မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရရှိချိန်မှ စတင်ကာ မွန်ပြည်သူများ တန်းတူအခွင့်အရေး ရရှိရေးအတွက် နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သော ဝါရင့် မွန်တိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်ကြီး နိုင်ငွေသိမ်းသည် အောက်တိုဘာလ ၂ ရက်က ရန်ကုန်တွင် ကွယ်လွန်သွားခဲ့သည်။
နိုင်ငွေသိမ်း သည် လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲဝင်ကာလ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ဦးဆောင်မှုအောက်ရှိ BIA တပ်ဖွဲ့ဝင်တဦး ဖြစ်သည်။
မကွယ်လွန်မီက နိုင်ငွေသိမ်းသည် မွန်အမျိုးသားပါတီ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ မဟာမိတ်အဖွဲ့ UNA တွင်လည်း အခြားသော တိုင်းရင်းသား အုပ်စုများနှင့်အတူ အဖွဲ့ဝင်တဦးအဖြစ် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
သူ၏ ယခင် နိုင်ငံရေးပါတီဖြစ်သော မွန်အမျိုးသားဒီမိုကရေစီတပ်ဦး MNDF သည် ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် မွန်ပြည်နယ်၌ လေးနေရာ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။
အသက် ၂၅ နှစ်တွင် နိုင်ငံရေးလောကသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် နိုင်ငွေသိမ်းသည် နောက်ပိုင်းကာလ စစ်အစိုးရ ဖိနှိပ်မှုအောက်တွင် UNA အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် NLD နှင့် ပူးပေါင်းကာ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
မွန်ပြည်နယ် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် သယံဇာတရေးရာ ဝန်ကြီး ဒေါက်တာ မင်းကြည်ဝင်းက “သူဟာ မွန်တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ လွတ်လပ်မှုအတွက် တိုက်ပွဲကို ပထမဆုံး စတင်ခဲ့သူဖြစ်တယ်။ သူ အိပ်ရာထဲမှာ မလှုပ်နိုင်တော့ဘဲ လဲနေတဲ့အချိန်အထိ ပြည်သူ့အကျိုး ဆောင်ခဲ့တယ်” ဟု ဆိုသည်။
ဝန်ကြီးသည် MNDF တွင် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖူးသူဖြစ်ပြီး ၁၉၉၈ ခုနှစ်က စစ်အစိုးရ၏ ဖမ်းဆီးခြင်း ခံရချိန်တွင် နိုင်ငွေသိမ်းနှင့်အတူ ထောင်ထဲတွင် အတူနေဖူးသူ ဖြစ်သည်။
နိုင်ငွေသိမ်းကို အဖ နိုင်သာဒွန်းအောင် အမိ မိငွေသုန် တို့က ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ကရင်ပြည်နယ်၊ ထုံးအိုင်ကျေးရွာ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် ဂျပ်ဆင်ကောလိပ်သို့ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ဖက်စစ် ဆန့်ကျင်ရေးတိုက်ပွဲတွင် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် BIA နှင့်အတူ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ကျိုက်လက်မြို့နယ် လုံခြုံရေးတာဝန် ယူပေးခဲ့သည်။
BIA ကို ဗမာ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် BDA အဖြစ် ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းသောအခါ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ဖခင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက သူ့ကို ဗိုလ်သင်တန်းတက်ရန် ဆင့်ခေါ်ခဲ့ဖူးသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း လုပ်ကြံခံရသောအခါ နိုင်ငွေသိမ်းသည် တပ်မှ ထွက်လိုက်သည်။
လွတ်လပ်ရေးရအပြီး မွန်တိုင်းရင်းသားများကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ တိုင်းရင်းသားအဖြစ် အသိအမှတ် မပြုချိန်တွင် တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုခံရစေရေး နိုင်ငွေသိမ်းသည် သူနှင့်အတူ အခြား မွန်မျိုးချစ်များက လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ခဲ့ကြသည်။
“ဗမာတွေက မွန်တိုင်းရင်းသား အုပ်စုကို အသိအမှတ် မပြုခဲ့ဘူး။ နိုင်ငွေသိမ်းက မွန်တိုင်းရင်းသားတွေ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ပါတယ်ဆိုတာကို ဗမာတွေ အသိအမှတ်ပြုတဲ့အထိ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့တယ်” ဟု ဒေါက်တာမင်းကြည်ဝင်းက ပြောသည်။
နိုင်ငွေသိမ်းသည် ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် အပါအဝင် မွန်တိုင်းရင်းသားများ တန်းတူညီမျှသော အခွင့်အရေးအတွက် လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲဝင်ရန် ရည်မှန်းကာ မွန်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ MNDO သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ဦးနုက အဖွဲ့ကို လက်နက်ဖြုတ်ပြီး နိုင်ငံရေး အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ရပ်တည်ရန် ဖျောင်းဖျပြောဆိုသည့် ၁၉၅၈ ခုနှစ်အထိ ဆယ်နှစ်ကြာမျှ အမှုဆောင် အဖွဲ့ဝင်တဦးအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်။
ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၏ စစ်အာဏာရှင်စနစ်က မွန်ပြည်နယ်သည် မွန်တိုင်းရင်းသားများ၏ တရားဝင် ဇာတိမြေအဖြစ် ရွှေရည်စိမ် အသိအမှတ် ပြုသောအခါ စစ်မှန်သော ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို လိုလားသည့်အတွက် နိုင်ငွေသိမ်းနှင့် သူ၏ မွန်ရဲဘော်များသည် ကျေနပ်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။
သူ၏ ဘဝတွင် ဦးနု၊ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း၊ ဗိုလ်ချုပ်စောမောင်နှင့် ဗိုလ်ချုပ်သန်းရွှေတို့၏ စစ်အစိုးရများအပါအဝင် မြန်မာစစ်အစိုးရ၏ မျိုးဆက်အများအပြားကို ထိတွေ့ ဆက်ဆံခဲ့ရဖူးသည့် ဝါရင့် နိုင်ငံရေးသမားကြီး ဖြစ်သည်။
နိုင်ငွေသိမ်းသည် မွန်ပြည်သူတို့အတွက် နှစ်ပေါင်းများစွာ ပင်ပန်းဆင်းရဲခံ လုပ်ကိုင်ခဲ့သော်လည်း မွန်တိုင်းရင်းသားတို့၏ လွတ်လပ်မှုကို မြင်တွေ့ခွင့် မရသွားခဲ့သည့်အတွက် သူ့အတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း လုပ်ဘော်ကိုင်ဘက် မွန်တိုင်းရင်းသား အများအပြားက ပြောသည်။
နိုင်ငွေသိမ်းသည် သူ၏ နိုင်ငံရေးဖြတ်သန်းမှု သမိုင်းတလျှောက်တွင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားအဖြစ် လေးကြိမ် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်း အကျဉ်းကျခံခဲ့ရဖူးသည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်ထောင် ကျခဲ့ကာ ဦးနေဝင်း အာဏာသိမ်းပြီး တော်လှန်ရေး ကောင်စီ တက်လာချိန်တွင ဒုတိယအကြိမ် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် ဂန္ဒီခန်းမ ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်း ပူးတွဲကြေညာချက်ကြောင့် ထောင်ဒဏ် ၂၁ နှစ် ချခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း မပြုရန် မွန်ပြည်သစ်ပါတီ NMSP အား အကြံပြုစာ ရေးသားပေးပို့သည့်အတွက် စတုတ္ထအကြိမ်မြောက်အဖြစ် ထောင်ဒဏ် ၇ နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။
ကျန်ရစ်သူ မိသားစုအဆိုအရ အသက် ၉၆ နှစ်ရှိပြီ ဖြစ်သော နိုင်ငွေသိမ်းသည် မကွယ်လွန်မီက ကာလရှည်ကြာစွာ နာမကျန်းဝေဒနာ ခံစားနေရသည်။ ထို့နောက် အောက်တိုဘာလ ၂ ရက် ညနေ ၆ နာရီတွင် ရန်ကုန်ရှိ နေအိမ်၌ ကွယ်လွန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဈာပန အခမ်းအနားကို အောက်တိုဘာလ ၆ ရက် စနေနေ့တွင် ပြုလုပ်မည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။