တရုတ်နိုင်ငံသည် ယခုလအတွင်း ကျင်းပခဲ့သည့် ၎င်း၏ ပိုးလမ်းမသစ် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲသို့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နာရင်ဒရာမိုဒီ နှင့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ၆ ဦးတို့ကို ဖိတ်ကြားခဲ့ပြီး ၎င်းတို့ တက်ရောက်ရန် စည်းရုံးသည့် အနေဖြင့် အငြင်းပွားနေသော ကက်ရှ်မီးယားဒေသကို ဖြတ်သန်းသည့် ပါကစ္စတန်မှ အဓိကကျသည့် စီမံကိန်းကိုပင် အမည်ပြောင်းပေးမည် ဟု ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်ဟု မိုဒီ၏ ပါတီမှ ထိပ်တန်းအရာရှိတဦးနှင့် သံတမန်များက ပြောသည်။
သို့သော် အိန္ဒိယသည် တရုတ်၏ သံတမန်ရေးရာ လှုပ်ရှားမှုကို ဝေဖန်ခဲ့ပြီး တရုတ်နှင့် ကျန်အာရှဒေသများနှင့် အခြား ဒေသများကို ဆက်စပ်ပေးသည့် ကုန်းနှင့် ရေကြောင်း ဆက်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းများ တည်ဆောက်ရေး အစီအစဉ်မှ အဓိက စီမံကိန်းတခုသည် ပါကစ္စတန် ထိန်းချုပ်သော ကက်ရှ်မီးယားကို ဖြတ်သန်းနေသည် ဟု အပြစ်တင်ခဲ့သည်။
အိန္ဒိယပါဝင်လာအောင် တရုတ်နိုင်ငံဘက်က မလုပ်ဆောင်နိုင် ခြင်းမှာ နယ်နိမိတ် အငြင်းပွားမှုများနှင့် တရုတ်နိုင်ငံက ပါကစ္စတန်ကို ထောက်ခံခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပြီး ၂ နိုင်ငံ အကြား ဆက်ဆံရေး ယိုယွင်းလာသည်ကို ပြသနေသည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ One Belt, One road အစီအစဉ်ကို အိန္ဒိယက မသိကျိုးကျွန်ပြုခြင်းမှာ မိုဒီအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံကို အပြင်းထန်ဆုံး တုံ့ပြန်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။
သို့သော် ထိုလုပ်ရပ်ကြောင့် အိန္ဒိယအနေဖြင့် အာရှတွင် သြဇာကြီးထွားနေသော တရုတ်ကို ချိန်ခွင်လျှာညှိရန် အမေရိကန် ထောက်ခံမှုကို ဆက်လက် အားမထားနိုင်တော့သည့် အချိန်တွင် အထီးကျန်ဖြစ်သွားစေနိုင်သည့် အန္တရာယ်ရှိနေသည် ဟု တရုတ်ဆောင်းပါးရှင်များနှင့် အိန္ဒိယရေးရာကျွမ်းကျင်သူများက ပြောသည်။
အမေရိကန်နှင့် ဂျပန် အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၆၀ မှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် မေလ ၁၄-၁၅ ရက်များက ကျင်းပသော တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် ၏ အရေးပါသော စီမံကိန်းထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲသို့ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။
သို့သော် One Belt, One Road အစီအစဉ်၏ ကြီးမားသော အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည့် တရုတ်-ပါကစ္စတန် စီးပွားရေး စင်္ကြန်သည် အိန္ဒိယက ၎င်း၏ ပိုင်နက် အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော ပါကစ္စတန်ထိန်းချုပ်သည့် ကက်ရှ်မီးယားကို ဖြတ်သန်းနေလျှင် အိန္ဒိယအနေဖြင့် ပါဝင်ရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း မိုဒီ၏ အာဏာရပါတီ ဖြစ်သည့်
Bharatiya Janata Party (BJP) နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ချမှတ်ရာတွင် ပါဝင်သည့် သြဇာကြီးမားသော ခေါင်းဆောင် ရမ်မက်ဟက် Ram Madhav က ပြောသည်။
“သူတို့ရဲ့ အချုပ်အခြာ အာဏာ ချိုးဖောက်ခံရတာနဲ့ နည်းနည်းလေးပဲ ဆက်စပ်တဲ့ ပြဿနာရှိရင်တောင်မှ တရုတ်က အခြားနိုင်ငံတွေကို အမြဲ ခြိမ်းခြောက်နေကျပဲ။ ဘယ်နိုင်ငံမှ အချုပ်အခြာအာဏာနဲ့ ကုန်သွယ် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး အကျိုးစီးပွား အတွက် အပေးအယူ မလုပ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
စီးပွားရေး အလာအလာ
အရွယ်အစားနှင့် ၎င်း၏ စီးပွားရေးချဲ့ထွင်မှု နှုန်းအရ အိန္ဒိယသည် အာရှနှင့် ဥရောပ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်း၊ အာဖရိက တို့ကို အခြေခံအဆောက်အအုံ တည်ဆောက်ဆက်သွယ်ပြီး၊ ကုန်သွယ်မှု တွန်းအားပေးသော ထိုစီမံကိန်းတွင် တရုတ်၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အများဆုံးရဖွယ်ရှိသည် ဟု ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ မတိုင်မီ Credit Suisse က ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
အိန္ဒိယတွင် တရုတ်ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုမှာ ၂၀၁၇ မှ ၂၀၂၁ အတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၈၄ ဘီလီယံမှ ၁၂၆ ဘီလီယံ အထိ ရှိနိုင်ပြီး ရုရှား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ပါကစ္စတန်နှင့် တရုတ်၏ အစီအစဉ်တွင် ပါဝင်သော အခြားနိုင်ငံများထက် များစွာ ပိုမိုသည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံကို မည်သည့် စီမံကိန်းမျှ အတိအကျ သတ်မှတ် မပေးရသေးဘဲ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကပင် စီစဉ်ထားသော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-တရုတ်-အိန္ဒိယ-မြန်မာ စီးပွားရေး စင်္ကြန် ကဲ့သို့သော လက်ရှိ စီမံကိန်းများကိုပင် ရပ်ဝန်းတခု၊ လမ်းတခု အစီအစဉ်တွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ တောင်ပိုင်း ဒေလီနှင့် ချန်းနိုင်ကို ဆက်သွယ်သော မြန်နှုန်းမြင့် ရထားလမ်း စီမံကိန်းအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေ စမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်နေပြီ ဖြစ်ပြီး ထိုရထားလမ်းသည် နောင်တွင် ခေတ်သစ်ပိုးလမ်းနှင့် ဆက်သွယ် ချိတ်ဆက်မည် ဖြစ်သည်။
တရုတ်၏ ဒေသတွင်း ဆက်စပ်မည့် စီမံကိန်းများတွင် အိန္ဒိယက ဆက်လက် နောက်ချန်နေခဲ့ပါက ထိုစီမံကိန်းများ လက်တွေ့ဖြစ်နိုင်ခြေကို မေးခွန်းထုတ်ရတော့မည် ဖြစ်သည်ဟု သုတေသီများက ပြောသည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် တိဗက်မှ နီပေါ ခတ္တမန္ဒူအထိ ဒေါ်လာ ၈ ဘီလီယံတန် ရထားလမ်း တည်ဆောက်ရန် နီပေါနိုင်ငံနှင့် ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပနေသည်။ သို့သော် တရုတ်နိုင်ငံသည် ထိုကွန်ယက်ကို အိန္ဒိယနယ်စပ်အထိ တိုးချဲ့ပြီး ကြီးမားသော အိန္ဒိယဈေးကွက်သို့ ကုန်စည် ဝင်ထွက်ခွင့် ပြုလိုသည်။
ဗျူဟာအရ စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်ခြင်း
ဒေသတွင်းတွင် တရုတ်က ချဲ့ထွင်လာခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး အိန္ဒိယ အတွက် အခြား စိုးရိမ်စရာများလည်း ရှိနေသည်။ တရုတ်က နီပေါ၊ သီရိလင်္ကာနှင့်ဘ င်္ဂလားဒေ့ရှ် တို့ကဲ့သော နိုင်ငံများတွင် တွင် ဆိပ်ကမ်းများ၊ ရထားလမ်းများ၊ ဓာတ်အားပေး စက်ရုံများ တည်ဆောက်နေပြီး အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ ပတ်လည်မှ ပုလဲကုံးဟုခေါ်သော ဆိပ်ကမ်းစီမံကိန်း များကြောင့် အိန္ဒိယက ဝိုင်းပတ်ခံရမည်ကို စိုးရိမ်နေသည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံက ၎င်း၏ စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မှုများ၊ အထူးသဖြင့် တရုတ်-ပါကစ္စတန် စီးပွားရေး စင်္ကြန်နှင့် ပတ်သက်သော စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မှုနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ခြင်းကို တရုတ်နိုင်ငံအား အကြိမ်ကြိမ် အသိပေးခဲ့ သည်ဟု ၂၀၁၆ ခုနှစ် အထိ တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ သံအမတ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သော Ashok Kantha က ပြောသည်။
“ဒီစီးပွားရေး စင်္ကြန်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စီးပွားရေးအရ စဉ်းစားတွေးခေါ်မှုက ဘယ်မှာလဲ။ ဘာအဓိက စီးပွားရေး မောင်းနှင်အားမှ မရှိဘူး။ မောင်းနှင်အားက နိုင်ငံရေးနဲ့ သေနင်္ဂဗျူဟာပုံစံ တွန်းအားတွေပဲ ရှိတယ်” ဟုလည်း သူက ပြောသည်။
ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ မတိုင်မီ တပတ်အလိုတွင် အိန္ဒိယဘက်က ကျေနပ်စေရန်နှင့် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက် စေရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ် Luo Zhaohui က တရုတ်-ပါကစ္စတန် စီးပွားရေး စင်္ကြန်၏ အမည်ကို ပြောင်းပေးမည်ဟု ကမ်းလှမ်းသည်။
အိန္ဒိယတပ်မတော် ဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့ မိန့်ခွန်းတွင် ပြောကြားခဲ့သော ထို အဆိုပြုချက်ကို တရုတ်သံအမတ်က အသေးစိတ် ရှင်းလင်း ပြောကြားခြင်း မပြုခဲ့ဟု ထိုဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်ခဲ့သူများနှင့် မီဒီယာများ၏ အဆိုအရ သိရသည်။
တရုတ်သံရုံးက နောက်ပိုင်းတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော ဆွေးနွေးချက်များ မှတ်တမ်းတွင်မူ ထိုစီမံကိန်း အမည်ပြောင်းရန် အဆိုပြုချက် အကြောင်း မပါဝင်ပေ။
ထိုသို့ အမည်ပြောင်းမည့် အစီအစဉ်မှာ စီမံကိန်းအမည်တွင် အိန္ဒိယကို ထည့်သွင်းပြီး တရုတ်-ပါကစ္စတန်-အိန္ဒိယ စီးပွားရေး စင်္ကြန်ဟု အမည်ပြောင်းရန် ဖြစ်သည်ဟု ယခင်က တရုတ်က ပြောခဲ့ကြသည်။
အမည်မဖော်လိုသူ တရုတ်သံတမန် တဦးကမူ အိန္ဒိယအနေဖြင့် ၎င်းထိန်းချုပ်သော ကက်ရှ်မီးယား ဒေသတွင် အခြေခံ အဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ပြီး နောင်တွင် ပါကစ္စတန်ထိန်းချုပ်သော ကက်ရှ်မီးယားမှ တရုတ်က စီစဉ်နေသော အခြေခံ အဆောက်အအုံများနှင့် ချိတ်ဆက်နိုင်ကြောင်း အကြံပြုသည်။
နှစ်ဘက်စလုံးမှ သံတမန်ဟောင်းများနှင့် ပညာရှင်များ အကြား ပြုလုပ်သော အစည်းအဝေးတခုတွင် လေ့လာခဲ့သော အခြား အဆိုပြုချက်တခုမှာ တရုတ်-ပါကစ္စတန် စီးပွားရေးစင်္ကြန်သည် ကက်ရှ်မီးယားကို ပါကစ္စတန်က ပိုင်ကြောင်း ထောက်ခံရာ ရောက်သည်ဟူသော အိန္ဒိယ၏ကန့်ကွက်မှုကို ကျော်လွှားရန် ထိုစီမံကိန်းကို အင်ဒပ် စင်္ကြန် (Indus Corridor) ဟု ခေါ်ရန် ဖြစ်သည်။
ပါကစ္စတန်နှင့် အိန္ဒိယတို့သည် ၎င်းတို့၏ စစ်ပွဲ ၃ ပွဲအနက် ၂ ပွဲကို ကက်ရှ်မီးယား အတွက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြီး နှစ်ဖက် စလုံးက ထိုဒေသကို ၎င်းတို့ အပြည့်အဝပိုင်သည်ဟု တောင်းဆိုကြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ အမျိုးသမီး Hua Chunying က စီမံကိန်း အမည်ပြောင်းရန် ကမ်းလှမ်းခြင်းကို တိုက်ရိုက် ပြောကြားခြင်း မပြုဘဲ ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲအတွင်း သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် ပြောခဲ့သည့် တရုတ်နိုင်ငံသည် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်ရေးမူ ကို လိုက်နာမည် ဖြစ်ပြီး အိန္ဒယ အနေဖြင့် စိုးရိမ်ရန် မလိုကြောင်းသာ ပြောသည်။
“အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်က စိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းလို့ ရမယ် ထင်ပါတယ်” ဟုလည်း သူက ပြောသည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ Gopal Baglay ကမူ အိန္ဒယ အနေဖြင့် မှန်ကန်သော လမ်းကြောင်းမှ မည်သည့် အဆိုပြုချက်မျှ မရခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယသည် စီမံကိန်းတခုလုံးနှင့် ပတ်သက်ပြီး တရုတ်နှင့် ဆွေးနွေးလိုကြောင်း ပြောသည်။
(Reuters တွင် ဖော်ပြထားသည့် Sanjeev Miglani ၏ India’s ‘new Silk Road’ Snub Highlights Gulf With China ဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်သည်။)
