ဘာသာရေးနှင့် တိုင်းရင်းသားအသိုင်းအဝန်းများအပေါ်ဆက်ဆံရာတွင် ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့် အပြင်းအထန် ချိုးဖေါက်သောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကို အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက် ပွမ်ပီယိုက ဝေဖန်လိုက်သည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှ ရိုဟင်ဂျာများနှင့် အခြားဘာသာရေး အသိုင်းအဝန်းများကို အစုလိုက်အကြမ်းဖက်ခြင်းနှင့် ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း ကချင်နှင့် ကရင်တိုင်းရင်းသားများကို ဖိနှိပ်ခြင်းတို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၉၈ ခုနှစ် အမေရိကန် နိုင်ငံတကာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် အက်ဥပဒေ (IRFA) အရ အထူးစိုးရိမ်စရာကောင်းသော နိုင်ငံ ဆယ်နိုင်ငံစာရင်းတွင် ပါဝင်နေသည်။
အခြား ၉ နိုင်ငံဖြစ်သော တရုတ်၊ မြောက်ကိုရီးယား၊ အီထရီးယား၊ အီရန်၊ ပါကစ္စတန်၊ ဆူဒန်၊ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား၊ တာဂျစ်ကစ္စတန်နှင့် တာ့ခ်မင်နစ္စတန်တို့သည်လည်း နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့က (IRFA) အရ ပွမ်ပီယို ထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းတွင်ပါဝင်သည်ဟု နိုင်ငံတကာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင်ဆိုင်ရာ အလွတ်သံတမန် ဆင်မြူရယ် ဒီ ဘရောင်းဘက်က တယ်လီကွန်းဖရင့် တခုတွင်ပြောသည်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်က ပွမ်ပီယို ထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းတွင် ယခုစာရင်းမှ ၉ နိုင်ငံပါဝင်ပြီး ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ၏ နေရာတွင် ဥဇဘက်ကစ္စတန် ပါဝင်နေသော အချက်သာကွာခြားသည်။
ထိုစာရင်းဝင် ၁၀ နိုင်ငံသည် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကို လတ်တလောအပြင်းအထန်ဆိုးဆိုးရွားရွားစနစ်တကျ ချိုးဖေါက်မှုများကို ပြုလုပ်နေသည် သို့မဟုတ် ပြုလုပ်ခွင့်ပြုထားသည်ဟု ဘရောင်းဘက်ကပြောသည်။
“တကမ္ဘာလုံးမှ အခြားနေရာ အများအပြားတွင်လည်း ပြည်သူများသည် ၎င်းတို့၏ ဘာသာရေးယုံကြည်ချက်နှင့် အညီ ကျင့်ကြံနေထိုင်ခြင်းအတွက်ပင် ထိပါးမှု၊ ဖမ်းဆီးမှုနှင့် သေခြင်းတရားတို့နှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။ ထိုကဲ့သို့သော ဖိနှိပ်မှုများကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ဘေးမှ ရပ်ကြည့်နေမည် မဟုတ်” ဟု ပွမ်ပီယို၏ ကြေညာချက်တွင် ဖေါ်ပြထားသည်။
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ထိုစာရင်းကို နှစ်စဉ် ကွန်ဂရက်သို့ တင်သွင်းပြီး အချို့သောကိစ္စများတွင် နိုင်ငံများအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်လေ့ရှိသည်။ ထိုသို့သော အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများတွင် နိုင်ငံများကို အခြားနယ်ပယ်များတွင် အရေးယူပိတ်ဆို့ပြီး အထူးစိုးရိမ်ရသော နိုင်ငံအဖြစ်လည်း အရေးယူသည့် နှစ်ထပ်ပုံစံ double-hatted ဖြစ်သည်ဟု ဘရောင်းဘက်ပြောသည်။
ရိုဟင်ဂျာများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုအတွက် နေပြည်တော်ကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ဥပဒေကြောင်းအရ အရေးယူခြင်း ရှိ မရှိ တယ်လီကွန်ဖရင့်အတွင် သတင်းထောက်တဦးက မေးမြန်းခဲ့သည်။ မည်သို့ဆက်လက်အရေးယူမည်နှင့် ပတ်သက်သော အသေးစိတ်အချက်အလက်များ သူ့တွင် မရှိကြောင်း ဘရောင်းဘက်က ပြန်လည်ဖြေသည်။ သို့သော် အမေရိကန်အစိုးရသည် ထိုပြဿနာနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြတ်သားသော ရပ်တည်ချက်ရှိကြောင်း ဒုတိယ သမ္မတ မိုက်ပန့်စ်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပွမ်ပီယိုနှင့် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ် နစ်ကီဟေလီတို့သည် နေပြည်တော်ကို ဝေဖန်ကြောင်း သူပြောသည်။
မြန်မာ ဗိုလ်ချုပ် ၅ ဦးနှင့် တပ်ဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ကို အမေရိကန်နိုင်ငံက အရေးယူပြီးဖြစ်ကြောင်းလည်း သူပြောသည်။ ယခင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရက်တေလာဆန်သည် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စစ်တပ်၏ လုပ်ရပ်သည် လူမျိုးစုသုတ်သင်မှုဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ကြောင်းလည်း သူပြောပြီး ရိုဟင်ဂျာများနှင့် အခြားဘာသာရေး အသိုင်းအဝန်းများကို မြန်မာနိုင်ငံက ဆက်ဆံပုံကို ဆက်လက် အနီးကပ်စောင့်ကြည့်နေကြောင်းနှင် အပြင်းအထန် စိတ်ဝင်စားစရာ နယ်ပယ်ဖြစ်နေကြောင်းလည်း သူပြောသည်။
“မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖိနှိပ်ခံနေရတဲ့အထဲမှာ ကချင်နဲ့ ကရင် တိုင်းရင်းသားတွေလည်းပါပြီး ဒီလိုအချက်တွေ အားလုံးကြောင့်ပဲ ကျနော်တို့က မြန်မာနိုင်ငံကို အထူးစိုးရိမ်ရသော နိုင်ငံများစာရင်းမှာ ထည့်ထားတာ” ဟု သူပြောသည်။
အမေရိကန် တရားဟောဆရာနှင့် ဘာသာပေါင်းစုံဆွေးနွေးပွဲထောက်ခံသူ ဘော့ ရောဘတ်ကို ကိုးကားရေးသားသည့် Christian Post သတင်းတပုဒ်၏ အဆိုအရ မြန်မာ့ တပ်မတော်သည် လွန်ခဲ့သော ၁၈ ကာလအတွင်း ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ် (KIA) နှင့် တိုက်ပွဲများအတွင်း ခရစ်ယာန် ဘုရာကျောင်း အနည်းဆုံး ၆၀ ကို မီးရှို့ခဲ့သည် သို့မဟုတ် ဖေါက်ခွဲခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာ ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကော်မရှင် (USCIRF)၏ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ချိုးဖေါက်သော နိုင်ငံများစာရင်းတွင်လည်း ပါဝင်နေသည်။
မွတ်ဆလင်၊ ဟိန္ဒူ၊ ခရစ်ယာန်နှင့် အခြား ဗုဒ္ဓဘာသာဂိုဏ်းကွဲများ အပါအဝင် ကချင်၊ ရှမ်းနှင့် ကရင် တိုင်းရင်းသားအပေါ် ပြင်းထန်သော လူအခွင့်အရေးနှင့် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်များအတွက် မြန်မာ့တပ်မတော် တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် အစိုးရမဟုတ်သော ပါဝင်ပတ်သက်သူများကို အရေးယူရန် USCIRF က ဒီဇင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်အစိုးရနှင့် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းသို့ တောင်းဆိုခဲ့သည်။
တချိန်တည်းတွင်ပင် သာသနာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး သူရ ဦးအောင်ကိုကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် ခိုလှုံနေသည့် ဒုက္ခသည်များအကြောင်းပြောဆိုသောအခါ ဂရုတစိုက် စကားလုံး ရွေးချယ် ပြောဆိုရန် နေပြည်တော်ရှိ အစိုးရ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်များက မကြာမီက သတိပေးခဲ့သည်။
နိုဝင်ဘာလက ကရင်ပြည်နယ်မှ ကျော်ကြားသော ကရင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဆရာတော်တပါး ဖြစ်သော မြိုင်ကြီးငူ ဆရာတော်၏ အန္တိမ ဈာပနတွင် ဦးအောင်ကိုက မြန်မာနိုင်ငံမှ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များသည် အစွန်းရောက် ဘာသာတရားတခု ကိုးကွယ်သူများ၏ အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ပြောခဲ့သည်။
သူ၏ပြောကြားချက်သည် အစ္စလမ် ဘာသာကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့သောကြောင့် နိုင်ငံတွင်းမှ အဖွဲ့အစည်းများက ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့က ကျင်းပသော ပညာရေးညီလာခံတခုတွင် ဦးအောင်ကိုက သူ၏ မှတ်ချက်ကို ရှင်းပြပြီး သူရည်ညွှန်းပြောဆိုသူများမှာ ပြည်တွင်းနေ မွတ်ဆလင်များမဟုတ်ကြောင်း၊ ဘင်္ဂလီများကို သာရည်ရွယ်ကြောင်း သူပြောသည်။ မြန်မာအစိုးရ အရာရှိများသည် ရိုဟင်ဂျာဆိုသူများကို ဌာနေတိုင်းရင်းသားဟု အသိအမှတ်မပြုဘဲ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ ခိုးဝင်သူများသာဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်သောကြောင့် ၎င်းတို့အကြောင်းပြောသောအခါ ဘင်္ဂလီဟူသော စကားကို သုံးလေ့ရှိသည်။
(Myanmar on US List of Worst Religious Freedom Violators ကို ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)
