ပြည်ပသို့ တရားမဝင် သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ရင်း မြန်မာနိုင်ငံသား အချင်းချင်း ပေါင်းသင်းရာမှ မွေးဖွားလာသော ကလေးများကို အစိုးရက မွေးစာရင်း ထုတ်ပေး၍ နိုင်ငံသားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် နှောင့်နှေးမှုများ ရှိနေသဖြင့် ယင်း ကလေးငယ်များ နိုင်ငံမဲ့လူသားများ ဖြစ်သွားမည်ကို စိတ်ပူကြောင်း လွိုင်ကော်မြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဒေါက်တာ ခင်စည်သူက ပြောသည်။
ယနေ့ ကျင်းပသည့် ပြည်သူ့လွှတ်တော် အစည်းအဝေးတွင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ ကလေးများကို မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရက မြန်မာနိုင်ငံသားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြု မွေးစာရင်းထုတ်ပေးရန် အစီအစဉ် ရှိ၊ မရှိ မေးခွန်းကို မေးမြန်းစဉ် အထက်ပါအတိုင်း ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။
ဒေါက်တာ ခင်စည်သူက “သူတို့မှာ တရားဝင် မွေးစာရင်း ရခွင့်မရှိလို့ မွေးလာတဲ့ ကလေးရော၊ မိဘတွေပါ ပြည်ပနိုင်ငံ တခုခုရဲ့ နိုင်ငံသားအဖြစ် ခံယူသွားကြတာလည်း မနည်းပါဘူး။ နိုင်ငံမဲ့လူသား ဖြစ်နေခြင်းကလည်း ရင်နင့်စရာ ဖြစ်ပါ တယ်။ အစိုးရရဲ့ လူမှုကာကွယ် စောင့်ရှောက်မှု မရတဲ့အတွက် ကျမတို့ နိုင်ငံရဲ့ အလွန်တန်ဖိုးရှိတဲ့ လူသားအရင်းအမြစ် တွေ ဆုံးရှုံးနေရပါတယ်”ဟု ပြောသည်။
အစိုးရကမူ တရားမဝင် သွားရောက်သူများနှင့် ၎င်းတို့၏ ကလေးများကို လူမှု ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုပေးရန် အခက်အခဲများ ရှိပြီး နိုင်ငံ၏ ဥပဒေ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအရ တရားဝင် သွားရောက်သူများကိုသာ ကူညီနိုင်သဖြင့် တရားဝင် သွားရောက်ကြရန် လိုကြောင်း အလုပ်သမား၊ လူဝင်မှု ကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အားဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး ဦးသိန်းဆွေက လွှတ်တော်တွင် ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။
ဦးသိန်းဆွေက “အဲဒီတရားမဝင် သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ပြီးတော့မှ မွေးဖွားလာတဲ့ ကလေးများကို မြန်မာနိုင်ငံသား အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုဖို့က မိဘများက ဥပဒေနှင့်အညီ တရားဝင် လုပ်ကိုင်စေရန် ဆောင်ရွက်ပေးပြီးတော့မှ မွေးဖွားလာတဲ့ သား သမီးများကိုလည်း ဥပဒေ လုပ်ထုံး၊ လုပ်နည်းများနဲ့အညီ ကျနော်တို့ ဝန်ကြီးဌာန အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား အဖြစ် အသိအမှတ်ပြု ဆောင်ရွက်ပေးမည် ဖြစ်ပါကြောင်း ရှင်းလင်း တင်ပြအပ်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။
ပြည်ပရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားဟောင်းများ၏ သားသမီးများ အနေဖြင့်လည်း မိဘများက နိုင်ငံသားအဖြစ် ပြန်လည် လျှောက်ထားရန် လိုအပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ ကလေးများ ပြည်ပတွင် မွေးဖွားခြင်း ထောက်ခံစာကို သက်ဆိုင်ရာ သံရုံး၊ ကောင်စစ် ဝန်ရုံးတို့တွင် ပူးတွဲတင်ပြ၍ မြန်မာနိုင်ငံသားဟောင်းများရော ပြည်ပမှာမွေးသည့် ကလေးများပါ မြန်မာနိုင်ငံသား အဖြစ် ပြန်လည်လျှောက်ထားနိုင်ကြောင်း သိရသည်။
“ပြည်ပမှာ မြန်မာနိုင်ငံသား ၂ ဦးက မွေးဖွားတဲ့ သားသမီးများအတွက် ကလေးမွေးဖွားကြောင်း မွေးစာရင်းနဲ့အတူ တနှစ် အတွင်းမှာ မိဘ သိုု့မဟုတ် အုပ်ထိန်းသူက သံရုံး သို့မဟုတ် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို အကြောင်းကြားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကိစ္စကတော့ မြန်မာနိုင်ငံသား ဖြစ်နေဆဲ ပုဂ္ဂိုလ်များပဲ ဖြစ်ပါတယ်”ဟု ဦးသိန်းဆွေက ပြောသည်။
ထိုသို့ ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီး ဦးသိန်းဆွေ၏ အဖြေကို အားမရကြောင်း လွှတ်တော်အပြီးတွင် ဒေါက်တာခင်စည်သူက မီဒီယာများသို့ ပြောသည်။
“ပြည်ပကနေ တရားမဝင် အလုပ်လုပ်ပြီး ပြန်လာတယ်။ သူတို့မှာက ပြည်တွင်းမှာက အိမ်ထောင်စုစာရင်း ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ကလေးက ပြည်ပမှာမွေးပြီး ပြန်လာတော့ မွေးစာရင်း ရမလာဘူး။ ပြည်တွင်းမှာလည်း မွေးစာရင်း ထုတ်မပေးတော့ နိုင်ငံမဲ့ ဖြစ်နေရပါတယ်။ အဖေ၊ အမေက တရားမဝင် အလုပ်သမားဖြစ်လို့ Register မလုပ်ရဲဘဲ ပြန်လာတဲ့အတွက် အခက်အခဲကို စဉ်းစားဖြေရှင်းပေးဖို့ မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်”ဟု ၎င်းက ထပ်ဆင့်မေးခွန်း မေးမြန်းခဲ့သည်။
သို့သော် ဝန်ကြီးဌာနက တည်ဆဲ ဥပဒေ၊ လုပ်ထုံး လုပ်နည်းများနှင့်အညီသာ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ကြောင်း၊ မွေးစာရင်း ကိစ္စကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပညာရေး ကိစ္စကို ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနတို့နှင့် ညှိနှိုင်းပေးမည်ဟု ဝန်ကြီး ဦးသိန်းဆွေက ထပ်ဆင့်မေးခွန်းကို ပြန်လည် ဖြေကြားခဲ့သည်။
“မွေးဖွားလာတဲ့ ကလေးတိုင်းကို မွေးစာရင်းထုတ်ပေးနိုင်ဖို့ ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာန၊ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းများမှ တဆင့် ဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။ ပြည်ပနိုင်ငံများမှာ ရောက်ရှိနေတဲ့ ကလေးများကိုတော့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံအနေနဲ့ လက်ရှိ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခြင်း မရှိပါဘူး။ ဒီကိစ္စများဟာ ကျယ်ပြန့်ပြီးတော့ သက်ဆိုင်တဲ့ နိုင်ငံများရဲ့ ခွင့်ပြုချက်လည်း လိုအပ်တဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်”ဟု ဝန်ကြီးက ပြောသည်။
ပညာရေး အတွက်မူ မြန်မာအစိုးရနှင့် ထိုင်းအစိုးရတို့ ပူးပေါင်း၍ ထိုင်းနိုင်ငံ မဲဆောက်မြို့အတွင်းရှိ အခြေစိုက် စခန်း ၁၃ ခုတွင် ၂၀၁၆-၁၇ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မှ စတင်ကာ ကျောင်းပြင်ပ မူလတန်း ပညာရေး အစီအစဉ်ကို ပညာရေးဌာန ဘဏ္ဍာရေး ရန်ပုံငွေနှင့် ဆရာ၊ ဆရာမ ၃၀ ဦးတို့က ကလေး ၅၀၀ ခန့်ကို စာသင်ကြားနေသည်ဟု သိရသည်။