်ရေး(လဝက) တာဝန်ရှိသူများက တရားမဝင် နိုင်ငံဝင်ရောက်မှု လဝက ဥပဒေ ဖြင့် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းရာတွင် ကလေး သူငယ်များကိုပါ မလိုအပ်ဘဲ ထိန်းသိမ်းထားသည်ဟု ထောက်ပြထားသည်။
Two Years with No Moon : Immigration Detention of Children in Thailand (နေမမြင် လမမြင် ၂ နှစ်တာ ထိုင်း အကျဉ်း ခန်းထဲက ကလေးငယ်များ) အမည်ရှိ စာမျက်နှာ ၆၇ မျက်နှာ ပါသည့် HRW ၏ အစီရင်ခံစာ၌ ထိုင်း နိုင်ငံတွင် ထိန်းသိမ်း ခံရသော အရွယ် မရောက်သေးသည့် ကလေးသူငယ်များအား ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းတွင်းရှိ အချုပ်ခန်းများတွင် ရှိသင့်သည့် လူ ပမာဏထက် ပို၍ အများအပြား ထည့်သွင်း ထားသည်ဟုလည်း ဖော်ပြထားသည်။
ဖမ်းဆီးထားသော ကလေးငယ်များထားသည့် ထိန်းသိမ်းရေး အချုပ်ခန်းသည် သန့်ရှင်းမှု မရှိကြောင်း၊ အာဟာရ ပြည့်မီသည့် အစားအသောက်များလည်း ကျွေးမွေးမှုမရှိကြောင်း၊ ကျန်းမာရေး လေ့ကျင့်ခန်းနှင့် ပညာသင်ကြားရေး အစီအစဉ်လည်း မရှိကြောင်း၊ ထိုလုပ်ရပ်များသည် ကလေးသူငယ် ဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်နေခြင်းပင် ဖြစ်ကြောင်း HRW ၏ သုတေသနမှူး အဲလစ် ဖာမာ က ပြောဆိုသည်။
အဲလစ် ဖာမာသည် HRW အဖွဲ့၏ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ သုတေသနမှူး ဖြစ်ပြီး ယခု အစီရင်ခံစာ ရေးသားသူ လည်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
HRW အဖွဲ့သည် အစီရင်ခံစာ အတွက် ထိုင်းရဲနှင့် လဝက တို့၏ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသူ လူကြီး ၆၄ ဦး နှင့် ကလေး ၄၁ ဦးတို့ကို တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။
ထို့အပြင် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများ၊ အစိုးရမဟုတ်သည့် အဖွဲ့အစည်းများ၊ ရွှေ့ပြောင်း အခြေချသူများ၏ ခေါင်းဆောင်များနှင့် ရှေ့နေများကိုလည်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ကြောင်း HRW က ပြောဆိုထားသည်။
ရွှေ့ပြောင်း အခြေချသူများဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်း တခုဖြစ်သည့် International Organization for Migration – IOM အစီရင်ခံစာများအရ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ရွှေ့ပြောင်း အခြေချသူများ၏ ကလေးသူငယ် ခန့်မှန်းခြေ ၃၇၅၀၀၀ ခန့်ရှိကြောင်း၊ အများစုမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှဖြစ်ပြီး အိမ်နီးချင်း လာအို၊ ကမ္ဘောဒီယားနှင့် တခြားသော ပါကစ္စတန်၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဆိုမာလီယာနှင့် ဆီးရီးယား နိုင်ငံများမှလည်း ပါဝင်ကြောင်း၊ အဆိုပါကလေး များမှာ ဒုက္ခသည်များ၊ နိုင်ငံရေး ခိုလှုံခွင့်ရရန် ကြိုးစားနေသူများ၏ ကလေးများ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံက ထိန်းသိမ်းခံရသည့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ကလေး သူငယ်အများစုသည် မြန်မာ အစိုးရ စစ်တပ်၏ ထိုးစစ်များကြောင့် နိုင်ငံ စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးလာကြရသော ဒုက္ခသည်များဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် လူနည်းစု တိုင်းရင်းသား ဒေသများမှ ဖြစ်ကြောင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရိုဟင်ဂျာ မွတ်စလင်များအား အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်ခံရမှုကြောင့် ထွက်ပြေးလာသူများလည်း ပါဝင်ကြောင်း HRW အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာ သံအမတ်ကြီး ဦးဝင်းမောင်က ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မြန်မာနိုင်ငံသား မိဘ ၂ ပါးတွင် တရားဝင် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ရှိပါက ၎င်းတို့၏ ကလေးများကိုလည်း နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ထုတ်ပေးထားကြောင်း၊ ထိုင်း လဝက အကျဉ်းခန်းများတွင် မြန်မာ ကလေးငယ်များ ဖမ်းဆီးခံရမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘန်ကောက် မြန်မာသံရုံးအား အကြောင်းကြားပါက မြန်မာသံရုံးမှ လိုက်ပါကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေကြောင်း ဧရာဝတီကို ပြောသည်။
မိဘများ အနေဖြင့် လဝက ဥပဒေနှင့် အပြစ်ရှိ၍ ထိုင်း အာဏာပိုင်များက ထိန်းသိမ်းသည်ဆိုပါက အပြစ်မရှိသော ၎င်းတို့၏ ကလေးငယ်များအား ထိုင်းနိုင်ငံရှိ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ချိတ်ဆက်၍ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများ စောင့်ရှောက်ရေး ကော်မတီ အနေဖြင့် ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး စောင့်ရှောက်မှုများရစေရန် ခေတ္တ အပ်နှံပေးကြောင်း မြန်မာ သံအမတ်ကြီး က ဆက်ပြောသည်။
“လဝက မှာ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ မြန်မာကလေးတွေ ကိစ္စတော့ ကျနော့်လက်ထက်မှာ အကြောင်းကြားလာတာ မရှိသေးဘူး၊ အကြောင်းကြားလာရင်လည်း လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတိုင်း ထိုင်းအစိုးရနဲ့သွားပြီးတော့ ပြောရမှာပေါ့။ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပြီးတော့ တကယ့် အခွင့်အရေးအတိုင်း ရအောင်တော့ လုပ်ပေးရမှာပေါ့”ဟုလည်း မြန်မာ သံအမတ် ကြီး ဦးဝင်းမောင်က ပြောဆိုသည်။
