ကိုဗစ်-၁၉ ဥပဒေချိုးဖောက်မှု ပြစ်ဒဏ်အမျိုးမျိုးအပေါ် ဝေဖန်နေ

ကိုဗစ်-၁၉ ကန့်သတ်ချက်များကို ချိုးဖေါက်ပြီး ဘာသာရေးအခမ်းအနားများနှင့် မင်္ဂလာဧည့်ခံပွဲကျင်းပသူများကို မကြာသေးမီက အရေးယူရာ၌ ဒေသအမျိုးမျိုးတွင် ဥပဒေအမျိုးမျိုးကျင့်သုံးပြီး ပြစ်ဒဏ်အမျိုးမျိုးချမှတ်နေသောကြောင့် ချိုးဖေါက်သူများကို ညီမျှစွာ အပြစ်ပေးခြင်းမရှိကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံမှ တရားရုံးများအပေါ် ဝေဖန်မှုများ လူမှုကွန်ရက်တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ပျံ့နှံ့ခြင်းသည် ကမ္ဘာတဝန်း ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က မတ်လတွင်ကြေညာပြီးနောက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို တားဆီးရန် မင်္ဂလာဆောင်နှင့် ဘာသာရေးခမ်းအနားများအပါအဝင် အများပြည်သူနှင့်ဆိုင်သော အခမ်းအနားများနှင့် လူစုလူဝေး ပြုလုပ်ခြင်းများကို ဧပြီလကုန်အထိ ပိတ်ပင်ကြောင်း သမ္မတရုံးက မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။

ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းအစိုးရများ၏ ကိုဗစ်-၁၉ နှင့်ပတ်သက်သော ကန့်သတ်ချက်များကို ချိုးဖေါက်သူများအား နေရာဒေသအပေါ်မူတည်ပြီး သဘာ၀ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေ၊ ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်နှိမ်နင်းရေးဥပဒေနှင့် ရာဇဝတ်မှု ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၈၈ အပါအဝင် ဥပဒေမျိုးစုံဖြင့် တရားစီရင်ကြသည်။ သဘာ၀ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေအသုံးအများဆုံး ဖြစ်သော်လည်း အချို့သူအနည်းငယ်ကို ရာဇဝတ်မှု ဥပဒေအရ အရေးယူသည်လည်း ရှိသည်။

နိုင်ငံတဝန်းမှ ကန့်သတ်ချက်များကို ချိုးဖောက်၍ ဘာသာရေးအရ စုဝေးမှုများ ပြုခဲ့ကြသည့် ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ခရစ်ယာန်နှင့် မွတ်ဆလင် အသိုင်းအဝိုင်းမှ အချို့သည် အရေးယူအပြစ်ပေးမှုများ ခံခဲ့ကြရသည်။ အချို့သူများ ထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခံရသော်လည်း အခြားသူများမှာမူ မပြောပလောက်သော ငွေဒဏ်သာ ချမှတ်ခံရသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ကန့်သတ်ချက်များကို ချိုးဖေါက်ပြီး ဘုန်းကြီးပျံပွဲ ကျင်းပသော ဘုရားဂေါပက အဖွဲ့တာဝန်ရှိသူများအား တနင်္သာရီတိုင်းအစိုးရက ဒဏ်ငွေ ကျပ် တသိန်း ချမှတ်သည်။ ထိုအမှုကို ရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေအရ အရေးယူခဲ့သည်။

ဒေသအစိုးရ၏ ကိုဗစ်-၁၉ တားဆီးကာကွယ်ရေးအစီအမံနှင့် ကန့်သတ်ချက်များရှိသော်လည်း ဧပြီလအတွင်းက သက်တော် ၈၃ နှစ်ရှိ ဆရာတော်တပါး၏ ဘုန်ကြီးပြန်ပွဲသို့ ထားဝယ်ခရိုင်၊ ရေဖြူမြို့နယ်၊ ဆင်သေကျေးရွာမှ လူ ၂၀၀ ကျော်တက်ရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“အစိုးရ ထုတ်ပြန်တဲ့ အမိန့်တခုကို ဆန့်ကျင်လို့ ဘုရားဂေါပကအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌနဲ့ အတွင်းရေးမှူးကို ရာဇသတ်ကြီး ပုဒ်မ ၁၈၈ အရ ဒဏ်ငွေ ကျပ် ၁၀၀၀၀၀ ချမှတ်တယ်” ဟု တနင်္သာရီတိုင်း လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် လူစွမ်းအားရင်းမြစ်ဝန်ကြီးနှင့်အစိုးရအဖွဲ့ ပြောခွင့်ရသူ ဦးကျော်မင်းက ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ပြောသည်။

မန္တလေးတွင့်ဖြစ်ပွားသော အခြားအမှုတခုတွင်မူ ချမ်းမြသာစည်မြို့နယ်၊ အောင်ပင်လယ်ရပ်ကွက်ရှိ နေအိမ်တခုတွင် ဘာသာရေးအခမ်းအနားကျင်းပသည့် မွတ်ဆလင် ၁၂ ဦးတို့အား သဘာ၀ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေအရ ထောင် ၃ လစီ ချမှတ်လိုက်သည်။ ထိုအခမ်းအနား တက်ရောက်သော ကလေးငယ်နှစ်ဦးမှာမူ ကလေးသူငယ်တရားရုံး၏ စီရင်ချက်ကို စောင့်ဆိုင်းနေရဆဲဖြစ်သည်။

ထိုအမှုနှစ်ခုတွင် တရားရုံးများ၏ ဥပဒေအမျိုးမျိုး အသုံးပြုခြင်းများနှင့် ချမှတ်သော ပြစ်ဒဏ်များ ကွဲပြားနေခြင်းတို့ကြောင့် အွန်လိုင်းတွင် ဆွေးနွေးစရာ အများအပြားပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ဘုန်းကြီးပြန်ပွဲ စီစဉ်သူများအပေါ်ချမှတ်သည့် ပြစ်ဒဏ်သည် နည်းလွန်းပြီး မွတ်ဆလင် အသိုင်းအဝန်းသို့ ချမှတ်သော ပြစ်ဒဏ်များသည် ပြင်းထန်လွန်းကြောင်း ဝေဖန်သူများရှိလာသည်။

ဘုရာဂေါပကအဖွဲ့အား ချမှတ်သည့်ပြစ်ဒဏ်သည့် နည်းလွန်းသောကြောင့် နောင်တွင် ဥပဒေအား မသိကျိုးကျွံပြုခြင်းမှ ဒေသခံများကို တားဆီးနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း ထားဝယ်မြို့နယ်မှ အရာရှိ တဦးက ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ပြောသည်။

“ဘုရာ ဂေါပကအဖွဲ့အတွက် ဒဏ်ငွေ ကျပ် ၁၀၀၀၀၀ ကနည်းလွန်းတယ်။ မန္တလေးမှာ ဘာသာရေးအခမ်းအနား စီစဉ်သူရော တက်ရောက်သူအားလုံးကိုပါ ထောင်ဒဏ်တွေ တန်းတူချတယ်။ ခုလို ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားနေချိန်မှာ ပြည်သူတွေ ဥပဒေကို နောက်ထပ်မချိုးဖေါက်ရဲအောင် ပြင်းထန်တဲ့ အရေးယူမှုတွေချမှတ်သင့်တယ်” ဟု ထိုအရာရှိကပြောသည်။

တနင်္သာရီတိုင်း မြိတ်မြို့တွင် မတ်လ ၂၃ ရက်နေ့က ကျင်းပသည့် မင်္ဂလာဆောင်အခမ်းအနားသို့ နိုင်ငံ၏ ၂၅ ယောက်မြောက် ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ခံရသူ တက်ရောက်ခဲ့ကြောင်း ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့တွင် သိရှိရပြီးနောက် ထို ဟိုတယ်ကို ပိတ်ဆို့ပြီး သူတို့သားနှင့်သူတို့သမီးတို့အား ဒဏ်ငွေ ၅၀၀၀၀ စီချမှတ်ကြောင်းလည်း သူပြောသည်။

“ဘုရားဂေါပကအဖွဲ့ရော၊ မင်္ဂလာဆောင်စီစဉ်သူနဲ့ တက်ရောက်သူတွေအားလုံးကပါ သူတို့တွေက မလုပ်ရဘူး ကန့်သတ်ထားတာကို သိသိကြီးနဲ့ ချိုးဖောက်ကြတာ။ သူတို့အနေနဲ့ ဒေသဆိုင်ရာအာဏာပိုင်တွေဆီက ခွင့်ပြုချက်ရပြီးသားလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်မယ်။ ဒါပေမယ့် အခြေအနေက ပြောင်းသွားတာကို လက်ခံပြီး ရွှေ့ဆိုင်းတာမျိုး လုပ်သင့်တာပေါ့။ ဒီလိုလုပ်တော့ ဘာအန္တရာယ်တွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတာ သူတို့ သိသင့်တယ် ဟု သူပြောသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ကန့်သတ်ချက်များကို ချိုးဖေါက်ပြီး စစ်ကိုင်းတိုင်း တမူးနှင့် ကလေးမြို့များတွင် မင်္ဂလာဆောင်အခမ်းအနား နှစ်ခုကျင်းပခဲ့သည့် သူတို့သားနှင့် သူတို့သမီးများအား သဘာ၀ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေအရ ထောင်ဒဏ် ၆ လစီနှင့် ဒဏ်ငွေ ၁၀၀၀၀၀ စီချမှတ်ခဲ့သည်လည်း ရှိသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ တားဆီးကာကွယ်ရေး အစီအမံများကို ချိုးဖေါက်သူများကို တရားစွဲဆိုရာတွင် ဒေသအာဏာပိုင်များ၏ ဥပဒေကျင့်သုံးမှုများ ရှေ့နောက်မညီသောကြောင်း ဝေဖန်မှုများ ပေါ်ထွက်လာနေသည်။

“ကျနော်တို့ နိုင်ငံမှာ ဥပဒေကျင့်သုံးတဲ့ ပုံစံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြဿနာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အခု ကိစ္စမှာ လူတွေကို တရားစွဲတဲ့အခါ ဘယ်ဥပဒေတွေကို ဘယ်လိုအသုံးချတယ်ဆိုတာက ဒေသအာဏာပိုင်တွေအပေါ်မှာ မူတည်နေတယ်။ ပြစ်ဒဏ်ရဲ့ ပြင်းထန်မှုကလည်း တရားသူကြီးရဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားပေါ် မူတည်နေတယ်” ဟု လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူ Equality Myanmar မှ ဒါရိုက်တာ ဦးအောင်မျိုးမင်းပြောသည်။ တရားသူကြီး၏ ဘက်လိုက်မှု သို့မဟုတ် အထက်မှ ဖိအားများ ရှိနေမည်ဆိုပါက ထိုသို့ ရှေ့နောက်မညီသော စီရင်ချက်များကို ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းလည်း သူပြောသည်။

အစိုးရ၏ ညွှန်ကြားချက်များကို ချိုးဖေါက်ပြီး မတ်လနှောင်းပိုင်းက ဘာသာရေးအခမ်းအနားတခု ကျင်းပခြင်းအတွက် ခရစ်ယာန် တရားဟောဆရာ စော ဒေးဗစ်လား အပါအဝင် လူ ၄ ဦးကို အမှုဖွင့်ထားကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်း ကိုဗစ်-၁၉ ထိန်းချုပ်ရေးနှင့် အရေးပေါ် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေး ကော်မတီက ဧပြီလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ကြေညာသည်။

၎င်းတို့ကို ထောင် ၃ နှစ် သို့မဟုတ် ဒဏ်ငွေ သို့မဟုတ် နှစ်မျိုးလုံး ကျခံရနိုင်သည့် သဘာ၀ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေပုဒ်မ ၂၅ အရ တရားစွဲဆိုထားသည်။

မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့က ကျင်းပသည့် ထိုဘာသာရေးအခမ်းအနားသည် ရန်ကုန်တွင်ဖြစ်ပွားသည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှု အနည်းဆုံး ၈၀ နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကူးစက်ခံရသူများအနက် နှစ်ဦးသေဆုံးခဲ့သောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အစုလိုက်ကူးစက်မှုများအနက် လက်ရှိအချိန်အထိ အကြီးမားဆုံးကူးစက်မှု ဖြစ်နေသည်။ ထိုအုပ်စုမှ ကူးစက်သူများကို ဧပြီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် စတင်တွေ့ရှိခဲ့သည်။

စောဒေးဗစ်လားကိုယ်တိုင်လည်း ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး ယခုအခါ ပြန်လည်သက်သာလာကာ ဟိုတယ်တခုတွင် သွားလာနေထိုင်မှု ကန့်သတ်ထားရှိသည်။

ထိုအမှုတွင် တရားဟောဆရာ စောဒေးဗစ်လားနှင့် ဦးဝေထွန်းတို့ကို မရမ်းကုန်းမြို့နယ် ရဲစခန်းက တရားစွဲဆိုပြီး အခြားအမှုတခုတွင် တရားဟောဆရာ စောကွယ်ဝါးနှင့် စောရေဂန်ဒီ တို့ကို အင်းစိန် မြို့နယ် ရဲတပ်ဖွဲ့တွင် တရားစွဲဆိုသည်။

စောကွယ်ဝါးနှင့် စောရေဂန်ဒီတို့အမှုကို ၎င်းတို့နှစ်ဦး သွားလာနေထိုင်မှု ကန့်သတ်ခြင်း ပြီးဆုံးသည်နှင့် တပြိုင်နက် စွဲတင်ရန် အသင့်ဖြစ်နေကြောင်း အင်းစိန်မြို့နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့မှ ရဲမှူးကြီး တင်လှက ဧရာဝတီ သတင်းဌာနသို့ပြောသည်။

“အဲဒီစွပ်စွဲခံရတဲ့ နှစ်ယော်က ပိုးကတော့ မရှိတော့ဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဖေါင်ကြီး ကုသရေးဌာနနဲ့ ဝေဘာဂီဆေးရုံမှာ သွားလာနေထိုင်မှု ကန့်သတ်နဲ့ နေနေရသေးတယ်။ သွားလာနေထိုင်မှုကန့်သတ်တာပြီးရင် သူတို့ကို ရဲစခန်းမှာ စစ်မေးပြီး အမှုကို တရားရုံးမှာတင်မယ်” ဟု ရဲမှူးကြီးပြောသည်။

မရမ်းကုန်းမြို့နယ် ရဲစခန်းသို့ ဧရာဝတီ သတင်းဌာနက ဆက်သွယ်သောအခါ တာဝန်မှူးက စောဒေးဗစ်လားကို အမှုအတွက် မကြာသေးမီက စစ်မေးခဲ့ကြောင်းပြောသော်လည်း ထိုအရာရှိသည် သတင်းထောက်များနှင့်ပြောဆိုရန် တာဝန်မရှိသောကြောင့် အသေးစိတ်များကို ဆက်လက်ပြောဆိုခြင်းမရှိပေ။

လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူ ရှေ့နေ ဦးသိန်းသန်းဦး၏ အဆိုအရ ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားစဉ် အများပြည်သူ လှုပ်ရှားမှုများကို ကန့်သတ်ရန် မည်သည့်ဥပဒေကို အသုံးပြုမည်ကို ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ဒေသဆိုင်ရာအစိုးရများနှင့် ၎င်းတို့၏ ဥပဒေ အကြံပေးများက ဆုံးဖြတ်ကြောင်း သိရသည်။

“ကန့်သတ်ချက်ချိုးဖေါက်သူတယောက်ကို သက်ဆိုင်ရာက ဒီဥပဒေတွေထဲက ဘယ်ဥပဒေနဲ့မဆို အရေးယူလို့ရတယ်။ အကုန်လုံးနဲ့ ငြိစွန်းနေတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် အခုလို ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားနေချိန်မှာ တိုင်းနဲပြည်နယ်အစိုးရတွေက သူတို့ဒေသအလိုက် သင့်တော်တယ်ထင်တဲ့ ဥပဒေကို ကျင့်သုံးနိုင်တယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ဖြစ်ပွားချိန်မှာ စည်းမျဉ်းချိုးဖေါက်သူတွေကို အရေးယူဖို့ ပြည်ထောင်စု အစိုးရက တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် အစိုးရတွေကို လုပ်ပိုင်ခွင့် အပြည့်ပေးထားတယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်” ဟု သူပြောသည်။

ရာဇဝတ်မှု ဥပဒေပုဒ်မ ၁၈၈ အရ အစိုးရ၏ ညွှန်ကြားချက်၊ အမိန့်ကို ချိုးဖေါက်သူ မည်သူမဆိုသည် ထောင် တလ မှ ၆ လအထိဖြစ်စေ ဒဏ်ငွေချမှတ်ခံရနိုင်သည်။

သဘာ၀ ဘေးအန္တရာယ် ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေအရ အမိန့်တခုကိုချိုးဖေါက်သူသည် ထောင် ၃ လမှ ၃ နှစ်အထိဖြစ်စေ ဒဏ်ငွေဖြစ်စေ၊ ပြစ်ဒဏ်နှစ်မျိုးလုံးဖြစ်စေ ချမှတ်ခံရနိုင်သည်။

ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်နှိမ်နင်းရေးဥပဒေအရ ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်သော တားဆီးကာကွယ်ရေး အစီအမံများကို မလိုက်နာသူသည် ငွေဒဏ် သို့မဟုတ် အများဆုံးထောင်ဒဏ် ၆ လအထိ ကျခံရနိုင်သည်။

ချိုးဖေါက်သူများသည် သဘောတရားအရ ရာဇဝတ်မှု ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၈၈ ကို ချိုးဖေါက်သော်လည်း သူ၏ အမြင်အရ ကိုဗစ်-၁၉ ကန့်သတ်ချက်များကိုချိုးဖေါက်သူများကို အရေးယူရန် အသင့်တော်ဆုံး ဥပဒေသည် သဘာ၀ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေ ဖြစ်သည်ဟု သူထင်ကြောင်း ဦးသိန်းသန်းဦးပြောသည်။

“တကမ္ဘာလုံးကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွာနေချိန်မှာ ချိုးဖေါက်သူတွေကို ရာဇဝတ်မှု ဥပဒေပုဒ်မ ၁၈၈ နဲ့ အရေးယူတာဟာ အရမ်းကို သက်ညှာလွန်းတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ တားဆီးကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေက ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်တခုတည်းနဲ့ ဆိုင်တာမဟုတ်ဘူး။ ဒေသတခုလုံး တကမ္ဘာလုံးနဲ့ သက်ဆိုင်နေတယ်။ အခုအခြေအနေက လူသားအားလုံးအတွက် အရမ်းကို အရေးကြီးပြီး ညွှန်ကြားချက်တွေကို တိတိကျကျ လိုက်နာဖို့ လိုတယ်ဆိုတာ နားလည်သဘောပေါက်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ဒီရောဂါထိန်းချုင်္ပ်နိုင်ဖို့ ဆိုတာ လူတိုင်းလူတိုင်း ဥပဒေကို တင်းကျပ်စွာလိုက်နာရမယ်” ဟု သူပြောသည်။

ကလေးသူငယ်တရားရုံးသည် မန္တလေးမှ ဘာသာရေးအခမ်းအနားတက်ရောက်သော ကလေးနှစ်ဦးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဥပဒေလိုက်နာရန်ပညာပေးခြင်းကဲ့သို့သော သက်ညှာသည့် ပြစ်ဒဏ်မျိုးသာ ချမှတ်မည်ထင်ကြောင်း လည်းသူပြောသည်။

“တရားရုံးမတူလို့၊ ဒေသမတူလို့၊ အခြေအနေမတူလို့ ပြစ်ဒဏ်ကွဲပြားတာမျိုးတွေဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒီဥပဒေကို တရားရုံးတွေ အားလုံးက တသမတ်တည်း ဒီလိုအမိန့်ချရမယ်လို့တော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ တရားသူကြီးရဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားအရ အမိန့်ချတာဖြစ်ပြီး တရားသူကြီးရဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားအပေါ် မူတည်နေလို့ ဒီစီရင်ချက်တွေကို မှားတယ်၊ မှန်တယ်လို့တော့ သွားပြောလို့မရဘူး” ဟုလည်း သူပြောသည်။

( Zarni Mann ၏ Different Laws Applied to Myanmar COVID-19 Restrictions Lead to Inconsistent Punishments for Violators ကို ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)

ဆက်စပ်လင့်

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပျောက်ကွယ်သွားမည် မဟုတ်ဟု WHO ပြော

မန္တလေးတိုင်းရှိ တားမြစ်ချက်များ ဦးစားပေး အဆင့် ၃ ဆင့်ဖြင့် ဖြေလျှော့မည်

ရန်ကုန် လက်ကားဈေးကြီးများနှင့် ရွှေဈေးကွက်တို့ ပြန်ဖွင့်မည်