မြန်မာ ယန်စီ ကြေးနီစီမံကိန်းကုမ္ပဏီက စစ်ကိုင်းတိုင်း ၃ မြို့နယ်ရှိ မြေဧက တသိန်းကျော်ပေါ်၌ ကြေးနီတူးဖော်နိုင်ရေး ဆန်းစစ်လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်နိုင်ရန် လျှောက်ထားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရထံမှ သဘောထား မှတ် ချက် တောင်းခံထားကြောင်း ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့၊ သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီးဌာန ထံမှ သိရသည်။
အဆိုပါ ကြေးနီတူးဖော်ရေးအတွက် တပ်မတော်ပိုင် မြန်မာ့စီးပွာေးရး ဦးပိုင်ကုမ္ပဏီ လီမိတက်နှင့် အကျိုးတူ ပူးပေါင်း ဖွဲ့ စည်းထားသည့် Myanmar Yang Tse Copper Ltd (မြန်မာယန်စီ ကြေးနီ စီမံကိန်းကုမ္ပဏီ) မှ လျှောက်ထား ထားခြင်း ဖြစ်ပြီး ယင်းကုမ္ပဏီသည် စပယ်တောင်နှင့် ကြေးစင် တောင်တို့တွင်လည်း သတ္ထုတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်လျက် ရှိသည်။
သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီးဌာန အမြဲတမ်းအတွင်းဝန် ဦးမင်းမင်းဦး က “ကြေးနီနဲ့ ဆက်စပ် ပစ္စည်းတွေကို ရှာဖွေခွင့်ဆိုပြီး လုပ်ကွက်ဧရိယာ လျာထား ဧကပေါင်း ၁၁၃၀၀၀ ကျော်ကို Proposal (အဆိုပြုချက်) ရေး ဆွဲ တင်ပြလာတဲ့အပေါ် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက သေချာ စိစစ်ပြီး ရှာဖွေခွင့်နဲ့ စမ်းသပ်တိုင်းတာခွင့်၊ ဖြစ်မြောက်နိုင်စွမ်း လေ့လာခွင့်ကို လက်ခံသဘော တူပြီးတော့ ခွင့်ပြုမိန့်ပေးဖို့ အတွက် တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရရဲ့ သဘောထားမှတ်ချက်ကို တောင်းခံထား ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။
လေ့လာဆန်းစစ်မှုများကို စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းရှိ ဆားလင်းကြီး၊ ယင်းမာပင်နှင့် ကန္နီမြို့နယ် ဝန်း ကျင်ရှိ မြေ ၁၁၃,၉၇၃ ဧကပေါ်တွင် လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ကာ သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ဘူမိဗေဒ လေ့လာ ရေးနှင့် ဓာတ်သတ္ထု ရှာဖွေရေးဦးစီးဌာနနှင့် အကျိုးတူ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု သိရသည်။
မြန်မာယန်စီကုမ္ပဏီ က လေ့လာဆန်းစစ်မှု လုပ်ဆောင်ရန် ပြည်ထောင်စုအစိုးရထံ ဇူလိုင်လအတွင်းက တင်ပြ ထားခြင်း ဖြစ်ကာ အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်ကတည်းက စစ်ကိုင်းတိုင်းအစိုးရထံသို့ မြေ စာရင်းပုံစံ ကူးယူခွင့်နှင့် သဘောထား မှတ်ချက် တောင်းခံထားခြင်း ဖြစ်သည်။
ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် ကြေးနီနှင့် ဆက်စပ်သတ္ထု ရှာဖွေရေး၊ စမ်းသပ်တိုင်းတာရေးနှင့် ဖြစ်မြောက်နိုင်စွမ်း လေ့လာမှုများ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆ သန်းမှ ၁၀ သန်းအထိ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသွား မည်ဟု သိရသည်။
မြန်မာ ယန်စီကုမ္ပဏီ အုပ်ချုပ်မှုဒါရိုက်တာ ဦးအုန်းလွင်မြင့်က “တင်ထားတာ ဧက ၁၁၃၀၀၀ ကျော်ဆိုပေမယ့် ဧရိယာ တခုလုံးကို အသုံးပြုသွားမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ မြေတွေကို သိမ်းမယ်ဆိုတာမျိုး မဟုတ်ဘူး။ Proposal (အဆိုပြုချက်) တင်ပြတဲ့ အထဲမှာ စမ်းသပ်ရှာဖွေမယ့် ဧရိယာထဲမှာ ပါရှိတဲ့ သာသနာ့နယ်မြေ၊ ရှေးဟောင်းနယ်မြေတို့ကို ရှောင်ရှားပါမယ်၊ ပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်မှု မရှိအောင် လုပ်ဆောင်ပါမယ်၊ ဒေသရဲ့ လိုအပ်ချက်နဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွေကို ကူညီလုပ်ဆောင် ပေးပါမယ် ဆိုပြီး ကတိပြုထားပါတယ်” ဟု ဆိုသည်။
ပြည်ထောင်စုအစိုးရဘက်မှ သဘောထား တောင်းခံထားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ စစ်ကိုင်းတိုင်း အစိုးရဘက် မှ သက်ဆိုင်ရာ ဦးစီးဌာနများနှင့် တိုင်းလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင်သည့် ကော်မတီ ဖွဲ့စည်း ကာ ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နေကြောင်း သိရသည်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းအစိုးရအဖွဲ့၊ စည်ပင်သာယာရေးဝန်ကြီး ဦးမြင့်ကြည်က “စီမံကိန်းအတွက် လက်ရှိနေရာ တွေမှာ မြေလွတ် မြေရိုင်းနဲ့ လွတ်သလား၊ သစ်တောနဲ့ လွတ်သလား၊ တောင်သူတွေနဲ့ လွတ်သလား၊ အခြားအဆောက်အဦတွေနဲ့ လွတ် သလားစတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ဌာနဆိုင်ရာတွေကို စစ်ဆေး ခိုင်းထားတာပါ။ အဲဒီစစ်ဆေးချက်တွေ ပြန်တက်လာ တဲ့အပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့မှ သဘောထား မှတ်ချက်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဧရာဝတီကို ပြောသည်။
မြန်မာယန်စီကုမ္ပဏီ အနေဖြင့် ယခုအဆင့်တွင် စမ်းသပ်လေ့လာမှုများ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက်သာ အဆိုတင်ထားခြင်း ဖြစ်ပြီး တွေ့ရှိသည့်ရလဒ်အပေါ် မူတည်၍ တူးဖော်ခွင့်ပြုလုပ်မည်ဆိုပါက ပြည်ထောင်စုအစိုးရနှင့် သဘောတူ စာချုပ်ချုပ် ဆိုပြီးမှသာ တရားဝင် လုပ်ကိုင်ခွင့် ရမည် ဖြစ်သည်။
“အဓိကကျတာက ဒေသခံတွေရဲ့သဘောထားက ဘယ်လိုရှိတယ် ဆိုတာပဲ။ အဲဒီအပေါ်မှာ ဒေသခံ တွေရဲ့ သဘောထား အပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့မှ သဘောထားမှတ်ချက်ကို ပေးသွားမှာပါ။ ကျနော်တို့ ဘက်ကတော့ ပြည်သူလူထုရဲ့ သဘော ထား မရဘဲနဲ့တော့ တဖက်သတ်ကြီးတော့ သဘောထား မှတ် ချက် ပေးသွားမှာ မဟုတ်ပါဘူး” ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်း စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီး ဦးကမ်ဇာမုံက ဆိုသည်။
ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် စမ်းသပ်လေ့လာမှုများ လုပ်ဆောင်ရာတွင် လုပ်ငန်းမစတင်မီကတည်းက ပတ်ဝန်း ကျင်ထိန်းသိမ်းရေး ဆိုင်ရာ Environmental Management Plan တင်ပြရမည်ဖြစ်ကာ တင်ပြထား သည့်အတိုင်း လိုက်နာမှု ရှိ၊ မရှိကို တိုင်း အစိုးရအဖွဲ့က အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သွားရမည်ဟု သိရ သည်။
“လက်ပံတောင်းကိစ္စမှာလည်း ပြည်သူနဲ့ ကုမ္ပဏီ အဆင်မပြေမှုတွေ ရှိခဲ့တယ်။ အခုစီမံကိန်းကိုလည်း ပြည်သူတွေကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ချပြပေးသင့်တယ်။ ဒါမှသာ အစိုးရနဲ့ ပြည်သူ၊ ပြည်သူနဲ့ ကုမ္ပဏီ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုတွေ ဖြစ်မလာမှာ ပေါ့။ အရေးကြီးတာ ဘာမှမလုပ်ခင်မှာ ဒေသခံတွေနဲ့ အရင် ညှိနှိုင်းမှုတွေ လုပ်သင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းမှုတွေ အရင်လုပ်ပြီးမှ တူးဖော် တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ စမ်းသပ်ရှာဖွေတာပဲဖြစ်ဖြစ် လုပ်သင့်တယ်”ဟု ယင်းမာပင်မြို့နယ် ဒေသခံ ဦးစိုးအောင်က ပြောသည်။
မြန်မာယန်စီ ကြေးနီထုတ်လုပ်ရေးစီမံကိန်း ကုမ္ပဏီသည် တရုတ်နိုင်ငံ ဘေဂျင်းအခြေစိုက် ဝမ်ပေါင် သတ္တူတူးဖော်ရေး လီမီတက်၏ လုပ်ငန်းခွဲတခုလည်း ဖြစ်ပြီး ဝမ်ပေါင်သည် ဦးပိုင်နှင့် ပေါင်းကာ ၂၀၁၀ ခုနှစ်မှစ၍ လက်ပံတောင်း ကြေးနီစီမံကိန်း စတင်ထားသည်။
ယင်းစီမံကိန်းအတွက် ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်အတွင်း မြေဧက ၇၈၀၀ ခန့်ကို စီမံကိန်းအတွက် သိမ်းယူ ခဲ့ပြီး မြေယာလျော်ကြေးပေးမှု နည်းခြင်းနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်မှုများကြောင့် ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှ စကာ ထိုစီမံကိန်းအား ဒေသခံများက ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်ဆန့်ကျင်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။
မြန်မာယန်စီကုမ္ပဏီက ထပ်တိုးတင်ပြထားသည့် မြေဧက ၁ သိန်းကျော်တွင် ရွာပေါင်း အနည်းဆုံး ၃၀ ခန့် ရှိရာ လယ်မြေဧက ထောင်ပေါင်းများစွာ ပါဝင်ကာ ကန္နီမြို့နယ်ရှိ မီးတောင်သေ ၂ လုံးမှာလည်း ၎င်းတို့ စစ်ဆေးမည့်နေရာတွင် ပါဝင်နေသည်။
ကုမ္ပဏီဘက်မှ လေ့လာဆန်းစစ်မှုများကို အချို့နေရာများတွင် စတင်လုပ်ဆောင်နေပြီဟူသော သတင်းများလည်း ထွက်ပေါ်လျက်ရှိသည်။
ဆက်စပ်သတင်း
မြန်မာယန်စီ ကြေးနီစီမံကိန်းကုမ္ပဏီက ထပ်တိုးမြေဧက တသိန်းလျှောက်ထား
ကြေးနီစီမံကိန်း သိမ်းဆည်းမြေယာကိစ္စ လွှတ်တော်တွင် မေးခွန်းထုတ်
သယံဇာတတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်း ငွေကြေးအစီရင်ခံစာ ကွာဟချက်များ ရှိနေဆဲ
