မြန်မာ့သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် ရုန်းကန်နေရဆဲ

This article has been converted from Zawgyi One to Unicode

မြန်မာနိုင်ငံတွင် သတင်းမီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့် အပြည့်အ၀ ရရှိရေး သတင်းမီဒီယာသမားများနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက် သွားမည်ဟု ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဒေါက်တာဖေမြင့်က ယနေ့ ချက်ထရီယမ် ဟိုတယ်တွင် ကျင်းပသော ကမ္ဘာ့စာနယ် ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့်နေ့ အထိမ်းအမှတ်ပွဲအပြီးတွင် သတင်းမီဒီယာများကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုလိုက်သော်လည်း မြန်မာ့ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်မှာ ရုန်းကန်နေရဆဲ အခြေအနေတွင်ရှိနေကြောင်း သတင်းမီဒီယာသမားများက ပြောဆို ကြသည်။

“ ကျနော်တို့က စာနယ်ဇင်းလွတ်လပ်ခွင့်ကို သတင်းမီဒီယာမိတ်ဆွေတွေ အားလုံးနဲ့ စုတွဲပြီးတော့ တတ်နိုင် သ လောက် ကျနော်၊ တတ်နိုင်သလောက်ဆိုတာထက် ကျနော် အစွမ်းကုန် ဆောင်ရွက်ဖို့ အာသီသ ရှိပါတယ်လို့ ပြောချင် ပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာဖေမြင့်က ဆိုသည်။

အစိုးရသစ်တက်လာပြီးနောက် အစိုးရပိုင် စာနယ်ဇင်းနှင့် မီဒီယာများတွင် သတင်းတင်ပြပုံများ ပြောင်းလဲသွားခဲ့ သည့် အပြင် အစိုးရရုပ်သံ၊ ရေဒီယိုများတွင်လည်း ဖြေလေ ျှာ့မှုများရှိလာကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ပုဂ္ဂလိမီဒီယာများ ဖွံ့ဖြိုး တိုး တက် ရေးနှင့် သတင်းရယူခွင့်အတွက် အခက်အခဲများရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း သတင်းသမားများက ဆိုကြသည်။

“ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်မှာဆိုလို့ရှိရင် သတင်းသမားတွေ သတင်းရယူဖို့ Media Center ထားပေးတာမျိုး လုပ်ပေး ဖို့ လိုတယ်။လွှတ်တော်ဆိုတာ တကမ္ဘာလုံးက သတင်းသမားတွေက လာကြတာမို့ နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ Meida Center ထားပေးဖို့လိုတယ်။ အခုဟာ တကယ့်ကို နေရာကျဉ်းကျဉ်းလေးမှာ အလုပ်လုပ်နေရတာ။ ဒါ့အပြင် အစိုးရ အနေနဲ့လည်း သတင်းသမားတွေကို အလေးထားဖို့လိုတယ်။ သတင်းသမားတွေ လိုရင် သုံး၊ မလိုရင် ဘေးဖယ် ထားတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေ အများကြီးပဲ။ သတင်းသမားတွေက အသုံးချခံနေရဆဲ အနေထားမှာပဲရှိတယ်” ဟု သတင်းစာဆရာမ ဒေါ်မွန်မွန်မြတ်ကပြောသည်။

7 Day သတင်းစာ၏ အယ်ဒီတာတဦးဖြစ်သူ ကိုသီဟကမူ လက်ရှိအခြေအနေသည် ပြည်သူလူထု ရွေးကောက် တင်မြှောက်ထားသော အစိုးရဖြစ်၍ လာမည့် ကာလများတွင် သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် အပြည့်အ၀ ရှိလာမည်ဟု အကောင်း မြင်ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်မှန်လျှင် အစိုးရသတင်းမီဒီယာဆိုသည်မှာ မရှိသင့်ဘဲ မြန်မာ နိုင်ငံတွင် အစိုးရသတင်းမီဒီယာနှင့် ပုဂ္ဂလိက သတင်းမီဒီယားများ ခွဲခြားဆက်ဆံနေရဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုသည်။

“အခုဆိုရင် အစိုးရသတင်းစာတွေ အပြောင်းအလဲ လုပ်လိုက်တယ်။ အစိုးရမီဒီယာဆိုတာက ပုဂ္ဂလိကထက် အများကြီး အားသာချက်တွေရှိတယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့မှာ အားသာ ချက်အများရှိတယ်။ ပုဂ္ဂလိက မီဒီယာတွေမှာ အစိုးရသတင်းစာတွေလောက် ဖြန့်ချိရေးအင်အား မကောင်းဘူး။ အစိုးရသတင်းစာက ဈေးကွက်ကို ဝင်ပြီး အုပ်စီး သလိုဖြစ်နေတယ်။ ဒီဟာနောက်ပိုင်းမှာ ထိခိုက်မှုတွေ အများကြီး ရှိလာမယ်။ အခုတော့ သိပ်မသိသာသေးဘူး” ဟု ကိုသီဟက ဆိုသည်။

အစိုးရမီဒီယာနှင့်ပုဂ္ဂလိက သတင်းမီဒီယာများ ခွဲခြားဆက်ဆံရသော ဖြစ်စဉ်များ အစိုးရသစ်လက်ထက် ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း မကြာခဏဆိုသလို ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သတင်းသမားများက ဆိုကြသည်။
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ နယ်ခံသတင်းထောက်တဦးက “ ဧရာဝတီတိုင်းဝန်ကြီးချုပ် အသစ်တက်တဲ့ နေ့ကတည်းက အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ကျနော်တို့ကို သတင်းလိုက်ယူူတာကို မလုပ်ဖို့ တားမြစ်တာတွေရှိတယ်။ နောက်ပြီး ရန်ကုန်တိုင်းလွှတ်တော်မှာ သတင်းယူတဲ့အခါ ပုဂ္ဂလိက မီဒီယာတွေကို ဝင်ခွင့်မပေးတာတွေ ကြုံရတယ်။ ဒီအကြောင်း တွေကို ဝန်ကြီးချုပ်ကို ပြောပြတော့ သူဆောင်ရွက်ပေးပါမယ်ပြောပေမယ့် လက်ရှိအချိန်ထိ ပြေလည်တာတွေ မတွေ့ ရသေးဘူး။ အထက်နဲ့အောက် အပေးအယူ မတည့်သလို ဖြစ်နေတယ်” ဟု ပြောဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသတင်းမီဒီယာကောင်စီမှ အဖွဲ့ဝင် ဦးမြင့်ကျော်က အစိုးရသစ်သည် သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအပါအဝင် သတင်း ရယူခွင့်ရှိရေး ကိစ္စများ ကိုင်တွယ်မှု အားနည်းကြောင်း ထောက်ပြ ပြောဆိုသည်။

“ လွှတ်တော်မှာ မီဒီယာတွေ ဟိုနားသတင်းမယူဖို့၊ ဒီနား မယူဖို့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေ ရှိခဲ့တာပဲ။ ဒါတွေကို အစိုးရသစ် အနေနဲ့ တလအတွင်းမှာ ဖြေရှင်းမနိုင်သေးတဲ့ ပြဿနာလို့ပဲ ပြောလို့ရမယ်။ ဒီအစိုးရသစ် ပေါ်လာမှ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကိစ္စမျိုး မဟုတ်ဘဲ အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြစ်လာတဲ့ အခြေအနေတွေလို့ ဆိုနိုင်မယ်။ နောက်ပြီး သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအပိုင်းမှာ အစီအစဉ်မကျသေးဘူး” ဟု ဦးမြင့်ကျော်က ဆိုသည်။

အစိုးရသစ်လက်ထက် ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း မီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့် အခြေအနေမှာ သိသိသာသာ တိုးတက်လာမှု မရှိသေးဘဲ ကန့်သတ်မှုများရှိနေဆဲဖြစ်သည်ဟု The Voice ဂျာနယ်မှ သတင်းအယ်ဒီတာ ဦးအောင်စိုးက ပြောသည်။

“ လွွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေကို မီဒီယာနဲ့ မဖြေဖို့ ကန့်သတ်တာ၊ ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီးတွေ၊ ဒုသမ္မတလောင်း တွေ ရွေးတာ တခြားပြည်ထောင်စု အဆင့်ရွေးတုန်းက သတင်းစီးဆင်းမှုကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ပြည်သူက ရွေးချယ် လိုက်တဲ့ ဒီမိုကရေစီ အစိုးရ ဖြစ်နေသည့်တိုင် အစိုးရ သတင်းထုတ်ပြန်မှု၊ သတင်းမီဒီယာတွေရဲ့ သတင်းရယူမှု နေရာမှာ သိသိသာသာ တိုးတက်လာတယ် မထင်ဘူး” ဟု ဦးအောင်စိုးက ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် နယ်စည်းမခြားသတင်းထောက်များအဖွဲ့၏ နိုင်ငံပေါင်း ၁၈၀ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်သတ်မှတ်ချက် အဆင့်အတန်းတွင် ၁၄၃ နေရာတွင်ရှိနေပြီး သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် နည်းပါးနေဆဲဖြစ်သော နိုင်ငံများတွင် ပါဝင်နေဆဲ ဖြစ်သည်။

မေလ ၃ ရက်နေ့ကို ကမ္ဘာ့စာနယ်ဇင်းလွတ်လပ်ခွင့်နေ့ အဖြစ် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းတခု ဖြစ်သော ယူနက် စကို (UNESCO) က သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ် မေလ ၃ ရက်နေ့တွင်ကျရောက်သော ကမ္ဘာ့စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့် နေ့သည် ၂၃ ကြိမ်မြောက်နေ့ရက်ဖြစ်သည်။