တီဘီရောဂါနှင့် ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတဝှမ်း စစ်တမ်း ကောက်ယူမှု ပြုလုပ်မှုမှာ ယခုနှစ် အောက်တိုဘာ လ တွင်ပြီးစီးမည် ဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသား တီဘီရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေး စီမံကိန်း မန်နေဂျာ ဒေါက်တာ စည်သူအောင်က ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
“အထက်မြန်မာပြည်မှာ အဖွဲ့၃ ခု၊ အောက်မြန်မာပြည်အဖွဲ့ ၃ ခု စုစုပေါင်း အဖွဲ့ ၆ ဖွဲ့နဲ့ ကောက်နေပါ တယ်။ အဲဒီအဖွဲ့တွေ မှာ အမျိုးသားတီဘီရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့က ဝန်ထမ်းတွေပါတယ်။ တီဘီ နယ်လှည့် ကွင်းဆင်း ရှာဖွေရေး အဖွဲ့က ဝန်ထမ်းတွေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ကျန်းမာရေးမှူး အသင်းက ကျန်းမာရေးမှူးတွေ၊ ဓာတ်မှန်ကျွမ်းကျင်သူ၊ ဓာတ်ခွဲကျွမ်း ကျင်သူတွေပါတယ်” ဟု ရှင်းပြသည်။
ကမ္ဘာ့ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (Global Fund)၏ ထောက်ပံ့မှုဖြင့် စစ်တမ်းကောက်ယူနေခြင်းဖြစ်ပြီး ကောက် ယူမှုကို ၂၀၁၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ၌ စတင်ကောက်ယူခဲ့ရာ ၂၀၁၈ အောက်တိုဘာတွင် အပြီးသတ် မည်ဖြစ်ကြောင်း ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနမှ သိရသည်။
အဆိုပါစစ်တမ်းကောက်ယူမှုသည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီ တိုင်းဒေသကြီး၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်တို့နှင့် မန္တလေးမြို့၊ မကွေးမြို့ တို့တွင် စစ်တမ်းကောက်ယူမှုများ ပြုလုပ်ပြီး ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ယင်းစစ်တမ်းကောက်ယူမှုမှာ လက်ရှိ၌ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ပြီးစီးနေပြီ ဖြစ်ပြီး တနှစ်တာ စစ်တမ်း ကောက်ယူမှု ဖြစ်သည်။
စစ်တမ်း ကောက်ယူပြီးစီးပါက တွေ့ရှိချက်များကို ပြည်သူလူထုထံသို့ အသိပေးမှုများပြုလုပ်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရ သည်။
စစ်တမ်းကောက်ယူမှုတွင် တီဘီရောဂါကို လက္ခဏာဖြင့် စစ်ဆေးခြင်း၊ ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း၊ အရေပြား ပေါ်တွင် ဆေးထိုးစစ် ဆေးခြင်း (Tuberculin Test) နည်းလမ်းဖြင့် စစ်ဆေးခြင်း၊ ၊ သလိပ် စစ်ဆေး ခြင်း၊ ပိုးမွေးခြင်း၊ မျိုးရိုးဗီဇဖြင့် စစ်ဆေးခြင်း (Genexpert Test ) အပါအဝင် နောက်ဆုံးပေါ် စစ်ဆေးနည်းလမ်းများ ပါဝင်ကြောင်း စစ်တမ်းကောက်ယူမှုများ ပြုလုပ် နေသည့် အမျိုးသား တီဘီရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေး စီမံကိန်းမှ သိရသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် တီဘီရောဂါ စစ်တမ်းကောက်ယူမှုကို ပထမဦးဆုံးအကြိမ်ကို ၁၉၇၂ ခုနှစ်၊ ဒုတိယ အကြိမ်ကို ၁၉၉၄ ခုနှစ် နှင့် တတိယ အကြိမ် အဖြစ် ၂၀၀၉ -၂၀၁၀ နှစ်တို့တွင်လည်း စစ်တမ်း ကောက်ယူမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ဖူးသည်။
၂၀၀၉ -၂၀၁၀ ခုနှစ် ရလဒ်အရ အသက် ၁၅ နှစ်နှင့် အထက် လူဦးရေ ၁ သိန်းလျှင် သလိပ်ပိုး တွေ့ သည့် တီဘီရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုမှာ လူနာ ၂၄၂ ဦး၊ တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် လူဦးရေ ၁ သိန်းလျှင် ၁၇၁ ဦး တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း အဆိုပါ စီမံကိန်းမှ သိရသည်။
၁၉၇၂ ခုနှစ်စစ်တမ်းအရ ၁၅ နှစ်အထက် လူ ၁ သိန်းလျှင် ၁၄၅ ဦး နှုန်းသာရှိခဲ့ပြီး ၁၉၉၄ ခုနှစ် ရလဒ် အရ အသက် ၁၀ နှစ်အထက် လူ ၁ သိန်းလျှင် ၁၀၄ ဦး ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
အဆိုပါ စစ်တမ်းမတိုင်ခင်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တီဘီရောဂါဆိုင်ရာ ဗဟုသုတနှင့် သဘောထားများကို ဖော်ထုတ်သည့် စိစစ်မှု တခုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး တွေ့ရှိချက်များအရ အသိပညာအားနည်းခြင်း၊ တီဘီရောဂါ ဆိုင်ရာ ဗဟုသုတနှင့် ခံယူချက်များ၊ အလေ့အထများ အားနည်းမှု ရှိနေပြီး ဝေဒနာသည်များကို ခွဲခြားနှိမ့်ချခြင်းကြောင့် စောင့်ရှောက်မှုနှင့် ကုသမှုကို ပြီးဆုံး အောင် မခံယူနိုင်ကြကြောင်း အမျိုးသားတီဘီရောဂါတိုက်ဖျက်ရေး စီမံကိန်းမှ သိရသည်။
ယခုေဖေဖါ်ဝါရီလနှင့် မတ်လအတွင်း၌လည်း တီဘီရောဂါများအနက် တခုဖြစ်သည့် ဆေးယဉ်ပါး တီဘီရောဂါနှင့် ပတ်သက်ပြီး လူထုအသိပညာပေးလှုံ့ဆော်မှုကိုလည်း ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အသိပေးမိတ်ဆက်ပွဲတခုကို ယခုလ ၉ ရက်က ရန်ကုန်မြို့ ဆီဒိုးနား ဟိုတယ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ အသိပေးမိတ်ဆက်ပွဲတွင် ရန်ကုန်တိုုင်းဒေသကြီး လူမှုရေးဝန်ကြီး ဦးနိုင်ငံလင်းက မြန်မာ နိုင်ငံသည် တီဘီရောဂါ၊ ဆေးယဉ်ပါးတီဘီရောဂါနှင့် အိတ်ချ်အိုင်ဗွီ တီဘီရောဂါတို့ အဖြစ်များဆုံး နိုင်ငံများ စာရင်းတွင် ပါဝင်နေသဖြင့် ကျန်းမာရေး နှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ဦးစားပေးရောဂါ တခုအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး စီမံကိန်း တစ်ခုအနေဖြင့် အရေးတကြီး တိုက်ဖျက် နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“သေစေနိုင်တဲ့ ရောဂါတခုဖြစ်တဲ့အတွက် အရေးတကြီး တိုက်ဖျက်ရမယ့် ဦးစားပေးတိုက်ဖျက်ရမယ့် ရောဂါ တခုအဖြစ် စီမံကိန်းထဲကို ထည့်သွင်းထားရတာပါ။ နောက် တီဘီရောဂါဟာ လေထဲကနေ လူတဦးကို တဦး ကူးစက်တဲ့ရောဂါ ဖြစ်တဲ့ အပြင် အချိန်အပြည့်အ၀ မကုဘူး ဆေးတွေကို ညွှန်ကြား တဲ့အတိုင်း မှန်မှန်ကန်ကန် မသောက်ဘူး အရည်အသွေးပြည့် မီတဲ့ ဆေးတွေကို သောက်သုံးမှု မရှိဘူး ဆိုရင် ပိုမိုဆိုးရွားလာမှာပါ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ထုတ်ပြန်ထားသည့် ၂၀၁၆ ခုနှစ် ရလဒ်များအရ တကမ္ဘာလုံးတွင် လူဦးရေ ၁၀ သန်း ကျော် တီဘီရောဂါ ခံစားနေရပြီး သေဆုံးသူ ၁ ဒသမ ၇ သန်းကျော် ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ငှက်ဖျားရောဂါ၊ တီဘီရောဂါနှင့် အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါများ တိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (The Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria) သည် ကမ္ဘာလုံးရင်ဆိုင်နေ ရသည့် အဆိုပါ ကူးစက်ရောဂါ သုံးမျိုးကို တိုက် ဖျက်ရေးအတွက် အထောက်အပံ့ပေးသည့် နိုင်ငံတကာရန်ပုံငွေ အဖွဲ့အစည်း တခုဖြစ်သည်။
၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် အဆိုပါအဖွဲ့အစည်းသည် ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ ဂျီနီဗာမြို့တွင် အခြေစိုက်ထားပြီး အဖွဲ့ အစည်းတည်ထောင်သည့်ကာလမှ ၂၀၁၆ ဇူလိုင်အထိအတွင်း ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ ပံ့ပိုးငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၀ ဘီလီယံ အထိ ရှိခဲ့သည်။
