ပြည်တွင်းနှင့် ပြည်ပမှ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ကုလသမဂ္ဂ အေဂျင်စီများသည် မွတ်စလင် ဒုက္ခသည်များ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်ရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီး စိတ်ပျက်စရာဖြစ်အောင် လုပ်နေကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ ကော့ဗဇား ခရိုင်ရဲတပ်ဖွဲ့၏ ဌာနတွင်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
သို့သော် ထိုစွပ်စွဲချက်နှင့် ပတ်သက်သည့် ခိုင်မာသော သက်သေ အထောက်အထား မတွေ့ကြောင်း ခရိုင် အထူးတပ်ဖွဲ့အရာရှိများက ဇွန်လကုန်တွင် ပြုစုခဲ့သည့် ထိုဌာနတွင်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
ဘဏ္ဍာငွေ ရရှိမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး သတင်းအချက်အလက်များကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုလိုသော NGO မရှိသလောက် ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဖော်ပြထားသဖြင့် ထိုဒေသတွင်း NGO များ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ရန် ပြည်ပမှ ငွေကြေး ထောက်ပံ့ခွင့် မပြုမီ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရသည် ခရိုင်ရဲ အထူးတပ်ဖွဲ့နှင့် ဆွေးနွေးခဲ့သည့် သဘောမျိုး ဖြစ်နေသည်။
ထိုအစီရင်ခံစာကို ကော့ဗဇား ရဲတပ်ဖွဲ့ ရဲမင်းကြီး AKM Iqbal Hossain တာဝန်ယူစဉ်က ပြုစုခဲ့ပြီး သူ့ကို စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် ရွှေ့ပြောင်းတာဝန် ပေးခဲ့သောကြောင့် ဆက်သွယ်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ အသစ်ခန့်အပ်လိုက်သော ရဲမင်းကြီး ABM Masud Hossain သည် မကြာမီ စတင် တာဝန် ထမ်းဆောင်မည် ဖြစ်သည်။
သိုသော် ကော့ဗဇား ဒုတိယ ခရိုင်ဝန် Kamal Hossain က ထို အစီရင်ခံစာကို ပယ်ချပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက်များကို ကြီးကြပ်စောင့်ကြည့်ကြောင်းနှင့် ဒုက္ခသည်များ နေရပ်ပြန်ရေးနှင့် ပတ်သက်သည့် မည်သည့် စွပ်စွဲချက်ကိုမျှ မတွေ့ရကြောင်း ပြောသည်။
သို့သော် ရဲတပ်ဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာပါ စွပ်စွဲချက်များအကြောင်း ကြားသိခဲ့ကြောင်း ကော့ဗဇားရှိ ဒုက္ခသည်များ အကျပ်အတည်းတွင် လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီများ ညှိနှိုင်းပေးနေသော Inter-Sector Coordination Group မှ အရာရှိတဦးက ပြဿနာ၏ နက်ရင်းမှုကြောင့် အမည်ကို ဖုံးကွယ်ထားပြီး ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“အစီရင်ခံစာကို ပြုစုခဲ့တဲ့ ရဲအရာရှိတွေကိုတော့ အကုန်ပြောင်းပစ်လိုက်ပြီ။ ကျနော်တို့က ပြဿနာကို သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တွေကို တင်ပြတယ်။ ဒုက္ခသည် ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေး ကော်မရှင် (RRRC) က ဒီကိစ္စကို စုံစမ်းနေတယ်” ဟုလည်း သူကပြောသည်။
ဒုက္ခသည်များ နေရပ်ပြန်လိုခြင်း မရှိအောင် လုပ်ဆောင်နေသည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်များအကြောင်း မေးသောအခါ ကော့ဗဇားရှိ ရိုဟင်ဂျာ ပြဿနာများကို ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် RRRC မင်းကြီး Mohammad Abul Kalam က “လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက်တွေနဲ့ အနီးကပ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတယ်” ဟု ဖြေသည်။
ရဲတပ်ဖွဲ့က မည်သည့်အတွက် ထိုသို့သော စွပ်စွဲချက်များ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ကို သူနားမလည်ကြောင်း Help Cox’s Bazar အဖွဲ့မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ Abul Kashem က ရှင်းသည်။
“အခြေခံအားဖြင့်ပြောရရင် ကျနော်တို့အားလုံးက သိက္ခာရှိရှိ အကာအကွယ်အပြည့်နဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ အိမ်ပြန်နိုင်ဖို့ ကိုပဲ ဆွေးနွေးတယ်။ ဒါကို ဒုက္ခသည်တွေ စိတ်ပျက်အောင်လုပ်တယ်လို့ မှားယွင်း နားလည်သွား နိုင်တယ်” ဟုလည်း သူကပြောသည်။
သို့သော် ကော့ဗဇားမှ ဒုက္ခသည်များ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေး လှုပ်ရှားမှုကို ဆော်သြသူ Hamidul Hoque Chowdhury က ရဲတပ်ဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာကို ခုခံပြောကြားသည်။
“ကျနော်တို့မှာ အထောက်အထား အတိအကျမရှိပေမယ့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ဆောင်မှုတွေနဲ့ ဒုက္ခသည် ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေး နှောင့်နှေးနေတော့ ဒီအဖွဲ့တွေဟာ အကျပ်အတည်းကို ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာအောင် လုပ်နေတယ်လို့ ထင်လာကြတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။
“NGO တွေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အေဂျင်စီတွေတောင်မှ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဒီမှာပဲရှိနေစေချင်တာ။ သူတို့ရှိနေတော့ ဒီမှာ လစာကောင်းတဲ့ အလုပ်တွေ ပေါ်ပေါက်လာတယ်။ ဒါက တနှစ်ပြီးတနှစ် ဆက်ဖြစ်နေမှာ။ သူတို့က ရိုဟင်ဂျာတွေကို ပြန်မပို့ချင်ဘူး” ဟုလည်း ၎င်းက ရှင်းပြသည်။
“မနှစ်က ရိုဟင်ဂျာ တယောက်တောင်မှ ပြန်မပို့နိုင်ဘူး” ဟုလည်း သူက ပြောသည်။
“မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းက အခြေအနေတွေဟာ သူတို့ပြန်ဖို့ အသင့်ဖြစ်ပြီလို့ ကုလသမဂ္ဂက မသတ်မှတ်ဘူး။ ဒီလိုပြောပေမယ့် ဆန္ဒအလျောက်ပြန်ချင်တဲ့ ဘယ်သူ့ကိုမှ တားဆီးမှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ ဌာနေညှိနှိုင်းရေးမှူးနှင့် ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအစီအစဉ် ဌာနေ ကိုယ်စားလှယ် Mia Seppo က ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ပြောသည်။
လတ်တလောတွင် ပြည်တွင်း NGO ၈၆ ခုနှင့် နိုင်ငံတကာ INGO ၃၆ ခုတို့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင် ကုလသမဂ္ဂ အေဂျင်စီ ၁၁ ခုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည်။
သြဂုတ်လ ၁၇ ရက်နေ့မှ စတင်ပြီး ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင် လုပ်ကိုင်နေသော NGO ၅၀ ကျော်၏ အမည်များကို သတင်းစာများတွင် ဖော်ပြပြီး Ukhiya နှင့် Teknaf က ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းများကို ပိတ်ပင်တားဆီးကြောင်း ကြေညာနေသည်။
မတ်လ ၆ ရက်နေ့ကလည်း NGO ရေးရာဌာနသည် ပြည်တွင်းပြည်ပ အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏လုပ်ငန်းများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် တာဝန်ခံမှုရှိစေရန် စံနှုန်းများ သတ်မှတ် ပေးခဲ့သည်။
ထိုမူဘောင်များအရ NGO များအနေဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းများ၊ စီမံကိန်း အကောင်အထည်ဖော်မှု၊ ရန်ပုံငွေရရှိမှုနှင့် အလုပ်သမားများနှင့် ပတ်သက်သော သတင်းအချက်အလက်များ အားလုံးကို ကော့ဗဇား ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးဌာနနှင့် RRRC သို့ အကြောင်းကြားရန် လိုကြောင်း သိရသည်။
(Bangladesh Police Say NGOs Discourage Rohingya Repatriation ကို ဘာသာပြန်သည်။)
