တရုတ် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်သည် သုခမိန်ကြီး ၃ ဦးကို သူ၏ စီးပွားရေးအကြံပေး အတွင်းစည်း အဖွဲ့အစည်းတွင် ထည့်သွင်းလိုက်သည်။ မတ်လ ၁၉ ရက်နေ့က တရုတ်နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အမျိုးသားကွန်ဂရက်သည် လျှူဟဲ ကို ဒုတိယ ဝန်ကြီးချုပ် ၄ ဦးအနက် တဦးအဖြစ်ခန့်အပ်ခဲ့ပြီး ကျယ်ပြန့်သော လုပ်ပိုင်ခွင့်များရရှိမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။
တချိန်တည်းမှာပင် ယီကန်းသည် ရာထူးမှ နှုတ်ထွက်တော့မည့် သူ၏လက်ဦးဆရာ ကျောက်ရှီချွမ် ထံမှ တရုတ်ပြည်သူ့ဘဏ် ခေါ် ဗဟိုဘဏ် ဥက္ကဌရာထူးကို လွှဲပြောင်းလက်ခံမည်ဖြစ်သည်။ အသက် ၆၀ သာရှိသေးသော ယီသည် ငယ်ရွယ်သော ပါတီအမာခံများ အနက်တဦးဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။
မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့က ဒုတိယ သမ္မတ အဖြစ်ခန့်အပ်ခံခဲ့ရသည့် လိမ္မာပါးနပ်သောဝါရင့် ပုဂ္ဂိုလ် ဝန်ချင်စန်း နှင့်အတူ သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်သည် တရုတ်နိုင်ငံကို ခြောက်လှန့်နေသည့် အကြွေးပမာဏ မြင့်မားလာခြင်းနှင့် စီးပွားရေးကို ကိုင်တွယ်မည့် အကြံပေး အဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
“ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီရဲ့အလှည့်ကျ အဖွဲ့ဝင်လို နှိုင်းယှဉ်ချက်အားဖြင့် နိမ့်ကျတဲ့ ရာထူးပဲရှိတဲ့ ယီကို ဒီလိုရာထူးမျိုးမှာခန့်အပ်လိုက်တာဟာ သိပ်မျှော်လင့်မထားတဲ့ အရာပဲ” ဟု စင်္ကာပူရှိ OCBC ဘဏ်မှ တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ စီးပွားရေး ပညာရှင် တော်မီ ရှဲကပြောသည်။
“သက်ရောက်မှုတွေကိုပြောရမယ်ဆိုရင် စီးပွားရေးပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုတွေ ဆက်လုပ်ဖို့ လျှူဟဲကို ယီက ထောက်ခံအားပေးသွားပြီး အရင်က မူဝါဒတွေကိုပဲ ဆက်လက် အကောင်အထည်ဖေါ်မှာပဲ။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်တွေထဲမှာ သူတို့နှစ်ယောက်လုံးက စီးပွားရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေကို ထိန်းကြောင်းမောင်းနှင်ခဲ့သူတွေဖြစ်တယ်” ဟုလည်း သူက ပြောသည်။
ရှီ၏ မိတ်ဆွေဟောင်း ဝန် ကဲ့သို့ပင် လျှူသည် သမ္မတနှင့် ဆယ်ကျော်သက်ဘဝကပင် သိကျွမ်းသူဖြစ်သည်။ အသက် ၆၆ နှစ်ရှိပြီးဖြစ်သော လျူသည် ဟားဗတ် တက္ကသိုလ်တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သူဖြစ်ပြီး ဇန်နဝါရီလကုန်က ဒါဗို့စ် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ဖိုရမ်တွင် နိုင်ငံတကာစင်မြင့် သို့တက်လှမ်းခဲ့သူဖြစ်သည်။
လျူ၏ မိန့်ခွန်းသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အရေးအပါဆုံး စစ်မျက်နှာကြီး ၃ ခုဖြစ်သည့် ကမ္ဘာ့ဒုတိယအကြီးမားဆုံးဖြစ်သည့် တရုတ်စီးပွားရေး၏ အဓိက အန္တရာယ်များကို ကျော်လွှားရေး၊ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု တိုက်ဖျက်ရေးနှင့် ပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှုကို ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်ရေးတို့ကို အာရုံစိုက်သည်။
“ကျနော်တို့အားလုံးသိတဲ့အတိုင်း သစ်သားရေစည်ထဲမှာ ရေများများ ထည့်ချင်ရင်တော့ အတိုဆုံးပျဉ်ပြားတွေကို ရှည်အောင် လုပ်ရမှာပဲ” ဟု ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်သို့ တက်ရောက်လာသော နိုင်ငံရေးစီးပွားရေးခေါင်းဆောင်များအား လျူက ပြောခဲ့သည်။
“အလားတူစွာပဲ တရုတ်နိုင်ငံဟာ ဘက်ပေါင်းစုံမှာ အတော်အသင့် ကြွယ်ဝချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ဖို့ ဒီစစ်မျက်နှာတွေမှာ အနိုင်ယူပြီး ကျနော်တို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမှာ အတိုဆုံးပျဉ်ပြတွေားကို ပြုပြင်ရလိမ့်မယ်” ဟု သူက ရှင်းပြသည်။
အာဏာရ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် စီးပွားရေးကို ပြန်လည်ချိန်ခွင်လျှာညှိရန်နှင့် နိုင်ငံပိုင်လုပ်ငန်းများတွင် စနစ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေသော အန္တရာယ်များကို ကိုင်တွယ်ရန် အခြေအမြစ်ကျသော ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ပြုလုပ်ရန် ဖိအားပေးခံနေရချိန်တွင် သူသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဆင့်မြင့်အာဏာပိုင်တဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။
အစိုးရ၏ အတိုးနည်းချေးငွေကို မှီခိုနေရသော ထိုလုပ်ငန်းအများအပြားသည် အစိုးရ အကူအညီဖြင့်ရှင်သန်နေသောကြောင့် လွန်ခဲ့သော ၃ နှစ်အတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စက်မှုလုပ်ငန်းနယ်ပယ်တွင် အရိပ်မည်းကြီးသဖွယ်ဖြစ်နေသည်။
ငွေ အလွန်အကျွံထုတ်ချေးခြင်းကြောင့်လည်း တရုတ်နိုင်ငံသည် အဓိကကျသော လုပ်ငန်းစုကြီးများ၏ ဆင်ခြင်တုံ တရားမဲ့သော သုံးစွဲမှုများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ထိန်းချုပ်ရန် ဆောင်ရွက်နေရသည်။
လျှူ၏ တာဝန်များအနက် တစိတ်တပိုင်းမှာ ကဏ္ဍအများအပြားအတွက် မူဝါဒများ ချမှတ် အကောင်အထည်ဖေါ်ခြင်း နှင့် ပိုမိုကြီးထွားလာသော ဗဟိုဘဏ်၏ အာဏာများကို မှန်ကန်သော လမ်းကြောင်းသို့ ပို့ဆောင်ပေးရေးဖြစ်သည်။
“သူဟာ မှန်ကန်တဲ့ မူဝါဒကို ချမှတ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် အကောင်အထည်ဖေါ်ခိုင်းတဲ့အခါကျတော့ အထူးသဖြင့် ဒေသဆိုင်ရာ အဆင့်တွေမှာ စိန်ခေါ်မှုတွေဖြစ်လာနိုင်တယ်” ဟု အင်္ဂလန်နိုင်ငံ နော့တင်ဟမ် တက က္ကသိုလ်မှ တရုတ်နိုင်ငံရေး ကျွမ်းကျင်သူ ဟုတ်ယိ ကပြောသည်။
“တယောက်ယောက်က အမိန့်မနာခံရင် ရှီ ရဲ့အာဏာကို သူသုံးရနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုမျိုးတော့ နေ့တိုင်းလုပ်နေလို့မရနိုင်ဘူးလေ” ဟု သူက ပြောသည်။
တရုတ်နိုင်ငံမှ တင်သွင်းသော သံမဏိနှင့် အလူမီနီယမ်တို့ကို အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ကြီးမားသော အခွန်များ ချမှတ်ခဲ့သောကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် အလားအလာရှိသော ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲတွင် တင်းမာမှုလျှော့ချရေးအတွက်လည်း လျှူ လုပ်ဆောင်ရန် တာဝန်ရှိမည်ဖြစ်သည်။
သူသည် လွန်ခဲ့သော လက ဝါရှင်တန်သို့သွားရောက်ခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံဆက်လက်ဆွေးနွေးရေးကို သဘောတူနိုင်ခဲ့သဖြင့် နောက်ကွယ်တွင် အတိုင်းအတာတခုအထိ အောင်မြင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။
“သူက ထရမ့်အစိုးရကို တောင်းဆိုချက် ၃ ခုတောင်းဆိုခဲ့တယ်လို့ ယူဆရတယ်” ဟု သတင်းရင်းမြစ်များက ဆိုသည်။ “ အဲဒီ ၃ ခုက စီးပွားရေးဆွေးနွေးပွဲသစ်များ ကျင်းပရေး၊ တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာများကို ဖြေရှင်းမည့်သူတဦးကို အမည်တင်သွင်းရေးနဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေ တိတိကျကျပေးရေး တို့ဖြစ်တယ်” ဟုလည်း ထိုသတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။
လျှူနှင့်အတူ ရပ်တည်မည့်သူမှာ ရှီ၏ သမ္မတရာထူး ပထမ သက်တမ်းအတွင်း အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေး အကြီးအကဲအဖြစ် ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ဂုဏ်သတင်းကို တည်ဆောက်ခဲ့သူ ဝန်း ဖြစ်သည်။
သူ၏ စီးပွားရေး ကျွမ်းကျင်မှုအတွက် ကျော်ကြားသူ ဝန်းသည် ဟန့်ပေါ်လ်ဆင်ကဲ့သို့သော အဓိကကျသည့် ဝေါ့ စထရိ ခေါင်းဆောင်များနှင့် ရှည်ကြာသော ဆက်ဆံရေး ထူထောင်ထားသူဖြစ်ပြီး သြဇာကြီးမား ကျယ်ပြန့်သော နိုင်ငံတကာကွန်ရက်တခု ထူထောင်ထားသူဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သောနှစ်က အငြိမ်းစား အသက်ပြည့်သောကြောင့် ရာထူးမှ နှုတ်ထွက်ခဲ့သောအခါ အသက် ၆၀ အရွယ်ရှိ ဝန်းကို ရှီက ပြန်လည်ခေါ်ယူထားခဲ့သည်။ ရှီသည်လည်း သမ္မတ သက်တမ်း ၂ ကြိမ် ကန့်သတ်ချက်ကို လဆန်းပိုင်းက ပယ်ဖျက်ခဲ့ပြီးနောက် ဥက္ကဌ မော်စီတုန်းနောက်ပိုင်း တရုတ်နိုင်ငံတွင် သြဇာ အကြီးမားဆုံးသူဖြစ်လာသည်။
ထူးခြားချက်မှာ ဝန်သည် ရှီ၏ အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်းတွင် ရှေ့တန်းမှ ကွပ်ကဲခဲ့သူဖြစ်ပြီး ပါတီ စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးကော်မရှင်ကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သော ၅ နှစ်အတွင်း တနိုင်ငံလုံးတွင် အရာရှိ ၁.၅ သန်းကို ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ အများအပြားမှာ ရှီကို ဝေဖန်သူများဖြစ်သည်။
“ဝန်ကို ဒုတိယ သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်လိုက်တဲ့အတွက် ရှီရဲ့အာဏာကို ပိုမို ခိုင်မာစေတယ်” ဟု လွတ်လပ်သော တရုတ်နိုင်ငံရေး သုတေသီ ဟွာဖို ကပြောသည်။
“တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဝန်ကြီးဌာနတွေဟာ တနိုင်ငံလုံး ကျယ်ပြန့်ပြီး တခုနဲ့တခု အဆက်အသွယ်မရှိတဲ့ နယ်ပယ်ဌာနကြီးတွေဖြစ်တယ်။ အရေးကြီးတဲ့တခုခု အောင်မြင်အောင် လုပ်ဖို့ဆိုရင် အမိန့်က အထက်ဆုံးကနေလာမှ ဝန်ကြီးဌာနတွေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြတယ်” ဟု Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ ၏ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက် သုတေသနလုပ်ငန်းမှ အရှေ့အာရှဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ ကလစ်ဖ်တန် ကပြောသည်။
သုခမိန်ကြီး ၃ ဦးတို့ ဝန်းရံလိုက်သောအခါ ရှီကို တိုက်ခိုက်ရန် မဖြစ်နိုင်တော့သည့်ပုံ ရှိသည်။ စီးပွားရေးတွင်မူ ထိုသို့ပြောနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။
ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို တွန်းအားပေးပြီး နိုင်ငံခြားယှဉ်ပြိုင်မှုကို ပိုမိုဖွင်ပေးခြင်းသည် အဓိက ကုန်သွယ်ဖက်များအကြား ကြီးထွားနေသော မကျေနပ်မှုများကို ဖြေရှင်းရာတွင် ဦးစားပေးဖြစ်နိုင်သည်။ တရုတ်အစိုးရ၏လှုပ်ရှားမှုတိုင်းကို တ ကမ္ဘာလုံးကစောင့်ကြည့်နေမည်ဖြစ်သည်။
(Asia Times ပါ Gordon Watts ၏ President Xi banks on the ‘Three Wise Men’ to handle economy ကိုဘာသာပြန်ဆိုသည်)
