ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် သတင်းမီဒီယာ နှိပ်ကွပ်သူများ ဆုချိတ်

နယူးယောက်အခြေစိုက် သတင်းသမားများ အကာအကွယ်ပေးရေးကော်မတီ (CPJ) က နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား သတင်းမီဒီယာ နှိပ်ကွပ်သူများဆု စာရင်းတွင် အခြားကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များဖြစ်သည့် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၊ တူရကီ သမ္မတ၊ တရုတ်သမ္မတ တို့နှင့်အတူ ယှဉ်တွဲ ထည့်သွင်း ဖော်ပြလိုက်သည်။

ယင်းဆုစာရင်းသည် အမေရိကန်သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်က တွီတာလူမှုကွန်ရက်ပေါ်တွင် “တနှစ်တာအတွင်း မသမာမ ှုအရှိဆုံးနှင့် အကျင့်ပျက်ဆုံး မီဒီယာဆု” ဟု ရေးသားခဲ့ခြင်းအပေါ် CPJ က တုံ့ပြန်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များသည် ၎င်းတို့ သွားနေသည့် လမ်းကြောင်းပေါ်မှ သွေဖီကာ မီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့်ကို ပံ့ပိုးနေသည့် စာနယ်ဇင်းနှင့်နှုန်းစံများ ပြိုလဲစေရန် တိုက်ခိုက်နေကြသည်ဟု CPJ ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

နယူးယောက်အခြေစိုက် ဥပဒေအကျိုးဆောင်များအဖွဲ့က ရွေးချယ်လိုက်သည့် ဆုငါးမျိုးမှာ အရေခွံ အပါးဆုံး၊ စာနယ်ဇင်းကို ဆန့်ကျင်ရန် အကြမ်းဖက်တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေများကို အလွန်အကျွံ အသုံးအပြုဆုံး၊ မီဒီယာကို အတင်းကျပ်ဆုံး ချုပ်ကိုင်နိုင်မှု၊ စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့် အကြီးမားဆုံး နောက်ကြောင်းပြန် ကျရှုံးသူနှင့် ကမ္ဘာ့စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့်ကို ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်ရာ၌ အလုံးစုံ အောင်မြင်မှုဆုများ ဖြစ်သည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို  စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့် အကြီးမားဆုံး နောက်ကြောင်းပြန် ကျရှုံးသူအဖြစ်  သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အောက်ဖော်ပြချက်သည် CPJ ၏ ဆုစာရင်း ကြေညာချက်ဖြစ်သည်။

အရေခွံအပါးဆုံးဆု 

ပထမ ။ ။ တူရကီ သမ္မတ Recep Tayyip Erdoğan

တူရကီ အာဏာပိုင်များက ဂျာနယ်လစ်များ သတင်းဌာနများ နှင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာ သုံးစွဲသူများကို သမ္မတ Erdoğan နှင့် အ ခြား တူရကီခေါင်းဆောင်များကို စော်ကားပုတ်ခတ်မှု၊ တူရကီ နိုင်ငံကို စော်ကားပုတ်ခတ်မှုများဖြင့် အကြိမ်ကြိမ် အရေးယူခဲ့ကြသည်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်အတွင်းတွင် တူရကီနိုင်ငံ တရားစီရင်ရေး စနစ်သည် သမ္မတကို စော်ကားမှု သို့မဟုတ် တူရကီ နိုင်ငံ၊ တူရကီ သမ္မတနိုင်ငံ၊ ပါလီမန်၊ အစိုးရ သို့မဟုတ် တူရကီတရားစီရင်ရေး အဖွဲ့အစည်းများကို စော်ကားသည့် အမှု ပေါင်း ၄၆၁၉၃ မှုကို ကိုင်တွယ်ခဲ့ရသည်ဟု Cumhuriyet သတင်းစာက တရားရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ရရှိသော အချက်အလက် များကို ကိုးကား၍ ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ဒုတိယ။ ။ အမေရိကန် သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်

ဒီယာများတွင် သူ့အပေါ် ဝေဖန်ရေးသားမှုများကို တုန့်ပြန်သည့် အနေဖြင့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် အသ ရေဖျက်မှု ဥပဒေများကို အသုံးပြုနိုင်အောင် ပြုလုပ်၍ သတင်းဌာနများကို တရားစွဲဆိုသွားမည် ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ ရုပ်သံလွှင့် လိုင်စင်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်မည် ဖြစ်ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ သူက သတင်းဌာနများ နှင့် ဂျာနယ် လစ်များကို Twitter နှင့် မိန့်ခွန်းများတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ပုံမှန်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ၎င်း တို့ကို တန်ဖိုးမရှိသူများ၊ ကျရှုံးသူများ သို့ မဟုတ် အမှိုက်သရိုက်များ အဖြစ်ခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် သူ့ကို သမ္မတလောင်းအဖြစ် ကျေညာခဲ့သည့် အချိန် မှ စ၍ ဒေါ်နယ်ထရန့်က Twitter တွင် စာနယ်ဇင်းအပေါ် ဝေဖန်တိုက်ခိုက်သည့် ပို့စ် ၁၀၀၀ ခန့်တင်ခဲ့သည်။ CPJ ၏ သုတေ သန များအရ လူသိများသူများနှင့် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များအပေါ် မီဒီယာ၌ ဝေဖန်တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်သည့် အချိန် တွင် သူတို့က ကိုယ်တိုင်စိစစ်တည်းဖြတ်ခြင်းကို အားပေးကြသည်။ ဂျာနယ်လစ်များကို မလိုအပ်သည့် စွန့်စားရမှုများရှိ ကြောင်းပြသကြသည်။

စာနယ်ဇင်းကို ဆန့်ကျင်ရန် အကြမ်းဖက်တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေများကို အလွန်အကျွံ အသုံးအပြုဆုံးဆု

ပထမ။ ။ တူရကီ သမ္မတ Recep Tayyip Erdoğan

တူရကီနိုင်ငံသည် ဂျာနယ်လစ်များကို ထောင်ချရာတွင် ကမ္ဘာပေါ်၌ အဆိုးဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ CPJ က နောက်ဆုံး စစ် တမ်း ကောက်ယူခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့ အထိ အနည်းဆုံး ၇၃ ယောက် အကျဉ်းထောင် အတွင်းတွင် ရှိနေသည်။ တူရကီနိုင်ငံတွင် သူတို့အလုပ်သူတို့ လုပ်နေသည့် ဂျာနယ်လစ်တိုင်းသည် နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ ဖြင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးခံနေရသူများ သို့မဟုတ် အရေးယူခံထားရသူများ ဖြစ်ကြသည်။ အမှုအများစုမှာ အကြမ်းဖက် အဖွဲ့ အစည်းဟု သံသယရှိခြင်းခံရသည့် အဖွဲ့အစည်းတခု ခု ကို ကူညီခြင်း သို့မဟုတ် ဝါဒ ဖြန့်ချီပေးခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်နေကြသည်။

ဒုတိယ။ ။ အီဂျစ် သမ္မတ Abdel Fattah el-Sisi

CPJ က နောက်ဆုံး အကျဉ်းထောင် စစ်တမ်းကောက်ယူသည့် အချိန်တွင် အီဂျစ် နိုင်ငံ၌ ဂျာနယ်လစ် အနည်းဆုံး ၂၀ ဦး ဖမ်းဆီး ထောင်ချခြင်းခံထားရသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ ၁၈ဦးမှာ အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ကူညီခြင်း သို့မဟုတ် လှုံ့ဆော်ခြင်း သို့မ ဟုတ် တားမြစ်ထားသည့် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပတ်သက်နေခြင်းတို့ ကဲ့သို့သော နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သည့် ရာဇဝတ်မှု များဖြင့် တရားစွဲဆိုခံထားရသူများ သို့မဟုတ် စီရင်ချက် ချမှတ်ခံထားရသူများ ဖြစ်ကြသည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် အီဂျစ် အစိုးရက အကြမ်းဖက်တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ သစ်တခုပြဌာန်းလိုက်သည်။ အဆိုပါ ဥပဒေအရ အာဏာပိုင်များက ဂျာနယ်လစ်များကို အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ပတ်သက်နေသော စောင့်ကြည့်စာရင်း တွင် ထည့်သွင်းနိုင်ပြီး ဂျာနယ်လစ်များ၏ ငွေကြေးနှင့် အခြားအခွင့်အရေးများကို ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်နိုင်သောကြောင့် စာနယ် ဇင်း အပေါ်နောက်ထပ်တိုက်ခိုက်ဖြိုခွဲမှု ဖြစ်ကြောင်း သတင်းဖော်ပြချက်များ အရသိရသည်။

မီဒီယာကို အတင်းကျပ်ဆုံး ချုပ်ကိုင်နိုင်မှုဆု

ပထမ။ ။ တရုတ် သမ္မတ ရှီကျင်ဖျင့်

ရှီကျင်ဖျင့်၏ တင်းမာသော ထိန်းချုပ်မှုတိုးလာနေသည့် တရုတ် အစိုးရက သတင်းမီဒီယာများကို သူတို့လိုအပ်ချက်နှင့် အညီ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ရန် အစဉ်အလာအတိုင်းရှိခဲ့သော စိစစ်ရေးနှင့် အင်တာနက် ထိန်းချုပ်မှုတို့ကို ပေါင်းစပ် အသုံးပြု သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် စာနယ်ဇင်းသမားများကို ထောင်ချရာတွင် ကမ္ဘာပေါ်၌ အဆိုးဆုံးနိုင်ငံများထဲတွင် တခုအဖြစ် ဆက်လက်ပါဝင်နေခဲ့ပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ဂျာနယ်လစ် အနည်းဆုံး ၄၁ ဦး အကျဉ်းထောင်ထဲတွင် ရှိနေသည့် အတွက် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒုတိယ အဆိုးဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သည်။ အစဉ်အလာ သမရိုးကျ မီဒီယာကို အစိုးရက ထိန်းချုပ်ထားသည်။ အကယ်၍ စာနယ်ဇင်းသမားများသည် သူတို့၏ သတင်းဌာနတွင် သို့မဟုတ် ကိုယ်ပိုင် ဘလော့ဂ်များတွင် စိစစ်ရေးစနစ် ၏ သတ်မှတ်ချက်များကို ကျော်လွန်မိခဲ့ပါက အလုပ်ပြုတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ခရီးသွားလာခွင့်တားမြစ်ပိတ်ပင်ခံရခြင်းများ ကြုံ တွေ့ရနိုင်သည့် အန္တရယ်ရှိနေသည်။ သတင်းထောက်များ၏ သတင်းရင်းမြစ်များ နှင့် နိုင်ငံတကာ ဂျာနယ်လစ်များမှာ လည်း ဖိနှိပ် ကန့်သတ်မှုများ ရင်ဆိုင်ကြရသည်။ ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့် Firewall၊ လူသားဖြင့် သို့မဟုတ် အလိုအ လျောက် စနစ်ဖြင့် စိစစ်ဖြတ်တောက်သည့် စနစ်နှင့် နည်းပညာကုမ္ပဏီများကို ဖိအားပေး အကျပ်ကိုင်ခြင်းတို့ အပါ အဝင် အင်တာနက်ကို ထိန်းချုပ်မှုများ ရှိနေသည်။

ဒုတိယ။ ။ ရုရှား သမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်

ပူတင်၏ လက်အောက်တွင် ဂျာနယ်လစ်များကို အကြမ်းဖက်ခြင်း သို့မဟုတ် ထောင်ချခြင်း စသည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများ နှင့် အခြားသော ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုများ ကြုံတွေ့ရသဖြင့် လွတ်လပ်သော သတင်းမီဒီယာက လုံးဝနီးပါး ဖယ်ရှားခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ရု ရှား အစိုးရက VOA နှင့် Radio Free Europe/Radio Liberty အပါအဝင် နိုင်ငံတကာသတင်းဌာနများကို နိုင်ငံခြား အေးဂျင့်များ အဖြစ် မှတ်ပုံတင်ရန် မကြာသေးမီက အမိန့်ထုတ်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်၏ အလားတူ လုပ်ရပ်ကို တုန့်ပြန် သည့် အနေဖြင့် ဖြစ်သည်။ ပါလီမန်အတွင်းသို့ (နိုင်ငံခြားသတင်းဌာနများမှ) ဂျာနယ်လစ်များ ဝင်ရောက်ခြင်းကိုလည်း ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ ရုရှား အာဏာပိုင်များက အင်တာနက် စိစစ်ဖြတ်တောက်ရေးတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပုံစံကို အတူယူ၍ အောင်မြင်မှု ရရှိအောင်ကြိုးစားနေသည်။

(ဤ ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် မြောက်ကိုရီးယားနှင့် အီရီထရီယာ ကဲ့သို့သော လွတ်လပ်သည့် သတင်းမီဒီယာ မရှိသော နိုင် ငံများ မပါဝင်ပါ။)

စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့် အကြီးမားဆုံး နောက်ကြောင်းပြန် ကျရှုံးသူဆု

ပထမ။ ။ မြန်မာ အစိုးရ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်

၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် CPJ က မြန်မာနိုင်ငံကို ကမ္ဘာပေါ်၌ နဝမမြောက် အဆိုးဝါးဆုံး စိစစ်ရေး ရှိသည့် နိုင်ငံ အဖြစ်စာရင်း သွင်း ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ပါတီ အာဏာ ရရှိလာခဲ့ပြီးနောက် ထောင်အတွင်းမှ ဂျာနယ်လစ် ၅ ဦးကို လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေးခဲ့ပြီး မီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့် မြင့်မားရေး မျှော်လင့်ချက်များ မြင့်တက်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း စာနယ်ဇင်းကို ကာလရှည်ကြာစွာ ဖိနှိပ်ကန့် သတ်ခဲ့သည့် ဥပဒေအများစုက ဆက်လက်၍ ရှိနေသည်။ ဂျာနယ်လစ်များလည်း ဆက်လက်၍ ထောင်ချခံနေရသည်။ ကုလသမဂ္ဂက လူမျိုးဖြုတ် ရှင်းလင်းခြင်း စံနမူနာ အဖြစ် အမည် တပ်ခဲ့သော ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှ ပဋိပက္ခနှင့် ပတ်သက်၍ သတင်းရယူရန် ကြိုးစားခဲ့သည့် ဂျာနယ်လစ်များကို အာဏာပိုင်များက တားဆီး ပိတ်ပင်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ရခိုင်ပဋိပက္ခကို သတင်းရယူ နေသော ရိုက်တာ သတင်းဌာနမှ သတင်းထောက် ၂ ဦးကို နိုင်ငံတော် လျှို့ဝှက်ချက်ဥပဒေကို ချိုးဖောက်မှုဖြင့် ဖမ်းဆီး ခဲ့ ပြီး သူတို့၏ ရှေ့နေများ၊ မိသားစုများနှင့် တွေ့ဆုံခွင့် မပေးမီ ၂ ပတ်ကြာ အဆက်အသွယ်ဖြတ် ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ အကယ်၍ ပြစ်မှုထင်ရှားပါက သူတို့ ၂ ဦးသည် ထောင်ဒဏ် ၁၄ နှစ် အထိ ကျခံရနိုင်သည်ဟု ရိုက်တာ သတင်းဌာနက  ဆိုသည်။

ဒုတိယ။ ။ ပိုလန် သမ္မတ Andrzej Duda

သမ္မတ Andrzej Duda ၏ လက်အောက်တွင် Law and Justice ပါတီက ဦးဆောင်သည့် ရှေးရိုးစွဲ အမျိုးသားရေး ဝါဒီ အစိုးရက ပိုလန်နိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို သိသိသာသာပြောင်းလဲ ပစ်ခဲ့သည်။ ပိုလန်နိုင်ငံသည် ကွန်မြူနစ်ဝါဒမှသည် ဥရော ပ သမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လာသည်အထိ ငြိမ်းချမ်းစွာပြောင်းလဲခဲ့သော ခရီးစဉ်ကြောင့် ဒီမိုကရေစီ၏ သင်္ကေတ တခု အဖြစ် ကာလကြာရှည်စွာရပ်တည်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်သော မီဒီယာက အဆိုပါ အသွင်ကူးပြောင်းရေး အတွက် ပင်မ ထောက်တိုင် ဖြစ်ခဲ့သည်။ လတ်တလောတွင် အစိုးရက အများပြည်သူအတွက် မီဒီယာ အပေါ်တိုက်ရိုက် ထိန်း ချုပ်မှုကို ရယူလိုက်ပြီး သတင်းဌာနများမှ နိုင်ငံခြားသား ပိုင်ရှင်များက သူတို့၏ ရှယ်ယာအများစု ပိုင်ဆိုင်မှုကို စွန့်လွှတ်ရန် ဖိအားပေးသည့် အ နေဖြင့် ဥပဒေအပြောင်းအလဲများ ပြုလုပ်မည်ဟု ကျေညာခဲ့ကြောင်း သတင်းများအဆိုအရသိရသည်။ အတိုက်အခံ လို လားသည့် သတင်းဌာနများသို့ အစိုးရရုံးများမှ ငွေကြေးပေးခြင်းကို ပယ်ဖျက်လိုက်ချိန်တွင် အစိုးရပိုင် ကုမ္ပဏီများ၏ ကြော်ငြာခငွေကြေးများက အစိုးရထောက်ခံသည့် သတင်းဌာနများသို့ ကူးပြောင်းရောက်ရှိသွားကြကြောင်း အမေရိကန် မှ မီဒီယာလေ့လာစောင့်ကြည့် လေ့လာရေး အဖွဲ့ဖြစ်သည့် Freedom House က ပြောသည်။ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းတွင် ပို လန် နိုင်ငံ၏ မီဒီယာ အာဏာပိုင်အဖွဲ့က ၂၀၁၆ ခုနှစ်က ပါလီမန်အတွင်းမှ ဆန္ဒပြပွဲများနှင့် သက်ဆိုင်သည့် သတင်းများကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့သော ပိုလန်ထိပ်တန်း သတင်းဌာနတခု ဖြစ်သည့် TVN24 ကို ပိုလန်ငွေ zloty ၁.၅ သန်း( အမေရိကန် ဒေါ် လာ ၄၁၅၀၀၀) ဒဏ်ရိုက်ခဲ့ကြောင်း သတင်းများတွင် ဖော်ပြခဲ့ပြီး အစိုးရက စာနယ်ဇင်းသမားများကို ကိုယ်တိုင် စိစစ်ဖြတ် တောက်မှုများပြုလုပ်ရေးအတွက် သတိပေးရန် ကြိုးစားနေသည်ဟု အဆိုပါ သတင်းများက ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်။ တရားစီရင် ရေး စနစ်ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် အစိုးရ၏ တပြိုင်နက်တည်း လုပ်ဆောင်မှုများကြောင့် ဒီဇင်ဘာလအတွင်းတွင် ဥရောပ သမဂ္ဂက ဥရောပသမဂ္ဂအဖွ့ဲတွင် ပိုလန်နိုင်ငံ၏ မဲပေးခွင့်ကို ဆိုင်းငံ့ထားရန် ရည်ရွယ်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်တခုကို ရုတ်တ ရက် အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့်ကို ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်ရာ၌ အလုံးစုံ အောင်မြင်မှုဆု 

ပထမ။ ။ အမေရိကန် သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်

အမေရိကန် နိုင်ငံသည် အခြေခံဥပဒေကို ပထမဆုံး ပြုလုပ်ရာတွင် စာနယ်ဇင်းလွတ်လပ်ခွင့်ကို ကာကွယ်ပေးခဲ့ခြင်း နှင့် အတူ ကမ္ဘာတလွှားတွင် လွတ်လပ်သော သတင်းမီဒီယာ နှင့် ပတ်သက်၍ ရှေ့ဆောင်လမ်းပြအနေဖြင့် ကာလ ကြာ ရှည် စွာ ရပ်တည်ခဲ့သည်။ ယခင် အမေရိကန်သမ္မတများက  စာနယ်ဇင်း အပေါ်တွင် ဝေဖန်ပြောဆိုမှုပြုလုပ်ခြင်း များ အတိုင်း အတာ တစုံတရာအထိ ရှိခဲ့သော်လည်း သူတို့က ဒီမိုကရေစီတွင် စာနယ်ဇင်းလွတ်လပ် မှု ၏ မရှိမဖြစ်အခန်းကဏ္ဍကို ထိန်းသိမ်းထောက်ခံရန် ပြည်တွင်းတွင်ရော ပြည်ပတွင်ပါ အခိုင်အမာကတိပြုပြောကြားခဲ့ကြသည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်က သူတို့နှင့် ဆန့်ကျင်စွာဖြင့် ပြည်တွင်းသတင်းဌာနများကို အစဉ်အမြဲထိုးနှက် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ် ခဲ့ သလို စာနယ်ဇင်းလွတ်လပ်ခွင့်ကို လူသိရှင်ကြားမြှင့်တင်ထောက်ခံရန် ရှီကျင်ဖျင့်၊ Recep Tayyip Erdoğan နှင့် Abdel Fattah el-Sisi တို့ကဲ့သို့သော ဖိနှိပ်သည့် ခေါင်းဆောင်များကဲ့သို့ပင် ညင်းဆန်ခဲ့သည်။ တရုတ်၊ ဆီးရီးုယား နှင့် ရုရှားမှ အာဏာပိုင်များက ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ “သတင်း အတုအယောင်များ” ဆိုသည့် ဝိသေသပုဒ် ကို လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့ကြ စသည်။ သူ၏ စာနယ်ဇင်းများ အပေါ် နှုတ်အားဖြင့် တိုက်ခိုက်မှု အနည်းဆုံးတခုကို Recep Tayyip Erdoğan က ချီး ကျူး ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့် အစိုးရလက်အောက်တွင် တရားရေးဌာနက ဂျာနယ်လစ်များ၏ သတင်းရင်းမြစ်များကို ကာ ကွယ်ပေးရန် ရည်ရွယ်သော လမ်းညွှန်ချက်များကို လိုက်နာရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံခြားရေးဌာနက လွတ်လပ်စွာ ပြော ဆိုခွင့်တွင် နိုင်ငံတကာ စံနှုန်းများနှင့် အညီဖြစ်စေရန် ကူညီနေသော နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများအတွက် ဘဏ္ဍာငွေ ထောက်ပံ့ခြင်းကို ဖြတ်တောက်ရန် အဆိုပြုခဲ့သည်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်နှင့် အခြား အနောက်တိုင်းအင်အားကြီးနိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များက စာနယ်ဇင်းလွတ်လပ်ခွင့် အခြေအနေပိုမိုကောင်းမွန်ရေးအတွက် ကမ္ဘာပေါ်မှ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုအများ ဆုံးခေါင်းဆောင်များကို ဖိအားပေးရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စာနယ်ဇင်းသမားများ ကို ဖမ်းဆီး ထောင် ချမှု စံချိန်တင် မြင့်တက်လာခဲ့ရသည်။