သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး ပညာရှင် ဆရာကြီး ဦးအုန်း(ကမ္ဘာမြေချစ်သူ)သည် ယနေ့နံနက် ၆ နာရီခန့်က ကျိုက်ဝိုင်းဘုရား လမ်းနေအိမ်၌ လူကြီးရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန်ခဲ့ကြောင်း မိသားစုဝင်များထံမှ သိရသည်။
ကွယ်လွန်ချိန်တွင် ဆရာကြီးဦးအုန်း၏ အသက်မှာ ၉၁ နှစ် ရှိပြီ ဖြစ်ပြီး၊ ကျန်ရစ်သည့် ရုပ်ကလာပ်ကို ဇူလိုင် ၁၃ ရက် နေ့လယ် ၃ နာရီတွင် ရေဝေးသုဿန်၌ သြင်္ဂိုဟ်မည်ဖြစ်ပြီး ဇူလိုင် ၁၇ ရက်တွင် ရက်လည်ဆွမ်းကျွေးပြုလုပ်မည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောဆိုသည်။
“လူကြီးရောဂါပါ။ ညထိအကောင်း။ မနက်ကျတော့မှ နှိုးလို့မရတာ ဖြစ်နေတာ။ ကမ္ဘာမြေချစ်သူဆုတွေ ဘာတွေ လုပ်ခဲ့ တော့ ကိုယ့်အဖိုးအတွက် ဂုဏ်ယူရတာပေါ့။ အခုဆို ပညာရှင်တယောက် ဆုံးရှုံးသွားရတာပေါ့နော်” ဟု ဦးအုန်း၏မြေး ဖြစ်သူ မခင်သူဇာတင့်က ဧရာဝတီကို ပြောသည်။
ဖရီဒါ (Forest Resource Environmental Development Association – FREDA) အသင်းမှ ၂၀၁၅ နှစ်လည်ခန့် က တည်းက ကျန်းမာရေးမကောင်း၍ အနားယူခဲ့သော်လည်း ဆရာကြီးဦးအုန်းသည် ဂုဏ်ထူးဆောင်နာယကအဖြစ် ရှိနေပေး ခဲ့ကြောင်း အသင်းမှတာဝန်ရှိသူများက ပြောပြသည်။
ဆရာကြီးဦးအုန်းကို စစ်ကိုင်းမြို့ မန်ကျည်းစင်တင်းတိတ်ရွာတွင် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၈၉ ခု ဝါခေါင်လဆန်း ၁၀ ရက်တွင် မွေးဖွားခဲ့ကာ ဖခင်ဖြစ်သူမှာ သူကြီး ဦးဘသော်ဖြစ်ပြီး မိခင်ဖြစ်သူမှာ ဒေါ်နှင်းရီဖြစ်သည်။
၁၉၅၁ ခုနှစ်တွင် BSc ဘွဲ့ရခဲ့ပြီး ၁၉၅၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၆ ခုနှစ်အထိ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း ဝေလတက္ကသိုလ်(Wales Unversity )တွင် သစ်တောပညာရပ်ကို ဆည်းပူးခဲ့သည်။
၁၉၅၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၈ ခုနှစ်အထိ မြန်မာနိုင်ငံ သစ်တောဦးစီးဌာနတွင် သစ်တောဝန်ထောက်၊ ညွှန်ကြားရေးမှူး တာဝန်ယူခဲ့ သလို၊ မြေယာနှင့် ကျေးလက်ကြီးပွား တိုးတက်ရေး ကော်ပိုရေးရှင်း(မြေကျေးရှင်း)မှ တာဝန်ယူနေသည့် “ပုပ္ပါးမောင် တောင်ကတုံးကို ယောင်ထုံး ”မည့် ပုပ္ပါးတောင် စီမံကိန်းကိုလည်း သစ်တောပညာရှင်တဦး အနေဖြင့် တာဝန်ယူခဲ့သည်။
၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် ၏ အမျိုးသား ဥယျာဉ်နှင့် သဘာဝတော ထိန်းသိမ်းရေး National Park and Nature Conservation (NPNC) ဆိုသည့် ကုလသမဂ္ဂ ဖွံဖြိုးမှု အစီအစဉ်(UNDP) ပရိုဂျက်အရ ပုပ္ပါး၊ အလောင်းတော်ကဿဖ၊ ချပ်သင်း၊ ရွှေစက်တော်၊ လှော်ကား စသည့် သဘာဝတောနှင့် ဥယျာဉ် တည်ဆောက်ရေးကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
၁၉၈၈ခုနှစ်မှ က ၁၉၉၃ ခုနှစ်အထိ သစ်တောအကြံပေးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သလို၊ အမေရိကန်၊ ဥရောပ၊ အိန္ဒိယ၊ ဩစေဩးလျ၊ နယူးဇီလန်၊ ထိုင်း၊ စင်ကာပူ နိုင်ငံတွေကို ၈ ကြိမ် သွားရောက်ပြီး သစ်တောသုတေသန၊ ကွန်ပျူတာ၊ သဘာဝ ထိန်းသိမ်းရေးနဲ့ အမျိုးသား ဥယျာဉ် အုပ်ချုပ်ရေး ပညာရပ်တွေကို လေ့လာ ဆည်းပူးခဲ့သည်။
ဦးအုန်းသည် ကမ္ဘာမြေချစ်သူဆုကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် စတင်ရွေးချယ်ပေးခဲ့သည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းပညာရှင် တဦးဖြစ်သကဲ့သို့ သစ်တောများထိန်းသိမ်းရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း အစဉ်တစိုက် ဆောင်ရွက်ခဲ့သူတဦးလည်း ဖြစ်သည်။
၁၉၈၂ – ၁၉၈၆ ခုနှစ် အတွင်း ပုပ္ပားတောင်စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးအတွက် သစ်တောများ စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ခြင်း၊ ၁၉၉၇- ၂၀၀၇ ခုနှစ်အတွင်း ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် ဒီရေတော ဧက ၂၅၀၀ ပြန်လည်စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့မှုကြောင့် ဂေဟစနစ်နှင့် ဇီဝမျိုးကွဲများကို မူလအတိုင်းပြန်လည် ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် ၂၀၀၅ တွင် ဂျပန်နိုင်ငံက ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော ကမ္ဘာ မြေချစ်သူဆု (Minamata Environmental Award) ကို ရရှိခဲ့သည်။
