သောကြာနေ့ ညနေက ပါလူးရှိ တယ်လိုက် ကမ်းခြေတွင် Nomini ဂီတပွဲတော်အတွက် လူအများ စုဝေးနေခဲ့ကြသည်။ သို့သော် စနေနေ့ နံနက်တွင်မူ ဆူလာဝေစီကျွန်းကို ထိခိုက်စေသည့် ငလျင်နှင့် ဆူနာမီကြောင့် ထိုကမ်းခြေတွင် အလောင်းများပြန့်ကျဲနေသည်။ ပင်လယ်တွင် မျောနေသော အလောင်းများ ကိုလည်း တွေ့နေရသည်။
“ပါလူးကမ်းခြေမှာ အိမ်တွေကို ဆူနာမီလှိုင်းက တိုက်စားလိုက်တယ်။ ဆူနာမီကြောင့် လုံးဝပျက်သွားတဲ့ တွန်ဒို ရပ်ကွက်က ကျနော့်အိမ်လည်းပါတယ်။ အလောင်းတွေကတော့ နေရာတိုင်းမှာ ပြန့်ကျဲနေတယ်” ဟု ဒေသခံ သတင်းသမား အီကယ်က ပြောသည်။
ပြင်းအား ၇.၄ ရှိသော ငလျင်၊ နောက်ဆက်တွဲဆူနာမီနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ငလျင် အကြိမ် ၁၇၀ ကြောင့် ဖြစ်ပွားသော ထိခိုက်သေဆုံးမှု အပြည့်အစုံကို မသိရသေးပေ။ တနင်္ဂနွေနေ့က ဆောင်ရွက်နေသည့် ကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်း၏ ဗဟိုချက် ပါလူးတွင် အပျက်အစီးများ ပြည့်နေပြီး စက်ယန္တရားကြီးများ မရှိသောကြောင့် အပျက်အစီးများထဲမှ ရှင်ကျန်သူများကို ကယ်ဆယ်ရန် အဟန့်အတားဖြစ်နေပြီး ကယ်ဆယ်ရေး သမားများမှာ လက်ဖြင့်သာ လုပ်ကိုင်နေရသည်။
အင်ဒိုနီးရှား သမ္မတ ဂျိုကိုဝီဒိုဒိုသည် တနင်္ဂနွေနေ့က အပျက်အစီးများကို စစ်ဆေးရန် ပါလူးသို့ ရောက်လာသည်။ လမ်းမကြီးများ ဆိုးရွားစွာ ပျက်စီးခဲ့ကြောင်း၊ လျှပ်စစ်မီးလိုင်းများ ပြိုလဲခဲ့ကြောင်း၊ လောင်စာဆီရှားပါးနေကြောင်းနှင့် လေဆိပ်တွင် ပုံမှန်အတက်အဆင်းမလုပ်နိုင်ကြောင်း သမ္မတက ပြောကြားခဲ့သည်။

“စိန်ခေါ်မှုတွေ အများကြီးရှိနေတယ်” ဟု ဂျိုကိုဝီက သတင်းထောက်များအား ပြောသည်။ “ကျနော်တို့ လုပ်စရာ အများကြီး ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အခြေအနေတွေက အတားအဆီး ဖြစ်နေတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။
တချိန်တည်းတွင် အင်ဒိုနီးရှား အစိုးရက အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတကာ အကူအညီ တောင်းခံခဲ့သည်။ အကူအညီပေးရေးဌာနများနှင့် အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများ ဒါဇင်ပေါင်းများစွာက အသက်ကယ်လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်နိုင်ရန် စောင့်ဆိုင်းနေပြီး အစိုးရက ကြီးမားလှသော ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများအတွက် ရုန်းကန်နေရစဉ် အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများအတွက် နိုင်ငံတကာအကူအညီများကို လက်ခံရန် သမ္မတ ဂျိုကို ဝီဒိုဒိုက ခွင့်ပြုလိုက်ကြောင်း အစိုးရ၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဌာန အကြီးအကဲ တွမ် လမ်းဘွန်က ပြောသည်။
ငလျင်နှင့် ဆူနာမီလှိုင်းတို့ ဒဏ်ခံရပြီး သုံးရက်အကြာတွင် အာဏာပိုင်များမှာ အစားအစာနှင့် ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းများ ဆူလာဝေစီသို့ရောက်အောင်ကြိုးစားနေရသည်။ ထိုင်းနှင့် သြစတြေးလျတို့ကဲ့သို့သော နိုင်ငံများက အကူအညီပေးရန် ကမ်းလှမ်းထားပြီးဖြစ်သည်။
ပါလူးမြို့ကို ဆူနာမီလှိုင်းများထိသောအခါ ပိုမိုပြင်းထန်စေမည်ဟု ယုံကြည်ရသည့် ကျဉ်းမြောင်းသော ပင်လယ်ကွေ့တွင် တည်ဆောက်ထားသည်။ အပျက်အစီးများ အကြား မြင်သာသော အရာများမှာ တံတားကျိုးများ၊ ၎င်း၏ အမိုးခုံးများ ပြိုကျကာ ရေမြုပ်နေသော ဗလီတခုနှင့် လုံးဝပျက်စီးသွားသော ဈေးဝယ်စင်တာတခု ဖြစ်သည်။
“ဈေးဝယ်စင်တာထဲမှာ ပိတ်မိနေသူတွေ ရှိနေသေးတယ်လို့ ယူဆရတယ်။ အလောင်းတွေ ပုပ်နေတဲ့ အနံ့က အရမ်းပြင်းတယ်” ဟု အင်ဒိုနီးရှားသတင်းဌာန MetroTV ၏ သတင်းထောက်က ပြောသည်။
ရှစ်ထပ်မြင့်သည့် Roa Roa ဟိုတယ်အတွင်း အပျက်အစီးများကြားမှ အော်ဟစ်နေသူများကို ကယ်ဆယ်ရန် တရက်ကြာသည်။ လူ ခြောက်ဦးကို အသက်ရှင်လျှက် ကယ်နိုင်သော်လည်း အများအပြား ပိတ်မိနေဆဲ ဖြစ်သည်။

“အပျက်အစီးတွေ အောက်မှာ လူ ၅၀ ရှိတယ်။ သူတို့ကိုကယ်ဖို့ စက်ယန္တရားကြီးတွေ လိုတယ်” ဟု BNBP သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ဌာနမှ ဆူတိုပို ပါဝို နူဂရိုဟိုက ပြောသည်။
စက်ယန္တရားကြီးများကို ယူဆောင်လာနေသည်ဟု အမျိုးသား ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေး အကြီးအကဲ မူဟာမက် ဆောင်ဂီက ဆိုသည်။
“ကျနော်တို့ အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစားနေတယ်။ ပြည်သူတွေကိုကယ်ဖို့ အချိန်က အရေးအကြီးဆုံးပဲ” ဟု သူက ပြောသည်။
ပါလူးတွင် ပြန်လည်ရရှိသည့် အလောင်းအများစုကို ရဲဆေးရုံတခုတွင် ထားရှိပြီး အများအပြား ရောက်ရှိ လာသောကြောင့် တနင်္ဂနွေနေ့လယ်သို့ ရောက်သောအခါ ခြံဝန်းအတွင်း နေပူပူတွင် စုပုံထားရသည်။ ပြည်သူများသည် အလောင်းများကြားတွင် ဆွေမျိုးများက ပျောက်ဆုံးသူများကို ရှာဖွေနေကြသည်။
ထိုသူများအကြားတွင် သားဖြစ်သူကို ရှာဖွေနေသော ဘာရာဟူဒင်လည်း ပါသည်။
“ကျနော့် ကလေးတယောက် ပျောက်နေတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။ “မနက်တုန်းက သူကျောင်းမသွားခင် ကျနော်နဲ့ စကားပြောခဲ့သေးတယ်” ဟု သူက ဆက်ပြောသည်။
တွေ့ရှိသောအလောင်းများကို မည်သူမည်ဝါ သိရှိသည်နှင့် ရောဂါမပျံ့နှံ့စေရန် စုပေါင်းမြှုပ်နှံသော်လည်း စနစ်တကျ မြှုပ်နှံမည်ဟု ဆူတိုပ်ိုက ပြောပြသည်။
သေဆုံးသူများကို မြှုပ်နှံရန် စေတနာ ဝန်ထမ်းများက ပျက်စီးသွားသော ပါလူးကမ်းခြေအထက်ရှိ တောင်တန်းများရှိရာ ပိုဘိုရာတွင် မီတာ ၁၀၀ ရှည်သော ကျင်းတခု တူးထားသည်။ သေဆုံးသူပေါင်း ၁၃၀၀ အထိကို မြှုပ်နှံနိုင်ရန် ပြင်ဆင်ရန် ညွှန်ကြားချက် ထုတ်ပြန်ထားသည်။
ပုတ်နေသောအလောင်းများကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို တွန်းလှန်ရန်လည်း အာဏာပိုင်များ အပြင်းအထန် ကြိုးစားနေရပြီး ၁၄ ရက်ကြာ အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာထားရသည်။

သေဆုံးသူ အရေအတွက်မှာ ၈၃၂ ဦးအထိ ရှိလာသော်လည်း လူဦးရေ ၃ သိန်း ရှိသည့် အဆိုးရွားဆုံး ထိခိုက်သော ဒိန်ဂလာတွင် ကယ်ဆယ်ရေးများက ရုန်းကန်နေရသည်။
ပါလူးရှိ မြေပြင်နှင့် အဆောက်အအုံပြင်ပတွင် အလောင်းများ ကောက်နေရသော ပါလူးကြက်ခြေနီအဖွဲ့မှ ပြောခွင့်ရသူ ရာဖစ်အန် ရှော်ဟီက အခြေအနေသည် မကြာသေးမီက လမ်ဘော့တွင် တွေ့ကြုံရသော ငလျင်ထက် လွန်စွာ ဆိုးရွားသည်ဟု ပြောပြီး လမ်းအများစုသည် အက်ကွဲနေကာ သွားလာရန် ခက်ခဲသည်ဟု ရှင်းပြသည်။ ပါလူးမှ အဆောက်အအုံ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း ပျက်စီးသည်ဟု သူက ခန့်မှန်းသည်။
သောင်းနှင့်ချီသော လွတ်မြောက်သူများမှာ ယာယီစခန်းများတွင် နေကြရပြီး မိတ်ဆွေများ၊ ဆွေမျိုးများကို ရှာဖွေနေရသည်။
“မြေကြီးက ကျောရိုးလို ကုန်းထပြီး ရုတ်တရက် ပြန်ပြုတ်ကျသွားတယ်။ လူတွေအများကြီး အိမ်အပျက်တွေ အောက်မှာ ပိတ်မိနေတယ်။ ဘာမှ မကူနိုင်ဘူး။ တချို့ကတော့ သူတို့ ပိတ်မိနေတယ်လို့ ဆဲလ်ဖုန်းကနေ ပြောနေကြတယ်။ နောက်တော့ မီးက နောက်နေ့အထိ ပြတ်နေတယ်” ဟု ဒေသခံတဦးက ပြောသည်။
အင်ဒိုနီးရှား မိုးလေဝသနှင့်ဇလဗေဒဌာနက ငလျင်လှုပ်ပြီးနောက် ဆူနာမီသတိပေးချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း ယင်းထုတ်ပြန်ပြီး နောက်နာရီဝက်အကြာတွင် ပြန်လည် ရုတ်သိမ်းခဲ့သည်။
အင်ဒိုနီးရှား မိုးလေဝသနှင့် ဇလဗေဒဌာနက ၂၃၀ ကီလိုမီတာ(၁၄၃ မိုင်)အကွာရှိ မာမူဂျူနေရာရှိ လင်းပမာဏကို အခြေခံ၍ တွက်ချက်မိခြင်းကြောင့် ဆူနာမီသတိပေးချက် ထုတ်ပြန်ရန် စောလွန်းသေးသည်ဟု ကောက်ချက်ချမိခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကာကွယ်ပြောဆိုသည်။
ဒေသခံ ဒဝီဟားရစ်က သူသည် မင်္ဂလာပွဲတခုအတွက် ပါလူးသို့ ရောက်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောပြသည်။ သူ၏ဇနီး၊ သမီးတို့နှင့် အတူနေသော ငါးထပ် ဟိုတယ်ခန်းတွင် ငလျင်လှုပ်သည်ကို ပြန်ပြောပြပြီး သူ မျက်ရည်ကျနေသည်။
“တယောက်နဲ့ တယောက် ကယ်ဖို့တောင် အချိန်မရဘူး။ ကျနော်က အပျက်အစီးကြားမှာ ပိတ်မိနေတာ” ဟု ခါးနှင့် ပုခုံးကျိုးသွားသူ ဟားရစ်က ပြောသည်။
“ကျနော့်မိန်းမဆီက ကယ်ကြပါလို့် အော်သံကြားလိုက်ပြီး ဘာသံမှ မကြားရတော့ဘူး။ သူနဲ့ကလေးတွေ ဘာဖြစ်လဲ ကျနော်မသိတော့ဘူး။ သူတို့တတွေ ဘေးကင်းဖို့ ကျနော်ဆုတောင်းနေတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။
ကိုးကား။ ။ The Guardian, Channel News Asia, Bernama