၇၅ ကြိမ်မြောက် အထွေထွေညီလာခံ မျက်နှာစုံညီ အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုမည့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ တရားရုံး (ICC) ၏ အစီရင်ခံစာနှင့် ပတ်သက်သည့် အဆိုဆုံးဖြတ်ချက်အား သဘောတူညီမှု မရှိကြောင်း၊ မထောက်ခံ ကြောင်း မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဝင် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ဒုတိယအမြဲတမ်း ကိုယ်စားလှယ် ဦးတင်မောင်နိုင်က ပယ်ချခဲ့ သည်။
ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ၂ ရက်က ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သော ၇၅ ကြိမ်မြောက် အထွေထွေညီလာခံ မျက်နှာစုံညီ အစည်းအဝေး၌ ICC ၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက် အစီရင်ခံစာကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြရာ ဒုတိယအမြဲတမ်း ကိုယ်စားလှယ် ဦးတင်မောင်နိုင်က ၎င်း၏မိန့်ခွန်းတွင် ထိုကဲ့သို့ ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ဦးတင်မောင်နိုင် က “မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ကိစ္စအပေါ် စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် Pre-Trial Chamber III က ICC ဥပဒေချုပ် ကို ၂၀၁၉ နိုဝင်ဘာ ၁၄ ရက်တွင် ခွင့်ပြုခဲ့သည်ကိုလည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် တရားစီရင်ခွင့်ရှိသည်ဟု ဆုံးဖြတ်ထား သည်ကိုလည်းကောင်း လုံးဝပယ်ချပါတယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
ICC ဥပဒေချုပ်အနေဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ကိစ္စအပေါ် တရားစီရင်ခွင့်ရရှိရန် ကြိုးစားနေခြင်းသည် ရောမစာချုပ်၊ ၁၉၆၉ ခုနှစ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စာချုပ်စာတမ်းများဆိုင်ရာ ကွန်ဗင်းရှင်း အပါအဝင် တည်ရှိပြီးသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေ ‘မူ’ ကြီးများကို ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်း၏လုပ်ရပ်သည် ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဉ် စာတမ်းပါ ‘မူ’ ကြီးများနှင့်လည်း ဆန့်ကျင်လျက် ရှိသည်ဟု ၎င်းက ရှင်းလင်းပြောဆိုခဲ့သည်။
ဆက်လက်၍ ၎င်းက ICC ၏ တရားစွဲဆို ဆောင်ရွက်မှုသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာ၊ ပိုင်နက်နယ်မြေတည် တံ့မှုနှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို တိုက်ရိုက်စိန်ခေါ်ခြိမ်းခြောက်နေသည့်အတွက် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အနေဖြင့် တရားမျှတမှု မရှိသည့် ICC ဆောင်ရွက်ချက်ကို ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်သည်ဟုလည်း ဆိုသည်။
လူ့အခွင့်အရေးဟူသည် နိုင်ငံတနိုင်ငံ၊ အချုပ်အခြာအာဏာတခု၊ ဘာသာလူမျိုးရေးတခု၏ အောက်၌ သီးသန့်ဆိုခြင်းမျိုး မရှိတော့ဘဲ လူသားအားလုံးသည် ကမ္ဘာ့ရွာကြီးတွင် ကမ္ဘာ့လူသားများ ဖြစ်သွားရာ လူတယောက်အပေါ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခြင်းသည် လူသားမျိုးနွယ်တခုလုံးကို ထိခိုက်ခြင်းသာ ဖြစ်ကြောင်း Equality Myanmar ၏ ဒါရိုက်တာ ဦးအောင် မျိုးမင်းက မကြာခဏ ထောက်ပြပြောဆိုသည်။
“ဒါက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုလား၊ အမှန်တကယ် ချိုးဖောက်မှုဖြစ်လို့ လူသားအရေးအတွက် လုပ်ဆောင်တာလား။ အဲဒီ နှစ်ခုကိုတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမြင်ဖို့ လိုအပ်တယ်။ အချုပ်အခြာအာဏာဆိုပြီး ဘာလုပ်လုပ် အကုန်တားဆီးတဲ့ ပုံစံ က ခေတ်လည်းမမီတော့သလို ဘယ်လိုမှ ဒီတိုင်းတားဆီးနိုင်တော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး” ဟု ဦးအောင်မျိုးမင်း က ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေသည် လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ပတ်သက်၍ တိုးတက်လာမှုမရှိခြင်း၊ ရခိုင် အပါအဝင် တိုင်းရင်းသားဒေ သ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများအကြား ဖြစ်ပွားနေသည့် ကိစ္စများသည် အထူးအာရုံစိုက်ပြီး လုပ်ဆောင်ရမည့်ကိစ္စ မျိုး ဖြစ်နေခြင်းတို့ကြောင့် တချို့စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ ဆက်လက်ရှိရန် လိုအပ်နေသေးသည်ဟုလည်း လူ့အခွင့် အရေးဆိုင်ရာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက ထောက်ပြပြောဆိုလျက် ရှိသည်။
ဒုတိယအမြဲတမ်း ကိုယ်စားလှယ် ဦးတင်မောင်နိုင်က မြန်မာအစိုးရအနေဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို သည်းခံ မည်မဟုတ်ကြောင်း ထပ်တလဲ လဲ ပြောကြားထားပြီးဖြစ်ရာ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ယုံကြည်သည်နှင့်အညီ အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ ဥပဒေ ‘မူ’ ကြီးများအပေါ် ခိုင်ခိုင်မာမာ ရပ်တည်လျက်ရှိပြီး သက်သေခိုင်လုံသည့် မည်သည့် စွပ်စွဲမှုမျိုးကိုမဆို စုံစမ်းစစ်ဆေး၍ ကျူးလွန်သူများကို ဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူသွားမည်ဟုလည်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့ပြင် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင် (ICOE) အစီရင်ခံစာပါ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများကိုလည်း စုံစမ်းစစ်ဆေး အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်နေပြီဖြစ်ရာ ပြည်တွင်းတရားစီရင်ရေး လုပ်ငန်းများကို ပြည်ပမှစွက်ဖက်မှု၊ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်မှု၊ နိုင်ငံရေးသွတ် သွင်းမှု မပြုလုပ်သင့်ကြောင်းလည်း ဦးတင်မောင်နိုင်က သတိပေးပြောဆိုခဲ့သည်။
အဆိုပါ အစည်းအဝေးတွင် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအချို့က မြန်မာနိုင်ငံကိစ္စကို ICC သို့ လွှဲပေးရန် ဥပဒေအရ လျော်ကန် မှုမရှိစွာ တောင်းဆိုမှုများကိုလည်း ပြင်းထန်စွာကန့်ကွက်ကြောင်း ၎င်းက ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။
တဖက်၌လည်း ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံအား ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းနေ မွတ်ဆလင်များကို လူမျိုးတုန်း သတ် ဖြတ်မှု စွပ်စွဲချက်ဖြင့် နယ်သာလန်နိုင်ငံ၊ သည်ဟိဂ်မြို့ရှိ တခြားတရားရုံး တခုဖြစ်သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ) ၌ တိုင်ကြားထားရာ အမှုရင်ဆိုင်နေရပြီး မြန်မာက လိုက်နာရမည့် ကြားဖြတ်အစီအမံ ၄ ခုကိုလည်း ချမှတ်ထားသည်။
၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်တွင် ဂမ်ဘီယာဘက်က လျှောက်လဲချက်ကို ICJ သို့ ဇူလိုင် ၂၃ ရက်တွင် တင်သွင်းရမည် ဖြစ် သော်လည်း ကိုဗစ်–၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်နေ့ထိ ရွှေ့ဆိုင်းပေးခဲ့ပြီး မြန်မာဘက်က ပြန်လည်ခု ခံချေပချက်ကိုလည်း ၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်တွင် ICJ ကို တင်သွင်းရမည် ဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်နေ့က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဘက်မှ Memorial ဟုခေါ်သော စာမျက်နှာ ၅၀၀ ပါရှိသည့် အ ချက်အလက် အပြည့်အစုံ တင်ပြချက်ကို ICJ သို့ တင်သွင်းကြောင်း ဂမ်ဘီယာဘက်မှ တာဝန်ရှိသူများက သတင်းမီဒီယာ များကို တရားဝင် ထုတ်ပြန်ပြောဆိုထားသော်လည်း မြန်မာဘက်ကတော့ အဆိုပါ ကိစ္စများနှင့် ပတ်သက်၍ တရားဝင် သ တင်းထုတ်ပြန် ပြောဆိုခြင်း မရှိပါ။
You may also like these stories:
အိန္ဒိယသူပုန်များကို ကူညီရန် တရုတ်ခြိမ်းခြောက်မှု နောက်ကွယ်
လူထု မဲပေးခွင့် ဆုံးရှုံးခြင်းမှာ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များကြောင့်ဟု တပ်မတော်ပြော
တိုင်းရင်းသား ပြည်နယ်တွေ ဘယ်လောက်တိုးတက်ခဲ့သလဲ
