ရန်ကုန်တိုင်း လှိုင်သာယာစက်မှုဇုန်နှင့် ရွှေပြည်သာ စက်မှုဇုန်အနီးရှိ ရေမြောင်းများ၊ အဝီစိတွင်းများနှင့် စက်ရုံထုတ် ရေဆိုးများ စီးဆင်းရာ ပန်းလှိုင်မြစ်နှင့် လှိုင်မြစ်များရှိ ရေထဲတွင် ခဲဓာတ် အပါအဝင် လူကို အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်သည့် ဓာတုဓာတ်များ မြင့်မားစွာ တွေ့ရှိရသည်ဟု စက်မှုမြို့ပြ ပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ အရည်အသွေးများ စမ်းသပ်တွေ့ရှိချက် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှ သိရသည်။
“ရွှေပြည်သာမှာဆိုရင် ခဲဓာတ်ပါဝင်မှုက ၂ လောက်အထိ ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ စိုးရိမ်စံနှုန်းက ပွိုင့်ဝမ်း ဖြစ်တဲ့အတွက် စံနှုန်းထက် အဆ ၂၀ များနေတာကို အမြင့်ဆုံးတွေ့ရှိရတယ်။ လှိုင်သာယာမှာဆိုရင် ၁.၈ အထိ တွေ့ရှိရတော့ အဆ ၁၈ ဆလောက်များနေတယ်”ဟု စိမ်းလန်းအမိမြေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အသင်း၏ တာဝန်ရှိ သူ ဒေါက်တာ ဝေလင်းအောင်က ပြောပြသည်။
စိမ်းလန်းအမိမြေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအသင်းမှ ယင်းစက်မှုဇုန်များအနီး မြောင်းရေများ၊ အဝီစိတွင်းရေးများနှင့် စက်ရုံ များမှ ရေဆိုးထုတ်လွှတ်ရာ အနီး မြစ်ချောင်းရေများကို လစဉ်ပုံမှန် ၆လကြာ ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ် စစ်ဆေးခဲ့ပြီး စစ်ဆေး ချက်များအရ ရေထဲတွင် အန္တရာယ်ရှိသော ခဲဓာတ်များ မြင့်မားနေကြောင်း တခါတရံ အာဆင်းနစ် (စိန်အဆိပ်) ဓာတ် များကို တွေ့ရှိရကြောင်း အသင်းဝင် ဒေါက်တာ ကျော်ငြိမ်းအေးကလည်း ပြောသည်။
ခဲဓာတ်မြင့်မားစွာ ပါဝင်သည့်ရေကို လူအများ သောက်သုံးမိလျှင် သွေးတွင်း ဟေမိုဂလိုဘင်ဓာတ် လျော့နည်းစေခြင်း၊ အာရုံကြော ထိခိုက်ခြင်း၊ ကျောက်ကပ် ရောဂါနှင့် သွေးတိုးရောဂါ စသည်တို့ ဖြစ်ပွားနိုင်ပြီး အာဆင်းနစ် ဓာတ်ကြောင့် ပါးစပ်၊ အရေပြား၊ အစာရေမျို၊ အသံအိုး၊ ဆီးအိမ် တို့တွင် ကင်ဆာ စသည်တို့ ဖြစ်ပွားနိုင်ကြောင်းလည်း ဒေါက်တာ ကျော်ငြိမ်းအေး က ပြောသည်။
ဒေါက်တာ ဝေလင်းအောင်ကလည်း ငါးနှင့် ရေနေသတ္တဝါများ သေဆုံး ပျက်စီးစေနိုင်သည်အထိ ရေတွင်း အောက်ဆီ ဂျင် လိုအပ်ချက်(BOD) မြင်းမား နေသည်ကို တွေ့ရကြောင်း ပြောကြားသည်။
“ရေထဲမှာ အောင်ဆီဂျင် လိုအပ်တာများရင် အနံ့ဆိုးတွေ ထွက်လာတယ်။ ထွက်လာတဲ့ အနံ့ဆိုးတွေကို ရှုရှိုက်မိတဲ့ သူတွေမှာ အသက်ရှု လမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားနိုင်တယ်”ဟု ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ ပညာရှင် ဒေါက်တာ နီတာနွယ်က ပြောသည်။
စိမ်းလန်းအမိမြေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အသင်းအနေနှင့် ရွှေသံလွင် စက်မှုဇုန် ပါဝင်သော လှိုင်သာယာ စက်မှုဇုန်နှင့် ရွှေသံလွင် စက်မှုဇုန်များမှ မြောင်းရေ ၇ နေရာ၊ မြစ်ချောင်းရေ ၄ နေရာနှင့် မြေအောက်ရေ ၆ နေရာကို ဖေဖော်ဝါရီလ မှစပြီး ဇူလိုင်လ အထိ လစဉ်ပုံမှန် စစ်ဆေးခဲ့ပြီး ရွှေပြည်သာ စက်မှုဇုန်ရှိ မြောင်းရေ ၁၄ နေရာကို ဇန်နဝါရီလမှ စပြီး ဇွန်လအထိ လစဉ်ပုံမှန် စစ်ဆေးခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။
ထိုသို့ ၆ လကြာ စစ်ဆေးမှု ရလဒ်များကို အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့က ကမာရွတ်မြို့နယ် ဒိုင်းမွန်းကွန်ဒို စကားဝါ ခန်းမတွင် မီဒီယာများကို အသိပေး ရှင်းလင်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
လှိုင်သာယာ စက်မှုဇုံရှိ မြောင်းရေ၊ တွင်းရေနှင့် အနီးရှိ မြစ်ရေများ တိုင်းတာ စစ်ဆေးမှုကို ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ စတင် ကောက်ယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ၃ နှစ်တာ ရလဒ်များအရ ရေထဲတွင် ဇီဝနှင့် ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ အောက်ဆီဂျင် လိုအပ်ချက်၊ ကလိုရိုဒ်၊ နောက်ကျိမှု၊ ရေစေးမှု၊ ခဲဓာတ်နှင့် သံဓာတ် ပါဝင်မှုသည် စံနှုန်းထက် မြင့်မားစွာ တွေ့ရှိရသည် ဟု ဒေါက်တာ ကျော်ငြိမ်းအေးက ရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားသည်။
ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ အလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံများ ရေဆိုးထုတ်လွှတ်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ရန်ကုန်မြို့တော် စည်ပင်သာယာရေး ကော်မတီက ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနေခြင်းများ ရှိပြီး လှိုင်သာယာ စက်မှုဇုန်နှင့် ရွှေပြည်သာ စက်မှုဇုန်များတွင် ရေကို အဓိက ထား အသုံးပြု လုပ်ကိုင်နေသော စက်ရုံများထဲတွင် အရက်ချက် စက်ရုံ၊ ဓာတုစက်ရုံ၊ သစ်ပါးလွှာ စက်ရုံ၊ ဆေးဆိုး ပန်းရိုက် စက်ရုံ၊ ငါးပါးလွှာ စက်ရုံ စသည့် စက်ရုံများ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။
စိမ်းလန်းအမိမြေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အသင်းသည် ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှ စတင်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အရည် အသွေးများနှင့် စက်မှုဇုန် စွန့်ပစ်ရေများကို ဓာတ်ခွဲတိုင်းတာ စစ်ဆေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပြီး ကမ္ကာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO)၊ United States Environmental Protection Agency စသည့် အဖွဲ့များ၏ စံနှုန်းများအတိုင်း ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ် စစ်ဆေး ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။