သတင်းစာဆရာ ဂျမား ခါရှော့ဂျီသည် အစ္စတန်ဘူးလ်ရှိ ဆော်ဒီ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း သတ်ဖြတ်မှုတွင် သေဆုံးသွားကြောင်း ပဏာမ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများကို ကိုးကားပြီး ဆော်ဒီရုပ်သံက မကြာမီက ဝန်ခံဖော်ပြခဲ့သည်။
ထိုဖြစ်ရပ်အပြီးတွင် ထောက်လှမ်းရေးဒုတိယ အကြီးအကဲ အာမက်အယ်လ်အက်ဆာရီနှင့် အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက် ဘင် ဆယ်လ်မန်၏ အကြီးတန်း လက်ထောက်တဦးဖြစ်သူ ဆော့ဒ်အယ်လ် ကာတနီတို့ကို ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်လိုက်သည်ဟုလည်း ထိုရုပ်သံသတင်းက ကြေညာသွားသည်။
ခါရှော့ဂျီသေဆုံးကြောင်း ဆော်ဒီအာရေးဗျက ယခု ပထမဆုံးအကြိမ် ဝန်ခံလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။
ထင်ရှားသော ဆော်ဒီနိုင်ငံကို ဝေဖန်သူ ခါရှော့ဂျီသည် အောက်တိုဘာလ ၂ ရက်နေ့က မကြာမီ ကျင်းပမည့် လက်ထပ်ပွဲအတွက် လိုအပ်သောစာရွက်စာတမ်းများရရှိရန် တူရကီနိုင်ငံ အစ္စတန်ဘူးလ်ရှိ ဆော်ဒီ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း ဝင်ရောက်ပြီးနောက် ပျောက်ဆုံးမှုတွင် ၎င်းတို့ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းမရှိကြောင်း နှစ်ပတ်ကြာမျှ ငြင်းဆန်ခဲ့ပြီးမှ ယခုကဲ့သို့ဝန်ခံခြင်းဖြစ်သည်။
ခါရှော့ဂျီကို ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း ကြိုတင်ကြံစည် သတ်ဖြတ်ပြီး အလောင်းကို အပိုင်းပိုင်း ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု တူရကီ အရာရှိများက ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် ခါရှော့ဂျီ ပျောက်ဆုံးမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆော်ဒီအာရေးဗျသည် နိုင်ငံတကာဖိအားများကို ပိုမိုရင်ဆိုင်နေရသည်။
တူရကီရဲတပ်ဖွဲ့သည် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း ရှာဖွေနေရာမှ အလောင်းကိုဖျောက်ဖျက်ထားသည်ဟု အမည်မဖေါ် လိုသော အရာရှိများ ယုံကြည်သည့် အနီးရှိသစ်တောအတွင်းအထိ ရှာဖွေမှုများတိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နေသည်။
ဆော်ဒီ၏ အနောက်နိုင်ငံ မဟာမိတ်များသည် ဆော်ဒီအာဏာပိုင်များ၏ မသေသပ်သော လုပ်ကြံဇာတ်လမ်းကို ယုံကြည်ကြသလား၊ ဆော်ဒီက ၎င်းတို့ကို အရေးမယူရန် အနောက်နိုင်ငံများအား ဖျောင်းဖျာင်းဖျနိုင်မည်လားစသဖြင့် လေ့လာသူများ ကမေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။
ထိုဖြစ်ရပ်သည် လက်ခံနိုင်ဖွယ် မရှိကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ပြောသာ်လည်း ဆော်ဒီအားရေးဗီးယားသည် အဓိ မဟာမိတ်ဟု ဆိုသည်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကမူ ယခု သတင်းကိုရရှိပြီးနောက် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရမည်များကို စဉ်းစားသုံးသပ်နေသည်ဟု ကြေညာသည်။
ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း ခါရှော့ဂျီသေဆုံးခဲ့ကြောင်း နောက်ကျမှ ဝန်ခံခြင်းနှင့် ဖမ်းဆီးရာထူးဖြုတ်ချမှုများ ပြုလုပ်ခြင်းသည် ယခုအမှုကို အပြီးသတ်နိုင်ရန် လုံလောက်မည်ဟု ဆော်ဒီခေါင်းဆောင်ပိုင်းက မျှော်လင့်နေကြပုံရကြောင်း ဘီဘီစီ လုံခြုံရေးသတင်းထောက် ဖရန့်ဂါဒ်နာက သုံးသပ်သည်။ သို့သော် ဇာတ်လမ်းသည် ဤနေရာတွင် ပြီးဆုံးမည် မဟုတ်ပေ။
ထိုသို့ဝန်ခံခြင်းသည် အမှန်တရားကို လူသိရှင်ကြားထုတ်ပြန်ရန် ပထမအဆင့်မျှသာ ဖြစ်သည်။ ဆော်ဒီခေါင်းဆောင်ပိုင်းက ရက်ပေါင်းများစွာ ဒေါသတကြီးငြင်းဆန် ခဲ့သောကြောင့် စဉ်ဆက်မပြတ်သောနိုင်ငံတကာဖိအားသာမရှိလျှင် ယခုလောက်ပင် ဝန်ခံမည်မဟုတ်ကြောင်း သံသယဖြစ်ရသည်။
ဖြစ်နိုင်ခြေ နှစ်ခုသာရှိကြောင်း ဖရန့်ဂါဒ်နာက ဆိုသည်။ လူအများက သံသယရှိသည့်အတိုင်း သြဇာကြီးမားသော အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက် ဘင် ဆယ်လ်မန်က ယခုသတ်ဖြတ်မှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သည် သို့မဟုတ် အိမ်ရှေ့မင်းသားသည် သူ၏ အတွင်းစည်းကို မထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ဟူသော ဖြစ်နိုင်ခြေများဖြစ်သည်။ သို့သော် ဒုတိယဖြစ်နိုင်ခြေကို လေ့လာသူအများအပြားက ယုံကြည်နိုင်ခြင်း မရှိကြပေ။
MBS ဟုခေါ်ကြသော အိမ်ရှေ့မင်းသားကို ရည်မှန်းချက်ရှိသော ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားဟု ဆော်ဒီမျိုးချစ်လူငယ်များကမြင်ပြီး ထောက်ခံကြသည်။ ထိုထောက်ခံမှု လျှော့ကျသွားလျှင် အိမ်ရှေ့မင်းသားသည် နန်းတွင်းတွင် အန္တရာယ်များလောက်အောင် အထီးကျန်ဖြစ်သွားနိုင်သည်။
ဆော်ဒီ အစိုးရရှေ့နေ၏ ကြေညာချက်ကမူ ဆော်ဒီ အစိုးရနှင့် အဆင်မပြေသော ခါရှော့ဂျီသည် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်းမှ သူနှင့်တွေ့ဆုံသူများ ရန်ဖြစ်ပြီး သေဆုံးသည်ဟု ဖေါ်ပြထားသည်။
စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေကြောင်းနှင့် ဆော်ဒီ နိုင်ငံသား ၁၈ ဦးကိုဖမ်းဆီးထားကြောင်းလည်း ထိုကြေညာချက်တွင် ဖေါ်ပြသည်။ သို့သော် ထိုအချက်များအတွက် အထောက်အထားကို ဆော်ဒီအာဏာပိုင်များက ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးပေ။
အလောင်းကို ဖျောက်ဖျက်ပေးရန် ဒေသခံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သူများ လက်သို့ အပ်လိုက်ပြီးနောက် ဆော်ဒီအာဏာပိုင်များကိုယ်တိုင် ထိုအလောင်း မည်သည့်နေရာသို့ ရောက်သွားသည်ကို မသိ ဖြစ်နေသည်ဟု အမည်မဖေါ်လိုသော အရာရှိတဦးက Reuters နှင့် New York Times သို့ပြောသည်။
ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခံရသူများက မည်သူများနည်း။
ဆော့ဒ်အယ်လ်ကာတနီသည် ထင်ရှားသော ဆော်ဒီနန်းတွင်း အရာရှိ ဖြစ်ပြီး အိမ်ရှေ့မင်းသား၏ အကြံပေးဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ် အာမက် အယ်လ် အက်ဆာရီသည် ယီမင်စစ်ပွဲနှင့် ပတ်သက်သော ဆော်ဒီအာရေးဗျ၏ ပြောခွင့်ရသူဖြစ်သည်။ သူသည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်က BBC သတင်းဌာနသို့ ယီမင်ပြဿနာအကြောင်းပြောပြီး ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံဖက်မှ ခုခံပြောဆိုခဲ့သည်။
ထောက်လှမ်းရေးဌာနကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းရန် အိမ်ရှေ့မင်းသားဦးဆောင်သည့် ဝန်ကြီးအဆင့်ကော်မတီ ဖွဲ့စည်းရန် ဆယ်လ်မန်ဘုရင်က ညွှန်ကြားထားသည်ဟု သတင်းများက ဆိုသည်။
စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု၏ တစိတ်တပိုင်းအနေဖြင့် တူရကီအာဏာပိုင်များက ပေးပို့သည့် သတင်းအချက်အလက်များအရ ဆောင်ရွက်ကြောင်းနှင့် သံသယရှိသူ အများအပြားကို စစ်ဆေးနေကြောင်း ဆော်ဒီက ကြေညာထားသည်။
အထက်ပါဖမ်းဆီးမှုများသည် အရေးပါသော ပထမခြေလှမ်းများ ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကပြောကြားလိုက်ပြီး အလျှင်အမြန် အရေးယူခြင်းအတွက် ဆော်ဒီအစိုးရကို ချီးကျူးလိုက်သည်။ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်သည် ယုံကြည်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ဆိုသော်လည်း အမေရိကန် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အများအပြားက ဆော်ဒီနိုင်ငံ၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကို အယုံအကြည် မရှိကြပေ။
အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် အီရန်နိုင်ငံကို အင်အားချိန်ညှိရန် ဆော်ဒီသည် အရေးပါကြောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အလေးထားပြောပြီး သတင်းအချက်အလက်သစ်များအရ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားကို အရေးယူမှုများ ချမှတ်ရန် မလိုကြောင်းနှင့် ထိုသို့အရေးယူလျှင် အမေရိကန် စီးပွားရေးအပေါ် သက်ရောက်မှုများကို သူ ရှင်းပြသည်။
ထိုဖြစ်ရပ်သည် ကြောက်မက်စက်ဆုပ်ဖွယ်ရာဖြစ်ကြောင်း ဗြိတိန် နိုင်ငံခြားရေးရုံးကပြောပြီး သတ်ဖြတ်မှုနောက်ကွယ်မှ လူများကို အရေးယူရမည်ဟု ဆိုသည်။
တူရကီနိုင်ငံကလည်း သူ့နိုင်ငံတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော သတ်ဖြတ်မှု၏ အသေးစိတ်များကို ဖေါ်ထုတ်မည်ဟု ကတိပေးထားသည်။
ယခုလအတွင်း ဆော်ဒီတွင် ကျင်ပမည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ညီလာခံသို့ တက်ရောက်တော့မည် မဟုတ်ကြောင်း ကြေညာသော နိုင်ငံများတွင် သြစတြေးလျှသည် နောက်ဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ခါရှော့ဂျီအား သတ်ဖြတ်မှုအတွက် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ဒတ်ချ်နှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံများမှ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးများက ထိုညီလာခံကို သပိတ်မှောက်ထားသည်။
ခါရှော့ဂျီ အသတ်ခံရကြောင်း တူရကီက မည်သို့သိသနည်း။ သတင်းအချို့က ခါရှော့ဂျီ ပတ်သွားသော နာရီမှ တဆင့် ၎င်း၏ ဇနီးလောင်းက သတင်းအချက်အလက်များ ရကြောင်း ဆိုသလို ထောက်လှမ်းရေးအသိုင်းအဝိုင်းကမူ တူရကီအစိုးရသည် ဆော်ဒီကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း အသံဖမ်းဆက်များ တပ်ဆင်ထားနိုင်ကြောင်း ဆိုကြသည်။
ခါရှော့ဂျီကို ဆော်ဒီထောက်လှမ်းရေးအဖွဲတခုက ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း သတ်ဖြတ်လိုက်ကြောင်း နှင့် သူ၏ အလောင်းကိုဖျောက်ဖျက်လိုက်ကြောင်း တူရကီအရာရှိများက ယုံကြည်သည်ဟု ပြောဆိုကြသည့်အပြင် ၎င်းတို့အချက်အတွင် ဗီဒီယိုနှင့် အသံဖိုင် အထောက်အထားရှိကြောင်း ပြောသည်။
ထိုအသံဖိုင်၏ အသေးစိတ်များကို တူရကီအစိုးရနှင့် ဆက်စပ်သည့် သတင်းစာများက ဖေါ်ပြကြသည်။ ထိုအသံဖိုင်တွင် ခါရှော့ဂျီကို ညှင်းပမ်းနှိပ်စက် စစ်ဆေးသောကြောင့် စူးရှသည့် အော်သံများလည်း ပါဝင်သည်။
ခါရှောဂျီ ပျောက်ဆုံးသည့်နေ့တွင် အစ္စတန်ဘူးလ်သို့ ရောက်ရှိလာပြီး ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားသော ဆော်ဒီထောက်လှမ်းရေး ၁၅ ဦးပါ အဖွဲ့ကို ဖေါ်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်ဟု တူရကီသတင်းစာများက ယခုအပတ်အစောပိုင်းတွင် ရေးသည်။
ခါရှော့ဂျီ ပျောက်ဆုံးမှု အဓိက ဖြစ်စဉ်များ
အောက်တိုဘာလ ၂ ရက်
၀၃:၂၈ – သံသယရှိသူ ဆော်ဒီထောက်လှမ်းရေးများကို သယ်ဆောင်လာသော လေယာဉ် အစ္စတန်ဘူးလ်လေဆိပ်သို့ ရောက်သည်။ နေ့လည်နှောင်းပိုင်းတွင် နောက်တစင်း ထပ်ရောက်လာသည်။
၁၂:၁၃ – ကောင်စစ်ဝန်ရုံးသို့ သံတမန်ကား အများအပြားရောက်လာသည်ကို ရိုက်ကူးထားပြီး ထောက်လှမ်းရေးများကို သယ်ဆောင်သောယာဉ်များဟု ဆိုသည်။
၁၃:၁၄- မင်္ဂလာဆောင်ရန် စာရွက်စာတမ်းများ ထုတ်ယူရန် အဆောက်အအုံအတွင်းသို့ ခါရှော့ဂျီ ဝင်လာသည်။
၁၅:၀၈- ကောင်စစ်ဝန်ရုံးမှ ကားမျာ ပြန်းထွက်လာပြီး အနီးရှိ ကောင်စစ်ဝန်နေအိမ်သို့ ရောက်လာသည်။
၂၁:၀၀- ဂျက်လေယာဉ်နှစ်စင်းလုံး တူရကီမှ ထွက်ခွာသည်။
အောက်တိုဘာလ ၃ ရက်
ခါရှော့ဂျီပျောက်ဆုံးကြောင်းနှင့် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်းရှိသည်ဟု ယူဆရကြောင်း တူရကီအစိုးရက ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။
အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်
ခါရှော့ဂျီ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးမှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ကြောင်း ဆော်ဒီအာရေးဗျက ကြေညာသည်။
အောက်တိုဘာ ၇ ရက်
ခါရှော့ဂျီသည် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း အသတ်ခံရကြောင်း တူရကီအရာရှိများက BBC သို့ပြောသည်။ ဆော်ဒီက အပြင်းအထန်ငြင်းဆန်သည်။
အောက်တိုဘာလ ၁၃ ရက်
သတ်ဖြတ်မှု၏ အသံနှင့် အရုပ်ဖိုင်များရှိကြောင်း တူရကီအရာရှိများက BBC အာရဗီဘာသာစကား အစီအစဉ်သို့ ပြောသည်။ ထိုသို့ အသံ၊ အရုပ်ဖိုင်များရှိကြောင်း တူရကီပြည်တွင်းသတင်းများက ဖေါ်ပြပြီးနောက်မှ ပြောခြင်းဖြစ်သည်။
အောက်တိုဘာလ ၁၅ နှင့် ၁၇-၁၈ ရက်များ
သေမှုသေခင်း စစ်ဆေးရေးအဖွဲက ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို ရှာဖွေသည်။
အောက်တိုဘာ ၂၀ ရက်
ခါရှော့ဂျီ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအတွင်း သေဆုံးကြောင်း ကနဦးစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများအရ သိရသည်ဟု ဆော်ဒီနိုင်ငံရုပ်သံက ကြေညာသည်။
ထိပ်တန်းအရာရှိနှစ်ဦးကို ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ပြီး ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများကို ပြန်လည် ဖွဲ့စည်းရန် ဝန်ကြီးအဆင့်ကော်မတီဖွဲ့ကြောင်း ဆယ်လ်မန်ဘုရင် ကြေညာသည်။
ကိုးကား။ ။ ဘီဘီစီ
