အခြေခံပညာအဆင့် တတိယတန်း မြန်မာစာတွင် ပါရှိသည့် အောင်ဆန်းဇာနည် ကဗျာ နောက်ဆုံးအပိုဒ်တွင် “ဆိုရှယ်လစ်ဘောင် လမ်းစဉ်များ၊ ဗိုလ်ချုပ် ချမှတ်သွား” ဆိုသည့် စာသားအစား “တို့ပြည်ကောင်းအောင် လမ်းစဉ်များ၊ ဗိုလ်ချုပ်ချမှတ်သွား”ဆိုသည့် စာသား ပြောင်းလဲပေးရန် မြစ်သားမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဒေါက်တာ လင်းလင်းကျော်က ယနေ့ ကျင်းပသည့် ပြည်သူ့လွှတ် တော်တွင် တောင်းဆိုလိုက်သည်။
ဒေါက်တာ လင်းလင်းကျော်က“ဖြူစင်နေတဲ့ ကလေး ကဗျာကို အရောင်မဆိုးဘဲ အကျည်းမတန်စေလိုတဲ့ အတွက် ဆိုရှယ် လစ်ဘောင် လမ်းစဉ်များ ဗိုလ်ချုပ် ချမှတ်သွားဆိုတဲ့ စာသားအစား တို့ပြည်ကောင်းအောင် လမ်းစဉ်များ၊ ဗိုလ်ချုပ်ချမှတ် သွား ဟု သင်ရိုးညွှန်းတမ်းတွင် ရိုးရိုးရှင်းရှင်း မူရင်းအတိုင်း ဖော်ပြပေးရန် အစီအစဉ် ရှိ မရှိ မေးမြန်းအပ်ပါတယ်”ဟု ပြော သည်။
ထိုသို့ စာသားကို ပြောင်းလဲပေးပြီးနောက် ကဗျာရေးသားသူ ကဗျာဆရာကြီး တင်မိုး၏ အမည်ကိုလည်း ပြန်လည် ထည့် သွင်း ပေးခြင်းဖြင့် တိုင်းပြည်၏ အနာဂတ် ခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်လာမည့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ လူငယ်များအား ဗိုလ်ချုပ်၏ ဘဝအမှန်ကို မူရင်း ကဗျာ အတိုင်း အရောင်မဆိုးဘဲ သင်ယူစေလိုကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောဆိုသည်။
ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာနကမူ ထိုကဗျာနှင့် ပတ်သက်၍ တက္ကသိုလ် မြန်မာစာ ပါမောက္ခများ ပါဝင်သည့် အဖွဲ့တခုက စိစစ်ရာတွင် ဆရာ တင်မိုး ရေးကြောင်း သက်သေ အထောက်အထား မတွေ့ရှိရသည့်အပြင် ၁၉၄၇ ခုနှစ်ထုတ် ကျောင်းသုံး စာအုပ်များတွင် စတင် ထည့်သွင်းစဉ်ကပင် ကဗျာဆရာအမည် ပါဝင်ခြင်း မရှိကြောင်း လွှတ်တော်တွင် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
“အဆိုပါ ကဗျာကို ကဗျာဆရာကြီး ဆရာကြီး ဦးတင်မိုးက ရေးသားခဲ့တယ်လို့ အများစုက မှတ်ယူခဲ့ကြပေမယ့် ဆရာကြီး ဦးတင်မိုး ရေးသားခဲ့ကြောင်းကို ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် မြန်မာစာဌာနမှ စိစစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ရေးသားခဲ့ကြောင်း ခိုင်မာတဲ့ အထောက်အထား မတွေ့ရှိရပါကြောင်း တင်ပြအပ်ပါတယ်”ဟု ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာန ဒု ဝန်ကြီး ဦးဝင်းမော်ထွန်းက ပြောသည်။
၁၉၆၅ ခုနှစ် ပထမအကြိမ် စတင်ထုတ်ဝေခဲ့သည့် အမေ့ကျောင်း ကဗျာစာအုပ် အပါအဝင် မျက်မှောက်ကာလအထိ ထွက်ရှိခဲ့သော ဆရာကြီး ဦးတင်မိုး၏ ကဗျာပေါင်းချုပ် စာအုပ်များတွင်လည်း အောင်ဆန်းဇာနည် ကဗျာကို ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားခြင်း မရှိကြောင်း၊ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် စာကြည့်တိုက်ပညာ ဘွဲ့အတွက် သင်တန်းသူ တဦး ရေးသား တင်သွင်း ခဲ့သည့် သုတေသနကျမ်းတင်ရန် စာစုစာရင်းတွင်လည်း အောင်ဆန်းဇာနည်ကဗျာ မပါရှိကြောင်း ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောသည်။
သို့သော် ဆရာကြီး တင်မိုးနှင့် နီးစပ်ခဲ့သူ ကဗျာဆရာ ကိုလေး (အင်းဝဂုဏ်ရည်)ကမူ အောင်ဆန်းဇာနည် ကဗျာကို ရေးသားခဲ့သူမှာ ဆရာတင်မိုး ကိုယ်တိုင်ဖြစ်ပြီး ထိုကဗျာသည် ပုံဖျက်ခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆရာ ဒဂုန်တာရာ၏ ကဗျာတချို့နှင့် ၎င်း၏ ကဗျာ တချို့ ပင်လျှင် ပုံဖျက်ခံရခြင်းမျိုး ရှိကြောင်း ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
“ဆိုရှယ်လစ် လူ့ဘောင်ဆိုတဲ့ စာသားကို ဘယ်ကဗျာဆရာမှ အတုံးလိုက် အတစ်လိုက် မသုံးဘူး။ ဒီလောက်ကြီးဗျာ။ ဆရာတင်မိုးလို လူက ဒီလို ဘယ်ရေးမှာလဲ။ အဲဒီခေတ်တုန်းက သင်ရိုးအဖွဲ့ထဲမှာလည်း စစ်ဗိုလ်တွေပါတယ်လေ။ အဲဒီမှာ ဆရာက ဦးထင်ဖတ် (ကွယ်လွန်သူ စာရေးဆရာကြီး မောင်ထင်) ကို သူ့နာမည် မထည့်ဖို့ ပြောလိုက်တာ”ဟုလည်း ၎င်းက ရှင်းပြသည်။
ဆရာတင်မိုး ကိုယ်တိုင် ကဗျာ၏ နောက်ဆုံး အပိုဒ်ကို ရေးသားထားခြင်း မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းမသေဆုံးမီ နိုင်ငံခြားတွင် နေထိုင်စဉ်က အသံလွှင့် မီဒီယာတခုသို့ ဖြေကြားခဲ့ကြောင်း၊ ယခုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ဆရာ မောင်မိုးသူ၊ ကိုလေး (အင်းဝဂုဏ်ရည်) အပါအဝင် စာပေ ပညာရှင်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ၎င်းတို့က ထိုစာသားကို ဆရာတင်မိုး ရေးသားသည်မှာ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း အကျိုးအကြောင်း ခိုင်လုံစွာ ထောက်ပြခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာ လင်းလင်းကျော်က လွှတ်တော်တွင် ဆွေးနွေးသည်။
“ဒီကိစ္စဟာ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်အတွက် အလွန်အရေးကြီးတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒီကဗျာကို ကြည့်ရင် ကလေးများနဲ့ လုံးဝ မသက် ဆိုင် တဲ့ ဆိုရှယ်လစ်ဘောင် ဆိုတဲ့ မဆီမဆိုင် မြင့်မားလှတဲ့ နိုင်ငံရေးဝါဒဆိုင်ရာ ပညာရပ် ဝေါဟာရတခု ပါဝင်နေတာဟာ ရိုးရှင်းလှတဲ့ ကလေးကဗျာကို အကျည်းတန်စေကြောင်း၊ ဆရာတင်မိုးရဲ့ ဖွဲ့ဟန်မဟုတ်ကြောင်း၊ ဆရာက ကလေးကဗျာကို ဒီလို ရေးမည် မဟုတ် ကြောင်း ပြောကြပါတယ်”ဟုလည်း ၎င်းက ပြောဆိုသည်။
ဆရာတင်မိုး၏ မိသားစု ကိုယ်စားပြု သမီးကြီး ဒေါ်မိုးမိုးစံနှင့် တွေ့ဆုံရာတွင်လည်း ဆိုရှယ်လစ်ဘောင်ဆိုသည့် စာသားမှာ ဖေဖေ ရေးခဲ့ခြင်း မဟုတ်ကြောင်း၊ မူရင်းကဗျာတွင် “တို့ပြည်ကောင်းအောင် လမ်းစဉ်များ၊ ဗိုလ်ချုပ်ချမှတ်သွား”ဟု ရေးသား ထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း နှုတ်ဖြင့် ဖြေကြားခဲ့ပြီး မိမိထံသို့လည်း စာဖြင့် လက်မှတ်ရေးထိုး ပေးပို့ခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာ လင်းလင်းကျော်က ပြောသည်။
ဥပမာအားဖြင့် ၁၉၅၅ ခုနှစ်က ကဗျာ့ပန်းဥယျာဉ်ဟု ခေါ်သည့် သင်ရိုးစာအုပ်တွင် ယခု သမ္မတကြီး ဦးထင်ကျော်၏ ဖခင်၊ စာရေးဆရာ ကဗျာဆရာကြီး မင်းသုဝဏ်၏ ကဗျာတွင် “ဘုန်းကြီးအော့လို့”ဟု နေရာ၌ “ဘုန်းကြီးအော်လို့”ဟု ဖော်ပြမိခဲ့၍ ကဗျာ၏ အနှစ်သာရ တခြားစီ ဖြစ်ခဲ့ဖူးကြောင်း၊ ယခုလည်း အောင်ဆန်းဇာနည် ကဗျာကို အမှတ်မှားနေသူများ ရှိနေ၍ နှောင်းလူများကို မမှားစေချင်ကြောင်း မြစ်သား ကိုယ်စားလှယ်က ဆွေးနွေးသည်။
ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာနက အောင်ဆန်းဇာနည်ကဗျာ ရေးသူနှင့် စာသားများနှင့်စပ်လျဉ်းပြီး ခိုင်လုံသည့် အထောက်အထား များကို ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် မြန်မာစာ ပါမောက္ခများ အဖွဲ့က ဆက်လက် ဆောင်ရွက်နေကြောင်းနှင့် ခိုင်လုံတဲ့ အထောက် အထား နှင့် တိကျသည့် အဖြေ ရရှိမှသာ တတိယတန်း မြန်မာစာ ကျောင်းသုံးစာအုပ် ပြုစုထုတ်ဝေသည့်အခါ မူရင်းကဗျာ အထောက်အထား၊ မူရင်း စာရေးသူ အမည် တို့ကို ဖော်ပြလျက် ထည့်သွင်းပုံနှိပ်သွားရန် စီစဉ်မည်ဟု လွှတ်တော်တွင် ပြောကြားသွားသည်။
