မလေးရှား၏ နိုင်ငံရေး ကမောက်ကမ သီတင်းပတ်က ခြစားမှုအရှုပ်တော်ပုံနှင့် ညိစွန်းခဲ့သည့် ပါတီများမှာ အာဏာပြန်ရလာခဲ့ရာ ဒီမိုကရေစီနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုအတွက် အောင်ပွဲတခုအဖြစ် ကြိုဆိုခံခဲ့ရသည့် သမိုင်းဝင် ၂၀၁၈ ရွေးကောက်ပွဲကို ပျက်စီးရာပျက်စီးကြောင်းဖြစ်လာစေခဲ့သည်။
မူယီဒင်ယာဆင်သည့် တနင်္ဂနွေနေ့က နိုင်ငံ၏ အဋ္ဌမမြောက်ဝန်ကြီးချုပ် ကျမ်းသစ္စာကျိမ်ဆိုခဲ့ပြီး မဟာသီယာမိုဟာမက်နေရာကို အစားထိုးဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ မကြာသေးခင်အချိန်အထိ ဝန်ကြီးချုပ်သစ်ကို ခေါင်းဆောင်မှုနေရာအတွက် အရည်အချင်းကို ကောင်းစွာမသိရသေးသူ အဖြစ်သာ ယူဆခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း ၎င်းသည် United Malays National Organization (UMNO) လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်ဟောင်းများနှင့် ၂၀၁၈ မေလက ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည့် တခြားအတိုက်အခံပါတီများကို စည်းရုံးသိမ်းသွင်းခြင်းဖြင့် အတွင်းစည်း အာဏာသိမ်းမှုကို ဖြစ်မြောက်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။
“အများအားဖြင့် မူယီဒင်က သစ္စာဖောက်တယ်လို့ ကျနော်ခံစားရတယ်”ဟု မဟာသီယာက တနင်္ဂနွေနေ့က ပြောသည်။ “သူက ဒီအတွက် အလုပ်လုပ်နေခဲ့တာကြာပြီ။ အခုတော့ သူအောင်မြင်သွားပြီပေါ့” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။ ဘုရင်စူလ်တန် အဗ္ဗဒူလာရီယာယာတူဒင်က မူယီဒင်ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ပြီးသည့်နောက် ၎င်းတွင် အမတ်အများစု၏ ထောက်ခံမှုရှိနေသေးသည်ဟု မဟာသီယာက ဆိုသည်။
ဘုရင်က ဆုံးဖြတ်ပြီးနောက် မလေးရှားပြည်သူအချို့က လမ်းပေါ်ထွက်၍ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ တွစ်တာတွင်လည်း ငါ့ဝန်ကြီးမဟုတ်၊ ငါ့အစိုးရမဟုတ်ဟု ရေးတင်ခဲ့ကြသည်။ လွန်ခဲ့သည့်တနင်္ဂနွေနေ့က အာဏာရပါတီအမတ်များနှင့် လျို့ဝှက်ကြံစည်စဉ် အန်ဝါအီဘရာဟင်ကို အာဏာလွှဲရေး ကြိုတင်အစီစဉ်တစ်ခုကို ချောင်ထိုးရန်အတွက် ညွှန့်ပေါင်းအဖွဲ့မှ ထွက်ခွာရန် အသက် ၉၄ နှစ်အရွယ် မဟာသီယာကို အသက် ၇၂ နှစ်အရွယ်မူယီဒင်က သွေးဆောင်ရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။
ယင်းအစား မဟာသီယာသည် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ တွင် ရာထူးမှနုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ “ရာဇဝတ်တရားရုံးမှာ တရားခွင်တွေကနေတဆင့် သွားနေတဲ့သူတွေနဲ့ အလုပ်အတူလုပ်ဖို့ ကျနော်ငြင်းဆိုပါတယ်” ဟု UMNO ပါတီမှ အမတ်များကိုရည်ညွှန်းကာ မဟာသီယာက ပြောကြားခဲ့သည်။
၎င်းတို့အနက်တဦးမှာ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း နာဂျစ်ရာဇတ်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်ရန်ပုံငွေ 1Malaysia Development Berhad (1MDB) ပါဝင်သည့် စွပ်စွဲခံရသည့် ခြစားမှုအတွက် တရားခွင် စစ်ဆေးခံနေရသူဖြစ်သည်။ အနည်းဆုံး တခြား UMNO ခေါင်းဆောင် ငါးဦးမှာ နာဂျစ်အာဏာရစဉ်ကာလအတွင်းက ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ခြစားမှုအတွက် တရားစွဲခံနေရသည်။
အခုအခါ မူယီဒင်၏ အာဏာရ မဟာမိတ်ကို ဥပဒေပြုအမတ် ၃၉ ဦးဖြင့် UMNO ကကြီးစိုးလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ရပြီး မလေးရှား အစ္စလာမ်ပါတီ Parti Islam Se-Malaysia (PAS) က အမတ် ၁၈ နေရာရရှိထားသည်။ ယင်းပါတီနှစ်ခုစလုံးမှာ ရှေးရိုးစွဲပါတီများအဖြစ် သိရှိကြသည်။ UMNO သည် ၎င်းရှုံးနိမ့်ခဲ့သည့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် မတိုင်ခင် ဆယ်စုနှစ် ခြောက်နှစ်ကျော်သည်အထိ အာဏာရညွန့်ပေါင်းကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်အင်စတီးကျူးရှင်းများနှင့် အစိုးရနှင့် ဆက်နွယ်သည့် ကုမ္ပဏီများတွင် အရေးပါသည့်ရာထူးနေရာများကို မလေးတိုင်းရင်းသားများကိုသာ ရရှိစေခဲ့သည်။
ထိုစဉ် သေးငယ်သည့် မလေးရှားပြည်နယ်နှစ်ခုဖြစ်သည့် ကီလန်တန်နှင့် တီရင်ဂါနု တို့ကို အုပ်ချုပ်နေသည့် PAS သည် မွတ်စလင်များကို အဓိကအဖွဲ့အစည်းများ၏ ထိပ်သို့မြင့်တင်ရေးကို ဦးစားပေးသည်။ ၎င်းပြည်နယ်နှစ်ခုတွင် ဘာသာရေး ဦးစားပေးသည့်အနေဖြင့် တနင်္ဂနွေနေ့အစား သောကြာနေ့ကို ရုံးပိတ်ရက်သတ်မှတ်သည်။
လက်ရှိ PAS ခေါင်းဆောင် ဟာဒီအာဝန်၏ လက်ထက်တွင် ကီလန်တန်ပြည်နယ်အစိုးရသည်လည်း ၂၀၁၅ တွင် တင်းကျပ်သော အစ္စလာမ္မစ်ဥပဒေတစ်ခုကို ပြဋ္ဌာန်းအတည်ပြုခဲ့ပြီး သူခိုးများကို လက်ဖြတ်ခြင်း အိမ်ထောင်ရေးဖောက်ပြန်သူများကို ကျောက်တုံးဖြင့် ထုသတ်ခြင်းတို့ပြုလုပ်ရန် ခွင့်ပြုခဲ့ရာ လူမျိုးစုံနေသော နိုင်ငံတဝန်း ထိတ်လန့်တကြားဖြစ်စေခဲ့သည်။
“မူယီဒင်နဲ့ သူ့အပေါင်းအပါတွေက အစိုးရသစ်တရပ်ကို ဖွဲ့စည်းရင် နိုင်ငံလူ့ဦးရေရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိတဲ့ မလေးမဟုတ်တဲ့သူတွေဆီက အမှန်တကယ် ထည့်သွင်းမှုမရှိဘဲ မလေးယိမ်းတဲ့ အစိုးရတခုသာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ် ” ဟု တက်စမေးနီးယားတက္ကသိုလ်မှ အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဂျိမ်းချင်က ပြောသည်။ PAS ဟာ အစ္စလာမ်ဇာတ်သွင်းမှုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် တွန်းအားပေးပါလိမ့်မယ်” ဟုလည်း ၎င်းကဆိုသည်။
မလေးရှား၏ ခြစားမှုတိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ကလည်း လွန်ခဲ့သည့်နှစ်က 1MBD ထံမှ ရန်ပုံငွေများ လက်ခံခဲ့သည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်များအတွက် PAS ခေါင်းဆောင်အချို့ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးခဲ့သော်လည်း ယခုအချိန်အထိ စွဲချက်မတင်ရသေးပေ။
UMNO နှင့် PAS တို့ကို ကျယ်ပြန့်သည့် မယုံကြည်မှုရှိသော်လည်း ယခုသီတင်းပတ်တွင် မဟာသီယာနှင့် အန်ဝါတို့ အခွင့်အာဏာမရှိတော့သည့်အတွက် ၎င်းပါတီတို့မှာ မသေးငယ်သည့် ပမာဏဖြင့် ပြန်လည်ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။
၂၀၁၈ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် အင်အားစုများမပေါင်းစည်းခင် ပြိုင်ဘက်များမှ မဟာမိတ်ဖြစ်လာသူများသည် နှစ်နှစ်အကြာတွင် မဟာသီယာက အန်ဝါသို့ အာဏာလွှဲပေးရေး သဘောတူထားခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း မဟာသီယာက လွှဲပေးမည့် ရက်စွဲတခုကို သတ်မှတ်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့သလို အန်ဝါကလည်း လူထုဖိုရမ်များတွင် ရက်စွဲသတ်မှတ်ရေး ဆက်လက်တွန်းအားပေးနေခဲ့သည်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မေလတွင် ၎င်းအနေဖြင့် ခေါင်းဆောင်နေရာရမည်လားဟု လွန်ခဲ့သည့်နှစ် စက်တင်ဘာလက Bloomberg သတင်းဌာနက မေးရာ အန်ဝါက ” အဲဒီအချိန် ဝန်းကျင်လောက် ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ နားလည်မှုတခုတော့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လအတိအကျနဲ့ပါတ်သက်လို့ ကျနော်က သဘောထားသေးလွန်းမယ်လို့တော့ ကျနော်မထင်ဘူး” ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
နိုဝင်ဘာလတွင် မလေးရှားတွင် ကျင်းပမည့် အာရှပစိဖိတ် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အစည်းအဝေးပြီးနောက်အချိန်ထိ မဟာသီယာက အာဏာယူထားရန် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ က နှစ်ဦး သဘောတူညီမှုရရှိခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း မူယီဒင်၏ လှည့်ကွက်က ၎င်းတို့၏ သဘောတူညီချက်အသစ်ကို အသုံးမဝင်ဖြစ်စေခဲ့သည်။
ကိုးကား။ ။ Nikkei Asian Review
မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် မဟာသီယာ ရာထူးမှနုတ်ထွက်
