၂၀၁၈ ခုနှစ် စည်ပင် သာယာရေး ဥပဒေသစ် အရ ခွေးလေခွေးလွင့်များ ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်မှု အပါအဝင် တိရစ္ဆာန် စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာများ အတွက် လိုင်စင် လျှောက်ထားရန် လိုအပ်ကြောင်း ရန်ကုန် မြို့တော် စည်ပင်သာယာရေး ကော်မတီ (YCDC) က သိရသည်။
YCDC ၏ တိရစ္ဆာန် ဆေးကုနှင့် သားသတ်ရုံများ ဌာန၊ လက်ထောက် ဌာနမှူး ဒေါက်တာ လှမေဦးက “အခုတော့ ၂၀၁၈ ခုနှစ် စည်ပင်သာယာရေး ဥပဒေသစ် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်တာပေါ့နော်။ အဲဒီမှာကတော့ shelter တွေ လိုင်စင်နဲ့ တရားဝင်ဖွင့်ပြီး တော့ လိုင်စင် လိုအပ်တယ်လို့ ဖော်ပြပါရှိတယ်။ လျှောက်လွှာနဲ့ တရားဝင်လျှောက်ထား လိုင်စင်ရယူပြီး ထိန်းသိမ်းစောင့် ရှောက်ဖို့ အကြံပြုချင်ပါတယ်” ဟု ဧရာဝတီသို့ ပြောသည်။
၂၀၁၈ စည်ပင် ဥပဒေသစ် ပုဒ်မ ၃၂၁ (ဂ) တွင် ကော်မတီ၏ ခွင့်ပြုချက် မရှိဘဲ တိရစ္ဆာန် ထိန်းသိမ်းရေးရုံ တည်ထောင် ဖွင့်လှစ်ခြင်း ပြုလုပ်ပါက ငွေဒဏ် ၁ သိန်းမှ ၅ သိန်း အထိ ချမှတ်ရမည် ဖြစ်ပြီး ယင်းပြစ်မှုကို ဆက်လက် ကျူးလွန်ပါက ထောင်ဒဏ် ၆ လ အထိ ချမှတ်ရမည် ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။
၂၀၁၈ စည်ပင် ဥပဒေသစ် မပြဋ္ဌာန်းခင် အထိ တရားဝင် ခွင့်ပြုပေးထားသည့် ဂေဟာ မရှိခဲ့ကြောင်းနှင့် လျှောက်ထားမည် ဆိုပါက နေရပ် လိပ်စာ၊ မြို့နယ် စည်ပင် ထောက်ခံချက်၊ ရပ်ကွက် ထောက်ခံချက်၊ ပတ်ဝန်းကျင် သဘောတူညီကြောင်း ထောက်ခံချက်များ လိုအပ်ကြောင်း ဒေါက်တာလှမေဦး က ပြောဆိုသည်။
၂၀၁၃ ခုနှစ် ကတည်းက စတင် တည်ထောင်ထားပြီး ခွေးကောင်ရေ ၄၀၀ ခန့်ကို စောင့်ရှောက်ထားသည့် ရန်ကုန်တိုင်း၊ ရွှေပေါက်ကံရှိ ပုလဲမေတ္တာ တိရစ္ဆာန် စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာ အနေဖြင့် လိုင်စင်လျှောက်ထားရန် အဆင်သင့် ဖြစ်ပြီး အခွန်ဆောင်ခိုင်းပါကလည်း အခွန်ဆောင်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါ ဂေဟာ တည်ထောင်သူ ဒေါ်ရှုက ဧရာ ဝတီသို့ ပြောသည်။
“လိုင်စင် တင်ဖို့ အတွက်ကို လုပ်နေပါတယ်။ ဟိုတုန်းကတည်းက အန်တီတို့က တရားဝင် လုပ်မယ်ဆိုတော့ သူတို့က ဥပဒေ မရှိသေးဘူးတဲ့။ အခွန်ဆောင်ရမယ် ဆိုရင်တော့ ဆောင်ရမှာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အန်တီတို့ မလုပ်ရင် ဒီခွေး တွေကို ဘယ်လိုလုပ် ပစ်ထားလို့ ရမှာလဲ။ အခွန်မဆာင်ရင် မလုပ်ရဘူး ဆိုတော့ ဒီခွေးတွေကို ခြံဖွင့်ပြီး ထုတ်ရုံပဲလေ။ အဲဒီအခါကျတော့ ဒီခွေးတွေ အကုန်လုံး သေကုန်မှာပေါ့။ အန်တီတို့ ဖွင့်နိုင်တဲ့ နှလုံးသား ဘယ်လိုလုပ် ရှိမှာလဲ၊ ပစ်ထား နိုင်တဲ့ အင်အားမှ မရှိတာ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
ထိုသို့ လိုင်စင်များ လျှောက်ထား ခွင့်ပြုပြီးပါကလည်း သက်ဆိုင်ရာ အနေဖြင့် တိရစ္ဆာန် စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာများကို ပုံမှန် စစ်ဆေးခြင်းမျိုး ပြုလုပ်ပေးကာ လိုင်စင်ပါ စည်းကမ်းချက်များကို လိုက်နာမှု ရှိ၊ မရှိကို စစ်ဆေးသင့်ကြောင်း ခွေးလေ ခွေးလွင့် ဂေဟာများတွင် ပုံမှန် လှူဒါန်းမှုများ ပြုလုပ်နေသူလည်း ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ အခြေစိုက် အလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင် မှု ကုမ္ပဏီ တခု၏ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ မဇင်မာက သုံးသပ်သည်။
“လူရဲ့ကျန်းမာရေးနဲ့ အများကြီး ပတ်သက်တယ်။ ကျမတို့ တိရစ္ဆာန် ချစ်တယ်ဆိုတာ စုံလုံးကန်းပြီးတော့ တိရစ္ဆာန် ကောင်း စားရေးပဲ ပြောနေတာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့မှာ ရောဂါတွေ ဖြစ်ပြီး သေသွားမယ်ဆိုရင် လူတွေဆီကို ဒီရောဂါတွေက ပြန် ရောက်လာမှာ။ အဲဒီတော့ လူတွေ အတွက်ရော တိရစ္ဆာန်တွေ အတွက်ပါ ကြည့်တဲ့အနေနဲ့ လိုင်စင်ကို လုပ်တယ် ဆိုရင် လည်း လိုင်စင် စည်းကမ်းချက်တွေကို တကယ် လိုက်နာမှု ရှိမရှိ စစ်ဆေးသင့်တယ်၊ မေးမြန်းသင့်တယ်။ ဥပဒေ တခု ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ပြီး မလိုက်နာဘူး ဆိုရင်တော့ ပြစ်ဒဏ်ဆိုတာတော့ ရှိသင့်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ရန်ကုန်မြို့တွင် အထူးသဖြင့် ခွေးလေခွေးလွင့်များစောင့်ရှောက်သည့် ပုဂ္ဂလိက တိရစ္ဆာန် စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာများ ရှိပြီး အချို့သော ဂေဟာများမှာ ဟန်ပြ စောင့်ရှောက်မှုများ ပြုလုပ်ပြီး အလှူငွေ ကောက်ခံခြင်းများ ရှိနေကြောင်း လူမှု ကွန်ရက် Facebook ပေါ်တွင် သတင်းများစွာ ထွက်ပေါ်ခဲ့ဖူးသည်။
“shelter တွေကို ဖွင့်တယ် ဆိုတာကလည်း တိရစ္ဆာန်တွေကို ကယ်နေတာဆိုတာ မှန်တယ်။ တကယ် နည်းမှန် လမ်းမှန်နဲ့ သွားနေတာလား။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ တကယ်လုပ်နေတဲ့ shelter တွေရှိသလို လိမ်နေတဲ့ shelter တွေလည်း ရှိနေ တယ်” ဟု မဇင်မာ က ဆိုသည်။
စည်ပင် ဥပဒေမူကြမ်း ရေးဆွဲရေး ကော်မတီနှင့် ရန်ကုန်မြို့တော် စည်ပင်သာယာရေး ဥပဒေ စိစစ်ရေး ကော်မတီတွင် ပါဝင်သည့် မင်္ဂလာ တောင်ညွန့်မြို့နယ် လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဦးလှဌေးက “တဖက်ကနေ ပရဟိတ ဆိုတဲ့ ခေါင်း စဉ်ကို တက်ပြီးတော့ လုပ်မယ်ဆိုရင်လည်း ပရဟိတရဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့ ကိုက်ညီတယ်၊ မကိုက်ညီဘူး ဆိုတာ သက်ဆိုင်ရာကနေ စစ်ဆေး ဆောင်ရွက်မယ့် အခြေအနေ ရှိတယ် ပရဟိတဆိုတိုင်းလည်း အရာ အားလုံးကို ပေးထားလို့ မရဘူး” ဟု သုံးသပ် ပြောဆိုသည်။
ဥပဒေအတိုင်း လိုင်စင် လျှောက်ထားနိုင်ရန် အတွက် လိုအပ်သော သတ်မှတ်ချက်၊ ကန့်သတ်ချက်များ အတွက် နည်း ဥပဒေ ဆက်လက် ပြဋ္ဌာန်းရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ရန် အတွက်လည်း လုပ်ဆောင်နေကြောင်း ဦးလှဌေးက ပြော သည်။
“နည်းဥပဒေမှာက ဘယ်လို အချက်အလက်တွေနဲ့ လျှောက်ထားခွင့် ပေးမှာလဲ၊ ဘယ်လိုနေရာတွေကို ကန့်သတ်မှာလဲ ဆိုတဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်တွေ ရှိသေးတယ်။ အဲဒါတွေကို ခွင့်ပြုချက် ပေးမယ်ဆိုရင်တော့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ ခွင့်ပြုချက် ယူပြီးတော့ လုပ်ရမယ်။ မပေးဘူးဆိုရင်တော့ အကုန်ပိတ်သိမ်းရမယ်။ ထားလို့မရဘူး အရေးယူမှာပဲ။ ဥပဒေ အဖြစ် ခိုင်ခံ့အောင် တည်တံ့အောင် လုပ်မှာပဲ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
ရန်ကုန်မြို့တွင် စည်ပင်သာယာရေး ကော်မတီမှ စီစဉ် ဆောင်ရွက်ထားသည့် တရားဝင် ခွေးလေခွေးလွင့် ထိန်းသိမ်းစောင့် ရှောက်ရေး ဂေဟာ တခုသာ ရှိပြီး လှိုင်သာယာ မြို့နယ် ထိန်ပင်သုဿန် အဝင်လမ်း အဆုံးတွင် တည်ရှိကြောင်း သိရ သည်။
ရန်ကုန်မြို့၌ ခွေးလေခွေးလွင့်ကောင်ရေ ၁၂၀၀၀၀ ကျော် ရှိနေပြီး အဆိုပါ ခွေးများ မျိုးပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် အတွက် ခွေး အထီးများအား ခွဲစိတ် ကုသခြင်း၊ ခွေးရူးရောဂါ မဖြစ်ပွားရန် ကာကွယ်ဆေး ထိုးခြင်း စသည့် လုပ်ငန်းများကို လမ်းမတော်၊ ပန်းပဲတန်း၊ ကျောက်တံတား၊ လသာ စသည့် ၄ မြို့နယ်တွင် လုပ်ဆောင်ပေးလျက် ရှိကြောင်း YCDC က သိရသည်။
ဇွန်လ ၂၈ ရက်က တိုင်းဝန်ကြီးချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုး အတည်ပြုခဲ့သည့် ရန်ကုန်မြို့တော် စည်ပင်သာယာရေး ဥပဒေသစ်တွင် အခန်း ၃၁ ခန်း ပါဝင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ ဇယား ပြစ်မှုနှင့် ပြစ်ဒဏ်များ ထည့်သွင်း ရေးဆွဲထားသည်။
အဆိုပါ ဥပဒေသစ်ပါ ပြစ်မှုပြစ်ဒဏ်များကို အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်တွင် စတင်ကျင့်သုံးမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ယခု ရက်ပိုင်း၌ ပညာပေး လုပ်ငန်းများကို ဆက်တိုက် လုပ်ဆောင်နေသည်။
